LES 2 - Seksualiteit door het leven heen Flashcards
hoevaak komen seksuele dysfuncties bij mannen voor?
17% minstens 1 dysfunctie
11% ejaculatio praecox
8% erectiestoornis
5,5% overmatig verlangen
hoevaak komen seksuele dysfuncties bij vrouwen voor?
20%
10% orgasmeproblemen
9% lubricatieproblemen
5,5% dyspareunie
4% aversie
wat zijn de grootste risicogroepen voor seksuele dysfuncties?
oude mannen
jonge vrouwen
wanneer spreken we van een gezonde seksualiteit?
wanneer het gedrag als egosyntoon en bevredigend wordt ervaren, en geen schade wordt betrokken aan individu of aan anderen
beschrijf het biopsychosociaal model
bio: leeftijd, gezondheid, meds
psycho: persoonlijkheid, psychische problemen, omgang, verwachtingen, normen en waarden
sociaal: cultuur, religie, relatie, opvoeding
hoe hangen ziekte en seksuele problemen met elkaar samen?
seksuele problemen…
door direct gevolg ziekte
door indirect gevolg ziekte
door behandeling ziekte
beschrijf het psychosomatische cirkel naar Brancroft
tactiele stimuli –> cognitie –> verlangen –> opwinding –> orgasme –> herstel
hoe gaat de grafiek van seks?
verlangen: horizontaal
opwinding: stijging exponentieel
orgasme: piek
herstel: daling
wat is de push-pull model?
push hangt af van persoon
- arousability
- hormonen
- transmitters
pull hangt af van situatie
- stimuli
- situatiekenmerken
wat is de PLISSIT anagram?
to address sexual functioning of pt
permission
limited information
simple suggestions
intensive therapy
4 fasen sexuele levensloop
0-25
25-55
>55
>75
eerste fase seksuele levensloop
lichamelijke ontdekking
lichamelijke rijping
gender en geaardheid
genderrolgedrag
socialisatie
wat zijn de voorwaarden voor een gezonde seksuele ontwikkeling?
intacte seksuele anatomie/endocrino
intact brein
overeenkomend geslacht en gender
affectrijk pedagogisch klimaat
positief voorbeeldgedrag
positieve boodschappen
consensueel sexual rehearsal play
tweede seksuele fase
aangaan van een langere relatie
carriere
zwangerschap en kinderen (of kinderloosheid!)
evt relatieveranderingen
vanaf wanneer na de partus kan je gezond seks hebben?
na 3 weken, anders kans op infecties
kan je snel zwanger worden als je borstvoeding geeft?
nee, prolactine is hoog waardoor ovaria stilliggen
- laag oestrogeen –>atrofie vag slijm
- laag androgeen –> minder libido
- moeheid
- oxytocine kan baarmoedercontracties opwekken
- 4 wk na borstvoeding is alles normaal
derde seks fase
hormonale veranderingen
overgang
partnerverlies
tweede kans?
wat houdt de penopauze in?
vanaf 50 jaar snelle testosterondaling
- onzekerheid man
- meer tijd nodig voor opwinding en ejaculatie
- langere refractaire periode
vierde seks fase
50% seksueel probleem
frequentie neemt af en wordt bepaald door relatieduur
wat zijn de voordelen van vrijen als 75+’er?
remmingen verminderen
geen prestatiedruk
geen zwangerschapsangst
meer intiem
emotionele rijping
wat is parafilie?
seksuele opwinding gericht op ongepaste objecten/personen
of in ongepaste situaties
wat kunnen oorzaken zijn van erectiele dysfuncties?
Organisch
- perifeer
- centraal
situationeel
- partner gerelateerd
- prestatiedruk
- omgeving
wat zijn risicofactoren voor seksuele dysfuncties?
inactiviteit
hypercholesterolemie
diabetes
50-80 jaar
hypertensie
mictieklachten
roken
obesitas
waar kunnen erectiele dysfunctie aan liggen?
nierfalen
chronische obstructieve longziekten
neurologische ziekten
diabetes
urologische kanker
depressie
hvz
menopauze blokken
op welke leeftijd treedt menopauze gemiddeld op?
51
afh van roken, lengte en genetisch
wat gebeurt er in de periomenopauze?
cyclusproblemen
urogenitale atrofie
verandering seksbeleving
ovaria blijven androgenen maken
algemene patronen van menopauze en seks?
- verlaging androgenen: minder libido
- verlaging oestrogeen: ????????
wat zijn typische overgangsverschijnselen?
opvliegers (door laag oestrogeen vasodilatatie)
aanvallen nachtzweten
waardoor kunnen opvliegers ontstaan?
vasomotore instabiliteit geeft perifere vasodilatatie
meds
genotmiddelen
orgaanaandoeningen
passend bij ziekten
hoe ga je de menopauze klachten tegen?
hormoonsuppletie –> oestrogenen
??
wat zijn contra indicaties van hormoonsuppletie?
mammacarcinoom
endometriumcarcinoom
trombo-embolieen
HRT
wanneer wordt er gesproken van abnormaal uterien bloedverlies?
meer dan 80 cc per dag
of langer dan gebruikelijke duur
wat is hypermennorroe? menorragie? dysmenorroe? metrorragie?
hypermennorroe = overvloedige menstruatie
menorragie = langdurig en overvloedig
dysmenorroe = pijn bij menstruatie
metrorragie = geen cyclus herkenbaar
wat zijn organische oorzaken van abnormaal bloedverlies?
uterus myomatosus
endometrium pathologie
stollingsstoornissen
iatrogeen
wat is ectropion en wanneer komt het voor?
in vruchtbare levensfase
cilindrisch epitheel uitbreiding
fysiologisch
wat zijn indicaties voor uitstrijkje?
abnormaal bloedverlies
vervolgonderzoek
verdachte portio
BVO (30-60)
welk materiaal vergaar je bij een uitstrijkje
transformatiezone: tussen plaveisel en cilinderepitheel
wat is je DD bij postmenopauzaal bloedverlies?
endometrium atrofie
endometrium poliep
hyperplasie
endometriumcarcinoom
kan ook andere organen (blaas, rectum..)
vervroegde menopauze oorzaken
uitval ovaria voor 40jr
oorzaken:
iatrogeen
autoimmuun
idiopathisch
