1.2 Flashcards
Oligo menorroe
Onregelmatig en minder frequente menstruaties
Amenorroe
- afwezigheid van menstruaties (> 4 mnd)
- bijv bij zwangerschap, spiraaltje
Menorrhagie
Regelmatige, maar langdurige en overvloedige menses tot Hb ondermijnend. (ook wel: HevigMenstrueel Bloedverlies)
Metrorrhagie
- geen cycluspatroon herkenbaar
- bijv tumoren
Anovulatie
“cyclus” zonder ovulatie
Dysmenorrhoea
pijnlijke menstruatie
algemene oorzaken cyclusstoornis
Organisch –> variatie in hoeveelheid bloedverlies
- Uterus myomatosus (benigne tumor)
- Endometrium/cervix pathologie
- Stolling
- Iatrogeen: (antistolling; IUD)
Regulatie –> variatie in cyclusduur
▪ Hormonaal
normale cyclus
25-35 dagen
80-120 ml/dag gedurende 3-6 dagen
hoe kun je de ovulatie testen?
Zelftest meet LH-piek → zegt niet altijd of er een ovulatie is geweest, want juiste moment van meting nodig
Lab meet progesteron → zegt of er ovulatie is, maar niet wanneer
bifasische temp verhoogd als ovulatie geweest is
Wat is er bij iemand die anovulatoir is?
bij geen adequate mid-luteale progesteron stijging ; geen ovulatie
wat zijn oorzaken van oligo-/amenorroe?
- Endocriene disbalans 75%
- Ovarieel: 11%
- Uterien: 7 %
- Hypothalamus 5%
welke soorten amenorroe zijn er?
- Secundaire amenorroe:
- cycli van 3-4 mnd
- Primaire amenorroe:
- Uitblijven menarche na 14e jaar bij AFWEIGHEID van groei of ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken
- Uitblijven menarche op 16e jaar bij AANWEZIGHEID van groei of ontwikkeling van secundaire geslachtkenmerken
waar let je op bij de anamnese van een cyclusstoornis?
Leeftijd
Cyclus
puberteit
gewicht(sveranderingen)
stress en beweging
huid en haar
familie
meds
…
lab bij vermoede op cyclusstoornissen
Altijd:
- FSH (gonadotropine)
- LH (gonadotropine)
- Oestradiol
- Prolactine
Indicatie:
androgenen, steroiden, SHBG (laag bij PCOS), TSH
Wat is de theorie achter een hyperprolactinemie?
prolactinoom → toename prolactineproductie
verlaagde dopamine en (nor)epinephrine activiteit hypothalamus → hypothalamus: verlaging GnRH pulsatiliteit → hypofyse: meer productie prolactine
WHO1
= hypogonadotroof hypogonadisme - Centraal probleem
- (hypofyseadenoom, ernstig ondergewicht, fysieke stress)
WHO2
= normogonadotroof hypogonadisme - PCOS,
- Erfelijk, insuline-overgevoeligheid, overgewicht
WHO3
= hypergonadotroof hypogonadisme - vervroegde menopauze
- genetisch, syndroom van turner
oorzaken WHO1
centraal
- Hypothalamus-aanleg/anatomisch
- Trauma, tumor, Kallmann-syndroom
- Hypothalame functiestoornis:
- Idiopathisch
- Stress, eetstoornissen, extreme fysieke belasting/stress, gewichtsreductie
- Hypofyse functiestoornis:
- Aanleg, tumor
short term gevolgen WHO1
- Infertiliteit / anovulatie
- Small for Gestational Age
- Microcephaly
Long-term gevolgen
- Osteoporose
- Cardiovasculaire complicaties
(oestrogenen zorgen namelijk ook voor spier en botopbouw en zijn hier verlaagd)
behandeling WHO1
- Cyclusherstel (OAC of HST)
- Preventie van Osteoporose
- Stress en eetstoornis
- Psychiater/psycholoog
- Fertilititeit: herstel ovulatie met GnRH of gonadotrofines
korte termijn gevolgen WHO2
- Subfertiliteit / anovulatie
- Lastiger te behandelen fertiliteitsstoornis: meer canceling van ovulatie-inductie en IVF
- Meer miskramen
lange termijn gevolgen WHO2
- Zwangerschapscomplicaties
- Type 2 diabetes
- Endometrium carcinoom
- Cardiovasculaire aandoeningen
- Depressiviteit
behandeling WHO2
- Overgewicht reduceren (Life Style Modification):
- Preventie DM; hart-/en vaatziekten (Metformin, Statins)
- Cyclus herstel (OAC)
- Vermindering Hirsutisme
- Preventie endometriumcarcinoom (OAC, Progestagenen or Prog-IUD)
- Borstkanker risico ?
- Fertiliteit: ovulatie inductie middels gonadotrofinen, oestradiol-receptor modulatie (Clomifeencitraat)
Short-term gevolgen wHO3
Infertiliteit / anovulatie
Long term gevolgen
- Osteoporose
- Bijnier insufficientie (polyglandulair syndroom)
- Cardiovasculaire complicaties
behandeling WHO3
- Herstel cyclus: hormoon substitutie therapie; evt OAC
- Preventie osteoporose: mn in jonge vrouwen die nog geen Peak Bone Density hebben
- Beperk osteoporose met :
- OAC
- SERM’s and Biphosphonates
- Life-style
- Androgen Replacement therapy
- Libido & Well Being
- Fertiliteit: IVF / Eiceldonatie
