LES 1 - Voortplantingsstoornissen Flashcards
Wat is belangrijk uit te vragen bij een orienterend fertiliteitsonderzoek?
leeftijd vrouw
duur stoornis
cyclus
anticonceptie
SOA/andere ziekten
seks
BMI
waarom neemt de vruchtbaarheid af na je 35e?
eicellen op
Hoe kun je inschatten wat de prognose is van de fertiliteit van een koppel, als de oorzaak van de subfertiliteit onduidelijk is?
Berekening van Hunault!
= kans op succesvolle spontane zwangerschap binnen 1 jr
afh van
- leeftijd vrouw
- duur onvruchtbaarheid
- eerdere spontane zw
- % beweeglijke zaadcellen
- aanwezigheid eileiderstoornissen
> 40% = 6-12 mnd afwachten
< 30% = IVF of IUI
hoe kan je bepalen of er een ovulatie is?
- progesteron meten = ovulatie geweest
- LH meten = ovulatie komt
- bifasische temp
LO en AV bij cyclusstoornissen
LO: echo en endometriumdikt
AV: altijd FSH, LH, oestrogeen, prolactine
Lab onderzoek bij voortplantingsstoornissen?
- CAT
- Mid-luteaal progesteron
- zn infectietest
- sperma-analyse
wat zijn oorzaken van steriliteit
- azoospermie
- anovulatie
- afsluiting tubae falopii
wanneer behandel je vruchtbaarheidsstoornissen?
cervical hostility
mannelijke vruchtbaarheidsstoornissen
onbegrepen vruchtbaarheidsstoornissen
endometriose
erectiestoornissen
ejaculatiestoornissen
vaginisme
dwarslaesie
wat kun je doen bij een duidelijke subfertiliteitsoorzaak?
tubachirurgie
ovulatie inductie
intra-uterine inseminatie
IVF
ICSI
chirurgie bij man
hysyeroscopie resectie (myomen verwijderen)
hoe werkt IVF?
!!
Wat is de relatie van obesitas en infertiliteit?
overproductie insuline –> hyperstimulatie steroidogenese, meer IGF-1, meer androgeenproductie –> omzetting androgenen in oestradiol –> granulosa cel differentiatie –> follikelgroei stopt te vroeg
wat is de behandeling voor obese infertiliteit?
afvallen
CC = clomephine citraat = anti-oestrogeen
hoe werkt het SRY-gen?
zorgt voor aanleg testes via gangen van Wolff
- epididymis
- vas deferens
- vesiculae seminales
AMH remt vrouwelijke ontwikkeling
wat is de functie van de epididymis?
transport
opslag
rijping
15% ejaculaatvolume
toename fertiliserend vermogen
hoe zorgt de epididymis voor toename van fertiliserend vermogen?
motiliteit
concentratie
eiwitten voor binding aan zona pellucida
stabilisatie DNA
wat is de functie van de prostaat?
productie PSA, nodig voor vloeibaarheid
prostasomen
pH < 5
15% ejaculaatvolume
wat is de functie van de vesiculae seminales?
60% ejaculaatvolume
pH > 8
rijk aan fructose
gelvormig na ejaculatie
wat zijn alle oorzaken van mannelijke infertiliteit?
testiculaire insuff
obstructie tractus genitalis
erectie/ejaculatiestoornis
endocriene afw
sperma antilichamen
medicatie/milieu/stress
varicocele
idiopatisch
wat houdt cryptorchisme in? en wat zijn de gevolgen ervan?
testikels zijn niet op de goede plek ingedaald
-hoge testiculaire temperatuur
-testisatrofie
-risico testiscarcinoom
wat is varicocele? wat zijn de gevolgen?
spatader van bloedvat in testis
-minder spermatogenese
-reflux metabolieten
-verstoorde hormonale status
-abnormale temp regulatie
-hoge ROS
wat zijn oorzaken van een obstructie van de tractus genitalis?
mullerse cyste prostaat
epididymaal
iatrogeen
congenitaal bilaterale afwezigheid vas deferens (CBAVD)
CBAVD gevolgen?
congenitaal bilaterale afwezigheid vas deferens
-vesiculae seminales en distale epidymis ook afwezig
-autosomaal recessieve mutatie CFTR
-2% vd mannen met azoospermie
hoe vaak komen seksuele dysfuncties voor?
5% van de infertiele paren
wat zijn oorzaken van een ejaculatiestoornis?
neurologisch (MS, DM..)
postoperatief
antidepressiva
wanneer wordt een testisbiopt genomen?
-(oligo)azoospermie bij normaal FSH en testis
-testiculaire insuff en obstructie tr. genitalis
-tubulaire sclerose
-sertoli cell only syndrome
-maturatie arrest
-hypospermatogenese
-carcinoma in situ
wat zijn manieren om zaadcellen te verkrijgen?
biopt
PESA (percutane epididymale sperma aspiratie)
MESA (microchirurgische epididymale sperma aspiratie)
TESE (testiculaire sperma aspiratie)
waar zitten de zaadcellen bij een obstructie in de epidymis?
craniaal (normaal caudaal)
wat vertel je tegen een man met infertiliteit en wat doe je?
- voorlichting/leefstijl
- hormonale behandeling
- chirurgie
- geassisteerde voortplanting
waar bestaat hormonale therapie uit bij een infertiele man?
LH-agonist bij hypogonadotroop hypogonadisme
dopamine-agonist bij hyperprolactinemie
aromataseremmer bij oligospermie (obesitas)
wat zijn anatomische beperkingen van de vruchtbaarheid van een vrouw?
vagina: hymen imperforatus, septum
cervix: stenose
uterus: poliep, myoom, septum, Ashermann
tuba: occlusie, fimbriele adhesies
ovaria: adhesies, cysten
wat zijn risicofactoren voor de pathologie van de tuba?
voorgaande buikchirurgie
PID/SOA
EUG ooit gehad
endometriose
wat zijn ingrepen bij de infertiele vrouw die gedaan kunnen worden?
hysteroscopie
laparoscopie
laparotomie
wat zijn chirurgische mogelijkheden van distale tuba occlusie?
fimbryolysis
fimbrioplastiek
salpingo-neostomie
-
hormonale oorzaken/problemen bij mannen
hypogonadotroop hypogonadisme
= te weinig FSH/LH, dus te weinig testosteron
hypergonadotroop hypogonadisme
= te veel FSH/LH, te weinig testosteron (testesprobleem)
wat zijn oorzaken van een hypogonadotroop hypogonadisme bij mannen?
congenitaal: Kallman syndroom, idiopatisch, hypopituitarisme, verlate puberteit
verworven: hypofysaire/hypothalame ziekte, iatrogeen
wat zijn oorzaken van hypergonadotroop hypogonadisme bij mannen?
congenitaal: Klinefelter, anorchie, enzymdefecten, cryptorchisme
verworven: orchitis, torsie, castratie, cytotoxische therapie
WHO1 bij vrouwen
5-10%
hypohypo = centraal
- eetstoornissen
- psychologisch
- laesie hypothalaam
- Kalmann
- gestoorde prolactine
WHO2
65-80%
niet duidelijk wat mis is
PCOS
WHO3
10-30%
hyperhypo (ovaria)
- overgang
- prematuur ovariumfalen
- Turner
- aromatase deficientie
- galactosemie
welke 3 kenmerken passen bij PCOS?
cyclusstoornissen > 35 d
hyperandrogenisme
PCOM
bij 2+ kenmerken is er PCOS
welke ziektes moeten uitgesloten worden voor PCOS gesteld kan worden?
hyperprolactinemie
NCAH
Cushing
neoplasmata
acromegalie
waarom zijn je cycli korter als je ouder wordt?
FSH gaat omhoog dus follikels groeien sneller
waarom wordt PMS niet vaak gediagnostiseerd?
de klachten komen telkens een week voor de menstruatie, dus het voelt als normaal
wat zijn de klachten van PMS?
nervositeit
prikkelbaarheid
depressie
duizeligheid
hoofdpijn
buikpijn
wat is de behandeling van PMS?
hormonen onderdrukken
selectieve serotonine re-uptake inhibitors
regelmatige beweging
dieetadviezen
stress vermindering
