Leki przeciwwirusowe, pierwotniaki, robaki Flashcards

1
Q

Leki używane w leczeniu zakażeń Herpes simplex i Varicella-zoster

A
Acyklowir
Walacyklowir
Famcyklowir
Pencyklowir
Brywudyna i sorywudyna
Ibacytabina
Denotywir
Tromantadyna
Moroksydyna
Dokozanol
Tryflurydyna
Idoksurydyna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Acyklowir

A

leczenie zakażeń HSV-1, HSV-2, VZV (także EBV, CMV, HHV-6)
analog guanozyny, przekształcany w trifosforan, hamuje syntezę DNA. Aktywacja leku zachodzi tylko w komórkach zakażonych

Oporność rozwija się u HSV i VZV i polega na nieaktywowaniu leku w zakażonej komórce, mutacjach polimerazy DNA
Oporność krzyżowa z Gancyklowir, Walacyklowir i Famcyklowir

Podawany miejscowo, doustnie i dożylnie
penetruje do OUN

w opryszczce, ospie wietrznej, zapalenie mózgu, zakażenie HSV u noworodków

Działania niepożądane: nudności, wymioty, biegunka, bóle głowy, nefrotoksyczność

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Walacyklowir

A

leczenie zakażeń HSV-1, HSV-2, VZV (także EBV, CMV, HHV-6)
Podlega metabolizmowi do acyklowiru
Większa biodostępność od acyklowiru

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Famcyklowir

A

Przekształcany do pencyklowiru, działa podobnie do acyklowiru
doustnie w terapii opryszczki narządów płciowych, półpaśca, jedniodniowa terapia opryszczki wargowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Pencyklowir

A

Metabolit famcyklowiru

miejscowo, w postaci kremu, w leczeniu opryszczki wargowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Brywudyna, sorywudyna

A

Hamują polimerazę DNA HSV i VZV
Podobne działanie i zastosowanie do acyklowiru
Sorywudyna mielotoksyczna!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Ibacytabina

A

hamuje polimerazę DNA HSV

w miejscowym leczeniu opryszczki wargowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Denotywir (Vratizolin)

A

przeciwwirusowe (HSV, VZV), przeciwbakteryjne (gram-dodatnie, w tym gronkowiec złocisty), przeciwzapalne
w miejscowym leczeniu opryszczki wargowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Tromantadyna

A

głównie przeciw wirusom opryszczki (HSV)

w leczeniu opryszczki wargowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Moroksydyna

A

przeciw HSV, VZV i wirusom grypy A

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Dokozanol

A

hamuje łączenie się HSV z błoną komórki i ich wnikanie do wnętrza
stosowany miejscowo w leczeniu opryszczki wargowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Tryflurydyna

A

hamuje polimerazę DNA HSV-1, HSV-2, wirusa ospy krowiej, oraz niektórych adenowirusów

Działa także w komórkach zdrowych! - zbyt toksyczny do stosowania ogólnego
miejscowo w zapaleniu rogówki HSV-1, HSV-2

Tryflurydyna+tipiracyl w zaawansowanym raku okrężnicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Idoksurydyna

A

wbudowuje się w nić DNA i hamuje polimerazę DNA HSV-1, HSV-2, VZV
podobnie jak tryflurydyna, zbyt toksyczny do stosowania ogólnego
miejscowo w zapaleniu rogówki HSV-2, HSV-2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Widarabina

A

inhibitor polimerazy HSV-1, HSV-2, VZV, oraz innych
aktywny wobec wirusów opornych na idoksurydynę

miejscowo w zapaleniu rogówki przez HSV
w terapii półpaśca u pacjentów z AIDS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Leki używane w leczeniu zakażeń wirusem cytomegalii

A
Gancyklowir
Walgancyklowir
Cydofowir
Foskarnet
Fomiwirsen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Gancyklowir

A

analog guanozyny, wymagający potrójnej fosforylacji do pochodnej która hamuje polimerazę DNA. Pierwsza fosforylacja katalizowana jest przez kinazę wirusową.

aktywny wobec CMV, HSV-1, HSV-2, VZV, EBV, HHV-6, KSHV.
Działa 100 razy silniej na CMV niż acyklowir
podawany p.o., i.v. i w postaci implantów do oka
przenika do OUN

stosowany w leczeniu wszystkich postaci zakażenia CMV. zmniejsza ryzyko wystąpienia mięsaka Kaposiego u pacjentów z AIDS
w leczeniu retinitis spowodowanego przez CMV

działania niepożądane: mielosupresja, odklejenie się siatkówki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Walgancyklowir

A

większa biodostępność od gancyklowiru, metabolizowany do leku macierzystego

w retinitis, profilaktyka CMV u pacjentów poddawanych transplantacjom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Cydofowir

A

inihibitor polimerazy DNA, fosforylowany jedynie przez kinazy komórkowe

aktywność wobec CMV, HSV-1, HSV-2, VZV, EBV, HHV-6, KSHV, Poxviridae, Polyomavirus, Papillomavirus

brak oporności klinicznie
nie podawać pacjentom z niewydolnością nerek
nie podaje się do ciała szklistego

działania niepożądane: nefrotoksyczność

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Foskarnet

A

kwas fosfonomrówkowy, hamujące polimerazę DNA i polimerazę RNA wielu wirusów, a także odwrotną trankryptazę HIV-1. Nie wymaga aktywacji.

krótki okres półtrwania, ale się deponuje w kościach na wiele miesięcy

w leczeniu retinitis, colitis i esophagitis spowodowanych zakażeniem CMV i w terapii HSV i VZV opornych na acyklowir
zapobiega nawrotom mięsaka kaposiego u chorych z AIDS

działania niepożądane: nefrotoksyczność i zaburzenia elektrolitowe - należy podawać lek powoli i dobrze nawodnić pacjenta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Fomiwirsen

A

wiąże się z mRNA dla czynnika trankrypcyjnego CMV
stosowany w retinitis przez wstrzyknięcie do ciała szklistego

działania niepożądane: oczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Inhibitory wejścia HIV do komórek

A

Enfuwirtyd
Marawirok
Pleryksafor
Ibalizumab

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Pleryksafor - jakie ma zastosowanie?

A

Nie w HIV

Uwalnia komórki macierzyste ze szpiku do krwi, co pozwala na ich pobranie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Nukleozydowe i nukleotydowe inhibitory odwrotnej trankryptazy (NRTI)

A
Zydowudyna (AZT)
Stawudyna (D4T)
Lamiwudyna (3TC)
Dydanozyna (DDL)
Zalcytabina (DDC)
Abakawir
Tenofowir
Emtrycytabina (FTC)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Antagonizmy w grupie NRTI

A

stawudyna / zydowudyna lub dydanozyna
lamiwudyna / zalcytabina
dydanozyna / tenofowir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Typowe działanie niepożądane NRTI

A

toksyczność mitochondrialna - kwasica mleczanowa, stłuszczenie wątroby, zaburzenia metabolizmu lipidów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Spektrum działania NRTI

A

HIV-1, HIV-2, HBV (lamiwudyna)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Który NRTI u kobiety w ciąży

A

zydowudyna (AZT)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Działanie niepożądane zydowudyny

A

mielosupresja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Działanie niepożądane Stawudyny

A

obwodowa neuropatia czuciowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Działanie niepożądane Dydanozyny

A

zapalenie trzustki, neuropatia obwodowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Działanie niepożądane zylcytabiny

A

neuropatia obwodowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Działanie niepożądane abakawiru

A

reakcje uczuleniowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Nienukleozydowe inhibitory odwrotnej trankryptazy (NNRTI)

A
Delawirdyna
Efawirenz
Newirapina
Etrawiryna
Rilpiwiryna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Mechanizm działania NRTI

A

po potrójnej fosforylacji w komórkach leki te działają jako kompetycyjne inhibitory odwrotnej transkryptazy HIV-1, a po wbudowaniu w nić DNA powodują przedwczesne zakończenie jej syntezy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Mechanizm działania NNRTI

A

łączą się bezpośrednio z odwrotną transkryptazą HIV-1 w innym miejscu niż NRTI i hamują jej aktywność. nie wymagają fosforylacji. nie są aktywne wobec HIV-2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Główne działania niepożądane NNRTI

A

dolegliwości brzuszne i ze strony skóry (zaczerwienienie, wysypki, zespół Stevensa-Johnsona)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Działanie niepożądane Delawirdyny

A

zaczerwienienie skóry

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Działanie niepożądane Efawirenzu

A

zaburzenia ze strony OUN

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Działanie niepożądane newirapiny

A

zmiany skórne

40
Q

Działanie niepożądane etrawiryny

A

zmiany skórne

41
Q

Działanie niepożądane rilpiwiryny

A

zaburzenia nastroju

42
Q

Inhibitory proteazy

A
Amprenawir
Fosamprenawir
Indynawir
Sakwinawir
Atazanawir
Lopinawir/Rytonawir
Typranawir
Darunawir
43
Q

Typowe działanie niepożądane inhibitorów proteazy

A

zaburzenia metaboliczne tkanki tłuszczowej

44
Q

Inhibitory integrazy

A

Raltegrawir
Elwitegrawir
Dolutegrawir

45
Q

Działanie inhibitorów integrazy

A

hamują enzym odpowiedzialny za wbudowywanie powstałego po odwrotnej transkrypcji DNA wirusowego do genomu gospodarza. Zapobieganie integracji zapobiega namnażaniu się HIV-1 i HIV-2

46
Q

Działanie inhibitorów proteazy

A

hamowanie pocięcia poliproteiny, która jest potrzebna do stworzenia białek rdzenia wirusa

47
Q

Leki używane w zakażeniu HBV

A
Interferon alfa
Lamiwudyna
Adefowir
Etekawir
Tenofowir
Emtrycabina
Telbiwudyna
48
Q

Interferon alfa

A

we wstrzyknięciach s.c. i i.m. w WZW B i C

49
Q

Lamiwudyna

A

hamuje polimerazę DNA HBV i odwrotną transkryptazę HIV

50
Q

Adefowir

A

hamuje polimerazę DNA HBV i odwrotną transkryptazę HIV, w WZW B

51
Q

Leki używane w leczeniu zakażenia HCV

A
Interferon alfa
Rybawiryna
Boceprewir
Telaprewir
Symeprewir
Paritaprewir
Asunaprewir
Grazoprewir
Daklataswir
Ledipaswir
Ombitaswir
Wepataswir
Elbaswir
Sofosbuwir
Dasabuwir
52
Q

Działanie niepożądane rybawitryny

A

niedokrwistość hemolityczna

53
Q
Boceprewir
Telaprewir
Symeprewir
Paritaprewir
Asunaprewir
Grazoprewir
A

inhibitory proteazy serynowej odpowiedzialne za cięcie białka na wiele białek o kluczowych funkcjach w cyklu życiowym HCV

54
Q

Leki używane w leczeniu grypy

A

Pochodne adamantanu

inhibitory neuraminidazy

55
Q

Pochodne adamantanu

A

Amantadyna
Rymantadyna
Tromantadyna

56
Q

Amantadyna i rymantadyna

A

hamują białko M2 otoczki wirusa grypy A (hamują proces “odpłaszczania” wirusa)

szybko rozwija się oporność
w profilaktyce, w leczeniu

działania niepożądane: wpływ na przewodnictwo dopaminergiczne (bezsenność, rozdrażnienie, trudności w koncentracji), obrzęki kończyn. Działanie teratogenne

57
Q

tromantadyna

A

pochodna adamantanu używana w miejscowym leczeniu HSV

58
Q

Inhibitory neuraminidazy

A

Zanamiwir
Oseltamiwir
Peramiwir

59
Q

Zanamiwir i oseltamiwir

A

analogi kwasu sjalowego - kleju który wiąże wirusa grypy z białkiem błony komórkowej na ostatnim etapie uwalniania z komórki. hamują rozkładanie tego kleju, przez co wirusy się nie uwalniają

w profilaktyce i leczeniu grypy A i B
zanamiwir - wziewnie
oseltamiwir - p.o.

60
Q

Peramiwir

A

nowy inhibitor neuraminidazy do i.v.

61
Q

Leki używane w leczeniu zakażeń RSV

A

Rybawiryna

Paliwizumab

62
Q

Rybawiryna

A

wziewnie

w terapii ciężkiego zapalenia oskrzelików i płuc u dzieci spowodowanego zakażeniem RSV

63
Q

Paliwizumab

A

przeciwciało monoklonalne przeciw białku F RSV
i.m.

jedyny środek podawany w profilaktyce zakażeń RSV u wcześniaków oraz dzieci z wadami serca i płuc

64
Q

Plekonaryl

A

leczenie choroby przeziębieniowej i jej zapobieganie, zwłaszcza u pacjentów z astmą

65
Q

Imikwimod

A

w zewnętrznym leczeniu kłykcin kończystych spowodowanych HPV

66
Q

Terapia kieszeniowa malarii

A

chlorochina
meflochina
artemeter+lumefentryna
atowakwon+proguanil

67
Q

Chlorochina, hydroksychlorochina

A

lek z wyboru w profilaktyce leczeniu malarii
szczególnie aktywne wobec pasożytów w fazie krwinkowej
nie oddziałują na formy tkankowe

oporność u Plasmodium falciparum
używane w skojarzeniu z prymachiną

używane w przypadku ropnia wątroby wywołanym amebą

działania niepożądane:
świąd skóry, nudności i wymioty, bóle brzucha
i.v. - szybki spadek CTK i zatrzymanie krążenia

68
Q

Amodiachina

A

podobny mechanizm działania co chlorochina i hydroksychlorochina

aktywne wobec plasmodium falciparum
poważniejsze działania niepożądane - zaburzenia hematologiczne, uszkodzenie wątroby

69
Q

Chinina

A

W ciężkich przypadkach zakażenia plasmodium falciparum
zwalcza formy krwinkowe wszystkich zarodźców i gametocyty niektórych
nie wpływa na formy tkankowe
działania niepożądane: jest bardziej toksyczny niż chlorochina; szumy i dzwonienie w uszach, upośledzenie słuchu, bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia, nudności i wymioty, objawy uczulewniowe, zaburzenia hematologiczne, blackwater fever (hemoliza, gorączka, hemoglobinuria, uszkodzenie nerek)

lek z wyboru w zakażeniu plasmodium falciparum w okresie ciąży

70
Q

Meflochina

A

Pochodna chinoliny
W zakażeniu plasmodium falciparum
zwalcza formy krwinkowe, nie wpływa na gametocyty, ani formy tkankowe

zarodźce niewrażliwe na chlorochinę, zazwyczaj są zwalczane przez meflochinę

działania niepożądane: objawy neurologiczne i psychiatryczne, zaburzenia hematologiczne, zaburzenia rytmu, zwiększenie aktywności aminotransferaz we krwi

71
Q

Prymachina

A

Metabolit upośledza łańcuch oddechowy pasożyta

aktywna wobec stadiów tkankowych wszystkich zarodźców
słabo działa na formy krwinkowe
stosowana razem z chlorochiną
nie wolno u pacjentów z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanu
w skojarzeniu z klindamycyną leczenie zakażenia pneumocystis jitroverci

powoduje zaburzenia hematologiczne (hemoliza, granulocytopenia, niedokrwistość aplastyczna)

72
Q

Atowakwon

A

Zaburza łańcuch oddechowy zarodźców
aktywny wobec pneumocystis jitroverci
stosowany w połączeniu z proguanilem, który zapobiega wytworzeniu oporności

wykazuje aktywność wobec krwinkowych i tkankowych form plasmodium falciparum

73
Q

Halofantryna, lumefantryna

A

zaburza łańcuch oddechowy
aktywne wobec form krwinkowych zarodźców

wywołują kardiotoksyczność

74
Q

Artemizynina

A

pochodne: ARTEZUNAT, ARTEMETER
używana w medycynie chińskiej od 2000 lat do zwalczania gorączki
łączą się z globiną w wakuolach trawiennych pasożyta, gdzie generują wolne rodniki, oraz hamują ATPazę odpowiedzialną za transport wapnia do siateczki sarkoplazmatycznej w ciele pasożyta

aktywne wobec form krwinkowych wszystkich zarodźców, a także gametocytów plasmodium falciparum

nie zwalczają pierwotniaków w fazie wątrobowej
w skojarzeniu z meflochiną/lumefanryną (artezunat/artemeter)

75
Q

Inhibitory syntezy aktywnego folianu

A

Pirymetamina
Proguanil
Chlorproguanil

76
Q

Pirymetamina, Proguanil, Chlorproguanil

A

Inhibitory reduktazy dihydrofolianu
proguanil i chlorproguanil dodatkowo zaburzają fosforylację oksydatywną w mitochondriach

oporność u plasmodium falciparum
aktywność wobec form krwinkowych
proguanil działa na formy wątrobowe
leki te nie zwalczają hipnozoitów, ani gametocytów

proguanil podaje się z atowakwonem lub chlorochiną w profilaktyce oraz leczeniu malarii

proguanil może wywołać owrzodzenia jamy ustnej i łysienie

77
Q

Antybiotyki w leczeniu malarii

A

Tetracyklina
Doksycyklina
Klindamycyna
Azytromycyna

78
Q

Leki używane w leczeniu toksoplazmozy

A

Fansidar (pirymetamin+sulfadiazyna)
Kwas folinowy
Pirymetamina+klindamycyna
u pacjentów z AIDS profilaktyka kotrimoksazolem, fonsidarem lub azytromycyną

u kobiet ciężarnych SPIRAMYCYNA

79
Q

Leki używane w leczeniu amebiozy

A

W świetle jelita: diloksanid jodochinol, paromycyna
W tkankach: metronidazol, tetracykliny, erytromycyna

Przy ropniu wątroby: metronidazol, chlorochina

80
Q

Diloksanid

A

zwalcza pełzaka w świetle jelita

w zakażeniu bezobjawowym (u nosicieli)

81
Q

Jodochinol

A

zwalcza pełzaka w świetle jelita

w zakażeniu objawowym razem z metronidazolem

82
Q

Leki używane w leczeniu rzęsistkowicy

A

Metronidazol

83
Q

Leki stosowane w tasiemczycach

A

Prazykwantel

Niklozamid

84
Q

Leki stosowane w zakażeniach robakami obłymi (glista ludzka, węgorek jelitowy, włosogłówka, włosień)

A

Albendazol

Mebendazol

85
Q

Leki stosowane w zakażeniach przywrami

A

Prazykwantel

86
Q

Leki stosowane w filariozach

A

Dietylkarbamazyna

87
Q

Albendazol, mebendazol, tiabendazol

A

hamują syntezę mikrotubol, przez co hamują ważne funkcje życiowe robaków

w zakażeniach robakami obłymi

88
Q

Prazykwantel

A

Otwiera kanały wapniowe w błonie robaków, co powoduje porażenie mięśni pasożytów i ich śmierć

używaniu w zakażeniach przywrami, tasiemcem uzbrojonym, nieuzbrojonym i karłowatym, oraz bruzdogłowcem szerokim (bardzo skuteczny)
Może być stosowany w terapii wągrzycy OUN

89
Q

Okamnichina

A

w zakażeniu przywrami

90
Q

Piperazyna

A

Poraża mięśnie robaków

w leczeniu zakażeń robakami obłymi (zwłaszcza glistą ludzką i owsikiem)

91
Q

Dietylkarbamazyna

A

w zakażeniach nicieniami

w leczeniu filarioz

92
Q

Pirantel, oksantel

A

powodują nagły wyrzut Ach, porażają mięśnie robaków

w leczeniu zakażeń robakami obłymi

93
Q

Niklozamid

A

w leczeniu tasiemczycy, nieskuteczny w wągrzycy

94
Q

Lewamizol

A

poraża złącze nerwowo-mięśniowe robaków

stosowany rzadko w leczeniu glitnicy

95
Q

Iwermektyna

A

Poraża mięsnie robaków
w leczeniu i profilaktyce onchocerkozy
skuteczny w zakażeniach robakami obłymi

96
Q

Bitionol

A

Hamuje fosforylację oksydatywną w pasożytach
zwalcza przywry
w leczeniu fascjolozy i paragonimozy, oraz miejscowo w terapii trądziku

97
Q

Metrifonat

A

hamuje cholinesterazę przywry Schistoma haematobium - powoduje porażenie mięśni robaków i przesunięcie z krwią do splotów żylnych pęcherza moczowego i naczyń płucnych, gdzie są eliminowane przez układ immunologinznych