Antybiotyki hamujące syntezę ściany bakterii i białek Flashcards
mechanizm działania antybiotyków beta-laktamowych
hamowanie syntezy peptydoglikanu ściany bakterii na etapie łączenia poprzecznymi wiązaniami krzyżowymi pojedynczych łańcuchów (transpeptydacja).
W czasie transpeptydacji biorą udział białka wiążące penicylinę (PBP - penicillin binding proteins), które są punktem uchwytu dla tych antybiotyków.
Zahamowanie syntezy peptydoglikanu wywołuje śmierć drobnoustrojów.
benzylopenicylina - co jest w niej specjalnego?
w przeciwieństwie do reszty antybiotyków beta-laktamowych, działa bakteriostatycznie wobec Enterococcus faecalis (nie bakteriobójczo)
antybiotyki beta-laktamowe - sposób dawkowania
wykazują działanie terapeutyczne zależne od czasu - konieczność utrzymania stałego, wysokiego stężenia we krwi; 2-4 dawki na dobę
Mechanizmy oporności antybiotyków beta-laktamowych
> wytwarzanie beta-laktamaz rozkładających leki
mutacja białek PBP - niskie powinowactwo do leków
zaburzenie przedostawania się leku do PBP - jedynie u bakterii gram-ujemnych (pory w błonach w przestrzenie periplazmatycznej)
aktywne wypompowywanie leku z drobnousroju - u gram-ujemnych
inne mechanizmy: upośledzenie mechanizmów aktywacji autolizyn i holin
podział antybiotyków beta-laktamowych
penicyliny
cefalosporyny
karbapenemy
monobaktamy
Penicyliny naturalne
benzylopenicylina (penicylina G)
benzylopenicylina prokainowa
benzylopenicylina benzatynowa
fenoksymetylopenicylina (penicylina fenoksymetylowa, penicylina V)
Zakres działania - WĄSKI (paciorkowce, bakterie beztlenowe; większość gram-ujemnych jest oporna)
stosowane w schorzeniach paciorkowcowych (angina, różna, ropnie, płonica), promienica, zakażenia wywołane przez menigokoki, wąglik
benzylopenicylina (penicylina G)
w postaci soli sodowej/potasowej do podawania i.v./i.m.
stosowanie dużych dawek może przeciążyć pacjenta Na/K
ostrożnie u pacjentów z niewydolnością nerek
podawanie 3-4 razy na dobę
penetruje wszędzie oprócz: CSN (chyba że stan zapalny), cieczy wodnistej oka, płodu, pokarmu kobiecego
wydalana przez nerki - zmniejszenie wydalania: PROBENECYD (podobnie działają NLPZ)
benzylopenicylina prokainowa
penicylina+prokaina
podawana i.m.
jest wolno rozkładana - uwalnia benzylopenicyline w przedłużonym czasie, co pozwala na podawanie rzadziej (2 razy na dobę)
przy wstrzyknięciu i.v. występuje ZESPÓŁ HOIGNE - zaczerwienienie skóry, wzrost CTK, niepokój, splątanie, drgawki, objawy z CSN - leczenie BENZODIAZEPINY
w przypadku choroby reumatycznej dzieci
benzylopenicylina benzatynowa
podawanie i.m. - powolne uwalnianie benzylopenicyliny - podawanie raz na dobę
w przypadku choroby reumatycznej dzieci
enoksymetylopenicylina (penicylina fenoksymetylowa, penicylina V)
podawanie doustne 2-4 razy na dobę
leczenie płonicy, zakażeń górnych dróg oddechowych
Co podajemy dożylnie w przypadku zatrucia muchomorem sromotnikowym w celu wyparcia toksyn grzyba z połączeń z białkami krwi?
duże dawki benzylopenicyliny
Działania niepożądane penicylin naturalnych
reakcje uczuleniowe
niedokrwistość hemolityczna, małopłytkowość
drgawki (benzylopenicylina hamuje receptor GABAa i sprzyja pobudzeniu NMDA)
reakcja Jarischa-Herxheimera - wstrząsopodobna reakcja, w trakcie leczenia krętkowic, np. kiły
zespół Nicolau - u dzieci, przy podaniu formy i.m. leku do naczynia tętniczego - wywołuje zatory, niedokrwienie miejsca wkłucia z martwicą skóry i tk. podskórnej
Penicyliny półsysntetyczne gronkowcowe
metycylina oksacylina kloksacylina flukloksacylina dikloksacylina
w infekcjach wywołanych przez gronkowce wytwarzających beta-laktamazy
Działania niepożądane penicylin półsyntetycznych przeciwgronkowcowych
reakcje alergiczne (rzadziej niż przy naturalnych) dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego po podaniu i.v. zapalenie żyły, eozynofilia, gorączka
METYCYLINA (wycofana) - śródmiąższowe zapalenie nerek
Aminopenicyliny
amoksycylina, ampicylina
szerokie spektrum działania (gram-dodatnie i gram-ujemne niewytwarzające beta-laktamaz)
amoksycylina ma większą aktywność i biodostępność
działania niepożądane aminopenicylin
rzadziej wywołują reakcje uczuleniowe
wywołują dysbakteriozy
rzekomobłoniaste zapalenie jelit (ampicylina)
osutki plamisto-grudkowe (u osób z hiperurykemią leczonych allopurynolem)
Amoksycylina
i.v., i.m., p.o.
ostre zapalenie zatok
zapalenie ucha środkowego
paciorkowcowe zapalenie gardła
pozaszpitalne zapalenie płuc
zaostrzenie POChP
zakażenia układu moczowego przez enterokoki
eradykacja Helicobacter Pylori w skojarzeniu z metronidazolem lub klarytromycyną
Ampicylina
i. v., p.o. (gorzej się wchłania z przewodu pokarmowego niż amoksycylina, hamowane przez pokarm)
i. v. w zakażeniach Listeria monocytogenes, enterokoki, w skojarzeniu z aminoglikozydem
oporność ze strony Pseudomonas, Acinetobacter, Serratia, Proteus, Enterobacter i Klebsiella
Ureidopenicyliny
Mezlocylina
Azlocylina
Piperacylina
szerokie spektrum działania
działa na gram-ujemne (w szczególności Pseudomonas aeruginosa) i enterokoki
oporność ze strony Chlamydia i mikoplazmy
Mezlocylina
Azlocylina
Piperacylina
stosowane domięśniowo lub dożylnie w leczeniu ciężkich zakażeń szpitalnych wywołanych przez pseudomonas aeruginosa bądź klebsiella pneumoniae
PIPERACYLINA w profilaktyce w chirurgii, ginekologii i położnictwie (histerektomia, cesarskie cięcie)
Działania niepożądane ureidopenicylin
bardziej toksyczne niż aminopenicyliny
reakcje miejscowe, reakcje nadwrażliwości (osutki, gorączka, pokrzywka), anafilaksja, hipokaliemia wskutek uszkodzenia transportera K w cewkach nerkowych, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, nerek, OUN, zaburzenia hematologiczne, zespół Stevensa-Johnsona
Karboksypenicyliny
karbenicylina (niestosowana)
tykarcylina
podawana w skojarzeniu z inhibitorem beta-laktamaz - kwasem klawulonowym (który nie działa na pseudomonas bo tam jest inny typ beta-laktamaz)
tykarcylina
w połączeniu z kwasem klawulonowym stosowana w leczeniu ciężkich zakażeń szpitalnych (wskazania podobne jak przy ureidopenicylinach)
działania niepożądane karboksypenicylin
reakcje nadwrażliwości (osutka, świąd, pokrzywka, anafilaksja), gorączka, eozynofilia, małopłytkowość, neutropenia, hipokaliemia wskutek uszkodzenia transportera K w cewkach nerkowych, hipomagnezemia, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, drgawki
inhibitory beta-laktamaz
kwas klawulanowy sulbaktam tazobaktam awibaktam relebaktam
rozszerzają zakres działania antybiotyku
kwas klawulonowy może wywołać cholestazę i uszkodzenie wątroby, biegunkę
amoksycylina+kwas klawulonowy (Augmentin)
rozszerza spektrum amoksycyliny o bakterie beztlenowe
w zakażeniach górnych dróg oddechowych, pozsaszpitalnym zapaleniu płuc, nawracającym bakteryjnym zapaleniu gardła, zakażeniach dróg moczowych
Tykarcylina+kwas klawulanowy (Timentin)
rozszerza spektrum tikarcyliny o Enterobacteriacae (nie o pseudomonas aeruginosa
wykazuje bardzo dobrą aktywność wobec Xanthomonas (Stenotrophomonas) maltophilia i Bacteroides fragilis
Ampicylina+sulbaktam (Unasyn)
tylko pozajelitowo, wykazuje podobne spektrum co Augmentin. Ma bardzo dobrą aktywność wobec Acinetobacter i używa się głównie do leczenia szpitalnych zakażeń
piperacylina+tazobaktam (Tazobac)
Wykazuje podobne spektrum do tykracylina+kwas klawulanowy; używany w skojarzeniu z aminoglikozydem.
W leczeniu ciężkich szpitalnych zakażeń dróg oddechowych, moczowych, oraz wewnątrzbrzusznych; u pacjentów z neutropenią
Cefalosporyny i cefamycyny
odporne na działanie części beta-laktamaz, jednak przybywa szczepów bakterii opornych na te leki (zwłaszcza gram-ujemnych).
nie wykazują aktywności wobec enterokoków oraz Listeria monocytogenes
I generacja cefalosporyn i cefamycyn - wymień
Cefadroksyl Cefazolina Cefaleksyna Cefalotyna Cefradyna Cefapiryna