HC2.2: exogeen en endogeen lipide transport Flashcards
belangrijkste vettige substanties van bloed:
cholesterol en triglyceriden
2 vormen van cholesterol:
- vrij cholesterol
- cholesterol-ester
functies cholesterol:
- bouwsteen voor celmembraan
- gal
- voorloper steroïdhormoon
- voorloper vitamine D
waar komt cholesterol vandaan?
- het meeste wordt in de lever gesynthetiseerd
- een deel komt uit de voeding
- uit andere weefsels, buiten de lever
hoe verdwijnt cholesterol uit de lever?
- via secretie van HDL en VLDL
- het verlaat het lichaam via vrij cholesterol in gal
- conversie (omzetting) naar galzouten/zuren
sleutelenzym in de cholesterol synthese:
HMG-CoA reductase
wat voor behandelingen zijn gericht op het HMG-CoA reductase?
behandelingen met statines
wat doen statines dus?
ze remmen het enzym, waardoor de cholesterol synthese niet plaats kan vinden en er dus geen cholesterol wordt gemaakt
cholesterol in de voeding:
- uit dierlijke producten
- aangeraden intake maximaal 300mg/dag
- ongeveer 50% daarvan wordt geabsorbeerd
- je scheidt ongeveer 1gr/dag uit (dus ook deels cholesterol uit de lever)
cholesterol en triglyceriden zijn niet wateroplosbaar en worden daarom vervoerd via…
lipoproteïnen
lipoproteïnen:
zijn opgebouwd uit
- kern van neutrale lipiden, zoals TG en cholesterol-esters
- de laag daaromheen bestaat uit cholesterol en fosfolipiden
- en daaromheen zitten eiwitten
apolipoproteïnen:
eiwitten op lipoproteïnen
functie apolipoproteïnen:
- ligand voor receptoren
- beïnvloeding binding van andere apo’s aan receptoren
- co-factoren voor enzymen
er zijn meerde eiwitten op die lipoproteïnen die belangrijke functies hebben
…
exogene pathway:
- je eet iets en de darm breekt die vetten af en maakt chylomicronen
- die gaan via de lymfe naar de bloedbaan toe
- als ze in die bloedbaan zitten, geven ze ondertussen vetzuren af aan weefsels
- die vetzuren worden afgeknipt door LPL, waardoor de vetzuren kunnen worden opgenomen in weefsels en cellen
- als de chylomicron half leeg is, gaat hij naar de lever en wordt daar opgenomen en afgebroken
endogene pathway:
- als die half volle chylomicronen door de lever zijn opgenomen
- dan gaat de lever zelf trygliceriden rijke lipoproteïnen maken (VLDL)
- die gaan ook weer door het bloed
- die lipoproteïnen geven vetzuren af aan vetweefsel, spierweefsel of waar het nodig is
- als ze heel veel hebben afgegeven, worden het IDL’s
- als ze nog meer hebben afgegeven worden het LDL’s
- en die IDL en LDL kunnen door de lever worden opgenomen
VLDL en IDL kunnen ook in de vaatwand neerslaan en daar atherosclerose veroorzaken
LDL wordt in de lever opgenomen door …
de LDL receptor
LDL receptor metabolisme:
- LDL receptoren verplaatsen naar een clathrin coated pit
- daar binden lipoproteïnen aan de LDL receptoren
- er worden een soort coated vesicles gevormd
- die vesicles gaan naar de endosomen
- het LDL gaat naar de lysosomen waar ze worden afgebroken
- en de LDL receptoren worden gerecycled en teruggebracht naar het plasmamembraan
PCSK9:
een eiwit, dat wanneer het bindt aan de LDL receptor, zorgt voor afbraak van de LDL receptor. minder LDL receptoren, dus minder opname van LDL.
medicijn tegen hoog cholesterol:
PCSK9 remmers
wat gebeurt er als mensen defecte LDL receptoren hebben door mutatie?
- minder opname van LDL in de lever
- daardoor hoge circulerende LDL spiegels
- dat leidt tot familiaire hypercholesterolemie
HDL
goede cholesterol
