HC.2 - DNA Schade en Reparatie: deel 2 Flashcards
Wat voor soort herstelmechanisme wordt gebruikt bij schade aan dubbelstrengs DNA?
Recombinatie herstel
Welke soorten recombinatie herstel zijn er?
- Homologe recombinatie (HR)
- Niet Homologe Eind Herstel (NHEJ)
DUS als er dubbelstrengs schade is (of interstreng crosslinks)
Wat kan leiden tot dubbelstrengs schade?
Ioniserende straling zijn (bijv. gammastraling/ X-rays, maar ook Chemische stoffen
Wat heb je nodig voor nauwkeurige DNA herstel van dubbelstrand DNA??
Een Template
Welke soort templates kunnen gebruikt worden bij DNA herstel?
- Complementaire DNA streng
- Zusterchromatide
- Homologe chromosoom
Wat wordt bedoeld met de term chromatiden?
Chromatiden verwijst naar de situatie in de metafase van celdeling waarbij chromosomen zich volledig hebben verdubbeld maar nog verbonden zijn in het centromeer.
Deze configuratie staat bekend als een dyade.
Hoe worden nog niet gescheiden chromosomen genoemd?
De nog niet gescheiden chromosomen worden zusterchromatiden genoemd.
Wanneer is complementaire streng geschikt voor DNA herstel?
complementaire streng is alleen geschikt voor DNA-herstel indien slechts 1 van beide DNA strengen is beschadigd en de ander niet.
Wat zijn homologe chromosomen en hoe dragen ze bij aan de diploïde toestand in menselijke cellen?
Homologe chromosomen zijn twee overeenkomstige chromosomen in een celkern, waarvan één van de moeder en de andere van de vader afkomstig is. Dit fenomeen staat bekend als diploïdie, waarbij een mens 23 paar homologe chromosomen heeft.
Welke soort template gebruik je bij interstrengs crosslinks of dubbelstrengs breuken?
- Zusterchromatide
- Homologe chromosoom
Hoe werkt de NHEJ?
niet-homologe DNA eindverbinding is dat de twee einden direct aan elkaar weer worden vastgemaakt en er wordt hiervoor geen template gebruikt.
Dus stel dat de DNA al bewogen is en dat het per ongeluk vastgemaakt wordt aan een andere chromosoom, dan krijg je bijvoorbeeld een translocatie
Hoe werkt de HR?
homologe recombinatie wordt wel een template gebruikt en krijg je eigenlijk een soort verwisseling tussen de twee strengen, zodat er een kopie kan worden gemaakt van de goede streng en dan weet je zeker dat de twee stukken die je aan elkaar vast gaat maken eigenlijk aan elkaar horen.
Hiervoor gebruik je de template en de template die voornamelijk wordt gebruikt is de zusterchromatide, maar het kan ook de homologe chromosoom zijn.
Welke van de 2 herstel soorten is nauwkeuriger?
HR is nauwkeuriger:
Omdat de niet-homologe DNA-eindverbinding geen template gebruikt en de homologe recombinatie wel een template gebruikt is de Homologe recombinatie nauwkeuriger dan de niet-homologe DNA eindverbinding.
Hoe wordt een DNA dubbelstrengs breuk herkend en gerepareerd na bijvoorbeeld blootstelling aan straling? (via NHEJ)
DNA-dubbelstrengs breuken worden herkend door het KU70/80 heterodimeer, wat beseft dat er DNA-verlies kan optreden. Na herkenning activeren DNA-PKcs (protein kinases) samen met ligases en andere enzymen om de breuk te herstellen, waarbij beschadigde delen worden verwijderd en de strengen opnieuw worden geligeerd.
Wel nemen die enzymen dus delen weg, waardoor kleine deleties ontstaan
Waar is de NHEJ oorspronkelijk voor?
Vanuit de immunologie, waarbij de kleine mutaties vanuit de NHEJ juist zorgen voor de grote diversiteit van de antilichamen. Dit creert een soort van oneindigheid van diverse antilichamen die kunnen worden gevormd, subhanallah
Wat doet HR voor het herstel?
Uitwisseling van DNA-moleculen via een uitwisseling met de zusterchromatide als template (NA de S-fase!)
En hoe doet HR dit?
Tijdens homologe recombinatie wordt bij een DNA-dubbelstrengs breuk eerst een deel van het DNA in de buurt van de breuk verwijderd door nucleases.
Vervolgens treedt strandinvasie op, waarbij de gebroken streng zich verbindt met een niet-gebroken zusterstreng.
DNA-polymerase synthetiseert dan de ontbrekende sequentie. Uiteindelijk worden twee intacte chromatiden hersteld zonder fouten.
Hoe heet het eiwit dat betrokken is bij het herkennen van de breuk en dan bij het binden van enkelstrengs DNA bij DNA-herstel?
RAD51
Wat kun je met RAD51 doen mbt diagnostiek?
kan goed worden gebruikt in de kliniek om te kijken of homologe recombinatie goed werkt. (soort market dus)
Wat is BRCA gen?
Gen die bij mutatie zorgt voor mammacarcinoom +
Helpt de RAD51 om dubbelstrengs breuken te detecteren
Wat is Verlies van Heterozygositeit? (LOH)
verlies van heterozygositeit (LOH) is als je de homologe chromosoom een mutatie heeft en je die allel gebruikt om je breuk te herstellen
Welke translocatie komt vaak voor als er grote deletie plaatsvindt door NHEJ?
Chromo 9 en 22 translocatie, wat vaak leidt tot kanker (Chronische Myeloide Leukemie)
Ook kan dit leiden tot LOH
