HC. 1 - DNA Schade en Reparatie: deel 1

Question 1

wat voor ziekte is kanker?

Answer 1

Een ziekte van de genen, mutaties van cellen

Question 2

Wat voor mutatie categorieen zijn er?

Answer 2

• Puntmutaties (veranderingen op klein niveau, basepaar)
• Chromosomale afwijkingen (grote verandering, chromosomaal waar te nemen)

Question 3

Welke puntmutaties zijn er?

Answer 3

1. Transities
2. Transversies
3. Kleine inserties/deleties

Question 4

wat zijn transities?

Answer 4

Purine -> purine. Dus A/G

of

Pyrimidine -> Pyridmidine
Dus C/T

Question 5

Wat zijn transversies?

Answer 5

Purine -> pyrimidine en andersom. Dus A/C A/T G/C G/T

Question 6

Welke chromosomale afwijkingen zijn er, met korte uitleg erbij?

Answer 6

• Translocaties ( stukjes chromosoom van plaats verwisseld)
• Amplificaties (Gen-amplificatie …) Een DNA-duplicatie waarbij een bepaald chromosoom meer dan eenmaal wordt gedupliceerd, wat kan resulteren in een verkeerd gen-gedrag)
• Deleties
• Numerieke afwijkingen (dan heb je meer chromosomen in een cel dan wat een normale individu heeft).

Question 7

Wat kan DNA schade veroorzaken?

Answer 7

1. Foutieve replicatie
2. Chemische instabiliteit
3. Chemische verbindingen
4. Biologische stoffen
5. Fysische agentia

Question 8

Welke soorten DNA schade kennen we?

Answer 8

• Chemische adducten
• Intrastreng crosslinks
• Interstreng crosslinks
• DNA strengbreuken
• Basepaar mismatches

Question 9

Wat is chemische instabiliteit?

Answer 9

1. Spontane hydrolyse
   - Depurinatie -> verlies base (deletie basepaar), alleen suikergroep behouden
   - 9000x per cel per dag
2. Spontane deaminatie
   - cytosine -> uracil [C -> T = transitie]
   - 400x per cel per dag

Question 10

Waar bestaat DNA schade door biologische stoffen uit?

Answer 10

1. Endogene stoffen
   - Zuurstof, oxidatieve DNA schade
   - Guanine -> 8-oxoguanine. [transversie, G -> T]

Question 11

Wat zijn chemische adducten en wat voor soort DNA schade horen hierbij?

Answer 11

Adducten zijn dus een binding van een stof aan een nucleotide. Dit noem je dus een adduct. En in de drie gevallen die zojuist zijn benoemd:
Spontane hydrolyse
Deaminatie
Oxidatieve DNA schade

Dit heeft geen consequentie voor de dubbele helix

Question 12

Wat ka dan wel consequenties hebben voor de dubbele helix?

Answer 12

Kankerverwekkende biologische stoffen zoals benzo[a]pyreen diol epoxide (na inhalatie van benzo[a]pyreen) kan verstoringen in de DNA dubbele helix veroorzaken.

dus bij roken

Question 13

Onder welke soort schade valt UV licht?

Answer 13

Fysische agentia

Question 14

Hoe zorgt UV licht voor schade?

Answer 14

UV-licht kan zorgen van intrastreng crosslink:
1. Cyclopyrimidine dimeer (CPD) []
2. 6-4- fotoproduct \

Question 15

Op welke manieren kan DNA schade hersteld worden?

Answer 15

door 2 reparatiemechanisme
1. Base excisie reparatie (BER) (kleine adducten)
2. Nucleotide excisie reparatie (NER) (grote adducten)

Question 16

Wat voor processen zijn deze reperatiemechanismes?

Answer 16

Enzymatische processen

Question 17

Wat zijn de stappen van BER?

Answer 17

Herkenning DNA schade (DNA glycosylase) -> Excisie DNA schade (AP-endonuclease) -> Herstel (DNA Polymerase en ligase)

Question 18

Welke stap creert een AP (abasische site)?

Answer 18

DNA Glycosylase, waarna endonuclease het herkend, een knip maakt in het DNA en de site verwijdert. hierna kan DNA polymerase en ligase dit gat dichten met de juiste nucleotide

Question 19

Wanneer komt NER in actie?

Answer 19

komt meer in actie voor het herstel van grote adducten (zoals cyclo pyrimidine dimeren; 6-4 fotoproducten; bulky adducten). Ook modificaties die de dubbele helix verstoren. Dit wordt herkend en gerepareerd door NER.

Question 20

wat zijn de stappen van NER?

Answer 20

1. herkenning DNA schade
2. Openen omringende DNA
3. DNA-schade verwijderen
4. Herstel: DNA synthesse/ligatie

Question 21

Verschil BER en NER bij het herkennen?

Answer 21

BER: heb je DNA glycosylase
NER: Heb je een groep eiwitten, bv XPC

Question 22

Welke eiwitten van NER vormen de helicase?

Answer 22

XPB en XPD

Question 23

Welke 2 herkennings routes kent NET? en hoe heette deze routes?

Answer 23

• Globaal Genoom NET: De normale route met de eiwitten die binden (traag)
• Transcriptie Gekoppeld NER: via CSB als tijdens transcriptie DNA schade wordt herkend (snel)

Question 24

Welke ziekte past bij een defecte NER?

Answer 24

XP - autosomaal recessief

Question 25

Symptomen XP?

Answer 25

• Zongevoeligheid
• Droge en harde huid
• Pigmentatie afwijkingen
• Cataract
• Huidkanker kans is met 2000x verhoogd
• Versnelde neurologische achteruitgang
• Zeldzaam

Question 26

Orzaak XP?

Answer 26

Teminste 8 genen: XPA - XPG

Question 27

Bij welke ziekte speelt NER naast XP ook een rol? en wat is hiergaande?

Answer 27

CS, probleem in CSA en CSB, deze helpen de betrokken eiwitten naar achter te trekken bij transcriptie

Question 28

Symptomen CS?

Answer 28

• Zongevoeligheid
• Groeiachetrstand
• Neurologische achterstand
• Netvliesafwijkingen
• Versnelde ouderdom
• GEEN huidkanker
• Autosom. Recessief

Question 29

Oorzaak CS?

Answer 29

• Defecte NET
• 2 genen CSA en CSB samen met XPb, XPD en XPG