HC. 1 - DNA Schade en Reparatie: deel 1 Flashcards
wat voor ziekte is kanker?
Een ziekte van de genen, mutaties van cellen
Wat voor mutatie categorieen zijn er?
- Puntmutaties (veranderingen op klein niveau, basepaar)
- Chromosomale afwijkingen (grote verandering, chromosomaal waar te nemen)
Welke puntmutaties zijn er?
- Transities
- Transversies
- Kleine inserties/deleties
wat zijn transities?
Purine -> purine. Dus A/G
of
Pyrimidine -> Pyridmidine
Dus C/T
Wat zijn transversies?
Purine -> pyrimidine en andersom. Dus A/C A/T G/C G/T
Welke chromosomale afwijkingen zijn er, met korte uitleg erbij?
- Translocaties ( stukjes chromosoom van plaats verwisseld)
- Amplificaties (Gen-amplificatie …) Een DNA-duplicatie waarbij een bepaald chromosoom meer dan eenmaal wordt gedupliceerd, wat kan resulteren in een verkeerd gen-gedrag)
- Deleties
- Numerieke afwijkingen (dan heb je meer chromosomen in een cel dan wat een normale individu heeft).
Wat kan DNA schade veroorzaken?
- Foutieve replicatie
- Chemische instabiliteit
- Chemische verbindingen
- Biologische stoffen
- Fysische agentia
Welke soorten DNA schade kennen we?
- Chemische adducten
- Intrastreng crosslinks
- Interstreng crosslinks
- DNA strengbreuken
- Basepaar mismatches
Wat is chemische instabiliteit?
- Spontane hydrolyse
- Depurinatie -> verlies base (deletie basepaar), alleen suikergroep behouden
- 9000x per cel per dag - Spontane deaminatie
- cytosine -> uracil [C -> T = transitie]
- 400x per cel per dag
Waar bestaat DNA schade door biologische stoffen uit?
- Endogene stoffen
- Zuurstof, oxidatieve DNA schade
- Guanine -> 8-oxoguanine. [transversie, G -> T]
Wat zijn chemische adducten en wat voor soort DNA schade horen hierbij?
Adducten zijn dus een binding van een stof aan een nucleotide. Dit noem je dus een adduct. En in de drie gevallen die zojuist zijn benoemd:
Spontane hydrolyse
Deaminatie
Oxidatieve DNA schade
Dit heeft geen consequentie voor de dubbele helix
Wat ka dan wel consequenties hebben voor de dubbele helix?
Kankerverwekkende biologische stoffen zoals benzo[a]pyreen diol epoxide (na inhalatie van benzo[a]pyreen) kan verstoringen in de DNA dubbele helix veroorzaken.
dus bij roken
Onder welke soort schade valt UV licht?
Fysische agentia
Hoe zorgt UV licht voor schade?
UV-licht kan zorgen van intrastreng crosslink:
1. Cyclopyrimidine dimeer (CPD) []
2. 6-4- fotoproduct \
Op welke manieren kan DNA schade hersteld worden?
door 2 reparatiemechanisme
1. Base excisie reparatie (BER) (kleine adducten)
2. Nucleotide excisie reparatie (NER) (grote adducten)
Wat voor processen zijn deze reperatiemechanismes?
Enzymatische processen
Wat zijn de stappen van BER?
Herkenning DNA schade (DNA glycosylase) -> Excisie DNA schade (AP-endonuclease) -> Herstel (DNA Polymerase en ligase)
Welke stap creert een AP (abasische site)?
DNA Glycosylase, waarna endonuclease het herkend, een knip maakt in het DNA en de site verwijdert. hierna kan DNA polymerase en ligase dit gat dichten met de juiste nucleotide
Wanneer komt NER in actie?
komt meer in actie voor het herstel van grote adducten (zoals cyclo pyrimidine dimeren; 6-4 fotoproducten; bulky adducten). Ook modificaties die de dubbele helix verstoren. Dit wordt herkend en gerepareerd door NER.
wat zijn de stappen van NER?
- herkenning DNA schade
- Openen omringende DNA
- DNA-schade verwijderen
- Herstel: DNA synthesse/ligatie
Verschil BER en NER bij het herkennen?
BER: heb je DNA glycosylase
NER: Heb je een groep eiwitten, bv XPC
Welke eiwitten van NER vormen de helicase?
XPB en XPD
Welke 2 herkennings routes kent NET? en hoe heette deze routes?
- Globaal Genoom NET: De normale route met de eiwitten die binden (traag)
- Transcriptie Gekoppeld NER: via CSB als tijdens transcriptie DNA schade wordt herkend (snel)
Welke ziekte past bij een defecte NER?
XP - autosomaal recessief
