HC.7 - Proefdiermodellen in het kankeronderzoek / Doen dieren ertoe?

Question 1

Waarom wordt de muis gekozen als proefdier?

Answer 1

• 97% dezelfde genen als de mens
• Veel genetische defecten bij de mensen die zorgen voor verkeerd aanmaak of geen aanmaak eiwit, zorgen voor dezelfde issue bij muis
• Muis kan makkelijk genetisch gemanipuleerd worden
• Muis is makkelijk te huisvesten en planten zich snel en makkelijk voort

Question 2

Op welke 2 manieren worden muizen gebruikt in het kanker onderzoek?

Answer 2

1. Preklinisch onderzoek: dus testen van nieuwe medicatie
2. Tumor biologie, dus opbouwen van algemene kennis

Question 3

Waar wordt gebruik gemaakt bij preklinisch onderzoek om de tumor na te bootsen bij de muis?

Answer 3

PDTX, patient-derived tumor xenografts

Question 4

Hoe wordt PDXT gedaan?

Answer 4

1. Biopt bij mens
2. spuit in muis
3. tumor laten groeien en dan die tumor bij andere muizen ook inspuiten
4. medicatie testen om controle vs behandelgroep te maken

Question 5

2 nadelen PDTX?

Answer 5

• Werkt niet voor alle soort tumoren
• Mist de anti- en pro-tumor activiteit van een functioneel humaan immuunsysteem

Question 6

Wat voor 3 soorten tumorbiologie kennis kan er worden vergaard?

Answer 6

• Kennis over effect van dominant negatieve mutaties (oncogenen)
• Kennis over effect van gendeleties (tumorsuppressorgenen)
• Kennis over effect van puntmutaties

Question 7

Wat is een transgenic muis?

Answer 7

Een muis waar er onderzoek gedaan wordt naar een oncogeen, om te kijken naar dominant negatieve mutaties. Dus 1 mutatie toevoegen

Question 8

Wat is een knock-out muis?

Answer 8

Een muis waar onderzoek gedaan wordt naar een tumorsuppressorgen, waarbij er dus gendeletie is, dus geen actieve gen aanwezig, uitgeschakeldW

Question 9

Wat is een knock-in muis?

Answer 9

Een muis waar onderzoek gedaan wordt naar wat er gebeurd bij puntmutaties, dus naar een actieve mutatie gen kijkt

Question 10

Hoe wordt een transgene muis gemaakt?

Answer 10

Via reageerbuis wordt het oncogeen dat onder controle is van een promotor in een bevruchte eicel gespoten. De DNA zal dan integreren in het genoom vd bevruchte eicel.

Nadeel: je weet niet waar t dus terecht zal komen

Question 11

Hoe wordt knock-off / knock-in muis gemaakt?

Answer 11

Een embryonale stamcel wordt geisoleerd uit blastocyst, dan via elektroporatie wordt DNA toegevoegd en dan wordt die eicel teruggeplaatst

Question 12

Wat is Brittle Hair Disorder Trichothiodystrophy? (TTD)

Answer 12

• Ziekte van extreem versnelde veroudering
• Zit in XPD gen
• Breekbaar haar

Question 13

Wat gebeurt er bij TTD?

Answer 13

Er is overmaat aan senescence. Door missense mutatie in XPD vindt er binding van P53 aan FOXO4 plaats waardoor cellen niet uit senescence komen en ook geen apoptose kunnen doen. P53 komt namelijk niet meer los van FOXO4 en P53 is nodig voor apoptose om BAX te stimuleren

Question 13

Wat zou de binding van FOXO4 en P53 alsnog tegen kunnen gaan?

Answer 13

Middel genaamd FOXO4-DRI, hierdoor minder senescence zellen en worden de muizen beter

Question 14

Wat is de dierexperimentencommissie?

Answer 14

Commissie die alle dierproeven overziet in NL, om te kijken wat de ethische afweging is, om belang van de proef op te wegen tegen het ongerief bij het dier.

Ook toetsen ze of er sprake is van onaanvaardbare schending van de intrinsieke waarde van het proefdier (Integriteit)

Question 15

Welke uitzonderingen op Wet op dierproeven die dit verbied in NL?

Answer 15

• Als het niet anders kan, (en ook met minder dieren of minder ongerief)
• Als belang groter is dan het ongerief
• Als vergunning
• Als goedgekeurd door dierexperimentencommissie

Question 16

Wat zijn de 3 R’s/V’s?

Answer 16

Replacement, Reduction en Refinement (Vervanging, Vermindering en verfijning)

Hierbij wordt er gekeken hoe zo een dierenproef beter kan

Question 17

Hoeveel dierproeven jaarlijks in NL?

Answer 17

bijna 600k

Question 18

Hoeveel hiervan op muizen en ratten?

Answer 18

Driekwart bijna

Muis: ong 50%
Rat: ong 25%

Question 19

Hoeveel % van de dierproeven ongerief?

Answer 19

15%-20% free mn muizen bro

Question 20

Wat zijn de 5 vrijheden van Brambell?

Answer 20

1. Vrij van dorst en honger
2. Vrij van fysiek ongerief
3. Vrij van pijn, verwonderingen en ziekten
4. Vrij van angst en stres
5. Vrij om natuurlijk gedrag te vertonen

Question 21

Welke 3 fases heb je binnen de ideeengeschiedenis?

Answer 21

Fase 1: Dieren zijn automaten
Fase 2: Wreedheid tegen dieren is slecht voor de menselijk moraal, maar geen directe plicht tegen dieren, alleen tegen mensen
Fase 3: Dieren doen ertoe, omwille van zichzelf. “kunnen dieren leiden”

Question 22

Wat is speciesisme?

Answer 22

Voortrekken van de ene soort voor de andere soort, soort van discriminatie

Question 23

Wat is capabilities approach?

Answer 23

Idee waarbij natuur dreeft naar een doel, laat deze behoefte om te floreren bestaan. Capacities zoals leven, gezonheid, emotie, sociale banden, spel etc.