HC. 5 - Circadiane Klok - Ontstaan en behandelen van kanker Flashcards
Wat is de omlooptijd van de menselijke interne klok?
25 uur
Wat is de circadiane klok? en wat doet het?
Circadiane klok: Biologische ritme.
Om onze lichaamsfuncties te laten anticiperen op specifieke behoeftes
Waar zit de centrale klok van de mens?
In de neuronen van de suprachiasmatische nucleus (SCN en deze is gesynchroniseerd met de aardse dacht nacht cyclus voor licht
Welke genen zijn betrokken bij het creeren van de interne klok?
Cryptochroom 1 en 2
Wat gebeurd er als je Cry1 uitzet?
Dan gaat de interne klok sneller tikken
Wat gebeurd er als je Cry2 uitzet?
Dan gaat de interne klok langzamer tikken
Waar worden cry-genen afgeschreven?
Vanaf een e-box promotor
door wat worden cry1 en cry2 geactiveerd?
Door 2 transcriptiefactoren
Hoeveel transcriptie/translatie loops zijn er?
2, waarbij een negatieve loop (core). En een positieve loop (stabiliserende)
Wat gebeurd er bij negatieve loop?
De cryptochroom eiwitten gaan terug naar de kern en zorgen voor remmen via het remmen van de 2 transcriptiefactoren OF via een CRY/PER binding
Welke 2 transcriptiefactoren zijn er? e
Clock en Bmal1.
Hoe verloopt positieve loop?
Via Rev-Erba, wat Bmal 1 activeert.
Hoe zijn gedrag en metabole processen verbonden aan de circadiane klok?
Via de klok gecontroleerde genen (CCG’s). Deze zorgen voor
Waar kunnen circadiane verstoringen toe leiden
Veranderd tumorspectrum (dus vaker kwaadaardig, vooral bij ploegdiensten) en versnelde tumorinductie (chronische jetlag)
Tis ook borstkanker risicofactor
Wat is chronotoxiciteit?
Het principe waarbij toxische effect afhankelijk is van moment van blootstelling
Hoe werkt het met DNA en delen van cellen als we kijken naar circadiane klok?
Deze delen op bepaalde momenten op een dag;
Rond 5u middag huidcellen bezig met DNA -replicatie, middernacht in M-fase.W
Wanneer vindt mitose plaats?
Als de klokgenen op zn laagst actief is
Dus zijn de circadiane klok en celcyclus fases gekoppeld? en hoe
Ja, bidirectioneel. (Resetting klok door cyclus)
Hoe zit het met tumorcellen en circadiane klok tho?
Deze lopen asynchroon met celcyclus, tumor kan elk moment van dag delen
Hoe kan begrip van interne klok bijdragen aan kankerbestrijding?
Zo weet je wnr je zo min mogelijk gezonde cellen beschadigd en de S-fase vermijdt
Waar is een goede slaap-waakritme mee geassocieerd?
Hogere overleving
Hoeveel procent van de genen staan onder controle van de circadiane klok?
10% ong