H9.6: Vrouw & man Flashcards
in welke stadium bevindt de menselijke embryo zich in week 6?
indifferente stadium; indifferente gonade; hieruit kunnen óf testes óf ovaria nog ontstaan
welk geslacht past bij 46, XX?
vrouw
welk geslacht past bij 46, XY?
man
welk geslacht past bij 45, X?
vrouw; Turner syndroom
welk geslacht past bij 47, XXY?
man; Klinefelter syndroom
waar ligt de bepalende geslachtsfactor?
Y chromosoom: geen Y –> vrouw
wat is de pseudo-autosomale regio (PAR)?
een klein stukje op de geslachtschromosomen waar ze heel erg op elkaar lijken en ook lijken op andere chromosomen
wat zijn gameten?
eicellen en zaadcellen
wat is het SRY-gen?
sex determining region op Y chromosoom
wat doet er Sry-gen?
bindt aan DNA; zet SOX9 gen aan; deze codeert voor SOX9 eiwit
is Sry altijd ‘aan’?
nee, maar eventjes en daarna blijft SOX9 langer
wat doet SOX9?
FGF9 activeren; dat activeert weer SOX9; positieve terugkoppelingscirkel
hoe zit sry enzo in elkaar?
Y-chromosoom > er is dus Sry-gen > expressie als Sry-eiwit (transcriptiefactor) > SOX9 gen aan > SOX9 eiwit > testis
hoe zorgt SOX9 voor testis vorming?
zorgt ervoor dat een deel van somatische cellen (‘gewone cellen’) zicht gaan ontwikkelen tot sertoli cellen
wat zijn sertoli cellen?
cellen die de buisjes van de testen vormen
hoe ontwikkelen ovaria zich?
in principe heeft een X-chromosoom dus geen Sry-gen dus zou SOX9 gen niet ‘aan’ moeten gaan, maar voor het geval dat het toch ‘per ongeluk’ aan gaat, zijn er bij XX persoon factoren die de SOX9 expressie heel erg naar beneden halen
hoe heten de signalen uit ovaria die SOX9 expressie omlaag halen?
WNT-signalen en de transcriptiefactor FOXL2
hoe ontwikkelen de gangen van Müller en Wolff bij mannen?
gang van Müller gaat ten gronde en verdwijnt;
gang van Wolff ontwikkelt zich tot epididymus, zaadleider en zaadblaas DMV:
-anti-müllerse gang hormoon
-testosteron; daarvan is de gang van Wolff afhankelijk
(-insulin-like factor 3)
hoe ontwikkelen de gangen van Müller en Wolff bij vrouwen?
gang van Wolff gaat ten gronde en verdwijnt; gang van Müller gaat zich ontwikkelen tot eileider, baarmoeder en bovenste stukje vagina
waarvan is de gang van Wolff afhankelijk?
testosteron; daarom ontwikkelt deze zich allen bij mannen
wat voor hormoon is testosteron?
steroïd
hoe werkt testosteron?
rechtstreeks door membraan > bindt aan androgeen receptor (AR) > werkt als transcriptiefactor > beïnvloedt genen
wat is een andere werking van testosteron?
door 5-alfa-reductase omgezet worden in dihydro-testosteron (DHT)
wat is dihydro-testosteron?
‘sterkere’ versie van testosteron en kan dus met hogere affiniteit aan AR binden
wat gebeurt er bij te weinig dihydro-testosteron?
fenotype wordt vrouwelijk
hoe ontstaat oestradiol?
vanuit testosteron
