H9.6: Vrouw & man

Question 1

in welke stadium bevindt de menselijke embryo zich in week 6?

Answer 1

indifferente stadium; indifferente gonade; hieruit kunnen óf testes óf ovaria nog ontstaan

Question 2

welk geslacht past bij 46, XX?

Answer 2

vrouw

Question 3

welk geslacht past bij 46, XY?

Answer 3

man

Question 4

welk geslacht past bij 45, X?

Answer 4

vrouw; Turner syndroom

Question 5

welk geslacht past bij 47, XXY?

Answer 5

man; Klinefelter syndroom

Question 6

waar ligt de bepalende geslachtsfactor?

Answer 6

Y chromosoom: geen Y –> vrouw

Question 7

wat is de pseudo-autosomale regio (PAR)?

Answer 7

een klein stukje op de geslachtschromosomen waar ze heel erg op elkaar lijken en ook lijken op andere chromosomen

Question 8

wat zijn gameten?

Answer 8

eicellen en zaadcellen

Question 9

wat is het SRY-gen?

Answer 9

sex determining region op Y chromosoom

Question 10

wat doet er Sry-gen?

Answer 10

bindt aan DNA; zet SOX9 gen aan; deze codeert voor SOX9 eiwit

Question 11

is Sry altijd ‘aan’?

Answer 11

nee, maar eventjes en daarna blijft SOX9 langer

Question 12

wat doet SOX9?

Answer 12

FGF9 activeren; dat activeert weer SOX9; positieve terugkoppelingscirkel

Question 13

hoe zit sry enzo in elkaar?

Answer 13

Y-chromosoom > er is dus Sry-gen > expressie als Sry-eiwit (transcriptiefactor) > SOX9 gen aan > SOX9 eiwit > testis

Question 14

hoe zorgt SOX9 voor testis vorming?

Answer 14

zorgt ervoor dat een deel van somatische cellen (‘gewone cellen’) zicht gaan ontwikkelen tot sertoli cellen

Question 15

wat zijn sertoli cellen?

Answer 15

cellen die de buisjes van de testen vormen

Question 16

hoe ontwikkelen ovaria zich?

Answer 16

in principe heeft een X-chromosoom dus geen Sry-gen dus zou SOX9 gen niet ‘aan’ moeten gaan, maar voor het geval dat het toch ‘per ongeluk’ aan gaat, zijn er bij XX persoon factoren die de SOX9 expressie heel erg naar beneden halen

Question 17

hoe heten de signalen uit ovaria die SOX9 expressie omlaag halen?

Answer 17

WNT-signalen en de transcriptiefactor FOXL2

Question 18

hoe ontwikkelen de gangen van Müller en Wolff bij mannen?

Answer 18

gang van Müller gaat ten gronde en verdwijnt;
gang van Wolff ontwikkelt zich tot epididymus, zaadleider en zaadblaas DMV:
-anti-müllerse gang hormoon
-testosteron; daarvan is de gang van Wolff afhankelijk
(-insulin-like factor 3)

Question 19

hoe ontwikkelen de gangen van Müller en Wolff bij vrouwen?

Answer 19

gang van Wolff gaat ten gronde en verdwijnt; gang van Müller gaat zich ontwikkelen tot eileider, baarmoeder en bovenste stukje vagina

Question 20

waarvan is de gang van Wolff afhankelijk?

Answer 20

testosteron; daarom ontwikkelt deze zich allen bij mannen

Question 21

wat voor hormoon is testosteron?

Answer 21

steroïd

Question 22

hoe werkt testosteron?

Answer 22

rechtstreeks door membraan > bindt aan androgeen receptor (AR) > werkt als transcriptiefactor > beïnvloedt genen

Question 23

wat is een andere werking van testosteron?

Answer 23

door 5-alfa-reductase omgezet worden in dihydro-testosteron (DHT)

Question 24

wat is dihydro-testosteron?

Answer 24

‘sterkere’ versie van testosteron en kan dus met hogere affiniteit aan AR binden

Question 25

wat gebeurt er bij te weinig dihydro-testosteron?

Answer 25

fenotype wordt vrouwelijk

Question 26

hoe ontstaat oestradiol?

Answer 26

vanuit testosteron