H7.6: Seksueel overdraagbare aandoeningen Flashcards
SOA
- Door seks
- Vroeger geslachtsziekte
SOA-zorg in NL
- 79% door HA
- Drempelvrij poliklinieken, anoniem
- Dermato-venerologen, internist-infectiologen, GGD
- Campagnes
- Websites en apps
Urethritis bij mannen
Oorzaak
Verwekkers
Symptomen
Diagnostiek
AO
Behandeling
- Meest voorkomende oorzaak: SOA
- Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis, Mycoplasma genitalium, HSV
- Symptomen: dysurie, irritatie urethra, jeuk, afscheiding urethra
- Diagnostiek: LO genitaliën voor afscheiding, rood oog en scrotum en liezen palperen
- AO: dipstick en evt. uitstrijkje
- Behandeling: 1 gift azitromycine
- 2e keus is 7 dagen doxycycline of floxacine
- Achteraf evalueren of klachten verdwijnen
- Alle seks partners van 4-6 weken voorafgaand aan klachten inlichten
Fluorklachten
Oorzaak
Andere oorzaken
Klachten
- Klachten die te maken hebben met natuurlijke afscheiding van vrouw
- Klachten kunnen SOA als oorzaak hebben
- Andere oorzaken: candida, bacteriële vaginose, Trichomoniasis vaginalis, groep A streptokokken, Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae
- Klachten: vagina afscheiding, afwijking van gebruikelijke samenstelling/kleur/geur, jeuk/irritatie
Amsel criteria
- Vaginal pH >4.5
- Dunne homogene grijs-witte fluor
- Positieve aminetest, gedefinieerd als aanwezigheid van vislucht wanneer 10% KOH wordt toegevoegd aan fluor
- Clue cells in fysiologisch zoutpreparaat
Nugent score
- Gebaseerd op telling van soorten micro-organismen in grampreparaat
- Kijken naar verhouding tussen normale flora (Lactobacillus spp.) en overgroei van andere bacteriën (Gardnerella, Bacteriodes en andere anaerobe GN staven zoals Mobiluncus spp.)
- 0-3: normale vaginale flora
- 4-6: intermediaire vaginale flora
- 7-10: bacteriële vaginose
Klassieke bacteriële verwekkers
- N. gonorrhoeae
- Treponema pallidum
- Chlamydia trachomatis
- Mycplasma genitalium
Neisseria gonorrhoeae
- Koloniseren op mucosa in keel en genitaliën
- Veel niet pathogeen, behalve n. meningitides en n. gonorrhoeae
Kenmerkend pathogene neisseria
- GN diplokken
- Pili: draadjes met eiwitten en receptoren op buitenmembraan waarmee vasthouden aan mucosa
- Kapsel
- Intracellulaire vermenigvuldiging
Belangrijkste verschijnsel gonorroe
- Urethritis, brandend gevoel tijdens plassen
- Bij vrouwen ook cervititis
Wat kan gonorrhoeae nog meer veroorzaken?
Opstijgende infecties:
- Endometritis
- Epididymitis (bijbal)
- PID
- Fitz-Hugh-Curtis syndroom (eileider waarna leverkapsel en diafragma worden aangedaan)
- Proctitis (homo)
- Faryngitis (orale seksl)
Wat voor soort infectie kan een gonokok nog meer veroorzaken?
Symptomen?
Gedissemineerde infecties:
- Koorts
- Polyartritis
- Tenosynodermatitis (blaasjes of puistjes veroorzaakt door immuuncomplexen)
Septische artritis, ophthalmia neonatorum
Diagnostiek N. gonorrhoeae
- LO: gelige afscheiding uit urethra (pus)
- PCR!
- Kweek evt. binnen 6 uur
- Gevoeligheidsbepaling voor AB, omdat sommige verwekkers resistent zijn voor azitromycine/ciprofloxacine
Syfilis
- Door Treponema pallidum
- Spirocheet, stam van dunne spiraalvormige bacteriën die periplastische flagellen bezitten
- Kurkentrekker vorm
- Niet te kweken
- Verwant aan Borrelia en Leptospira
- I.v.m. serologische kruisreacties rekening houden bij diagnostiek
- The great imitator, omdat het tot allerlei klinische beelden kan leiden
- Typisch: hard ulcus (ulcus durum) en unieke laesie (solitaire ulcus)
Eerste stadium syfilis
- Klinisch niet altijd zichtbaar
- Begint met ulcus
- Bacterie kan alleen in ulcus worden aangetoond
Secundaire syfilis
- Systemische verspreiding
- Koorts, huiduitslag (handen en voetzolen), neurologische symptomen
Latente syfilis -> tertiaire syfilis
- Bacterie infecteert organen
- Vasculitis, chronische ontsteking, aneurysma aortae, gumma (granulomateuze ontstekingen), huidafwijkingen, bot-, hart-, en zenuwschade (neurosyfilis)
- Persoonsveranderingen doordat de bacterie in de hersenen zit
Congenitale syfilis
- Kan volledig worden voorkomen door in eerste trimester 3 injecties met penicilline te geven
- Bij geïnfecteerd kind een grote verscheidenheid aan aangeboren afwijkingen zoals botafwijkingen en huidafwijkingen
Belangrijkste diagnostische test voor syfilis
Serologie; ELISA IgG gebruiken voor screening
Activiteit ziekte bepalen
- VDRL-test
- Bij chronische ontsteking of syfilis: veel antistoffen tegen VDRL of RPR
- Niet specifiek, wel kan er vastgesteld worden of behandeling aanslaat
Treponema bacterie zelf aantonen?
Donkerveld diagnostiek of PCR
Wordt bijna nooit gedaan
Screening op syfilis
- Treponemale testen
- Zowel positief bij latente als actieve infectie
Non-treponemale testen alleen positief bij actieve ziekte
Chlamydia trachomatis-
- 60.000 infecties per jaar
- Obligaat intracellulaire bacterie dus altijd gastheercel nodig om te vermenigvuldigen
Chlamydia trachomatis x twee vormen van bacterie
- Elementary body: infectieuze stadium, verwekker van cel naar cel of persoon naar persoon, bacteriën kunnen buiten cel overleven en zijn klein en stabiel
- Reticulate body: intracellulair, metabool actief, deel veel, als deeltjes vrijkomen uit cel dan elkaar aanvallen, als deeltjes in cel zitten en delen kunnen ze elementary bodies vormen
Wanneer cel lyseert komen tientallen/honderden elementary bodies vrij en infecteren buurcellen of naburige mucosa
Cyclus duurt 3 dagen waar rekening mee gehouden moet worden bij behandeling
Chlamydia x 18 serovars en 3 biovars
- A, B, Ba, C: trachoom veroorzaken, ontsteking oog gepaard met beschadiging cornea, blindheid in derde wereld, blindheid door littekenvorming, door krimpt wimpers naar binnen krassen over cornea en littekenweefsel
- D-K: urogenitale infecties, afscheiding helder en waterig
- L1, L2, L3: lymphogranuloma venereum, zwellnig lymfeklieren in liezen, ulcus
Complicaties chlamydia
- Ascenderende infecties: epididymitis (bijbal), endometritis (endometrium), salpingitis (eileider), PID, Fitz-Hung-Curtis syndroom
- Extra-uteriene graviditeit: buitenbaarmoederlijke zwangerschap
- Infertiliteit
- Neonaten 6-8 weken na geboorte conjunctivitis of pneumonitis
Behandeling chlamydia
Eenvoudig met eenmaal daags 1000 mg azitromycine of evt. tweemaal daags 100 mg doxycycline gedurende 7 dagen
LGV (lymphogranuloma venereum)
- Bijzondere variant chlamydia bacterie
- Gepaard met lymfeklierzwelling in lies/anale klachten
- Ernstiger beloop
- Mycoplasma genitalium is seksueel overdraagbaar, maar nog niet duidelijk of het een klassieke SOA is
- Urethritis bij mannen
- Diagnostiek via PCR
- Behandeling azitromycine
Virale SOA’s
- HIV
- HSV
- HPV
- HBV
- HCV
Epidemiologie
- > 1 miljoen SOA per dag wereldwijd
- Belangrijkste in NL: chlamydia, gonorroe, syfilis, HIV, HBV, HCV, genitale wratten, genitale herpes
- Aantal SOA-consulten en aantal positieve gevallen toegenomen
- Vrouwen laatste % positieve testen, MSM hoogste
Epidemiologie cijfers
- Chlamydia: 20.338 (15% van testen positief)
- Gonorroe: 7842 (2% van testen positief)
- Syfilis: 1378 (0.2% van testen positief)
- HIV: 128
