H6.3: Immunologische nierziekten Flashcards
Klinische presentaties glomerulonefritis
- Microscopische hematurie
- Macroscopische hematurie
- Nefrotisch syndroom
- Nefritisch syndroom
- Vasculitis van nier
- Rapidly progressive glomerulonefritis
Blaaskanker aanwijzing
Nierziekte aanwijzing
Macroscopische hematurie
Hematurie met proteïnurie
Belangrijk om nierfunctie en aanwezigheid hypertensie en tekenen systeemziekte te controleren
IgA nefropathie
- Meest voorkomend
- Piekincidentie rond 20-30 jaar
- Aziatische afkomst
- Geen echte auto-immuunziekte, maar enkele dagen na infectie
- IgA vormt eerste verdediging in mucosale organen, maar bij patiënten is IgA afwijkend waardoor het als lichaamsvreemd wordt herkend en antistoffen worden geproduceerd
- De gevormde immuuncomplexen kunnen rondzwerven in circulatie of in situ neerslaan
- Neerslaan kan in nier en in darm of huid (Henoch Schönlein)
- In nier neerslaan in mesangium (geeft structuur aan BM)
- Verband raakt kwijt dus hematurie en proteïnurie soms
- 10-20% dialysie
IgA-nefropathie x behandeling
- Biopsie-uitslag kan modulerend zijn, maar niet bepalend voor prognose
- Behandeling leidt tot vertraging ziekte, niet genezing
- ACE-remmers remmen progressie van IgA nefropathie en zorgen voor 40-50% reductie van eindstadium nierfalen
- Prednison vroeger, maar blijkt dat proteïnurie wel afneemt, maar niet echt de hoeveelheid eindstadium nierfalen
- SGLT2-remmers remmen reabsorptie van glucose waardoor glucosurie ontstaat en natriurese
Nierfilter x lagen
- Eerst: gefenestreerd endotheel
- Daaronder: GBM bestaande uit collageen
- Daarna: podocyten die filtratieslit vormen
Glycocalyx
Extra suikerlaag om zoveel mogelijk eiwit tegen te houden
Nefrotisch syndroom
- Door schade aan podocyt van glomerulus
- Normale filtratiefunctie verloren
- Proteïnurie
Presentatie nefrotisch syndroom
- Behouden nierfunctie
- Proteïnurie >3-4 gram/dag
- Serum albumine <30 g/L
- Oedeem
- Hypercholesterolemie
Membraneuze glomerulopathie
- Meest voorkomend nefrotisch syndroom bij volwassenen
- Door antistoffen tegen PLA2-R op podocyt
- Functie receptor niet bekend, wel dat IgG-antistoffen tegen receptor onder podocyt immuuncomplexen kunnen vormen waarbij complementactivatie plaatsvindt wat schade veroorzaakt
Bij hoge proteïnurie soms geen nierbiopsie, maar in bloed meten of er antistoffen tegen PLA2-R zijn
Histologie membraneuze glomerulopathie
- Immuundeposities niet egaal verspreid over BM
- Neerslag bij glomeruli
Nefritisch syndroom
- Door inflammatie van glomerulus, veelal endocapillair waarbij GBM kapot gaat en proliferatie in glomerulus
- Renale vasculitis
- Snel proces
Kenmerken nefritisch syndroom
- Oligurie (minder plassen)
- NI
- Hematurie
- Proteïnurie <3 gram per 24 uur
- Oedeem
- Hypertensie
Oedeem en hypertensie door verminderde vochtafvoer
Snel achteruitgaande nierfunctie maar soms subtiel beeld en kan nierfunctie mild gestoord zijn (IgA nefropathie)
Urinediagnostiek nefritisch syndroom
- Hematurie van glomerulaire oorsprong
- Dysmorfe ery’s door gang door GBM
- Uitstulpingen groter dan lichaam zelf en polymorf beeld
Bewijs voor glomerulaire hematurie
Aanwezigheid ery’s cilinders
Ery’s gevangen in uromoduline (eiwit in urine)
Pathofysiologie x nefritisch syndroom
- Schade aan glomerulus of onderdelen daarvan, veelal GBM
- Door depositie antistoffen gericht tegen GBM of componenten
- Door depositie immuuncomplexen of antigenen
- Door depositie antistoffen
- Daarna secundair activatie van complement
Complement
- Netwerk van eiwitten in serum die immuunreactie versterken
- Onderdeel aangeboren immuunsysteem maar versterkt verworven immuunsysteem via zeer complexe cascade van eiwitten waardoor fagocytose, inflammatie, cellysis
Plaats neerslag wordt bepaald door
- Plaats antigeen
- Lading en grootte immuuncomplex
Aanvullend info over lokalisatie van immuuncomplexen en inflammatie
- Neerslag circulerende immuuncomplexen: immuuncomplexen in circulatie gevormd, neerslaan op membraan, onder endotheel te vinden
- In situ formatie van immuuncomplexen: antigeen bindt op membraan, antistof bindt en immuuncomplex gevormd, onder epitheel te vinden
Immuuncomplexen net onder endotheel
- Aan de kant van veten
- Veel lymfocyten komen erop af die voor veel ontsteking zorgen
- Nefritisch syndroom is gevolg
- Actieve ontsteking met influx van ontstekingscellen i.t.t. nefrotisch syndroom
- Grotere immuuncomplexen die neerslaan vlak onder endotheel
Immuuncomplexen onder podocyten
- Ver van bloedbaan
- Minder lymfocyten
- Nefrotisch syndroom
- Kleine immuuncomplexen komen dieper waardoor nefrotisch syndroom
Gevolg als complexen in BM neerslaan
Glomerulonefritis die gericht is tegen collageen in BM
Reactie glomerulus op immuuncomplexen
- Extracapillaire proliferatie
- Toename pariëtale epitheelcellen dus
- Epitheelcellen van kapsel van Bowman verdikken door uittreding van macrofagen via beschadiging en aantrekken van stollingsfactoren
- Verdikking vorm van halve maan en daarom crescentic nephritis
Ziektebeelden binnen nefritisch syndroom met crescent vorming
- Anti-GMB glomerulonefritis: antilichamen tegen lichaamseigen antigeen op GBM
- Post streptokokken glomerulonefritis: immuuncomplexen planted antigen
- ANCA-geassocieerde glomerulonefritis: proliferatie van extracapilliare epitheel
- Lupus nefritis: glomerulonefritis bij auto-immuunziekte
Anti-GBM glomerulonefritis
- Antilichamen tegen lichaamseigen antigeen op GBM
- Verschuiving collageen waardoor epitoop bloot
- Epitoop wordt als lichaamsvreemd beschouwd, antistoffen produceren
Anti-GBM glomerulonefritis op 2 manieren
- Betrokkenheid andere organen: collageen type 4 zit ook in longen en middenoor. Vasculitis long kan leiden tot hemoptoë en matglasafwijkingen. Naast nierafwijkingen ook longafwijkingen dan syndroom van Goodpasture
- Beperkt tot nier
Behandeling anti-GBM glomerulonefritis
- Plasmaferese (plasmawisselingen) om de hoeveelheid antistoffen in bloed te verlagen
- Prednison, cuclofosfamide, rituximab, dialyse
Post streptokokken glomerulonefritis
- Immuuncomplex nefritis door streptokokken
- Kinderen
- Circulerende immuuncomplexen werken als planted antigen
- Lopen vast in BM en ontsteking
- Zelflimiterend aangezien streptokokkeninfectie geklaard wordt
ANCA-geassocieerde glomerulonefritis
- Ziekte van Wegener, GPA (granulomateuze polyangiitis)
- Anti-cytoplasmatische antistoffen gericht tegen factoren in cytoplasma van leukocyten
- Veroorzaakt extravasatie van leuko’s en inflammatie
- Kan ook vasculitis geven op andere locaties zoals long en huid
- Ook geïsoleerd in nieren = pauci immuun glomerulonefritis
- Pauci, want geen neergeslagen antilichamen
Levamisole-adulterated cocaïne
- Kan leiden tot GPA
- Lijkt op cocaïne
- Enorm immunogeen product met GPA achtig beeld
- Soms ook anti-elastase in bloed
Lupus nefritis
- Chronische immuuncomplex ziekte waarbij antilichamen tegen anti-nucleaire antigenen zijn
- Afhankelijk van waar immuuncomplexen neerslaan
- Bijna alle typen glomerulonefritis ontstaan
- Allerlei ontstekingen in andere organen zoals pericarditis, oogontstekingen, peritonitis, ontsteking darm
- Fullhouse immunofluorescentie: immunofluorescentie voor alle antistoffen kleuren aan
