H15: Therapieën Flashcards
Wie is een belangrijk figuur in de ontwikkeling van de behandeling van mentale stoornissen? En wie is hij?
Philippe Pinel. Hij had al een interessante wetenschappelijke carrière opgebouwd toen hij tijdens de Franse Revolutie hoofd werd van het Bicetre, een bekende Parijse instelling voor geestesgestoorden. In de geest van de revolutie voorde hij daar vanaf 1793 een humane behandeling voor de patiënten
Waardoor veranderde, in 1950, de situatie qua behandeling?
Er zijn 2 redenen voor.
- Er werden geneesmiddelen ontdekt die het mogelijk maakten om de patiënten op een humanere manier te behandelen. Voor vele was een opname in een instelling niet langer nodig.
- De samenleving begon op een andere manier met mentale stoornissen om gaan. Initiatieven werden opgezet om patiënten beter in de samenleving te integreren en hun een zinvol bestaat te geven (bijv door gebruik te maken van tussenhuizen en beschutte werkplaatsen
In welke 2 grote groepen worden de behandelingen van mentale stoornissen onderverdeeld?
- Biologische behandelingen
- Psychotherapeutische behandelingen
Biologische behandelingen
Gaat uit van een fysiologische of biochemische visie op mentale problemen: om de gevoelens en gedragingen van een patiënt te veranderen, moeten lichamelijke processen veranderd worden, voornamelijk door middel van geneesmiddelen.
Psychotherapeutische behandelingen
behandelingen waarbij men de gevoelens, de gedachten en de gedragingen van een cliënt probeert te veranderen door middel van gesprekken, toepassen van leerprincipes en het gebruik van emotionele expressies of het aanbrengen van veranderingen in de sociale omgeving.
Wat doet een samenleving naast de aangeboden therapieën?
Sociale voorzieningen treffen voor mensen met een stoornis. Deze voorzieningen zijn erop gericht om stoornissen te voorkomen (preventie) en om de betrokken een volwaardig leven te laten leiden, oa door aangepaste woonomstandigheden aan te bieden (rehabilitatie en revalidatie)
In welke 4 groepen worden de personen verdeeld die bij de behandeling van mentale stoornissen zijn betrokken?
- Psychiater
- Klinische Psychologen
- Psychologisch assistent, maatschappelijk werker of sociaal pedagogisch hulpverlener
- Psychiatrische verpleegkundige
Psychiater
is een medicus die een aanvullende opleiding psychiatrie gevolgd heeft. Psychiaters zijn de enigen die de wettelijke bevoegdheid hebben om biologische behandelingen, zoals geneesmiddelen en elektroshocks, voor te schrijven. Daarnaast kunnen zij ook psychotherapeutische verantwoordelijkheid op zich nemen. Door de medische studies die psychiaters gevolgd hebben, denken veel mensen dat psychiaters meer van mentale processen afweten dan klinische psychologen, maar dit is niet noodzakelijk zo. Een groot deel van de studies die psychiaters gevolgd hebben, hield in de eerste plaats verband met hun medische opleiding en bevatte weinig psychologische kennis. Daarom werken psychiaters en psychologen vaak samen, elk vanuit hun eigen specialisatie
Klinische psycholoog
Hebben een universitaire masterdiploma in de psychologie. Psychologiestudies duren 4 tot 5 jaar (bachelor + master) met een een klinische stage onder professionele begeleiding. Daarnaast hebben de meeste klinische psychologen een 2 tot 4 jarige postuniversitaire therapieopleiding gevolgd.
Psychologisch assistent
maatschappelijk werker of
sociaal-pedagogisch hulpverlener
Hbo opleidingen die gericht zijn op het helpen van mensen, en waarbij gebruikgemaakt wordt van psychotherapeutische technieken
Verpleegkunde psychiatrie
Iemand die HBO studie verpleegkunde gevolgd heeft, met specialisatie in de psychiatrie
Wat is de biologische therapiebenadering
Biologische therapieën gaan uit van een medische visie op psychopathologie. Het uitgangspunt is dat een stoornis in het lichaam de oorzaak is van het mentale probleem.
De meeste behandelingen bestaan uit het toedienen van geneesmiddelen; andere vormen zijn psychochirurgie, het toedienen van elektroconvulsieve shocks en het voorschrijven van lichttherapie of psychomotorische therapie
Geneesmiddelentherapie
Bij een geneesmiddelentherapie worden chemische stoffen gebruikt om gedrag, emoties en cognities in gunstige zin te beïnvloeden.
De beschikbaarheid van deze geneesmiddelen heeft ertoe geleid dat veel mensen ambulant (zonder opname in het ziekenhuis) behandeld konden worden en niet langer in een inrichting moesten verblijven
Hoe verkrijgen de psychofarmaca hun effect?
Doordat ze ingrijpen in de chemische component van de neurale activiteit
Hoe kunnen geneesmiddelen het effect van een neurotransmitter verhogen?
Door:
- De aanmaak van de neurotransmitter te verhogen
- De heropnamen van de neurotransmitter uit de synaptische spleet te verhinderen
- De ontvangende cel gevoeliger te maken voor de neurotransmitter
Hoe kunnen medicijnen het effect van een neurotransmitter verlagen?
Door:
- De aanmaak te belemmeren
- De heropname (reuptake) te bevorderen
- De receptoren in het ontvangende neuron te blokken
Angstdempende geneesmiddelen
Deze onderdrukken de activiteit van het centrale zenuwstelsel en hebben daardoor een kalmerend effect (daarom worden ze ook kalmerende middelen of tranquillizers genoemd). Zij behoren tot de meest verkochte geneesmiddelen en worden vaak voorgeschreven als slaapmiddel
Welke 4 groepen angstdempende geneesmiddelen zijn er?
- Barbituraten
Wordt gebruikt sinds het begin van de 20ste eeuw. Deze middelen worden nu nog zelden voorgeschreven, omdat ze verslavend zijn en ernstige ontwenningsverschijnselen veroorzaken als men probeert te toppen
- Benzodiazepines
Heeft merknamen als: Valium, Seresta, Temesta.
Benzodiazepines worden vooral gebruikt voor de behandeling van een veralgemeende angststoornis, omdat zij rechtstreeks inwerken op de angst, en dit gevoel zodanig onderdrukken dat gedragingen die voordien vermeden werden, opnieuw gesteld kunnen worden. Ze zijn wel verslavend en gaan gepaard met onthoudingsverschijnselen. De meest frequente bijwerkingen zijn sufheid, slaperigheid, spierzwakte en dubbelzien
- Bètablokkers
Dik kan propranolol zijn.
Dit middel wordt gewoonlijk gebruikt tegen een hoge bloeddruk en ter voorkoming van hartkrampen of migraine, maar vermindert ook hartkloppingen, zweten en beven en wordt daarom voorgeschreven bij mensen met plankenkoorts of vliegangst.
- Antidepressiva
Angstdempende geneesmiddel.
Omdat men vastgesteld heeft dat patiënten met angststoornissen eveneens reageren op deze geneesmiddelen en de bijwerkingen er minder van zijn dan die van tranquillizers, begint men een geneesmiddelen kuurt tegenwoordig dikwijls met een antidepressivum. De tranquillizers worden dan gebruikt voor mensen die niet op het eerste middel reageren
Antidepressiva
Verlichten de symptomen van een depressieve stoornis. Er zijn 3 grote types van antidepressiva:
- Tricyclische verbindingen
- monoamine oxidase inhibitoren (MAOI)
- Selectieve serotonine (5-HT) heropname inhibitoren
Doordat de selectieve serotonine heropname inhibitoren de minste bijwerkingen hebben, zijn zij de 1e keuze bij een behandeling.
Wat zijn bekende merknamen antidepressiva zijn er?
Prozac
Seroxat
Deze geneesmiddelen verhogen de aanwezigheid van serotonine in de synaptische spleet omdadt ze de heropname van deze neurotransmitter onderdrukken.
Hoe werd de antidepressiva tricyclische verbindingen ontdekt?
Ze werden bij toeval in de jaren 1950 ontdekt toen een Zwitserse dokter ze uitprobeerde om slapeloosheid bij psychiatrische patiënten te behandelen. Ipv de slaap te bevorderen, bleken ze de stemming van de patiënten te verbeteren en hen energieker te maken. Deze middelen danken hun effect aan het feit dat ze zowel de heropname van serotonine als van noradrenaline afremmen
Hoe werd de antidepressivum Monoamine oxidase inhibitoren ontdekt?
Deze werd ook in de jaren 1950 ontdekt, toen men ze in Frankrijk uitprobeerde om tuberculose te behandelen. Ze worden tegenwoordig relatief weinig voorgeschreven, omdat ze een verhoogde kans op bijwerkingen hebben (hoofdpijn, geelzucht, een verhoogde bloeddruk). Alleen bij personen die niet reageren op andere antidepressiva worden ze nog gebruikt
Wat gebruikt men bij een bipolaire stoornis?
Men gebruikt hier bij voorkeur lithium (of lithiumzouten) De werking werd vastgesteld toen men in Australië de mogelijkheid onderzocht om deze stof te gebruiken als alternatief voor keukenzout. Ook bij lithium zijn hinderlijke bijwerkingen mogelijk, vooral op de nieren en de schildklier. Veel patiënten klagen over dorst. Bij zo’n 5% van de patiënten remt de lithium de werking, wat zich kan uiten in traagheid van denken en zelfs depressie
Antipsychotica
Zijn geneesmiddelen die gebruikt worden bij de behandeling van schizofrenie en andere psychotische stoornissen.
Chloorpromazine
Dit was een verbeterde versie van een stof die men in Duitsland per abuis ontwikkeld had bij een zoektocht naar een blauwe ver stof en waarvan men een tijdje hoopte dat die zou helpen bij de behandeling van allergieën.
Fransen artsen waren dit middel in de jaren 1940 gaan gebruiken bij operaties omdat het de spierspanning en de misselijkheid leek te verminderen en de patiënten in een betere stemming bracht. In het begin van de jaren 1950 kwamen deze artsen tot de vaststelling dat het middel de wanen en hallucinaties van schizofreniepatiënten verminderde.
Wat deed het succes van chloorpromazine met de farmaceutische bedrijven?
Het zette de bedrijven aan om op zoek te gaan naar andere antipsychotische middelen. De succesvolste onder hen was de Belg Paul Janssen, die in jaren 1950 de stof haloperidol (merknaam haldol) ontwikkelde. Het succes van dit middel lag in het feit dat patiënten er minder slaperig en suf van werden
Waar is de werking van chloorpromazine en haloperidol hoogstwaarschijnlijk aan te danken?
Aan een vermindering van de dopaminegerelateerde activiteit in de hersenen, hoewel nog altijd niet begrepen wordt wat precies de onderliggende mechanisme is.
Wat is een groot nadeel van chloorpromazine en haloperidol?
De bijwerkingen die kunnen optreden. Deze hebben vooral te maken met het feit dat dopamine nodig is voor een vlotte en soepele uitvoering van bewegingen. Daardoor kunnen patiënten symptomen vertonen die gewoonlijk optreden bij de ziekte van Parkinson, zoals stijfheid in de spieren, moeite om in beweging te komen, stramheid en oncontroleerbare bevingen. In het ergste geval treedt tardieve dyskinesie op.
Tardieve dyskinesie
Een bijzonder onaangenaam syndroom waarbij de controle over de spieren, in het bijzonder die van het gezicht, verstoord wordt. De symptomen bestaan oa uit zenuwtrekken (tics) en oncontroleerbare bewegingen met de mond, lippen, kaken, waardoor men begint te kauwen en te smakken. Een behandeling met antipsychotica wordt gewoon gestopt bij de eerste tekenen van tardieve dyskinesie
Akathisie
Rusteloosheid
Atypische antipsychotica
Een 2e generatie antipsychotica, dacht men lang, met minder bijwerkingen in de beweingscontrole.
Het wordt atypische antipsychotica genoemd omdat het niet enkel op de dopamine inwerken maar ook op serotonine en noradrenaline.
De belangrijkste stoffen zijn clopazine, risperidone en olanzipine.
Waarom zijn atypische antipsychotica niet de 2e generatie medicijnen geworden?
In overzichtstudies is aangetoond dat de voordelen van deze nieuwe middelen beperkt zijn ten opzichte van de traditionele middelen en dat de verschillen die men vaststelde grotendeels te wijten waren aan het feit dat men jarenlang te hoge dosissen van de oorspronkelijke middelen voorgeschreven heeft (Geddes et al, Lieberman et al.
Zo geeft olanzapine minder bewegingsproblemen, maar klagen meer patiënten over gewichtstoename. Een probleem bij clozapine is dat een klein percentage van de mensen die het nemen het risico loopt op de fatale bloedziekte agranulocytose te ontwikkelen. Bij deze aandoening verdwijnen de witte bloedcellen en heeft men geen weerstand meer tegen infecties. Daarom zijn er regelmatige bloedonderzoeken nodig, die de behandeling verzwaren
Elektroconvulsieve therapie (ECT)
Deze therapie bestaat uit het toedienen van elektrische stroomstoten in de hersenen. Voor de therapie begint, worden de patiënten verdoofd en krijgen ze spierontspannende middelen. Daarna wordt gedurende een fractie van een seconde een elektrische stroom door de hersenen van de patiënt gestuurd. De shock wekt een massale activiteit op in de hersenen, die ongeveer een minuut duurt en die gepaard gaat met convulsies (stuiptrekkingen). Doorgaans zijn er 5 tot 12 behandelingen in een tijdspanne van 10 tot 30 dagen nodig voor zwaar depressieve patiënten
Wat is een neveneffect van ECT
Geheugenproblemen.
Vroeger waren er soms ook problemen omdat de patient tijdens de stuiptrekkingen een spier verrekte of een been braken. Dit wordt tegenwoordig ontvangen dor een spierontspannend middel
Het wordt ook alleen nog maar gebruikt bij zwaar depressieve mensen waarbij medicijnen en psychotherapie geen enkele nut heeft gehad
Transcraniale Magnetische stimulatie (TMS)
Een magnetische stimulatie door een deel van de hersenen. De effecten zijn wat minder ingrijpend dan bij ECT, omdat het niveau van stimulatie beperkter gehouden kan worden.
Herhaalde stimulatie van de linkse frontale lob lijkt een effect te hebben bij depressie, dat echter kleiner is dan dat van ECT (Simons&Dierick)
Psychochirurgie
Dit gebruikt men om cognitieve en emotionele stoornissen te behandelen. Aanvankelijk bestond deze techniek uit het verwijderen of onschadelijk maken van een ziekte-inducerende structuur in de hersenen, tegenwoordig worden in toenemende mate pacemakers in de hersenen ingeplant, om de werking van ontregelde structuren te beïnvloeden
Waarom is psychochirurgie de meest controversiële van de medische behandelingen?
Omdat het tot irreversibele resultaten leidt en een omstreden voorgeschiedenis heeft.
Wat is de omstreden geschiedenis van psychochirurgie?
In de begin periode werd deze techniek op een ruwe manier toegepast zonder men een goed zicht had op de werking van de hersenen.
Wat is een frontale lobotomie?
Bij een frontale lobotomie werden de vezels tussen de frontale lobben en de emotionele controlecentra in het limbische systeem doorgesneden. De operatie werd uitgevoerd bij ernstig gestoorde psychotici die extreem emotioneel en gewelddadig waren. Het doel van ingreep was om de turbulente emoties te verminderen
Wie vond de procedure lobotomie uit?
De Portugees Egas Moniz. Hij kreeg er zelfs in 1949 de Nobelprijs voor geneeskunde.
Later bleek dat een groot deel van deze patiënten permanent invalide was, omdat de controlecentra in hun hersenen beschadigd waren
Welke problemen hadden de patiënten na een lobotomie?
Zij hadden problemen met het plannen van activiteiten en met het omzetten van deze planning in gedrag. Ook hun emoties waren dikwijls ontregeld (bij sommige werden ze vlak, bij andere labiel)
Word lobotomie nog steeds uitgevoerd?
Op dit ogenblik worden nog slechts hele kleine delen van de hersenen verwijderd. Dit gebeurt alleen in uitzonderlijke gevallen, als er geen alternatieve behandeling meer is.
Welke therapieën worden tot de klassieke biologische therapieën gerekend?
- Geneesmiddelen therapie
- Elektroconvulsieve therapie
- Psychochirurgie
Lichttherapie
Een kuur waarbij de betrokkene ‘s morgens blootgesteld wordt aan fel kunstlicht (verschillende malen sterker dan gewoon binnenlicht; dit onderdrukt de productie van melatonine) De effectiviteit van deze therapievorm bij seizoensgebonden stoornissen heeft de vraag opgeroepen of ze ook bruikbaar is voor andere depressieve stoornissen.
Seizoensgebonden stemmingstoornis
Mensen die depressief worden door een tekort aan zonlicht. Tijdens de wintermaanden, wanneer het zonlicht minimaal is, en herstellen spontaan in de lente. Men vermoedt dat de onderliggende oorzaak verband houdt met de afscheiding van te veel melatonine door pijnappelklier
Psychomotorische therapie
Een behandelingsvorm waarbij bewegingsactiviteiten geïntegreerd worden binnen een pscychotherapie. Vaak gebeurt dit in samenwerking met fysio- of andere bewegingstherapeuten.
Wat is het doel van psychomotorische therapie?
Het doel van de oefeningen is niet alleen om de lichamelijke fitheid van de cliënten te verbeteren, maar ook om hen succeservaringen te laten hebben en hun te leren hun problemen op een constructieve manier aan te pakken.
Waar maakt psychomotorische therapie ook deel van uit?
Bij de behandeling van mentale stoornissen die met bewegingsproblemen gepaard gaan
Placebo-effect
Dit is een fysiologische of psychologische respons op een substantie of procedure die geen farmacologische of therapeutische componenten bevat
Hoe kan men het placebo-effect adequaat onderzoeken?
Men moet gebruikmaken van een dubbelblinde, gerandomiseerde, placebogecontroleerde studie. Er moet dus aan 3 voorwaarden worden voldaan.
De 1e voorwaarde is het bestaan van 2 condities: een experimentele conditie en een placeboconditie (placebogecontroleerd). De behandeling in deze condities zijn volledig aan elkaar gelijk, behalve met betrekking tot de kritische stof (of techniek) die men wil testen. Wanneer men dus wil uitmaken of een nieuw antidepressivum in pilvorm werkt, dan moet men 2 soorten pillen met identiek hetzelfde uiterlijk maken. De 1e pil bevat de kritische stof samen met de bindmiddel om de pil bijeen te houden en een kleurstof om de pil een aantrekkelijk uiterlijk te geven. De 2e pil bevat enkel het bindmiddel met de kleurstof.
De 2e voorwaarde is dat de patiënten op toeval over de 2 condities verdeeld worden (gerandomiseerd), zodat de 2 groepen van proefpersonen op alle belangrijke parameters vergelijkbaar zijn voordat ze aan hun kuur beginnen. Deze voorwaarden garandeert dat elk effect dat men vaststelt, toegeschreven kan worden aan de kritische stof en niet aan al bestaande verschillen tussen de 2 groepen
De 3e voorwaarde is dat de behandelde artsen niet weten of ze pillen met of pillen zonder de kritische stof aan hun patiënten geven. Niet alleen patiënten moeten blind zijn voor de conditie waarin ze terechtkomen, maar ook de artsen (vandaar de naam dubbelblind)
De reden hiervoor is dat de artsen door hun verwachtingen de reacties van de patiënt kunnen beïnvloeden
Wat is de beredenering achter een dubbelblinde, gerandomiseerde, placebogecontroleerde studie?
Als de geteste stof werkzaam is, dan zullen de personen in de experimentele conditie zich beter voelen dan de proefpersonen in de placebocondotitie, al weten nog zij noch de artsen in welke conditie ze zich bevinden.
Hoe kan men het placebo effect meten?
Dit effect kan men enkel meten als een er een eenduidige criterium is om het te bepalen of iemand ‘zich beter voelt’. Hiervoor wordt gewoonlijk gebruikgemaakt van een gestandaardiseerde vragenlijst over de levenskwaliteit.
Hoe vaak wordt de gestandaardiseerde vragenlijst over de levenskwaliteit afgenomen in het placebo onderzoek?
2x, 1 voor de begint en 1 na de kuur. Op die manier kan men zien hoe groot het effect is in de experimentele conditie en in de placeboconditie
Hoe wordt de mate van verandering in het placebo onderzoek uitgedrukt??
In de therapie-effectgroote.
Wanneer wordt een therapie als bruikbaar beschouwd?
Wanneer de effectgrootte groter is dan +0,5. Vanaf een effectgrootte van +1,0 heeft men te maken met een effectieve therapie
Wat is een tot nu toe onbegrepen vaststelling in de psychofarmaca?
Dat het effect van medicatie pas na een paar weken behandeling optreedt
Waarom is het raar dat er pas na een paar weken behandeling effect optreedt?
Omdat de psychofarmaca binnen een paar uur het neurotransmitterniveau in de hersenen verandert
Wat is een mogelijke verklaring voor het feit dat er een paar behandelingen voorafgaan voordat er een effect optreedt?
Het lijkt er op dat niet zozeer de verhoogde of de verlaagde aanwezigheid van neurotransmitters het effect van psychofarmaca verklaart, maar de veranderingen die deze aanwezigheid na verloop van tijd met zich meebrengt
Wat is de effectgrootte bij ECT
+0,8 groter dan gewone geneesmiddelentherapie maar dat komt omdat deze techniek enkel voorgeschreven wordt bij zeer ernstige vormen van depressie als alle andere behandelingen gefaald hebben
Wat is de, traditionele, negatie blijklank die het placebo-effect heeft?
Als een niet-werkzame stof een effect heeft, dan ‘betekent’ dit dat het probleem niet echt kan zijn (placebo betekent letterlijk ‘ik zal worden behaagd’).
Waarom komt men terug op de negatieve visie van het placebo-effect?
een placeboconditie blijkt in de hersenen een vergelijkbare activiteit uit te lokken als een werkzame stof, namelijk een grotere afscheiding van endorfine en dopamine (Benedetti et al).
Op fysiologische vlak lijkt er dus een overeenkomst te bestaan tussen de hersenveranderingen die men verkrijgt in een placeboconditie en de hersenverandering die men probeert te bewerkstelligen met de geneesmiddelen
Waar hebben de neurotransmitters endorfine en dopamine mee te maken?
Met pijn en beloning
Welke 3 factoren, vermoedt men, spelen een rol bij het placebo-effect
- Klassieke conditionering van emoties.
Op basis van klassieke conditionering zijn medische handelingen geassocieerd met geruststelling en de verwachting dat men geholpen zal worden. Deze 2 positieve gevoelens worden automatisch opgeroepen door de behandelingscontext en neutraliseren de negatieve gevoelens van verdriet en hulpeloosheid die domineren bij ‘angst- en stemmingsstoornissen’. Zij versterken ook het immuniteitssysteem van de persoon. Deze veranderingen vinden oa plaats dmv de afscheiding van endorfine en dopamine in het limbische systeem. - 2e factor die een rol speelt bij het placebo-effect is het creëren van de cognitieve verwachting dat het beter zal gaan. Dit helpt om de ziekmakende cognities die overheersen bij angst- en stemmingsstoornissen, te vervangen door cognities die de persoon weerbaarder maken
- 3e factor is dat er aanwijzingen zijn dat een placebo, evenals de eigenlijke therapie, enkel werkt als de persoon gemotiveerd is om te verbeteren, indien genezing door de doelstructuur van de persoon behoort. Iemand die geen voordelen ziet in de behandeling of in een verandering van de situatie, zal een klein placebo-effect vertonen en ook een klein middelspecifiek effect
Waarom binnen steeds meer stemmen op te gaan om de termen placeboconditie en placebo-effect te laten vallen?
Omdat de hersenprocessen die op gang gebracht worden door het placebo-effect, interageren met het geneesmiddel en het effect ervan versterken
Waar wijzen Hrobjartsson & Gotzche op?
Dat een groot deel van het placebo-effect wel eens het gevolg zou kunnen zijn van spontaan herstel. Mensen zoeken een behandeling op het moment dat hun stoornis het ergst is. De kans dat ze in de daaropvolgende weken verbeteren zonder enige behandeling is groter dan dat ze nog meer achteruitgaan
Waar is psychotherapie op gebaseerd?
Op de vaststelling dat mensen vaak problemen oplossen door ze met anderen op een constructieve manier te bespreken.
Waar lopen mensen, volgens psychologen, op vast?
Mensen lopen vast wanneer ze niemand hebben met wie ze over hun moeilijkheden kunnen praten.
Waarom, volgens onderzoek, zijn mensen met een goede, ondersteunende relatie gezonder dan mensen zonder een dergelijke relatie>
Redenen hiervoor zijn enerzijds dat individuen minder stress ervaren bij tegenslagen wanneer ze in een goed sociaal netwerk zitten, en anderzijds dat veel problemen erger worden als men ze niet op een constructieve manier aanpakt. Zelfs wanneer een stoornis een lichamelijke oorzaak heeft, zijn psychologen ervan overtuigd dat de reactie op het probleem in hoge mate bepaald wordt door de manier waarop een individu de pathologie percipieert, verwachtingen eromheen bouwt en ermee omgaat. Op basis van ondersteunende gesprekken zoeken mensen naar de beste manier om hun problemen aan te pakken
