Ethiek van preventie

Question 1

primaire preventie

Answer 1

Het voorkomen van een ziekte of aandoening bij individuen
- Leefstijladvies en programma’s
- Vaccinatieprogramma;s
- Andere maatregelen bijv. tijdens pandemie

Question 2

secundaire preventie

Answer 2

Opsporen en behandelen van een ziekte of aandoening die aanwezig is, maar zich in een stadium bevindt waarin er nog geen sprake is van klachten of symptomen; presymptomatisch/preklinisch.
- Veel medische behandelingen hierop gericht
- Screeningsprogramma’s in de zin van bevolkingsonderzoek dat van overheidswege wordt aangeboden

Question 3

tertiaire preventie

Answer 3

voorkomen dat de ziekte tot complicaties leidt of verergert.

Question 4

Artikel 22 grondwet

Answer 4

overheid treft maatregelen ter bevordering van volksgezondheid
o Wet publieke gezondheid
o Milieuwetgeving etc.

Question 5

Centrale ethische dilemma’s in public health ethics

Answer 5

• Weldoen: beschermen en bevorderen van de volksgezondheid, in het algemeen belang
• Respect voor autonomie: beschermen individuele vrijheden burgers
  Balanceren: Wanneer is overheidsingrijpen/paternalisme gerechtvaardigd?

Question 6

weldoen

Answer 6

bewust WEL handelen om gezondheid te bevorderen, te beschermen/actief handelende overheid voor publieke gezondheid
o Helmplicht, vaccinaties

Question 7

niet schaden

Answer 7

bewust NIET handelen om (meer) schade of leed te voorkomen, overheid ziet af van maatregelen gericht op publieke belang
o Algeheel vuurwerkverbod

Question 8

respect voor autonomie

Answer 8

van zorgvragen/geinformeerde toestemming, keuzevrijheid maar ook bewegingsvrijheid, lichamelijke integriteit
o Geen vaccinatieplicht

Question 9

rechtvaardigheid

Answer 9

gelijke gevallen gelijk behandelen en rechtvaardige verdeling van schaars goed, doelmatigheid, kosteneffectiviteit en gelijke toegang tot overheidsmaatregelen
o Vaccinatie tegen gordelroos alleen vergoed voor mensen uit risicogroepen

Question 10

negatief effect bevolkingsonderzoek

Answer 10

medicalisering. Zaken die mensen voor het aanbod van een bevolkingsonderzoek als alledaags zagen, gaan ze nu in termen van gezondheid en ziekte zien.

Question 11

doel bevolkingsonderzoek

Answer 11

• Aanbod aan grote groep zonder klachten, meesten daarvan niet ziek
• Doel: vroege opsporing en behandeling; gezondheidswinst voor groepen en individuen
• Ook altijd NADELEN voor individuen (NIET SCHADEN)

Question 12

nadelen bevolkingsonderzoek

Answer 12

• Belasting en risico’s van test zelf EN/OF van vervolgonderzoek
• Foute testuitslagen (fout-positief en fout-negatief)
• Overdiagnostiek en overbehandeling
• Ongezochte bevindingen (incidental findings)

Question 13

Afwegingskader Wilson en Junger

Answer 13

1. Screening moet gericht zijn op een belangrijk gezondheidsprobleem
2. De voordelen van screening moeten opwegen tegen de nadelen voor deelnemers: vroege opsporing moet zinvol zijn voor behandeling of andere zinvolle handelingsopties (zoals reproductieve keuzes)
3. De screeningsmethode, de test, moet betrouwbaar en valide zijn
4. De deelnemers moeten een geïnformeerde en vrijwillige keuze maken of zij mee willen doen aan een bevolkingsonderzoek alsmede aan vervolgonderzoek: dit betekent ook informatie over eventuele nevenbevinden zodat deelnemers gebruik kunnen maken van hun recht op niet-weten
5. Het screeningsprogramma moet voldoen aan doelmatigheid, kosteneffectiviteit en rechtvaardigheid (gelijke toegang en zorgvuldige inzet schaarse middelen)
   Criteria moeten in onderling verband afgewogen worden.

Question 14

Juridisch kader bevolkingsonderzoek

Answer 14

Wet Bevolkingsonderzoek: doel van de wet is mensen beschermen tegen bevolkingsonderzoeken die een gevaar kunnen vormen voor de lichamelijke dan wel geestelijke gezondheid.
- Hielprik is niet vergunningsplichtig: uitvoering ligt bij het RIVM