Die geskiedenis van lewe op aarde Flashcards
Wat is die geologiese tydskaal?
Die geologiese tydskaal is ‘n stelsel van chronologiese meting wat die geskiedenis van die aarde in tydperke verdeel, gebaseer op belangrike geologiese en biologiese gebeure.
Wat is die belang van die Proterozoïese Eon in die geologiese tydskaal?
Die Proterozoïese Eon het die eerste suurstofopbou in die atmosfeer en die ontstaan van eukariotiese selle gesien, wat ‘n belangrike stap was in die evolusie van komplekse lewe.
Wat is die Kambriese Ontploffing?
Die Kambriese Ontploffing was ‘n tydperk van vinnige evolusionêre ontwikkeling, ongeveer 541 miljoen jaar gelede, waarin baie nuwe diergroepe verskyn het.
In watter tydperk het die Kambriese Ontploffing plaasgevind?
Dit het in die Kambriese Periode plaasgevind, aan die begin van die Paleozoïese Era.
Waarom is die Kambriese Ontploffing belangrik?
Dit is belangrik omdat dit die tydperk was waarin die meeste van die groot dierfilums ontstaan het, wat die basis vorm van hedendaagse biodiversiteit.
Watter tipe organismes het verskyn tydens die Kambriese Ontploffing?
Kompleksere en groter organismes, soos geleedpotiges, weekdiere, en sponsagtige diere, het verskyn.
Wat het bygedra tot die Kambriese Ontploffing?
Stygende suurstofvlakke, genetiese veranderinge soos die ontwikkeling van die Hox-gene, en ekologiese interaksies het bygedra tot die diversifikasie van lewe.
Wat is Hox-gene, en waarom is hulle belangrik in die Kambriese Ontploffing?
Hox-gene is ‘n groep gene wat die liggaamsplan van organismes beheer en het ‘n sleutelrol gespeel in die evolusie van komplekse liggaamsstrukture.
Wat was die omgewingstoestande tydens die Kambriese Ontploffing?
Die aarde het warm seë en hoë suurstofvlakke gehad, wat gunstig was vir die ontwikkeling van komplekse lewensvorme.
Wat is ‘n massa-uitwissing?
‘n Massa-uitwissing is ‘n gebeurtenis waarin ‘n groot persentasie van die aarde se spesies binne ‘n relatief kort tydperk uitsterf.
Definieer die terme fossiele
Fossiele is die bewaarde oorblyfsels, afdrukke of spore van organismes wat in die verlede geleef het. Hulle word gewoonlik in sedimentêre gesteentes gevind en vorm oor miljoene jare deur prosesse soos verstening, waar die harde dele van organismes (soos bene, tande, skulpe) met minerale vervang word.
Omskryf die terme induktiewe redenasie
Induktiewe redenasie behels at jy spesefieke voorbeelde gebruik om meer algemene reeel of idees of toeriee te ontwikkel
Watter twee belangrike veralgemenings gebruik wetenskaplikes in induktiewe redenasie?
1) Die atmosfeer van die primitiewe aarde het hoofsaaklik uit waterstof, metaan, ammoniak, stikstof en waterdamp bestaan
2) Ultravioletlig en weerlig het hierdie gasse in organiese molekules verander, wat die bloublokke van die lewe was.
Omskryf deduktiewe redenasie
Deduktiewe redenasie beteken dat jy ‘n idee of hipotese oor iets werklik en spesifiek gee, aan die hand van ‘n algemene wet of beginsel.
Omskryf fosielrekord
Die fossielrekord verwys na die versameling van alle fossiele wat ontdek is, asook die inligting wat hulle verskaf oor die evolusie en geskiedenis van lewe op aarde. Hierdie rekords toon ‘n tydlyn van lewensvorme en hul veranderinge oor miljarde jare
Wat is die hoof oorsake van massa-uitwissings?
Massa-uitwissings kan deur ‘n kombinasie van verskeie faktore veroorsaak word, soos asteroïde-impakte, vulkaniese aktiwiteit, klimaatsverandering, tektoniese aktiwiteit, suurstoftekorte, en biologiese kompetisie.
Omskryf vulkanisme
Vulkanisme verwys na die prosesse wat verband hou met die ontstaan, beweging en uitbarsting van magma (gesmelte rots) uit die aarde se binnenste na die oppervlak.
Wanneer vind vulkanisme plaas?
Vulkanisme vind plaas wanneer die druk van gesmelte rots in die aarde se mantel of kors te groot word, wat veroorsaak dat dit deur krake of openinge in die aardkors beweeg en na die oppervlak uitbars. Wanneer die magma by die oppervlak uitkom, kan dit stolling veroorsaak en ‘n vulkaan vorm.
Waarna verwys tektoniek?
Tektoniek verwys na groot bewegings in die aardkors
Wat is paleontogolie?
Die studie van fossiele
Wat is fossilering?
Die proses waardeur dooie organismes of hulle dele in fossiele verander.
Wat is die proses van fossielvorming in sedimentere gesteente?
1) ‘n Dier op ‘n riviervlakte loop en verdrink tydens ‘n vloed
2) Die liggaam word met modder bedek
3) Die liggaam ontbind of word deru aasdiere opgebreek
4) Mettertyd word die dkelet onder al hoe meer lae odder en sand begrawe
5) Die begraafde skelet word aan hoe druk en temprature blootgestel.
6) Die molekules in die bene van ‘n dier word deru molekules silika of karbonaat vervang
7) Die skeler verander uiteindelik in klip en word ‘n fossiel
8) Die fossiel word na die oppervlake gebring deur beweging van die Aarkors of deur erosie en deur ‘n paleontoloog ontdek
Definisie: Vormfossiele (Vormafdrukfossiele)
Fossiele wat die afdruk of vorm van ‘n organisme in gesteentes vertoon.
Definiese: Afdrukfossiele (Impresiefossiele)
Fossiele wat die afdruk of indruk van ‘n organisme in die rotse is, maar nie die werklike organisme self nie.
Definiese: Gietfossiele (Vulvafossiele)
Fossiele wat ontstaan wanneer ‘n organisme begrawe word en later deur minerale vervang word, wat die organisme in harde gesteente bewaar.
Definiese: Gemmerfossiele (Preservasie fossiele)
Fossiele wat bewaar is deur die hele organisme of dele daarvan in ‘n ongeskonde toestand.
Definiese: Versteende fossiele (Versteende organismes)
Fossiele wat ontstaan wanneer die hardeware van ‘n organisme vervang word deur minerale wat die struktuur van die organisme bewaar.
Wat is ‘n selakant?
Skalkel tussen die visse en die amfibiee
Wat is ‘n archaeopteryx
Skakel tusen die dinosourusse en voels
Wat is ‘n thrinaxodon?
Skakel tussen reptiele en soogdiere
Omskryf ‘n oorgangfosiel
‘n Oorgangfossiel is ‘n fossiel van ‘n organisme wat kenmerke van twee verskillende groepe of spesies vertoon, wat dit ‘n belangrike bewys maak van evolusie en die ontwikkeling van nuwe spesies oor tyd. Hierdie fossiele toon die oorgang tussen ‘n vroeëre en latere stadium van ‘n spesie of tussen twee verwante groepe.
Wat is twee metodes wat gebruik word om fossiele te dateer?
Relatiewe daering - die ouderdom van die fossiel word uitgewerk deru te probeer uitvind hoe dit met die ouderdom van ander fossiele of geologiese gebeurtenisse verband hou
Radiometriese datering - om die ouderdom van gesteentes, fossiele en ander organiese materiaal te bepaal deur die hoeveelheid radioaktiewe isotopes en die produkte van hul verval te meet.
Wat is die naam van die oorspronklike kontonent wat in die kontinentskuiwingteorie genoem word?
Pangeao
Noem twee toestande gunstig vir die vorming van fossiele
Geen suurstof, hoe druk, sediment, water met gekonsentreerde mineraalsoute, hoe temprature, suurwater, ys, amber, soliede, skelet, mikroorganismes
Gee die korrekte biologiese terme: ‘n metode om fossiele met behulp van radioaktieww verval te dateer
Relatiewe radiometriese datering
Gee die korrekte biologiese terme: die studie van fossiel
paleontologie
Gee die korrekte biologiese terme: Die lineere voorstelling van die aarde se geskiedenis?
Devonies
