College 7: Hersenanatomie Flashcards
Waarom belangrijk om functies in kaart te brengen
Je wil geen schade aanbrengen
Scan bij hersenbloeding
CT-scan, proberen te voorspellen wat er gaat gebeuren
Wanneer opereren
Als je meer goed kan doen dan slecht, secundaire schade moet men zien te voorkomen
Grens tussen tumor en weefsel
Op een CT scan goed te zien, maar in het echt minder. De grens tussen wat je wel een niet moet wegnemen is daardoor een stuk minder scherp, hoe meer je weghaalt hoe meer impact dat kan hebben op iemand functioneren en QoL
Doel operatie
Zoveel mogelijk weghalen met minimaal verlies van functie - daarom negative brain mapping
Welke informatie is voorafgaand aan een operatie beschikbaar
- Neuroimaging (CT, MRI)
- Neurologische staat van de patiënt
- Ervaring (van jezelf/anderen/boeken)
MRI gebruiken voor
Bekijken hoe groot het gebied is en wat het waarschijnlijk is
Welke informatie mist voorafgaand aan een operatie
Waar zitten de belangrijke functies: goed de balans tussen wat je wel of niet weg moet halen
Waarom gaat het traditionele localisatie model niet meer op? (!)
- Niet één functie per gebied en niet één gebied per functie - hersengebieden zijn gespecialiseerd, maar veel variatie tussen personen!
- De hersenen zijn adaptief, door leren en schade - herstel passen de hersenen zich aan, dit zorgt voor nog meer variatie tussen personen
- Focale laesies veroorzaken ook disfuncties in andere, verder gelegen hersengebieden
Daarom is postmortem onderzoek ook zo lastig te interpreteren - hersenen hebben zich het hele leven lang aangepast!
Broca
Motorische afasie bij linker frontaal kwab laesie.
Maar: later ontdekte men dat de schade bij Broca veel groter was - ook veel schade aan witte stof ipv alleen de grijze stof
Wernicke
Sensorische afasie bij linker temporaal kwab laesie
Drie problemen met huidige hersenanatomie modellen
- Te simpel
- Te complex - zegt niets over de toepassing
- Te statisch - zegt niets over adaptatie over tijd die kan plaatsvinden
MRI intekenen
= voxel based lesion symptom mapping
Zo kan je zien waar het infarct precies zit en welke gebieden allemaal zijn aangetast. Bij Broca en Wernicke zijn vaak ook hele andere gebieden aangetast. Andersom geld ook: bij symptomen die bij Wernicke hoort, waren hele andere gebieden bij betrokken
Voorbeeld van hersenplasticiteit
Amputatie middelvinger aap, de gebieden van de ring en wijsvinger namen het gebied van de middelvinger over
Tumorresectie in gebied van Broca
Vrouw had geen symptomen van Broca, want hersenen hadden zich aangepast - aanpassing dus ook op veel grotere schaal!
Vaak voorkomende klachten na een tumorresectie
Vermoeidheid en aandachtsproblemen (aspecifieke klachten, specifieke klachten herstellen zich vaak wel)
Hoe hersenfuncties in kaart brengen tijdens een operatie
Prikkeling van witte stof, responsies opwekken
Taalfuncties in kaart brengen
Electrocortical language mapping
In onderzoek kan je zien dat het gebied waar taal voorkomt heel groot is en erg kan verschillen tussen individuen
Gouden standaard bij tumorresectie
Wakkere OK, als je weet dat je dichtbij een belangrijk gebied zit. Van belang dat je mensen goed op de hoogte brengt, zodat ze niet voor verrassingen komen te staan
Nieuwe theorie
Dynamische netwerktheorie: meer sprake van verbindingen in de hersenen dan specifieke locaties. Deze netwerken bepalen ook de grenzen van de ingrepen: niet snijden in gebieden met veel netwerken
Hoe netwerken in kaart brengen bij dieren
Radioactieve stof inspuiten
Parallel Distributed Processing
Een kunstmatige/mathematisch opgezet netwerk voor parallele werking in de hersenen, wat gebruikt is voor onderzoek naar deze netwerken.
Uit welke onderzoeken kan informatie worden gehaald van hersennetwerken
- Dierstudies
- Klinische studies
- Neuroimaging
Network for Spatial Attention
Aandacht richten op iets in de ruimte, kan sprake zijn van een neglect. Dit netwerk bestaat uit de PFC, het temporaal-pariëtaal gebied en de cingulate cortex. Op elk van deze plekken kan je een neglect krijgen.
Scan voor verandering in bloedstroming
fMRI - meet hersenactiviteit. Op deze manier kan zowel de tumor als de belangrijke hersengebieden in kaart worden gebracht.
Afhankelijk van soort taak kan je verschil tussen LH en RH zien.
Hoe verbindingen in kaart brengen bij mensen (!!)
Tractografie, verwerkt informatie van diffusion tensor imaging (DTI) om netwerken in kaart te brengen
Toepassing DTI
Deze banen stimuleren en in kaart brengen, als deel van het netwerk door de tumor heen gaat dan moet je dit laten zitten.
Twee taal circuits die gevonden zijn met DTI
- AF
- IFOF
Invloed van cognitieve problemen bij patiënten
- QoL
- Adherence
Mogelijke toepassing van dynamisch netwerk theorie
Screening voorafgaand van de operatie om een belangrijke netwerken en implicaties van een operatie in te schatten
Problemen met onderzoek naar hersenanatomie
Is gericht op groepsniveau en gaat uit van een baseline niveau/gemiddelde van de groep, hoeft niets te zeggen over het functioneren van het individu.
Verschil tussen tumor en CVA
- CVA gebeurt plotseling, hersenen hebben geen tijd om zich te reorganiseren, dus meer cognitieve stoornissen
- Hersentumor groeit geleidelijk en zeker bij een langzaamgroeiende tumor hebben de hersenen tijd om zich aan te passen.
Verschillen in:
> Cognitieve beperkingen
> Coping
Oorzaken van cognitieve problemen bij tumor
Tumor zelf, behandeling (neurochirurgie, radiotherapie, chemotherapie, antiepileptica), tumorgerelateerde epilepsie en psychische gesteldheid van de patiënt
Stemmingsklachten bij tumor
Depressie en angst, 20-30% blijft hier last van houden
