College 5: Plasticiteit

Question 1

Wat is plasticiteit?

Answer 1

Verandering van structuur, functie of organisatie van neuronen of zenuwcellen als gevolg van een nieuwe ervaring.

Question 2

Kritische periode

Answer 2

Fase van verhoogde sensitiviteit voor exogene stimuli die NOODZAKELIJK zijn voor de ontwikkeling van een bepaalde competentie
Voorbeeld: dichtnaaien ogen bij KATTEN, zorgde bij dichte oog voor geen activiteit van de cellen en bij goede oog meer activiteit en na een poos werd deze activiteit meer verdeeld over beide ogen. In de eerste instantie is de verbinding tussen hersenen en dichte oog verloren, maar door plasticiteit herstelt de activiteit zich weer een beetje.
Casus GENIE: vastgebonden aan stoel en geen interacties, kon later wel leren maar zal nooit meer richting een normaal niveau gaan

Question 3

Sensitieve periode

Answer 3

Fase waarin organisme ONTVANKELIJKER is voor specifieke soorten van omgevingsstimuli, wat het organisme meer geneigd maakt om te leren.
Voorbeeld: leren van taal kan het beste in de kindertijd.

Question 4

Wanneer plasticiteit

Answer 4

• Kindertijd: wanneer het onvolwassen brein zich organiseert
• Door de volwassenheid: wanneer iets nieuws geleerd of herinnerd wordt (ook op hogere leeftijd!) - onderzoek geamputeerde middelvinger aap was ook op volwassen leeftijd
• Bij hersenschade: verloren functies compenseren of overgebleven functies maximaliseren

Question 5

Ervaringsonafhankelijke plasticiteit

Answer 5

Bepaald door eigen lichaam, zonder exogene invloeden (ontwikkeling van de hersenen, genetisch verweven)

Question 6

Ervaringsverwachte plasticiteit

Answer 6

Bepaald door combinatie van erfelijke aanleg en exogene invloeden, systeem heeft invloed nodig om zich te kunnen ontwikkelen > zorgt ervoor dat de menselijke hersenen zich op dezelfde manier organiseren

Question 7

Ervaringsafhankelijke plasticiteit

Answer 7

Puur afhankelijk van exogene invloeden, dus afhankelijk wat een mens doet > dit zorgt ervoor dat hersenen van mensen verschillend zijn

Question 8

Functionele plasticiteit

Answer 8

Verandering in de werking van de hersenen

Question 9

Structurele plasticiteit

Answer 9

Verandering in fysieke structuur van de hersenen (grootte, vorm, densiteit, connectiviteit)

Question 10

Activatiedaling (vorm plasticiteit)

Answer 10

Door verhoogde neurale efficiëntie (kleiner deel van de neuronen vuurt nog sterk op bepaalde taak/stimulus in plaats van groter gebied), dus door plasticiteit heb je hier daling van activatie
Voorbeeld: minder activiteit in ACC na Strooptaak (verschil interventiegroep en controle groep wordt minder). Gaat over conflictverwerking, dit gaat makkelijker door afname activiteit in ACC, dus functionele plasticiteit

Question 11

Witte stof

Answer 11

Gemyeliseerde axonen: communicatie

Question 12

Grijze stof

Answer 12

Celkernen: verwerken van informatie

Question 13

Grijze stof plasticiteit

Answer 13

Uitbreiding axonen, dendritische takken, meer neuronen door neurogenese, meer gliacellen en angiogenese

Question 14

Witte stof plasticiteit

Answer 14

Vezel reorganisatie, myeline vorming, myeline remodelling (dikker worden), meer astrocyten en angiogenese

Question 15

4 momenten plasticiteit

Answer 15

36 weken in de buik, 3 maanden oud, 2 jaar oud en 6 jaar oud.

In de loop van de eerste twee jaar nemen de neuronen toe door myelisering, na twee jaar afname door synaps pruning > zwakke connecties gaan verloren en de sterke connecties worden versterkt (als ze vaak gebruikt worden zijn ze sterker)

Question 16

Neurons that fire together wire together

Answer 16

Als neuronen tegelijkertijd actief worden, wordt de connectie tussen deze neuronen sterker. Als er nooit activiteit is, zal er nooit een connectie tussen deze neuronen zijn. Hoe vaker vuren, hoe sterker.

Question 17

Activatiestijging (vorm plasticiteit)

Answer 17

Bijkomende recrutering van corticale eenheden (meer neuronen worden betrokken, gebied wordt actiever)
Voorbeeld: toename van de grootte van betrokken motorgebied na training van vingersequenties, gebieden groter en toename van activiteit

Question 18

Functionele herstructurering (vorm plasticiteit)

Answer 18

Kan zowel HERVERDELING zijn of REORGANISATIE

Question 19

Herverdeling (functionele herstructurering)

Answer 19

Gebieden betrokken bij de functie blijven hetzelfde, maar relatieve bijdrage veranderd
Voorbeeld: bimanuele coördinatietaak, ene hersengebied raakt meer betrokken (activatiestijging) en andere gebied raakt minder betrokken (activatiedaling)

Question 20

Reorganisatie (functionele herstructurering)

Answer 20

Andere gebieden raken betrokken, andere taken worden uitgevoerd voor- en na training
Voorbeeld: verbale response selectie taak (werkwoord bedenken bij zelfstandig naamwoord), wanneer men het woord na een tijd herhaalt verdwijnt de activatie in dat gebied en meer activatie in een ander nog niet betrokken gebied

Question 21

Voorbeeld structurele plasticiteit

Answer 21

Vergroting hippocampus bij taxichauffeurs, meer grijze stof bij wiskundigen etc. (maar geen aanname dat verschil door beroep komt - crosssectioneel!)

Question 22

Probleem onderzoeken structurele plasticiteit

Answer 22

Gaat om cross-sectionele onderzoeken: grootste nadeel is dat je geen onderscheidt kan maken tussen oorzaak en gevolg.

Question 23

Alternatief cross-sectioneel onderzoek

Answer 23

Longitudinaal

Question 24

Drie mogelijkheden verschillen tussen interventie en controle

Answer 24

• Controle hetzelfde, training omhoog
• Controle omlaag, training omhoog
• Controle omlaag, training hetzelfde

Question 25

Brain training hype

Answer 25

Helpt over het algemeen niet, je wordt er niet slimmer van of beter op een cognitieve functie, alleen beter op die specifieke taak

Question 26

Plasticiteit als verklaring voor

Answer 26

Verschil in klachten bij stroke patiënten. De ene heeft meer klachten dan de andere patiënt, terwijl de laesie op dezelfde plek zit. Verdeling van klachten kan dus heel anders zijn aan de hand van de locatie van de laesie, dat is nog maar een keer bewijs dat het traditionele localisatiemodel van de hersenen niet meer opgaat.

Question 27

Minder plasticiteit wanneer

Answer 27

Laesie zich snel ontwikkelt. Als je gebieden wegneemt, zal persoon veel minder in staat zijn om te communiceren dan wanneer het gaat om een langzaam groeiende tumor in hetzelfde gebied.

Question 28

Belangrijk bij tumor resectie

Answer 28

Reattributie van eloquente gebieden rond de tumor, je wilt geen belangrijke gebieden weghalen, daarom gebruik maken van negative mapping (gebieden wegnemen zonder uitval)

Question 29

Contralaterale plasticiteit

Answer 29

Hersengebied wordt overgenomen door een gebied aan de andere kant van de hersenen
Voorbeeld: motorisch gebied aan de andere kant van de hersenen neemt motorisch gebied over - bij strokes zie je contralaterale plasticiteit ivt controls

Question 30

Crossmodale plasticiteit

Answer 30

Hersengebied dat eerst beaalde informatie verwerkt, verwerkt nu andere informatie
Voorbeeld: visueel gebied gaat cognitief gebied overnemen, blind op jonge leeftijd > visueel gebied gaat auditieve informatie verwerken. Hangt er vanaf welke informatie je het meest aangeboden krijgt hoe de hersenen zich gaan reorganiseren

Question 31

Longitudinaal onderzoek wanneer

Answer 31

Herstel binnen een relatief korte periode gebeurd, bijvoorbeeld met een tumor resectie.
Voorbeeld: speech training bij tumor resectie, gebied rond tumor wordt belangrijk, wordt actiever na training, functie verschuift en wordt overgenomen door gebied rond laesie

Question 32

Wanneer cross-sectioneel

Answer 32

Als longitudinaal onderzoek te lang zou duren, als herstel bijvoorbeeld lang duurt.

Question 33

Hersenactivatie in vroege periode na resectie predictief voor

Answer 33

Daaropvolgend herstel van motorfuncties.

Question 34

Verhogen neurale plasticiteit door

Answer 34

Rijke omgeving, niet-invasieve hersenstimulitie, farmacologische modulatoren (amfetaminen, levodopa)