Cemeg 1.5: Adeileddau Solidau

Question 1

Beth yw solidau?

Answer 1

Mewn solidau crisialog mae trefn arbennig ar y gronynnau - fframwaith neu strwythur y solid.

Question 2

Priodweddau Metelau?

Answer 2

> Dim ond nifer bach o electronau falens sydd gan electronau metelig.
Nid ydynt yn ffurfio bondiau cofalent a’i gilydd mewn crisial.
Mae’r electronau falens yn cael eu rhyddhau o’r plisgyn allanol i ffurfio’r mor o electronau dadleoledig o amgylch ionau metelig positif.

Question 3

Ble ydy’r bond metelig?

Answer 3

Mae atyniad electrostatig rhwng yr ionau positif a’r electronau dadleoledig.

Question 4

Sut ydy cryfder y bond metelig yn cryfhau?

Answer 4

Cynydd yn nifer yr electronau falens sy’n cael eu cydrannu i’r mor o electronau, e.e yng nghyfnod 3, cryfder cymharol y bond metelig yw: Al>Mg>Na.

Question 5

Beth yw trefn yr ionau?

Answer 5

Strwythur metelaidd enfawr (dim gwefr ar y metel yn gyfan gwbwl).
Mae gwahanol drefniant o’r ionau yn dibynnu ar y metel.

Question 6

Pam ydy strwythur cyfansoddion ionig yn fwy cymhleth na strwythur metelau?

Answer 6

Oherwydd bod yr ionau o feintiau gwahanol ac mae’r gymhareb ion +: ion - yn gallu amrywio.

Question 7

Beth yw geometreg y strwythur yn ddibynol ar?

Answer 7

Radiws y cation a’r amion. Yn gyffredinol bydd radiws y cation yn llai na’r anion oherwydd eu bod wedi colli electronau tra bod anion wdi ennill electronau.

Question 8

Beth ydy’r ionau positif yn cael eu amgychynu gyda?

Answer 8

Gyda’r nifer mwyaf posib o ionau negatif.

Question 9

Faint o Clorin sy’n amgylchynu Sodiwm?

Answer 9

Mae 6 ion Sodwim Na+ yn cael eu hamgylchynu gyda 6 ion Clorid Cl-.

Question 10

Beth ydy’r ionau negatif yn ffurfio?

Answer 10

Ffurfio octahedron gyda’r ion positif yn ganolog (ac i’r gwrthwyneb).

Question 11

Beth ydy’r dellten yn cael ei disgrifio fel?

Answer 11

Ciwbig wyneb canolog.

Question 12

Beth yw rhif cyd-drefnol NaCl?

Answer 12

6:6 (nifer yr ionau sy’n amgylchynu ei gilydd).

Question 13

Faint o Cesiwm sy’n cael ei amgylchynu gan Clorin?

Answer 13

Oherwydd bod yr ion Cs+ yn fwy na’r ion Na+ mae pob ion Cs+ yn cael ei amgylchynu gan 8 ion Cl-. Mae’r ddau ion o feintiau cymharol.

Question 14

Beth yw enw’r dellten sy’n ffurfio?

Answer 14

Dellten giwbig gorff canolog.
Mae’r ion Cs+ fel canolbwynt ciwb ac mae’r 8 Cl- ymhob cornel o’r ciwb.

Question 15

Beth yw rhif cyd-drefnol CsCl?

Answer 15

8:8.

Question 16

Beth yw’r berthynas rhwng priodweddau cyfansoddion ionig a’u strwythur?

Answer 16

Hydawdd mewn dwr.

Question 17

Pa fath o sylwedd ydy dwr?

Answer 17

Mae dwr yn sylwedd polar ac felly yn hydoddi dellten ionig.

Question 18

Beth ydy cyfansoddion cofalent sydd yn solidau ar dymheredd ystafell yn dangos?

Answer 18

Strwythurau enfawr sydd yn wahanol i foleciwlau bach syml cyfansoddion cofalent sydd yn nwyon hylifau (e.e CO2 a H2O).

Question 19

Beth sydd gan Carbon a beth ydy e’n dangos?

Answer 19

Mae gan Carbon alotropau, sef adeileddau gwahanol sy’n cynhyrchu solidau gyda phriodweddau gwahanol.
Mae’r adeileddau yn cael eu disgrifio fel moleciwlau macro.

Question 20

Pam ydynt yn defnyddio diemwnt mewn gemwaith?

Answer 20

Oherwydd ei fod yn solid grisialog ac mewn offer torri megis dril neu lif oherwydd ei fod yn galed iawn.

Question 21

Beth yw priodweddau graffit?

Answer 21

> Dargludydd trydanol (ar hyd yr haenau yn unig) oherwydd bod electronau dadleoledig yn rhydd i gario cerrynt trydanol.
Solid meddal oherywdd bod grymoedd gwan VDW rhwng yr haenau.
Defnyddir fel electrodau oherwydd ei fod yn anadweithiol ac yn dargludo trydan, ac fel iraid oherwydd bod yr haenau yn gallu llithro yn hawdd dros ei gilydd.
Cael ei gymhwyso i nanotechnoleg ar ffurf nanodiwbiau neu beli bucky.

Question 22

Priodweddau Iodin?

Answer 22

> Solid hyd at 30 celsiws.
Atomau wedi eu bondio yn gofalent mewn moleciwlau deuatomig.
Grymoedd rhyngfoleciwlaidd VDW llawer wannach na’r bond cofalent.
O ganlyniad i’r drefn gyson o foleciwlau mae iodin yn solid crisialog lliw llwyd sgleiniog gyda strwythur ciwbig wyneb canolog.

Question 23

Beth sy’n digwydd pan mae’r solid yn cael ei wresogi?

Answer 23

Mae’r strwythur rheolaidd yn torri yn rhwydd, ac mae’r moleciwlau yn rhydd i symud, ac mae’r anwedd yn lliw porffor.
Mae Iodin yn sychdarthu.
Dal yn bodoli fel molecilwau I2 fel nwy, gan fod dim ond y grymoedd VDW wedi torri.

Question 24

Pa fath o foleciwl ydy dwr?

Answer 24

> Moleciwl cofalent syml.
Moleciwl polar oherwydd y gwahaniaeth yn electronegatifedd rhwng ocsigen a hydrogen.
Bondiau hydrogen yn bodoli rhwng y moleciwlau.
Bodoli at tri chyflwr ar y ddaear - solid, dwr hylifol ac anwedd dwr.

Question 25

Beth sydd angen pam mae newid cyflwr yn digwydd?

Answer 25

Mae angen mewnbynnu egni gwres i oresgyn y grymoedd rhyngfoleciwlaidd hydrogen.

Question 26

Pam ydy’r moleciwlau yn symud bellach oddi wrth ei gilydd?

Answer 26

Oherwydd bod mwy o ryddid ganddynt.

Question 27

Beth sy’n digwydd mewn prosesau dirgroes?

Answer 27

Yr un peth - mae angen tynnu egni gwres i ffwrdd er mwyn cyddwyso a rhewi ac felly byddai’r moleciwlau yn agosau at ei gilydd.

Question 28

Beth sy’n digwydd i’r dwysedd wrth newid cyflwr?

Answer 28

Lleihau wrth newid o solid i hylif i nwy ac yn cynyddu wrth newid o nwy i hylif i solid.

Question 29

Ionig enfawr - Bp/Yb, hydoddedd mewn dwr, dargludedd ac enghreifftiau?

Answer 29

> Uchel - bondiau ionig cryf.
Hydawdd ar y cyfan (dibynnu ar ffactorau adweithiau cemegol).
Dargludo trydan pan yn hydawdd (ionau yn rhydd i symud).
NaCl.

Question 30

Metelig - Bp/Yb, hydoddedd mewn dwr, dargludedd ac enghreifftiau?

Answer 30

> Uchel.
Anhydawdd.
Ydy - electronau dadleoledig.
Fe.

Question 31

Moleciwlaidd syml - Bp/Yb, hydoddedd mewn dwr, dargludedd ac enghreifftiau?

Answer 31

> Isel - grymoedd rhyngfoleciwlaidd gwan.
Dibynnu ar bolaredd y moleciwl.
Na.
Iodin.

Question 32

Moleciwlaidd enfawr - Bp/Yb, hydoddedd mewn dwr, dargludedd ac enghreifftiau?

Answer 32

> Uchel iawn.
Anhydawdd iawn.
Na - ond am graffit.
Graffit/Diemwnt.