Blok 3 Week 1 Flashcards
Wat zijn de lichamelijke afwijkingen die je kunt zien op de 13 weken echo
Open schedel, Open rug, Ernstige afwijkingen aan de hersenen, Breuk of groot gat in de buikwand, Ernstige misvormingen aan het gezicht, Hartafwijkingen, Afwijkingen aan armen of benen
Verschil ontwikkelingsduur en zwangerschapsduur
moment van bevruchting: vanaf laatste menstruatie
Wat zijn de soorten cellen van de blastocyst
Trofoblast -> buitenste cellen; embryoblast-> binnenste cellen
Tot wat kan het embryoblast differentiëren
Epiblast-> ectoterm; hypoblast-> endoterm
Endometrium
baarmoederslijmvlies
Wat zijn de 4 stadia van de eerste week van de embryoblast
morula- late morula (pluripotent) -b blastocyst- late blastocyst
3 holtes in week 2
Dooierzak -> vanuit de hypoblast, vroege bron van voedingsstoffen - chorion-> boven epiblast en wordt placenta (verdwijnt snel)- amnion -> uit trofoblast en omringt embryo met vruchtwater. Amnionholte-epiblast-hypoblast-dooierzak-chorionholte
Leg de gastrulatie uit
Voorafgaand ontstaat de primitiefstreek-> epiblastcellen delen en kruipen naar binnen, hierdoor ontstaat een 3 laag: mesoderm, epi-meso-endo term (caudaal)
Wat worden het ecto meso en endo term
ectoterm: de huid, zenuwstelsel en zintuigen. Meso: skelet, spieren, dermatomen, urogenitaal- stelsel, bindweefsel rond organen, hart en vaten. Endo: binnenbekleding, maagdarm-stelsel, longen, blaas, urethra
Wat zijn het buccofaryngeale membraan en clocale membraan
overgang mond-keel en wordt anus, beide zijn 2 cellig
Neurulatie
De neurale plaat (uit epiblast) in het midden vouwt naar binnen wat een buis vormt, daaruit onstaat het perifere zenuwstelsel en verder melanocyten, beenderen en bindweefsel van aangezicht en schedel (craniaal)
Wat als de neurale buis aan de craniale en caudale zijde niet goed sluit
anencefalie en spina bifida
situs inversus
Organen gespiegeld
omfalocele
darmen buiten de buikwand
somieten:
kleine bolletjes die in de 4e week ontstaan waar wervels skeletspieren en huid uit ontstaan
Krommingsproces
aan de kant waar de hersenen komen groeit het embryo erg snel→ primitieve darm wordt gevormd en ook de buik
Links-rechts assymetrie ontstaat door
links-genen worden wel of niet aangezet, al in de 3e week
wat is er 5-6 dagen na de bevruchting
innesteling waarbij syncytiotrofoblast (bloed-placenta barriére) wordt gevormd uit de trofoblast, overige trofoblast cellen worden de cytotrofoblast-> verdwijnt bij verdere zwangerschap
embryonale-inductie
weefsels en structuren communiceren met elkaar en sturen elkaars ontwikkeling via hormoonachtige signaal moleculen
Lacune
holtes in placenta voor doorstroming van zuurstof en voedingsstoffen van moeder naar kind
Verschil zwangerschapsduur en ontwikkelingsduur
Rekenen vanaf laatste menstruatie, rekenen vanaf de bevruchting
Embryonale bouwplan
stadium waarin alle organen en lichaamsdelen ongeveer zijn aangelegd en op de goede plek liggen→ carnegy stadium 13/14-> week 5
mesonefros
voorlopen van nieren
noctochord
primitief skelet→ zit recht boven de primitiefstreek
Craniorachischisis
groot deel van neurale buis sluit niet
Anencephaly
deel van de neurale buis bij de hersenen sluit niet
allantois
worstvormig waar ze blaas uit zal ontstaan
Wat gebeurt er tijdens het krommingsproces met het endoderm
transformeert tot een buis→ primitieve darm, de middendarm blijft verbonden met de dooierzak, uit de primitieve voordarm ontstaan meerdere uitstulpingen waar onder andere de longen uit ontstaan
Wat wordt het septum transversum
diafragma
Welke 4 soorten mesoderm zijn er en wat worden ze
Paraxiaal-> somieten .Lateraal-> weefsel rond inwendige organen .Intermediair-> mesonefros. Uit het cardiogene mesoderm ontstaat het hart
stomodeum
toekomstige mondholte
In welke 3 delen splitsen somieten
sclerotoom (wervels), mytoom (ribben), dermatoom (sternum)
Spina bifida en welke 2 soorten en hoe preventie
aantal wervels niet goed ontwikkeld waardoor er en bel met vocht op de rug ontstaat, gevolg van niet goed sluiten van de neurale buis. Je hebt occulta-> bedekking met huid en aperta-> huid open (MMC), foliumzuur
Gevolgen spina bifida
Zwakke kracht in benen, werking darmen en blaas enz verminderd, waterhoofd (Hydrocephalus) (drain nodig), Chiari II malformatie (verminderde werking cerebellum), Tethered Spinal Cord (ruggenmerg vast), klompvoeten, scoliose
waaruit bestaat het ruggenmerg
12- nek, 7 borst, 5- staart en een sacrum
Welke 2 soorten axonen zijn er
afferente (aanvoerend), en efferente (afvoerend)
3 verschillen tussen CZS en PZS
- myeline schede wordt in CZS geproduceerd door oligodendrocyten en in PZS door schwann-cellen. 2. CZS onstaat uit de neurale buis en PZS uit de neurale lijst. 3. CZS wordt beschermd door bloedhersenbarriére,
Welke verschillende soorten cellen zijn er in het zenuwstelsel
gliacellen (steuncellen), astrocyten (ondersteunen neuronen), oligodendrocyten, microglia (macrofaag-achtig)
Uit welke 5 delen bestaan de hersenen
Telencephalon, diencephalon, mesencephalon, metencephalon, myelencephalon (in die volgorde van boven naar beneden)
2 soorten neuronen anatomische gezien
Projectieneuronen-> lang axon en gaan naar andere hersen gebieden, Interneuronen-> kort axon
Wat zijn de 4 delen van het ventrikelsysteem
lateraal, 3, aquaduct, 4 (in deze volgorde van boven naar beneden)
Telencephalon
bestaat uit 6-lagige cortex: met hippocampus en in de witte stof liggen veel axonen, de linker en rechter cortices worden verbonden via het corpus callosum (hersenbalk), naast de cortex bestaat het uit de amygdale (emotie, ligt meer naar onder) en basale ganglia (motoriek) waarin de capsula interna is, laterale ventrikel, eerste zenuw: de nervus olfactorius (sensore functie)
Waaruit bestaat het PZS
spinale zenuwen, craniale zenuwen, zenuwknopen
(ganglia) en het zenuwstelsel van de darmen.
Het PZS verzorgt de input en de output van het CZS
Diencephalon
midden in de hersenen en bestaat uit de thalamus (doorgeef station voor signalen) en hypothalamus (ventraal), achter de thalamus zit de epifyse (hormoon melatonine), de 2e hersenzenuw: nervus opticus betreedt de hersenen bij het diencephalon en gaat via het chaisme opticus verder als tractus opticus, ook 3e ventrikel
Waaruit bestaat de hersenstam
mesenchephalon (wordt gevormd door 4 uitbollingen de colliculi inferior en superior), pons, myelencephalon
Wat is de penduculi cerebri
Boven het pons, belangrijke afdalende vezelbaan
Wat is de piramidebaan
Penduculi dat verder gaat, cortico spinale motorische systeem, grotendeels kruist bij de overgang van het myelencephalon naar het ruggenmerg
Wat zijn de n5, n7 en n10
n5 = n. trigeminus = sensibel (somato sensibiliteit hoofd) + motorisch (kauwspieren)
n7 = n. facialis = sensibel + parasymp + motorisch (aangezichtsspieren)
n10 = nervus vagus = sensibel + motorisch + parasympatisch
Cerebellum
kleine hersenen, belangrijk voor coördinatie en motoriek, bestaat uit de vermis (middenstuk) en hemisferen (zijkant) en tonsillen (naar onderen gezakt), het is verbonden met de hersenstam door de penducule cerebellaris
canalis vertebralis
kanaal van het wervelkolom: ruggenmerg met spinale zenuwen (met ventrale wortel (radix ventalis) en dorsale wortel (radix dorsalis) en een spinaal ganglion. De spinale ganglia liggen in de openingen tussen de wervels: foramina intervertebralis.
Waarom kan er een lumbale punctie zijn vanaf L2
Dan is er geen ruggenmerg meer
Dermatoom
huidgebied dat door een spinale zenuw wordt geïnnerveerd
Dorsale hoor en wortel
sensorisch
Ventrale hoorn en wortel
motorisch
Interneuron
Schakelcel in de intermedaire zone tussen dorsaal en ventraal in
Cauda equina
Bundel zenuwwortels onder L1/L2, belangrijk voor innervatie van onderste ledematen, wordt ook de lumbale punctie gezet
Zijhoorn
Alleen aanwezig in de thoracale en bovenste lumbale segmenten van het ruggenmerg.
Bevat de cellichamen van preganglionaire sympathische neuronen. Deze neuronen maken deel uit van het autonome zenuwstelsel
2 belangrijke opstijgende systemen voor de aanvoer van somato-sensibele informatie naar de hersenschors
- dorsale kolom voor gnostische sensibiliteit (fijne tast) aangevoerd door gemyeliniseerde perifere axonen, kruist in het verlengde merg
- Anterolatere systeem voor vitale sensibiliteit (pijn en temperatuur), niet gemyeliniseerd en dun, kruist meteen in het ruggenmerg. Somato-sensibiliteit van links gaat dus naar de rechter cortex, en andersom
Door wat worden de hersenen en ruggenmerg beschermd
Schedel, wervelkanaal, liquor (cerebrospinale vloeistof), hersenvliezen
Wat zijn de 3 lagen van de hersenvliezen
De dura mater (hard hersenvlies)
De arachnoidea (spinnenwebvlies)
De pia mater (zacht hersenvlies) (van buiten naar binnen)
Alles over het liquor
productie door plexus choroideus, afvoer plaats vanuit het 4e ventrikel naar de subarachnoidale ruimte, Vanuit deze ruimte wordt liquor afgevoerd via gespecialiseerde structuren, de granulationes arachnoidales, die uitstulpingen zijn van de arachnoidea en zich bevinden in de sinus sagittalis
In de schedelholte vormt de dura ook een soort tussenschorten om de schedelholte in comparitmenten te verdelen
- De falx cerebri: Dit ligt in het sagittale vlak tussen beide hemisferen en boven het corpus callosum
- Het tentorium cerebelli: Dit is gelegen tussen de cortex en het cerebellum. Het tentorium verdeeld de
schedelholte in een infratentorieel en supratentorieel deel.
Wat ontstaat uit somieten
myotomen en dermatomen met zenuwen-> per somiet is er 1 spinale zenuw bundel
Myotoom
Het spiergebied dat bediend wordt door een zenuw, veel minder duidelijk somatotpotisch georganiseerd
Waardoor zijn myotomen minder duidelijk georganiseerd en wat is het gevolg
- individuele spieren worden samengesteld uit meerdere myotomen
- ontwikkeling van bi en polyarticulaire spieren
- verschuiving van spierbuiken naar proximaal tov dermatomen. gevolg: iedere spier wordt vanuit meerdere ruggenmergsegmenten geïnnerveerd, relatie tussen dermatomen en myotomen vervaagd
Plexus
de plek waar zenuwen worden samengegroeid door ruimtegebrek en daar door ontwikkelen→ zenuwbundel, zenuwen zitten op meerdere plekken aan elkaar waardoor meerdere zenuwen dus uit andere ruggenmergsegmenten komen
verschil sensibel en sensorisch
Bij sensibele banen betreft het gevoelens vanuit het lichaam, bijvoorbeeld pijn- en drukgevoel en bij sensorische betreft het banen vanuit de zintuigen, bijvoorbeeld oog en oor.
Musculoskeletaal systeem
complex geheel van beenderen, gewrichten, spieren, pezen, ligamenten, zenuwen en bloedvaten in het lichaam. Geinnerveerd door de zenuwbundels uit de ventrale rami
Verschil parasympatisch en sympatische zenuwstelsel
para-> rust
enterisch zenuwstelsel
zelfstandig darmzenuwstelsel
spinale ganglia
kleine clusters van zenuwcellichamen die zich bevinden in de dorsale (achterste) wortels van de spinale zenuwen, net buiten het ruggenmerg. Organen worden geïnerveerd door sensible neuronen in de spinale ganglia,
Sensibele autonome informatie
verwijst naar de informatie die het lichaam ontvangt en doorgeeft met betrekking tot automatische, onbewuste lichaamsfuncties, zoals hartslag, bloeddruk, spijsvertering en ademhaling.
Het sympatische en parasympatische zenuwstelsel innerveren gladde spieren, hart en klieren, innervatie van het doelorgaan gebeurt in 2 stappen
- Pre-ganglionaire motorische neuronen in hersenstam of ruggenmerg die projecteren naar neuronen in perifere ganglia→ axonen zijn gemyeliniseerd
- Post-ganglionaire neuronen die projecteren naar het doelorgaan→ exonen niet-gemyeliniseerd
Belangrijkste kenmerken voor de liging van zenuwcellen van het sympatische en parasympatische zenuwstelsel:
- Bij het sympathische systeem: pre-ganglionaire neuronen liggen in de zijhoorn van het thoracale ruggenmerg, post-ganglionaire neuronen liggen in de sympatische ganglia vlakbij de wervelkolom, de meeste sympatische ganglia liggen naast de wervelkolom in de sympatische grensstreng
- Bij het parasympatische systeem: pre-ganglionaire in de hersenstam en sacrale ruggenmerg, pre-ganglionaire neuronen zitten ook veel in de motorische kern van de nervus vagus, post-ganglionaire neuronen zitten in kleine ganglia bij het doel orgaan
Hoe sturen sacrale parasympatische zenuwcellen de endeldarm, geslachtsorganen en blaas aan
- Darmen: parasympatische innervatie reguleert peristaltiek en ontspanning wat belangrijk is voor controle van de stoelgang
- Geslachtsorganen: erectie van penis en verhoogde bloedtoevoer naar clitoris en vaginale zwelling wordt geregeld door parasympatische innervatie
- Blaas: contractie van blaaswand en ontspanning wat urineren mogelijk maakt wordt geregeld door parasympatische innervatie
Welk systeem wordt actief bij een lege blaas en bij een blaas die wordt geleegd
sympatisch-> bij leging wordt deze afgeremd waardoor de detrusorspier samen trekt en plas naar buiten kan
Wat is de mictiereflex
plasgevoel
Cytodifferentiatie
pluripotente cellen komen tot expressie
morfogenesis
cellen migreren, condenseren, veranderen van vorm
Apicale ectodermale richel
gevormd door ectoderm aan de distale rand, zorgt dat het aangrenzende mesenchym ongedifferentieerde en snel proliferende cellen blijven
competentie
vermogen om te reageren op inductie signaal→ ectodermale-mesenchymale interacties
In welke 3 competenties verloopt een ledemaat bij de ontwikkeling
stylopod, zeugopod, autopod (van proximaal tot distaal)
enchondrale beenvorming
vorming van beenweefsel via kraakbeen
desmale verbening
mesenchymale stamcellen differentiëren naar osteoblasten
Junctura ossea
beenweefsel
Junctura fibrosa
bindweefsel
Junctura cartilaginea
vezelig kraakbeen
Junctura synovialis
hyalien kraakbeen (meest bewegenlijke)
synoviale gewrichten
beweegbare verbindingen tussen 2 beenstukken die aan het uiteinde bedekt zijn met hyalien kraakbeen
2 lagen waaruit het gewrichtskapsel bestaat
binnenste membrana synovialis met plooien en de buitenste membrana fibrose
synovia
wetenschappelijke naam van gewrichtsvloeistof
benoem de 4 soorten gewrichten en waar ze zitten
- Scharniergewrichten: in de knieën, ellebogen en vingers
- Rolgewricht: tussen de ellepijp en het spaakbeen
- Zadelgewricht: aan de basis van de duimen
- Kogelgewrichten: voor de beweging van de heup en de schouder
Wervels leren!
Anatomie hart en grote vaten
