bio H5 Flashcards
welke 3 hoofdvormen van prokaryoten heb je
- kokken OO
- bacillen (=)
- spirillen \/\/\/
benoem de delen van een prokaryoot (8) 🦠
- cytoplasma
- DNA: centraal
- celmembraan (binnenste rand)
- celwand (middelste rand)
- slijmlaag of kapsel (buitenste rand)
- DNA: plasmide
- pilus (= haartjes)
- zweephaar (= de staart)
waar ligt het dna van een prokaryoot (2)
het grootste deel ligt centraal in een grote keten
+ ze bevatten één tot duizend kleine DNA-ringen = plasmiden
wat bezitten sommige bacteriën en archea + hoe ziet hun bouw er dan uit (inwendig)
sommige bevatten pigmenten zoals chlorofyl (=voor fotosynthese), die pigmenten zijn niet omgeven door een celwand -> ze zweven los in het cytoplasma
wat regelt het celmembraan (prokaryoot)
de stofuitwisseling met het uitwendige milieu
wat doed de celwand (prkyt)
het geeft stevigheid en vormt een bescherming tegen externe invloeden.
wat bevatten sommige archea en bacteriën (uitwendig) + en wat doet dit
een kapsel of slijmlaag -> voor extra bescherming
hoe bewegen prokaryoten zich voort (2)
door zweepharen (hiermee kunnen ze ich zwemmend verplaatsen )
door pili (waarmee ze zich voortrekken of katapulteren)
welke soort kokken heb je (3)
- diplokokken OO
- streptokokken OOOO
- stafylokokken OOOO
OOO
welke soorten bacillen heb je (2)
- diplobacillen (=)(=)
- streptobacillen (=)(=)(=)(=)
welke bacteriën leven in ons lichaam dat stafylokokken zijn
Staphylococcus aureus
welke twee voedigsmanieren hebben de prokaryoten
- autotroof
- heterotroofh
hoe voeden prkryten zich heterotroof
ze nemen voedingstoffen op uit organisch materiaal door enzymen vrij te laten (-> het org.materiaal verteert uitwendig) zij nemen de vrijgekomen organische verbindingen op (glucose) in hun cel -> door middel van celademhaling maken ze eergie aan.
hoe voeden prokryten zich fotoautotroof
ze gebruiken zonlicht als energie bron d.m.v chlorofyl (bij archea iets anders)
hoe voeden prokryten zich chemotroof
ze halen hun energie door het breken van chemisch ebindingen
-> nitrificerende halen uit stikstof,
-> zwavelbacteriën uit zwavelverb.
-> ijzerbacteriën uit ijzerverb.
welke twee manieren hebben prkryten om E uit energieijke stoffen te halen
- aeroob (d.m.v celademhaling)
- anaeroob (d.m.v gisting)
wat vormt zich bij vergisting (3)(prkryten)
- ethanol
- melkzuur
- iets anders
Hoe geven prkyten genetisch materiaal door
door conjugatie
hoe gebeurt de conjugatie
2 prkryoten van dezelfde soort verbinden zich d.m.v een conjugatiepilus, hierdoor worden één of meerdere kopiën van plasmide doorgegeven de ene cel is de donor en de ander ede receptor
! zo wordt anibiotica resistentie snel doorgegeven !
syoniem cyste
endospore
wat is een cyste
ze vormen een beschermende laag, in dit niet-active stadium kunnen ze extreme omstandigheden overleven -> als de leefomgeving terug oké is, groeien ze terug uit tot cel
hoe doen prkryten aan voortplanting
ze vermeerderen zich ongeslachtelijk
ze doen dit door een celdeling, de cel deelt zich in twee identieke dochter cellen
hoe verloopt de celdeling van prkryten
1) kopiëren genetisch materliaal
2) het groeien van celmembraan en -wand
3) de genetische kopien verplaatsen zich naar de uiteinden v.d cel
4) de cel snoert zich in het midden
heo noem je de tijd dat nodig is bij een celdeling van prkryten + hoelang is die
- generatie tijd
- is afhankelijk per soort
- gemiddeld in goede omstandigheden 30 min
eigenschap voortplanting prkryte
hun aantallen kunnen in korte tijd snel toenemen -> snel ontstaan v nieuwe eig
wat geeft een groeicurve weer
het aantal individuen (op y-as) en de tijd (op x-as)
noem de 4 verschillende fasen van de groeicurve op
- lagfase
- exponentiële fase
- stationaire fase
- afstervingsfase
wat gebeurt er in de lagfase
- wann de prkruten in een nieuwe omgeving terecht komen en tijd nodig hebbenom zich aan te passen aan de (temp, zuurtegraad,..)
- het aantal individuen neemt niet toe = aanpassingperiode
wat gebeurt er in de exponetiële fase
de prkryten vermeerderen zich met een vrij constante snelheid -> hun aantallen nemen exponentiëel toe
wat gebeurt er in de stationaire fase
- de draaglarcht van het milieu is overschreden -> ze hebben hun maximale populatie grootte bereikt
- er sterven evenveel als er bijkomen (de generatie tijd is langer want geen gunstuge omgeving)
-de popu blijft gelijk
wat gebeurt er in de afstervingfase
- de populatiegrootte neemt af
- te weinig hulpbronnen
- ze gaan bijna allemaal dood of vormen een cyste
kijk eutrofiering!!
geef de belangrijke functies van prkyten in ons milieu (7)
- ze helpen bij vertering
- grote rol bij stikstof- en koolstofkringloop
- ziekteverwekkers -> populaties in bedaweng houden
- gebruikt als probiotica
- zorgen voor voedselbederf
- productie methodes van voedingsmiddelen
- sommige worden genetisch gemodificeerd om hun metabolisme aan te passen
hoe helpen de prkyten bij vertering
ze leven in symbiose in de darmen van andere dieren -> ze helpen zo bij de vertering -> zo produceren sommige CH4 -> grote rol bij broeikas effect
hoe helpen prkyten bij de kringlopen
ze zijn reducenten en ze maken van organisch materiaal, mineralen door de nitrificatie en ammonificatie -> belangrijke rol bij kool- en stikstofkringloop
wat doen prkyten als ziekteverwekkers
sommige bacteriën zijn ziekteverwekkers, zo houden ze populatie groottes tot stand
hoe helpen prkryten ons als probiatica
ze worden uit bepaalde darmflore en melkproducten gehaald om mensen met een aangetast microbioom te helpen
hoe doen ze aan voedselbederf (3)
het zijn de heterotrofe prokaryoten
- schadelijke bacteriën groeien op eten is het een voedselinfectie
- als ze giftige stoffen produceren tijdens hun metabolisme is het voedselvergiftiging
wat zijn fermentaties
Dat zijn processen waarbij gewenste bacteriën of schimmels inwerken op voedsel of drank
hoe helpen prkyten bij productie methodes van voedingsmiddelen + vb
- vele methodes zijn gebaseerd op fermentaties
- Melkzuurbacteriën zoals de Lactobacillus produceren melkzuur(-> lage zuurgraad) en koolhydraten (-> zorgen voor een dikkere stuctuur)
waarom worden sommige prkryten genetsich gemodificeerd
om hun metabolisme aan te passen, zodat ze gewenste stoffen produceren
bv: voor inusline
welke 4 vormen virussen heb je
- bolvormig virus
- veelvlakkig virus
- spiraalvormig virus
- complex virus
uit wat bestaan virussen
enkel uit genetisch materiaal (DNA of RNA) met daarrond een eiwitmantel of capside
verschil DNA en RNA
dna: dubbele helix
rna: één streng
wat is de capside
beschermt het genetisch materiaal v/h virus + het bevat spike-eiwitten of spikes
wat doen de spike-eiwitten
daarmee kan het virus zich vast hechten aan de gastheer cel
leer de bouw van een bolvormig virus (4)
- spikes
- enveloppe
- DNA/RNA
- eiwitmantel of capside
bouw spiraal virus (2)
- capside
- DNA/RNA
bouw complex virus (7)
kop:
- capside
- DNA/RNA
hals:
staart:
- staartvezels
- spikes
syno complex virus
kop-staartvirus
metabolisme virus
ze hebben geen eigen metabolisme
hoe kan je virussen onderverdelen
a.d.h.v hun gastheer
welke 3 soorten virussen heb je
- dierlijke
- plantaardige
- bacteriofagen
als je virus een enveloppe heeft welke soort is die dan
dierlijk (maar niet alle dierlijke hebben een enveloppe)
welke vorm hebben bacteriofagen altijd
de complexe vorm
wat zijn alle virussen :’(
ziekteverwekkers aangezien ze een gastheercel nodig hebben
vermeerdering virussen!!!
tot welk rijk behoren de gisten
het rijk v/d schimmels
hoe worden schimmels ook wel genoemd (weet ik niet zeker)
lagere zwammen of microfungi??
Hoe onderscheiden gisten zich van andere schimmels
ze zijn eencellig
uit wat bestaat de celwand van gisten
uit chitine
hebben gisten bladgroenkorrels
nee
metabolisme gisten + specifiek
heterotroof
- reducent
hoe voeden de gisten zich
met organisch materiaal, van
- afval
- levend materiaal v.D gastheer
welke relaties hebben gistenn met hun gastheer (2)
parasitair of mutualistische symbiose
wat doet de gist wanneer er geen opgeloste voedingstoffen zijn
hij laat enzymen los
zijn gisten (an)aeroob
ze zijn beide
wat doen gisten wanneer ze anaeroob zijn
ze vergisten -> zo produceren ze alcohol en CO2
wat doen de aerobe gisten
bij de celademhaling wordt glucose verbrand tot CO₂ en H₂O
vermeerering geslachtelijk of on geslachtelijk?
ongeslachtelijk + geslachtelijk
hoe planten gisten zich voort
ongeslachtelijk door knopvorming
wat is knopvorming bij gisten
1) vormen uitstulping = knop
2) kopiëren hun DNA
3) kopie v DNA verplaatst zich naar knop
4) de knop snoert zich af van de moedercel = dochtercel
5) moedercel heeft litteken op die plek
belang voor ons milieu (gisten) (2)
- vergisting, voor voedingsmiddelel
- productie biobrandstoffen
elk eten worden er door gisten gemaakt
- brood -> het rijzen
- bier
- wijn -> voor de bubbels
hoe onstaan biobrandstoffen door gist + welke
- bio-ethanol
- biomethaan
door de vergisting van voedingstoffen zoals mest, stro, sap van suikerriet
benoem de delen van een gistcel
- celkern
- vacuole
- mitochondrium
- celmembraan
- celwand
- (litteken)
hebben protozoa een celwand
nee
wat hebben de protozoa als bescherming
een uitwendig skelet
uit wat bestaat het uitwandig skelet van de protozoa
- chitine
- Calciumcarbonaat
- siliciumoxide
p177 bouw protozoa!
metabolisme protozoa + specifiek (=2)
heterotroof
- predatoren
- detritivoren
specifieke voedselrang ding voor protozoa (2)
- producent
- reducent
zoals welke andere vangen de protozoa hun voedsel
bacteriën, algen en kleinere protozoa of cellen
waar verteren de protozoa hun voedsel
in de voedselvacuole
hoe gebruiken protozoa met trilhaartjes of zweepharen die, om te verplaatsen en eten
verpl:
- al zwemmend
eten:
- om voedsel naar de celmond te brengen
hoe gebruiken protozoa (wortlepotigen) met schijnpootjes die, om te verplaatsen en eten
verpl:
- kruipen
eten:
- fagocytose
wat is fagocytose
()°
(F°
(°)
= Fagocytose is het proces waarbij het membraan van een cel vaste deeltjes, zoals andere cellen, omsluit en zo een holte binnen de cel vormt waarin de omsloten deeltjes veilig opgeslagen worden buiten het cytoplasma = wikipedia
hoe eten en bewegen sporendiertejes
verpl:
- niet
eten:
- doorheen hun celmmembraan
kunnen protozoa aan conjugatie en cystevorming doen
ja
hoe wermeerderen protozoa zich
ongeslachtelijk door celdeling of knopvorming
rol milieu protozoa (4)
- water zuivering in riool
- maken deel uit van zoöplankton
- belangrijke rol voor de vruchtbaarheid v.d bodems
- parasieten + toxoplasmose
hoe doet protozoa aan waterzuivering in riolen
prokaryoten voeden zich met afvalstoffen -> protozoa eten de prokaryoten -> water is zuiver + minder slib
waarom spelen protozoa een belangrijke rol bij voedsel keten in het water
ze maken deel uit van de zoöplankton
waarom spelen protozoa een belangrijke rol bij de vruchtbaarheid van bodems
prokaryoten reduceren organisch afval in de bodem -> protozoa eet prokaryoot -> dit houd de prkyten in de exponentiëlegroeifase -> organisch afval wordt sneller afgebroken
wat zijn eencellige algen
eukaryoten eencelligen met bladgroenkorrels en een celwand
hebben EC algen een celwand
ja
hebben EC algen bladgroenkorrels
ja
wat bezitten kiezelwieren
een celwand van siliciumdioxide en silicaten
syno kiezelwieren
diatomeeën
welke celwand hebben de andere EC algen
één van cellulose
metabolisme EC algen
fotoautortroof
hoe komen de EC algen aan eten + waar
ze doen aan fotosynthese in zowel zoet als zout water + in waterdruppels
zijn de EC algen (an) aeroob
ze zijn aeroob -> ze doen aan fotosynthese
hoe vermeerderen de EC algen zich
sommige geslachtelijk, de meeste ongeslachtelijk
hoe vermeerderen de EC algen zich ongeslachtelijk
door celdeling of het vormen van sporen
wat is sporen vorming (EC algen)
sporen zijn veel kleinere en eenvoudigere klonen van het organisme, zodra ze vrijkomen in het water groeien ze uit tot identieke klonen van moedercel
hvl sporen kunnen sommige EC algen maken
meer dan 10
belang milieu EC algen (5)
- biodiesel
- schuurmiddel
- antiklontermiddel in vee voeder
- insecticide
- belangrijke schakel voedselketen
hoe worden EC algen gebruikt voor biodiesel
de vetten die je uit eencellige groenwieren kan halen dienen als grondstof voor de productie v.D biodiesel
hoe worden EC algen gebruikt als schuurmiddel ect.
kiezelwieren worden gebruikt als schuurmiddel in tandpasta en bodyscrub vanwegen hun harde celwand
voor wat wordt diatomeeënaarde gebruikt
- antiklontermiddel in veevoeder
- natuurlijke insecticide
waarom zijn EC algen een belangrijke keten in de voedselkringloop
ze maken deel uit van fytoplanton
kijk + menu!
Hoe vermeerderen virussen zich (groot gezien)?
door het metabolisme van de gastheer cel te veranderen
Hoe komt een virus op een gastheercel?
per toeval.
Ze kunnen niet zelf voortbewegen en verplaatsen dus via de lucht of met lichaamsvloeistoffen.
Hoe kan een virus of het genetisch materiaal erin de gastheercel binnendringen bij de hechting?
Door de binding van de spike-eiwitten met de receptoren.
Hoe wordt het genetisch materiaal doorgegeven bij dierlijke virussen met een enveloppe?
Doordat de enveloppe samensmelt met het celmembraan.
Hoe wordt het genetisch materiaal doorgegeven bij veelvlakkige en spiraalvormige virussen zonder enveloppe?
worden door endocytose opgenomen.
Hierbij wordt het virus door het celmembraan omsloten en komt het zo in een blaasje terecht.
Na enige tijd ontsnapt het virus uit het blaasje en verzeilt het in het cytoplasma.
Uiteindelijk breekt de capside open en komt het genetisch materiaal van het virus vrij in de cel.
Waarvoor zorgt het genetisch materiaal bij de gastheercel? (2)
Dat die onderdelen van de capside en andere viruseiwitten produceert.
Daarnaast wordt het genetisch materiaal van het virus ook talloze keren gekopieerd.
