aanneming Flashcards
definititie:
▪ Een contract strekkend tot uitvoering van welbepaald werk,
door stellen van materiële handelingen, waarmee
aannemer, tegen betaling, door opdrachtgever wordt
gelast, in volledige onafhankelijkheid
maar zonder vertegenwoordigingsbevoegdheid.
▪ Terminologie:
▪ Aanneming van werk, aannemingsovereenkomst.
▪ Opdrachtgever: medecontractant van de aannemer.
▪ Bouwheer: bij bouw- of architectuurcontract.
▪ Aannemer: verbindt zich tot de uitvoering van het werk.
ze werken zonder een band van ondergeschiktheid.
Aannemers moeten zelf voor alles betalen.
▪ Werken in volledige onafhankelijkheid, zonder band van
ondergeschiktheid met de opdrachtgever
(≠ arbeidsovereenkomst).
▪ Verrichten van materiële handelingen, zonder
vertegenwoordigingsbevoegdheid (≠ lastgeving).
▪ Materiële handelingen omvatten niet alleen tastbare, stoffelijke
bewerkingen, maar ook intellectuele prestaties. Materieel =
nadruk op tegenstelling met rechtshandeling.
▪ Eindeloos scala aan aannemingen van werk (zie boek).
Uitvoeren van werken: Wat houdt dat in welke prestatie etc
▪ Iedere prestatie van een bepaald werk, voor zover in hoofdorde niet een rechtshandeling (= lastgeving) en (uiteraard) gevraagde prestatie geoorloofd.
▪ Overeengekomen prestatie bepaald of minstens bepaalbaar:
▪ Bij aanneming vaak partijbeslissing, rechtsfiguur waarbij een van de contractspartijen het voorwerp van zijn verbintenis eenzijdig nader bepaalt: bv. aan aannemer overlaten wat precieze omvang is van het werk.
▪ Geen vrijgeleide is voor contractspartij om eender welke prestatie te verrichten. Beide partijen moeten handelen als normaal zorgvuldige en redelijke personen.
Wat is de prijs?
▪ Prijs:
▪ niet noodzakelijk geldsom (anders dan koop);
▪ moet wel bepaald of bepaalbaar zijn;
▪ niet noodzakelijk bij sluiten overeenkomst, mag later;
▪ aannemer kan prijs zelfs later eenzijdig vaststellen, door partijbeslissing.
PRIJS
VASTE PRIJS OF FORFAIT
▪ Absoluut forfait: aannemer en opdrachtgever komen bij sluiten contract een vast bedrag overeen voor uitvoering werk.
▪ Zeker risico voor aannemer (onveranderlijk bedrag). Niet de goedkoopste, maar wel de zekerste prijsbepaling voor de opdrachtgever. Aannemer moet risico’s van uitvoering (prijsverhoging, meer materialen…) incalculeren in prijs.
▪ Naderhand geen aanpassingen meer mogelijk aan prijs.
▪ Kan eventueel worden herzien of aangepast met toepassing imprevisieleer (art. 5.74 BW en WOO 2016). Partijen kunnen uiteraard overeenkomst samen wijzigen (art. 5.70 BW).
▪ Wilsgebreken algemeen contractenrecht kunnen wel gelden (vooral dwaling), maar nietigheid is lastige sanctie.
▪ Bij relatief forfait wordt de basisprijs vastgesteld, maar kan de bouwheer in de loop van de werken nog bijkomstige werken doen uitvoeren, of net niet.
▪ Er moet dus op het einde van de overeenkomst een eindafrekening worden opgesteld. Vaak op grond van bestek.
PRIJS
BESTEK (EENHEIDSPRIJZEN)
▪ Voorafgaandelijk vaste prijs overeengekomen voor materialen en arbeidsloon, maar niet voor de omvang van het werk. Eventueel wel niet bindende schatting van omvang.
bijvoorbeeld: een prijs per uur voor verschillende werklieden
▪ Risico voor de aannemer is beperkter, hij draagt geen risico voor de planning, omdat de omvang niet bepaald is. Resterend risico is prijsschommeling van materialen en arbeidslonen, eventueel op te
vangen worden door prijsaanpassingsclausules.
PRIJS
AANNEMING IN REGIE
Prijs wordt bepaald bij de beëindiging van de werken. Optelling van de kostprijs van de gebruikte materialen en arbeidslonen (“cost”), waarbij de opdrachtgever inzage krijgt in alle stukken.
▪ Effectieve kostprijs wordt vermenigvuldigd met overeengekomen coëfficiënt, die tot doel heeft de algemene kosten te dekken
(“overhead”) en winstmarge te realiseren (“fee”).
▪ Vandaar ook: “cost plus fee”, open boek.
▪ Verschil met bestek: er worden geen prijzen opgegeven van
materialen en uurlonen.
▪ Risico’s van prijs zijn voor de opdrachtgever.
▪ Alle kosten worden reëel in kaart gebracht.
▪ Dit is wel een arbeidsintensieve wijze van prijsbepaling, zowel
voor aannemer als voor opdrachtgever.
PRIJS
ONBEPAALDE PRIJS, IN VRIJE REKENING
Er wordt vooraf geen prijs bepaald. Wordt in beginsel gebruiktvoor kleine werken, of wanneer het verloop van het werk onvoorspelbaar is.
▪ De aannemer treft een (eenzijdige) partijbeslissing, die in principe bindend is. Talloze dagelijkse voorbeelden.
▪ Eenzijdige prijsbepaling is geen blanco cheque! Rechter kan toetsen (maar rechtsgrond? Rechtsmisbruik? Objectieve goede trouw?)
VERBINTENISSEN VAN DE OPDRACHTGEVER
SAMENWERKINGSVERPLICHTING
De opdrachtgever moet voor en tijdens de uitvoering van de opdracht alles doen om het werk van de aannemer vlot te laten verlopen.
VERBINTENISSEN VAN DE OPDRACHTGEVER
AANVAARDING VAN HET WERK:
▪ Opdrachtgever moet uitgevoerd werk aanvaarden. Deze rechtshandeling correspondeert met de oplevering van het werk door de aannemer. Niet te verwarren met levering, correspondeert met inontvangstneming.
▪ Indien oplevering eenmalig gebeurt, heeft de aanvaarding tot gevolg dat het risico overgaat op de opdrachtgever.
▪ Aannemer heeft er belang bij dat aanvaarding uitdrukkelijk gebeurt. Kan de opdrachtgever hier gerechtelijk toe dwingen.
▪ Vooral bij belangrijke werken bevat het lastenboek een precieze omschrijving van het werk dat de aannemer dient uit te voeren. Ook nauwkeurige beschrijving hoe oplevering en aanvaarding moet gebeuren.
▪ Proces-verbaal van aanvaarding geldt enkel tussen opdrachtgever en aannemer. Architect die bouwheer bijstaat, is geen partij bij de oplevering
▪ Aanvaarding kan ook stilzwijgend dat wordt afgeleid uit diverse
handelingen van de opdrachtgever:
▪ Volledige betaling van prijs zonder voorbehoud (art. 1791 Oud BW).
▪ Verhuren van geleverd gebouw.
▪ Stilzwijgen van de opdrachtgever na ontvangst factuur of ontdekking
gebrek.
▪ In het algemeen: ingebruikneming of verkoop aan derden.
VERBINTENISSEN VAN DE OPDRACHTGEVER
VOORLOPIGE EN DEFINITIEVE OPLEVERING
▪ Vooral bij aanneming van bouwwerken: opsplitsing in voorlopige en definitieve oplevering = inlassen van een soort bedenk- of garantietermijn.
▪ Dit systeem is verplicht wanneer Wet Breyne van toepassing is: tussen voorlopige en definitieve oplevering moet minstens een jaar verlopen.
▪ Voorlopige oplevering heeft enkel tot doel de voltooiing van het uit te voeren werk vast te stellen. Zij impliceert geen enkele aanvaarding, die vindt in principe plaats bij de definitieve oplevering.
Vaststelling van het tijdstip van aanvaarding is zeer belangrijk, er zijn praktische gevolgen aan verbonden:
▪ Aanvaarding = goedkeuring. Aannemer is niet meer aansprakelijk voor lichte zichtbare gebreken (wel voor verborgen gebreken).
▪ Aanvaarding is vertrekpunt voor de tienjarige aansprakelijkheidstermijn
(art. 1792 en 2270 Oud BW).
▪ In praktijk vindt aanvaarding uitzonderlijk plaats bij de definitieve oplevering. Regel is namelijk niet van dwingend recht, contractuele afwijking mogelijk, zelfs bij Wet Breyne (!).
▪ Voordeel van beding dat aanvaarding plaatsvindt bij
voorlopige oplevering voor aannemer:
▪ Lichte zichtbare fouten moeten opgemerkt worden vóór de voorlopige oplevering.
▪ Beginpunt tienjarige aansprakelijkheid wordt naar voren geschoven (en de termijn kan niet worden verlengd!).
VERBINTENISSEN VAN DE OPDRACHTGEVER
RISICO- EN EIGENDOMSOVERDRACHT
Uiteraard geen probleem wanneer opdrachtgever al eigenaar is.
▪ Aanvaarding laat risico van het werk overgaan op opdrachtgever (art. 1788 en 1790 Oud BW)
▪ Veelal voorgehouden dat eigendomsrecht mee overgaat met het risico, bij aanvaarding of inontvangstneming. Zolang dat dat deze niet meet de aanvaarding samenvalt
▪ Bij aanneming van bouwwerken wordt voorgehouden dat wanneer de
aannemer met eigen materialen een gebouw opricht op de grond die toebehoort aan de bouwheer, deze laatste het eigendomsrecht op de materialen verwerft door natrekking.
▪ Maar er bestaat contractueel verband, dus de aannemer is geen derde die op het erf van een ander bouwt, zoals bij natrekking.
VERBINTENISSEN VAN DE OPDRACHTGEVER
INONTVANGSTNEMING VAN HET WERK
▪ Verplichting om het werk in ontvangst te nemen correspondeert met leveringsverplichting van aannemer. De levering is de materiële handeling waardoor de aannemer het werk fysiek overdraagt aan de opdrachtgever.
▪ Voorlopige en definitieve oplevering enerzijds, en levering anderzijds, kunnen op verschillende tijdstippen plaatsvinden. In de praktijk valt voorlopige oplevering en levering vaak samen.
▪ Levering brengt de overdracht van bewaking van het werk met zich mee.
▪ Levering en inontvangstneming moeten nog worden onderscheiden van inbezitneming. Bezit is een zakelijk begrip, veruiterlijkt door gebruik of bezetting van het goed. Kan wel een
indicatie zijn van stilzwijgende aanvaarding
VERBINTENISSEN VAN DE OPDRACHTGEVER
BETALING VAN DE PRIJS
De opdrachtgever moet de overeengekomen prijs betalen. Prijs is in principe verschuldigd op het ogenblik van de aanvaarding.
▪ Van die regel wordt vaak afgeweken, zeker bij grote aannemingswerken.
▪ Eerst voorschot, en dan betaling in schijven naar gelang de vordering van het werk.
▪ In Wet Breyne zijn voorschotten verboden.
▪ Bij werken aan onroerende goederen beschikken de aannemer, de architect en andere werklieden over een voorrecht op andere schuldeisers, maar de werking is onderworpen aan zware formaliteiten (art. 27, 5° Hyp.W.).
▪ De onderaannemer beschikt over een voorrecht op de schuldvordering die zijn medecontractant-hoofdaannemer wegens dezelfde aanneming heeft tegenover de bouwheer (art. 20, 12°,
Hyp.W.).
VERBINTENISSEN VAN DE AANNEMER
UITVOERING VAN HET WERK
Aannemer moet het werk uitvoeren volgens plannen en instructies van de opdrachtgever en volgens de regels van de kunst. Al wat niet contractueel bepaald is, moet hij uitvoeren volgens de gebruiken van zijn beroep.
▪ Opdrachtgever is in principe aansprakelijk voor verkeerde instructies of bestellingen.
▪ Aannemer werkt zelfstandig.
▪ Moet de instructies van opdrachtgever niet slaafs volgen.
▪ Waarschuwings- en raadgevingsplicht bij conceptiefouten, nadelen, toestanden, risico’s…
▪ Tekortkoming leidt tot contractuele aansprakelijkheid.
▪ Indien opdrachtgever toch door wil gaan, moet aannemer ofwel verdere medewerking weigeren, of uitdrukkelijke ontheffing van aansprakelijkheid tegenover opdrachtgever bedingen.
VERBINTENISSEN VAN DE AANNEMER
RESULTAATS- OF INSPANNINGSVERBINTENIS
▪ Kwalificatie verbintenis hangt af van wil partijen, tenzij wettelijk anders bepaald (bv. vervoer).
▪ Verbintenis om het werk binnen de overeengekomen termijn te voltooien en de verplichting tot teruggave van een te herstellen zaak in minstens even goede staat als ze in ontvangst werd genomen: resultaatsverbintenissen.
▪ Verbintenis om werk goed uit te voeren, kan beide zijn.
Feitenkwestie:
▪ Aard en moeilijkheidsgraad van het werk.
▪ Risico voor aannemer.
▪ Mate waarin de toe te passen technieken gekend zijn.
▪ Tegen de aannemer geldt geen vermoeden van kwade trouw (niet zoals bij beroepsverkoper, art. 1641 e.v. Oud BW).
▪ Uitvoering moet tijdig gebeuren. Als er geen afwerkingsdatum werd overeengekomen, binnen een redelijke termijn.
