5_Nýru og þvag Flashcards by Sveinbjörn Hávars

3 hlutverk nýrna?

1) Útskilnaður úrgangsefna
2) Stjórnun á samsetningu og rúmmáli UFV
3) Framleiðsla hormóna

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvaða 3 hormón framleiða nýrun?

1) Erythrópóietín
2) Kalsítríól
3) Renín

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hver er eðlilegur próteinútskilnaður (mg/24klst)?

< 150 mg/24klst

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvaða þættir ákvarða GFR? (3)

1) Hydrostatiskur og onkotískur þrýstingsmunur
2) Glomerular basement membrane
3) Fjöldi glómerúla

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvaða truflanir geta orðið í glómerulí? (2)

1) Truflun í GFR

2) Trufun í gegndræpi himnu

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvaða truflanir geta orðið í túbúlum? (2)

1) Truflun í frásogi

2) Truflun í seytingu

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvernig er hægt að skipta starfrænum truflunum í nýrum í þrennt?

1) Truflun í glómerúli
2) Truflun í túbúlum
3) Bæði glómerúli og túbúlar truflun

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Afh hentar kreatínín í blóði vel til að mæla GFR? (4)

1) Það er filtrerað að fullu
2) Ekki frásogað
3) Ekki seytt
4) Auðvelt að mæla

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvenær hækkar kreatínín í blóði eðlilega? (2)

1) Eftir máltíð

2) Eftir líkamsáreynslu

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvað bendir hækkað gildi á S-kreatínín til?

Minnkaðrar GFR

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvað þarf GFR að minnka mikið til að S-kreatínín sýni skýra hækkun?

Um helming

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvað er kreatínín?

Niðurbrotsefni fosfókreatíns í vöðvum

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvað er urea?

útskilnaðarefni köfnunarefnis í þvagi

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hvað er uric acid?

niðurbrotsefni púrína.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hvað er þvagsýra á ensku?

uric acid

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hvað er þvagefni á ensku?

urea

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hvað í nýrum veldur hækkuðum styrk á urea í plasma?

minnkuð gaukulsíun

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hvað f utan nýru getur valdið hækkuðum styrk á s-urea? (3)

1) Próteinrík fæða
2) Katabólískt ástand
3) Blæðing í meltingarvegi

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hvað veldur lækkuðum urea styrk í plasma? (2)

1) Próteinsnauð fæða

2) Lifrarsjúkdómar

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Er þvagefni frásoogað í nýrnatúbúli?

já allnokkuð

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvort hækkar meira í sermi urea eða kreatínín við dehydration þegar lítið vökvaflæði er um túbúli?

urea

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Segja frá Cystatín C? (6)

1) Lítið peptíð
2) tjáð í öllum frumum
3) Alltaf stöðugt magn framleitt
4) Endurspeglar GFR vel
5) Brotið niður í proximal túbúli
6) Mælingar eru erfiðari en á kreatínín

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hvað er kreatínín klearans?

Hlutfall á milli kreatíns í þvagi og kreatíns í plasma

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Afh er erfitt að mæla kreatínín klearans?

því þvagsöfnun er óáreiðanleg

sjúkl þarf að sjá um tímasetningar og sýnasöfnun og fl

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Er kreatínín sekreterað í nýrnapíplum?

í litlu mæli

ábendingar fyrir beinni mælingu á GFR? (3)

1) Nyrnagjafi 2) nýrnatruflanir 3) skömmtun á lyfi með lágan eitrunarþröskuld

Hvað sést í þvagi ef það er aukið gegndræpi á glómerúlarhimnu? (2)

1) Prótein | 2) RBK

Hvað sést í þvagi ef frásog er skert í proximal píplum? (2)

1) Glúkósi | 2) Amínósýrur

Hver eru akút nephritis einkenni? (3)

1) Hematuria 2) Hár BÞ 3) Bjúgur

Einkenni fyrir nephrotic syndrome?

Proteinuria

Algengara primer eða secunder skemmdir á píplum?

Secunder

Hvað er óligúría?

Lítið þvag

Einkenni á bráðri nýrnabilun? (2)

1) Retention á útskilnaðarefnum | 2) Óligúría

Hvað veldur bráðri nýrnabilun? (5) í grófum dráttum

1) Ýmsir nýrnasjúkdómar 2) Systemískir sjúkdómar 3) Nefrótóxín 4) Skert blóðflæði 5) Stífla

Hverju veldur samdráttur á afferent arteríólu við glómerúli?

Lækkuðu GFR

Hvaða efni hækka í blóði við bráða nýrnabilun? (7)

1) kalíum 2) urea 3) kreatínín 4) fosfat 5) þvagsýra 6) Mg2+ 7) H+

Hvaða efni lækka í bóði við bráða nýrnabilun? (3)

1) natríum 2) bíkarbónat 3) kalsíum

dæmi um postrenal stíflu?

sekúnder skemmd á nýrnapíplum

hvað er uremía?

urea í blóðinu

hvað er azotemía?

samheiti við uremia

hvort er natríum í þvagi hátt eða lágt í prerenal eða renal nýrnabilun?

hátt í renal, lágt í prerenal

3 fasar bráða nýrnabilunar?

1) oliguria 2) þvagræsifasi 3) afturbati

Hvaða elektrólýtum þarf að fylgjast með í plasma eftir nýrnabilun? (5)

.1) natríum 2) kalíum 3) bíkarbónat 4) kalsíum 5) fosfat

Hverju þarf að fylgjast með í þvagi eftir nýrnabilun? (3)

1) Magni 2) natríum 3) kalíum

ábendingar fyrir díalýsu eftir nýrnabilun? (6)

1) hátt kalíum í sermi 2) ofurmagn vökva í þvagi 3) acidósa 5) hratt hækkandi s-kreatínín 6) slæmt ástand sjúklings

hvort hækkar kalíum eða natríum í blóði í krónískri nýrnabilun?

kalíum hækkar, natríum lækkar

vantar spurningar úr 25-29

eðlilegt prótein í 24 klst þvagi?

< 150mg

hvað greinir prótein dýfistrimill?

albúmín (ef 200-300mg/L) greinir ekki magn, greinir ekki bence jones prótein

hvað gefur ranglega pos svar úr prótein dýfistrimli?

1) Basískt þvag 2) Ýmis anitseptic efni 3) rtg skuggaefni

4 flokkar próteinúríu?

1) Yfirflæðispróteinúría 2) glómerúlar próteinúría 3) túbúlar próteinuria 4) Postrenal/sekretion próteinúría (5. blóð, hvítar frumur og sýking)

prótein í þvagi vegna yfirflæðispróteinúría? (3)

1) hemoglobin 2) myoglobin 3) bence jones protein

hvað veldur postrenal/sekretion proteinuriu? (2)

1) bólga | 2) æxli

í hvaða flokki proteinuriu er bence-jones proteinuria?

Yfirflæðispróteinúríu

í hvaða flokki proteinuriu er albuminuria?

glómerúlar próteinúríu

í hvaða flokki proteinuriu er beta2 eða alfa 1 microglobulinuria?

túbúlar próteinuriu

í hvaða flokki proteinuriu er Tamm-Horsefall proteinuria?

Postrenal/sekretion próteinúría

hvernig er hægt að losna við sólarhrings þvagsöfnun til að staðfesta próteinúríu?

með því að reikna prótein/kreatínín hlutfall.

hvernig er greint orthostatíska próteinúríu?

með því að sýna fram á próteinfrítt morgunrisuþvag

tvær leiðir sem hægt er að rannsaka samsetningu próteina í þvagi með?

1) Rafdráttur | 2) Mælingar á einstökum próteinum

Dæmi um prótein sem er hækkað í túbular skemmd?

alfa-1-míkróglóbúlín

Afh er mikilvægt að rannsaka samsetningu próteina | í þvagi?

til að greina á milli glómerúlar og túbúlar próteinúríu

fylgikvillar (einkenni) nephrótísks heilkennis? (7)

1) Hýpóalbúmínemía 2) Bjúgur 3) próteinúría 4) Hyperlípídemía 5) Sýkingarhætta 6) Storkutilhneiging 7) GFR er mismunandi

eru truflanir á túbúlar funktion arfgengar eða áunnar?

geta verið bæði

Hvernig lýsir Fanconi heilkenni sér?

Með truflun á frásogi í nærpíplum

Fylgikvillar Fanconi heilkennis? (4)

1) Glykósúría 2) Fosfatúría 3) Acidósis (því bíkarbónat er ekki frásogað og tapast) 4) Amínósýruúría

orsakir þvagsteina? (6)

1) þvagfærasýking 2) stagnering (ekki hreyfing á þvaginu?) 3) skortur á inhibitorum 4) alkalínskt þvag 5) hypercalciúría 6) hyperoxalúría

tegundir þvagsteina (5)

1) kalsíum oxalat 2) kalsíum fosfat 3) Mg, ammoníak fosfat 4) þvagsýru 5) cystín

Hvað finnst í þvagi við yfirflæði? (5)

1) glúkósi 2) bílírúbín 3) úróbílínógen 4) ketónsýrur 5) sum prótein

er þvag smásjárskoðað?

stundum

hvað heitir gula litarefnið í þvagi?

úrókróm

hvað er í úrókrómi?

m.a. úróbílín

hvað veldur dökkbrúnum/svörtum lit í þvagi? (3)

1) bílírúbín 2) hemóglóbín 3) mýóglóbín

hvernig sýking veldur grænbláum lit í þvagi?

pseudomonas

3 aðferðir til að mæla þéttni þvags?

1) Mæla osmólalitet 2) mæla eðlisþyngd 3) dýfistrimill sem er næmur fyrir jónastyrk

Hvað er osmólalitet?

Osmolality er molality sem segir til um mólstyrk jónanna sem valda osmótískum styrk

galli við efnapróf á þvagi?

það er ekki gott sem skimpróf (þ.e. ef engin klínísk einkenni eru til staðar)

Hvað getur valdið próteinúríu? (5)

1) Áreynsla 2) Sótthiti 3) Bráðaveikindi 4) Dehydration 5) Hjartabilun

Hvað þýðir míkróalbúmínúría?

væg hækkun á albúmínúríu (sem er ekki hægt að mæla með strimilprófi)

hvaða próf á að gera ef grunur um bence jones prótein í þvagi?

prótein rafdrátt og immúnófixeringu eftir það

hvað getur valdið ranglega neikvæðu blóði á þvag strimilprófi? (2)

1) Konsentretað þvag | 2) Mjög súrt þvag

kominn á glæru 55