5_Nýru og þvag Flashcards
3 hlutverk nýrna?
1) Útskilnaður úrgangsefna
2) Stjórnun á samsetningu og rúmmáli UFV
3) Framleiðsla hormóna
Hvaða 3 hormón framleiða nýrun?
1) Erythrópóietín
2) Kalsítríól
3) Renín
Hver er eðlilegur próteinútskilnaður (mg/24klst)?
< 150 mg/24klst
Hvaða þættir ákvarða GFR? (3)
1) Hydrostatiskur og onkotískur þrýstingsmunur
2) Glomerular basement membrane
3) Fjöldi glómerúla
Hvaða truflanir geta orðið í glómerulí? (2)
1) Truflun í GFR
2) Trufun í gegndræpi himnu
Hvaða truflanir geta orðið í túbúlum? (2)
1) Truflun í frásogi
2) Truflun í seytingu
Hvernig er hægt að skipta starfrænum truflunum í nýrum í þrennt?
1) Truflun í glómerúli
2) Truflun í túbúlum
3) Bæði glómerúli og túbúlar truflun
Afh hentar kreatínín í blóði vel til að mæla GFR? (4)
1) Það er filtrerað að fullu
2) Ekki frásogað
3) Ekki seytt
4) Auðvelt að mæla
Hvenær hækkar kreatínín í blóði eðlilega? (2)
1) Eftir máltíð
2) Eftir líkamsáreynslu
Hvað bendir hækkað gildi á S-kreatínín til?
Minnkaðrar GFR
Hvað þarf GFR að minnka mikið til að S-kreatínín sýni skýra hækkun?
Um helming
Hvað er kreatínín?
Niðurbrotsefni fosfókreatíns í vöðvum
Hvað er urea?
útskilnaðarefni köfnunarefnis í þvagi
hvað er uric acid?
niðurbrotsefni púrína.
hvað er þvagsýra á ensku?
uric acid
hvað er þvagefni á ensku?
urea
hvað í nýrum veldur hækkuðum styrk á urea í plasma?
minnkuð gaukulsíun
hvað f utan nýru getur valdið hækkuðum styrk á s-urea? (3)
1) Próteinrík fæða
2) Katabólískt ástand
3) Blæðing í meltingarvegi
hvað veldur lækkuðum urea styrk í plasma? (2)
1) Próteinsnauð fæða
2) Lifrarsjúkdómar
Er þvagefni frásoogað í nýrnatúbúli?
já allnokkuð
Hvort hækkar meira í sermi urea eða kreatínín við dehydration þegar lítið vökvaflæði er um túbúli?
urea
Segja frá Cystatín C? (6)
1) Lítið peptíð
2) tjáð í öllum frumum
3) Alltaf stöðugt magn framleitt
4) Endurspeglar GFR vel
5) Brotið niður í proximal túbúli
6) Mælingar eru erfiðari en á kreatínín
Hvað er kreatínín klearans?
Hlutfall á milli kreatíns í þvagi og kreatíns í plasma
Afh er erfitt að mæla kreatínín klearans?
því þvagsöfnun er óáreiðanleg
sjúkl þarf að sjá um tímasetningar og sýnasöfnun og fl
Er kreatínín sekreterað í nýrnapíplum?
í litlu mæli
ábendingar fyrir beinni mælingu á GFR? (3)
1) Nyrnagjafi
2) nýrnatruflanir
3) skömmtun á lyfi með lágan eitrunarþröskuld
Hvað sést í þvagi ef það er aukið gegndræpi á glómerúlarhimnu? (2)
1) Prótein
2) RBK
Hvað sést í þvagi ef frásog er skert í proximal píplum? (2)
1) Glúkósi
2) Amínósýrur
Hver eru akút nephritis einkenni? (3)
1) Hematuria
2) Hár BÞ
3) Bjúgur
Einkenni fyrir nephrotic syndrome?
Proteinuria
Algengara primer eða secunder skemmdir á píplum?
Secunder
Hvað er óligúría?
Lítið þvag
Einkenni á bráðri nýrnabilun? (2)
1) Retention á útskilnaðarefnum
2) Óligúría
Hvað veldur bráðri nýrnabilun? (5) í grófum dráttum
1) Ýmsir nýrnasjúkdómar
2) Systemískir sjúkdómar
3) Nefrótóxín
4) Skert blóðflæði
5) Stífla
Hverju veldur samdráttur á afferent arteríólu við glómerúli?
Lækkuðu GFR
Hvaða efni hækka í blóði við bráða nýrnabilun? (7)
1) kalíum
2) urea
3) kreatínín
4) fosfat
5) þvagsýra
6) Mg2+
7) H+
Hvaða efni lækka í bóði við bráða nýrnabilun? (3)
1) natríum
2) bíkarbónat
3) kalsíum
dæmi um postrenal stíflu?
sekúnder skemmd á nýrnapíplum
hvað er uremía?
urea í blóðinu
hvað er azotemía?
samheiti við uremia
hvort er natríum í þvagi hátt eða lágt í prerenal eða renal nýrnabilun?
hátt í renal, lágt í prerenal
3 fasar bráða nýrnabilunar?
1) oliguria
2) þvagræsifasi
3) afturbati
Hvaða elektrólýtum þarf að fylgjast með í plasma eftir nýrnabilun? (5)
.1) natríum
2) kalíum
3) bíkarbónat
4) kalsíum
5) fosfat
Hverju þarf að fylgjast með í þvagi eftir nýrnabilun? (3)
1) Magni
2) natríum
3) kalíum
ábendingar fyrir díalýsu eftir nýrnabilun? (6)
1) hátt kalíum í sermi
2) ofurmagn vökva í þvagi
3) acidósa
5) hratt hækkandi s-kreatínín
6) slæmt ástand sjúklings
hvort hækkar kalíum eða natríum í blóði í krónískri nýrnabilun?
kalíum hækkar, natríum lækkar
vantar spurningar úr 25-29
.
eðlilegt prótein í 24 klst þvagi?
< 150mg
hvað greinir prótein dýfistrimill?
albúmín (ef 200-300mg/L) greinir ekki magn, greinir ekki bence jones prótein
hvað gefur ranglega pos svar úr prótein dýfistrimli?
1) Basískt þvag
2) Ýmis anitseptic efni
3) rtg skuggaefni
4 flokkar próteinúríu?
1) Yfirflæðispróteinúría
2) glómerúlar próteinúría
3) túbúlar próteinuria
4) Postrenal/sekretion próteinúría
(5. blóð, hvítar frumur og sýking)
prótein í þvagi vegna yfirflæðispróteinúría? (3)
1) hemoglobin
2) myoglobin
3) bence jones protein
hvað veldur postrenal/sekretion proteinuriu? (2)
1) bólga
2) æxli
í hvaða flokki proteinuriu er bence-jones proteinuria?
Yfirflæðispróteinúríu
í hvaða flokki proteinuriu er albuminuria?
glómerúlar próteinúríu
í hvaða flokki proteinuriu er beta2 eða alfa 1 microglobulinuria?
túbúlar próteinuriu
í hvaða flokki proteinuriu er Tamm-Horsefall proteinuria?
Postrenal/sekretion próteinúría
hvernig er hægt að losna við sólarhrings þvagsöfnun til að staðfesta próteinúríu?
með því að reikna prótein/kreatínín hlutfall.
hvernig er greint orthostatíska próteinúríu?
með því að sýna fram á próteinfrítt morgunrisuþvag
tvær leiðir sem hægt er að rannsaka samsetningu próteina í þvagi með?
1) Rafdráttur
2) Mælingar á einstökum próteinum
Dæmi um prótein sem er hækkað í túbular skemmd?
alfa-1-míkróglóbúlín
Afh er mikilvægt að rannsaka samsetningu próteina
í þvagi?
til að greina á milli glómerúlar og túbúlar próteinúríu
fylgikvillar (einkenni) nephrótísks heilkennis? (7)
1) Hýpóalbúmínemía
2) Bjúgur
3) próteinúría
4) Hyperlípídemía
5) Sýkingarhætta
6) Storkutilhneiging
7) GFR er mismunandi
eru truflanir á túbúlar funktion arfgengar eða áunnar?
geta verið bæði
Hvernig lýsir Fanconi heilkenni sér?
Með truflun á frásogi í nærpíplum
Fylgikvillar Fanconi heilkennis? (4)
1) Glykósúría
2) Fosfatúría
3) Acidósis (því bíkarbónat er ekki frásogað og tapast)
4) Amínósýruúría
orsakir þvagsteina? (6)
1) þvagfærasýking
2) stagnering (ekki hreyfing á þvaginu?)
3) skortur á inhibitorum
4) alkalínskt þvag
5) hypercalciúría
6) hyperoxalúría
tegundir þvagsteina (5)
1) kalsíum oxalat
2) kalsíum fosfat
3) Mg, ammoníak fosfat
4) þvagsýru
5) cystín
Hvað finnst í þvagi við yfirflæði? (5)
1) glúkósi
2) bílírúbín
3) úróbílínógen
4) ketónsýrur
5) sum prótein
er þvag smásjárskoðað?
stundum
hvað heitir gula litarefnið í þvagi?
úrókróm
hvað er í úrókrómi?
m.a. úróbílín
hvað veldur dökkbrúnum/svörtum lit í þvagi? (3)
1) bílírúbín
2) hemóglóbín
3) mýóglóbín
hvernig sýking veldur grænbláum lit í þvagi?
pseudomonas
3 aðferðir til að mæla þéttni þvags?
1) Mæla osmólalitet
2) mæla eðlisþyngd
3) dýfistrimill sem er næmur fyrir jónastyrk
Hvað er osmólalitet?
Osmolality er molality sem segir til um mólstyrk jónanna sem valda osmótískum styrk
galli við efnapróf á þvagi?
það er ekki gott sem skimpróf (þ.e. ef engin klínísk einkenni eru til staðar)
Hvað getur valdið próteinúríu? (5)
1) Áreynsla
2) Sótthiti
3) Bráðaveikindi
4) Dehydration
5) Hjartabilun
Hvað þýðir míkróalbúmínúría?
væg hækkun á albúmínúríu (sem er ekki hægt að mæla með strimilprófi)
hvaða próf á að gera ef grunur um bence jones prótein í þvagi?
prótein rafdrátt og immúnófixeringu eftir það
hvað getur valdið ranglega neikvæðu blóði á þvag strimilprófi? (2)
1) Konsentretað þvag
2) Mjög súrt þvag
kominn á glæru 55
.
