2 - Cellen, weefsel, organen

Question 1

Organisme is opgebouwd uit

Answer 1

cellen

Question 2

Weefsel

Answer 2

een groep cellen met dezelfde bouw en functie

Question 3

Orgaan

Answer 3

verschillende weefsels samen vormen een orgaan

Question 4

Organenstelsel

Answer 4

verschillende organen vormen een organenstelsel

Question 5

Celmembraan

Answer 5

vlies waar elke cel mee is omgeven > laat bepaalde stoffen door

Question 6

Celwand

Answer 6

bij bacteriën, schimmels en planten

> meer stevigheid/bescherming

Question 7

Cytoplasma

Answer 7

• slijmachtige substantie in de cel
• in het cytoplasma van plantencellen komen grote ruimten voor die met voornamelijk celvocht zijn gevuld: de vacuolen
• in de groene delen van planten treft men ook chloroplasten aan(bladgroenkorrels) > maken organische stoffen.

Question 8

Celkern

Answer 8

regelt alle processen die binnen cel plaatsvinden, bevinden zich ook de chromosomen (bestaat uit DNA)

Question 9

Celmembraan

Answer 9

vlies om de celkern

Question 10

Eenvoudige organisme bestaan uit veel gelijksoortige cellen,

complexe organisme hebben veel verschillende soorten cellen welke op hun beurt verschillen weefsel vormen

Answer 10

Eenvoudige organisme bestaan uit veel gelijksoortige cellen,

complexe organisme hebben veel verschillende soorten cellen welke op hun beurt verschillen weefsel vormen

Question 11

Weefsels planten:

Dekweefsel (Epitheel):

Answer 11

laag cellen die tegen elkaar aasluiten, opperhuid beschermt onderliggende weefsel van plant.

buitenzijde van epitheelcel heeft een vetachtige laag: Cuticula

Question 12

Steunweefsel

Answer 12

Onder opperhuid bevindt zich het collenchym

samengesteld uit semi ronde cellen met een vrij dikke celwand welke uit cellulose bestaat

verleent stevigheid aan plant

Question 13

Plant dankt stevigheid ook deels aan

Answer 13

deels aan vezels (gevormd door langwerpige cellen) de celwand is dik en bestaat uit groot deel uit houtstof. vezelcellen zijn dood en bevatten geen cytoplasma

Question 14

Parenchym

Answer 14

samengesteld uit grote cellen met dunne celwand

sluiten niet overal tegen elkaar aan

bevinden zich dus holten in het parenchym gevuld met lucht: Intercellulaire holten

verschillende plekken in plant, bevatten bladgroenkorrels voor fotosynthese

Question 15

Transportweefsel

Answer 15

opgebouwd uit cellen waarvan tussenschotten geheel of gedeeltelijk zijn verdwenen

vormen zo buisvormige vaten waar water/voedingstoffen door vervoerd worden. Onderscheid tussen:

Question 16

Houtvaten

Answer 16

Bestaan onder andere uit afgestorven cellen waar geen kern en cytoplasma meer voorkomt

• verdwijnen van de aan elkaar grenzende tussenwanden
• vormen buizen
• de wanden zijn verdikt door afzetting van houtstof

Question 17

Bastvaten

Answer 17

Zijn levend, de dwarswanden zijn met poriën doorboord (als een zeef),

bevat geen houtstof en worden alleen door aanwezigheid van cellulose verstevigd.

zijn aan elkaar verbonden via de poriën waardoor transport mogelijk is
> vervoeren water en glucose van bladeren door rest van plant

Question 18

Weefsel bij dieren

Answer 18

Dekweefsel
Steunweefsel
Spierweefsel
Zenuwweefsel

Question 19

Dekweefsel(Epitheel)(dier):

Answer 19

Dient als bedekking van zowel binnen(bekleding organen) & buitenkant(huid) van lichaam.

Bestaat uit enkel aaneengesloten cellen (ondoordringbaar) en lopen geen bloedvaten of zenuwen doorheen, worden gevoed met zuurstof/voedingstoffen door onderliggende bindweefsel

Sommige epitheel cellen hebben zich ontwikkeld tot zintuigcellen(gehoord/reukcel)

ook zijn sommige cellen in staat zelf stoffen te produceren zoals slijm (slijmvlies) of zweet.

Question 20

Verschillende soorten Epitheel (opgebouwd uit één laag cellen, behalve bij huid):

Answer 20

-Plaatepitheel:
Bestaat uit afgeplatte cellen met platte kernen > treffen we aan in binnenzijde van hart/vloedvaten en deel van longen en nieren

-Trilhaarepitheel:
Bestaat uit cellen met trilharen (kunnen met kracht in één richting trillen), treffen we aan in ademhalingsorganen (dient om stofdeeltjes te verplaatsen naar neusholte) en ook in eileiders

Question 21

Steunweefsel

Answer 21

Steunweefsel bij dieren is opgebouwd uit een tussencelstof die is gevormd door cellen, afhankelijk van de samenstelling geeft het meer of minder steun.

er zijn 3 soorten steunweefsel:
Bindweefsel / kraakbeen / beenweefsel

Question 22

Bindweefsel(steunweefsel)

Answer 22

Bestaat voor belangrijkdeel uit vezels > verlenen stevigheid

vezels van bindweefsel kunnen elastisch(bindweefsel onder de huid) of stevig zijn (bijvoorbeeld pezen = vooral stevig niet rekbaar)

Bindweefsel kan als vlechtwerk vertakken en als lagen op elkaar liggen

Question 23

Kraakbeen(steunweefsel)

Answer 23

Treffen we onder meer aan in oorschelp, neus en gewrichten.

De tussencelstof bestaat onder andere uit kalkzouten > is veel harder van vaster dan bindweefsel (klein beetje elasticiteit) cellen zijn kleiner en ingekapseld

kraakbeen is omgeven door vlies (kraakbeenvlies) en bevat geen bloedvaten.

Nieuw kraakbeen groeit uit dit vlies en wordt afgezet tegen de buitenkant van het bestaande kraakbeen

Question 24

Beenweefsel(steunweefsel)

Answer 24

Zeer hard en stevig steunweefsel (belangrijkste bestanddeel van skelet)

de cellen zijn nog kleiner dan kraakbeen.

De tussencelstof bevat veel kalkzouten en stevige vezels.

De kalkzouten verlenen het been zijn hardheid > vezels verlenen enige buigzaamheid > bij ouder worden neemt kalkzout toe en buigzaamheid af.

Question 25

Spierweefsel

Answer 25

verzameling gelijksoortige cellen die kunnen samentrekken/ontspannen

Question 26

Glad spierweefsel

Answer 26

Opgebouwd uit afzonderlijke, langwerpige cellen > kunnen samentrekken/ontspannen

belangrijk bij darmbewegingen, nauwer/wijder worden van bloedvaten, legen v/d blaas.

Komt dus voor in wanden van maag-darmkanaal/bloedvaten/laas.

Samentrekking gaat buiten onze wil om > onwillekeurige spieren

Question 27

Dwarsgestreept spierweefsel

Answer 27

Bestaan uit vezels ontstaan door samensmelting groot aantal spiercellen

bevatten meerdere kernen > draadvormige/dwarsgestreepte structuur

(skeletspieren) verbinden verschillende delen van het skelet waardoor beweging mogelijk is

zijn onderworpen aan onze wil: Willekeurige spieren

Question 28

Hartspierweefsel

Answer 28

Onwillekeurige spierweefsel

bestaat uit vertakte spierweefsels die verbonden zijn en netwerken vormen.

Reden is dat hartspiervezels allemaal tegelijk moeten samentrekken om een regelmatig samentrekking/pompen te garanderen.

Question 29

Zenuwweefsel

Answer 29

bestaat uit cellen opgebouwd uit een

cellichaam
enkele korte uitlopers(dendrieten)
en een lange uitloper (axon).

De cellichamen komen vooral opgehoopt voor in hersenen en ruggenmerg.

Question 30

Korte uitloper

Answer 30

sterk vertakt en ontvangen signalen van andere zenuwcellen en geleiden deze naar het cellichaam toe

Question 31

Lange uitloper

Answer 31

alleen aan het uiteind vertakt (eindboompje)

geleiden signalen van het cellichaam af

vaak omgeven door een schede(mergschede) deze is periodiek onderbroken en speelt een belangrijke rol bij geleiding van signalen

Question 32

Zenuwbaan

Answer 32

lange uitlopers van meerdere cellen vormen een bundel,

deze bundel van vezels heet een zenuwbaan. deze zijn vaak erg lang

brengen verbindingen tot stand tussen enerzijds hersenen en ruggenmerg, en anderzijds de huid/zintuigen/spieren/hart/organen.

Question 33

Verschillende soorten zenuwen:

Answer 33

• Sensorische zenuwen: Brengen signalen vanaf zintuigen (ogen, reuk, oren etc.) over naar centrale zenuwstelsel
• Motorische zenuwen: zorgen voor tot stand komen van alle bewegingen, bewegingszenuwen brengen signalen over van centrale zenuwstelsel naar spieren/klieren
• Zenuwbanen: geleiden prikkels van en naar de organen, deze zenuwbanen zijn samengesteld uit sensorische als motorische zenuwen

Question 34

Organen & Orgaanstelsels

Answer 34

De verschillende weefsels vormen in uiteenlopende combinaties de verschillende organen

de weefsels vormen samen een functioneel geheel(orgaan).

De verschillende organen vormen vervolgens op hun beurt een organenstelsel: een aantal samenwerkende organen, die elkaar wat hun functie betreft volledig aanvullen

Bv: Spijsverteringstelsel: mond,speekselklieren,slokdarm,maag,twaalfvingereige darm, lever, galblaas, dunne darm, alvleesklier, dikke darm, endeldarm

Zo is er ook nog:
Zenuwstelsel , spierstelsel, ademhalingsstelsel, bloedvaatstelsel, uitscheidingsorganen, hormoonstelsel