14. ZWSdiabetes (dhr. Geert Debacker) Flashcards
Wat is de definitie van zwangerschapsdiabetes?
Elke vorm van hyperglycemie die in de zwangerschap ontdekt wordt, ongeacht of deze na de zwangerschap verdwijnt.
Welke vormen van diabetes kunnen onder zwangerschapsdiabetes vallen?
- Type-1 diabetes
- Type-2 diabetes
- Klassieke zwangerschapsdiabetes (GDM)
Wanneer kan klassieke zwangerschapsdiabetes ontstaan?
In de zwangerschap.
Verdwijnt klassieke zwangerschapsdiabetes na de zwangerschap?
Ja.
Wat is de prevalentie van zwangerschapsdiabetes die werd meegedeeld op het laatste congres?
1%
Wat is de prevalentie van zwangerschapsdiabetes in het UZ-Gent?
10%
Dit percentage is aanzienlijk hoger dan de prevalentie die op het congres werd aangegeven.
Noem een factor die bijdraagt aan de hogere prevalentie van zwangerschapsdiabetes in het UZ-Gent.
- Levensstijl in West-Europa
- Betere screening
- Aandacht
Dit omvat factoren zoals oudere leeftijd bij zwangerschap en meer obese zwangeren.
Welke type diabetes worden niet meegerekend in de prevalentie cijfers voor zwangerschapsdiabetes?
Diabetes type 1 en type 2
Waarom is het belangrijk om zwangerschapsdiabetes te diagnostiseren en te behandelen? Wat kan je voorkomen bij mama en baby?
Baby:
- macrosomie,
- schouderdystocie
- neonatale hypoglycemie
Mama:
- pre-eclampsie,
- premature partus
- sectio
Wat kan men voorkomen bij een optimale begeleiding van type-1 of type-2 diabetes tijdens de zwangerschap?
- Congenitale afwijkingen
- Miskramen
- MIU
Waarom is het belangrijk om pre-existentiële diabetes uit te sluiten?
Omdat diabetes mellitus type-2 vaak sluimerend voorkomt zonder klachten.
Wat is een veelvoorkomende oorzaak van herhaalde miskramen bij vrouwen?
Sluimerende diabetes type-2.
Wat moet men eerst controleren bij vrouwen met herhaalde miskramen voordat men genetisch onderzoek doet?
De glucose en het HbA1c.
Wat zijn de klassieke tekenen van diabetes?
• Meer dorst
• Meer plassen
• Vermagering ondanks meer eten
• Moeheid
• Onpasselijkheid
• Braken
• Recidiverende infecties
Deze symptomen zijn niet specifiek voor zwangerschapsdiabetes.
Zijn er duidelijke symptomen van zwangerschapsdiabetes?
Nee, meestal zijn er zelfs geen symptomen.
Dit maakt screening op diabetes tijdens de zwangerschap belangrijk.
Waarom is het belangrijk om zwangere vrouwen te screenen op diabetes Mellitus en zwangerschapsdiabetes?
Om deze aandoeningen vroegtijdig te kunnen opsporen en uit te filteren.
Dit gebeurt meestal aan het begin van de zwangerschap.
Hoe kan diabetes buiten een zwangerschap gediagnosticeerd worden?
Met een urinecontrole.
Een urineteststrip test positief op glucose wanneer de drempelwaarde van 180 mg/dl overschreden wordt.
Waarom is urinecontrole voor zwangerschapsdiabetes geen goede diagnostische test?
Omdat de test vals positief kan zijn door glomerulaire filtratie en reabsorptie.
Bij welke glucosewaarde in het bloed test een urineteststrip positief?
Bij een waarde van 180 mg/dl of hoger.
Wat gebeurt er met de nierfunctie tijdens de zwangerschap met betrekking tot glucose?
De nier kan glucose doorlaten, zelfs bij normale glucosewaarden in het bloed.
Dit leidt tot een vals positieve urinecontrole.
Wat is de eerste stap in de screening voor diabetes Mellitus tijdens de zwangerschap?
Alle zwangere nuchter screenen tijdens het eerste consult.
Dit gebeurt meestal door een gynaecoloog of een vroedvrouw.
Welke buis wordt gebruikt voor het prikken van glucose?
Een fluoride buis (vaak grijs van kleur).
Dit voorkomt dat rode bloedcellen glucose verder opnemen.
Wat gebeurt er als een gestolde buis wordt gebruikt voor het meten van glucose?
De glycemiewaarde is lager, wat leidt tot een foutieve glucosewaarde.
Rode bloedcellen gebruiken glucose als voedingsstof.
Wat betekent een glucosewaarde van ≥ 126 mg/dl tijdens de screening?
De zwangere wordt behandeld als een zwangere met diabetes Mellitus.
→ opvolging endocrinoloog
Dit wijst op pre-gestationele diabetes mellitus.
Wat wordt aanbevolen voor zwangeren met een glucosewaarde tussen de 100-125,9 mg/dl?
Aanbevelingen voor de levensstijl en een OGTT met 75 mg tussen 24-28 weken.
Dit omvat opbouwen van beweging en opletten met snelle suikers.
Wat gebeurt er als de glucosewaarde < 100 mg/dl is en de vrouw een BMI > 30 heeft?
Voor wie geldt dezelfde regel?
Aanbeveling voor een OGTT met 75 g suiker tussen de 24-28 weken.
Vrouwen met GDM in anamnese
Wat is de aanbeveling voor zwangeren met een glucosewaarde < 100 mg/dl en een BMI < 30?
Een 50 g glucose challenge-test (GCT) in de 24ste week.
Wat is het doel van de GCT of de O’Sullivan test?
De GCT is een screeningstest, geen diagnostische test.
Wat houdt de GCT in?
De GCT is een tweestapsmethode die wordt uitgevoerd op de 24ste zwangerschapsweek.
Wat moet de zwangere doen voor de GCT?
De zwangere moet 50g glucose drinken opgelost in 200cc water.
Moet de zwangere nuchter zijn voor de GCT?
Nee, de zwangere hoeft niet nuchter te zijn voor de GCT.
Wat is de afkapwaarde bij de GCT?
De afkapwaarde is 130 mg/dl.
Wat percentage van de zwangeren test positief bij de GCT?
20-25% van de zwangeren test positief bij de GCT.
Wat gebeurt er als de drempelwaarde van de GCT wordt overschreden?
Dan wordt aangeraden om stap 2, de diagnostische test, uit te voeren.
Wat houdt stap 2 in?
Stap 2 is de OGTT, een orale glucosetolerantie test met 75g suiker.
Wat is de procedure voor de OGTT?
De zwangere moet nuchter zijn, 1e prik nuchter, drankje innemen, en 1 uur en 2 uur later opnieuw prikken.
Wat zijn de criteria voor een positieve OGTT?
Positief als 1 of meer waarden overschreden worden:
* Nuchter ≥ 92 mg/dl
* 1 uur ≥ 180 mg/dl
* 2 uur ≥ 153 mg/dl
Wat wordt aanbevolen na het vaststellen van GDM?
Op lange termijn.
Het wordt aanbevolen om postpartum ook een OGTT uit te voeren.
Waarom zijn de GCT en OGTT niet aan te bevelen na bariatrische chirurgie?
Ze worden slecht verdragen en er zijn grote variaties in glucosemetingen door dumping.
→ altijd verstoorde metingen
Hoe wordt er gescreend bij zwangeren met bariatrische chirurgie in de anamnese?
Via een gewone capillaire vingerprik, zowel nuchter als na elke maaltijd.
Wat moet de zwangere doen na het drinken van de glucose voor de GCT?
De zwangere moet zich 2 uur rustig houden (liggen of zitten).
Wat kan helpen tegen braken tijdens de OGTT?
Wat als ze toch braakt?
Er zijn bereidingen met citroensap toegevoegd, wat geen suiker bevat.
Niet opnieuw doen, maar veneuze waarden controleren. Wel minder betrouwbaar.
Wat moet de zwangere de dag voor de OGTT vermijden?
Lange wandelingen of grote inspanningen.
Wat wordt er aanbevolen qua dieet voor de OGTT?
Een normaal dieet zonder grote hoeveelheden suiker 3 dagen voorafgaand aan de test.
Wat moet er gebeuren na een positieve test?
Mevrouw wordt doorgestuurd naar een gespecialiseerd centrum voor diabetes Mellitus en zwangerschapsdiabetes.
Wie is de eerste contactpersoon na doorverwijzing naar het centrum?
De diabetes-educator.
Noem vier belangrijke taken van de diabetes-educator tijdens de eerste afspraak.
- De diagnose duidelijk stellen
- Uitleggen wat de diagnose inhoudt en wat de oorzaak is
- Uitleggen waarom de behandeling belangrijk is
- Aanleren om glycemie-waarde juist te prikken + interpretatie ervan
Wat is een veelvoorkomend probleem bij de communicatie van de diagnose diabetes?
Artsen zeggen vaak dat de suiker ‘maar een beetje verhoogd’ is.
→ Dit leidt tot een gebrek aan serieuze opvolging van de behandeling.
Wat moet duidelijk gemaakt worden aan patiënten die net de diagnose diabetes hebben gekregen?
Dat ook een kleine overschrijding van de afkapwaarde net zo ernstig is als een serieuze overschrijding.
Je kan niet “een beetje” DM hebben!
Iedereen boven de afkapwaarde heeft diabetes.
Welk soort ziekte is diabetes?
Een stofwisselingsziekte.
Welke voedingsstoffen kunnen cellen gebruiken?
- Koolhydraten (45-50%)
- Vetten (35%)
- Eiwitten (15%)
Wat is de voorkeur van cellen als brandstof?
Koolhydraten, specifiek glucose.
Welke cellen kunnen alleen gevoed worden met glucose?
- Hersencellen
- Erythrocyten
- Hartspier
Wat gebeurt er als er geen glucose voorradig is?
Vetten worden aangesproken.
Wat is de functie van eiwitten in de cel?
Bouwstof en noodbrandstof.
Wat doet de maag met glucose?
Opgesplitst zodat het in de dunne darm kan worden opgenomen.
Wat is de functie van insuline?
Openen van de ‘suikerdeur’ in de cel.
Waar wordt insuline aangemaakt?
In de pancreas, specifiek in de eilandjes van Langerhans.
Wat produceren de β-cellen in de pancreas?
Insuline.
Wat produceren de α-cellen in de pancreas?
Glucagon.
Wat doet insuline met de glucoseconcentratie in het bloed?
Het laat deze dalen.
Wat doet glucagon met de glucosespiegel?
Het laat deze stijgen.
Wat gebeurt er met insuline als de glycemiewaarde stijgt?
De hoeveelheid insuline neemt toe.
Wat blokkeren de zwangerschapshormonen?
Het insulineslot
Dit leidt tot insulineresistentie en hyperglycemie.
Wat is insulineresistentie?
Ongevoeligheid voor insuline
Dit betekent dat het lichaam minder goed reageert op insuline, wat kan leiden tot hogere bloedsuikerspiegels.
Hoeveel meer insuline heeft elke zwangere nodig in het 2de en 3de trimester?
Hoe noem je dit?
30% meer insuline
Dit wordt fysiologische insulineresistentie genoemd.
Wat is een gevolg van de verhoogde insulineproductie tijdens de zwangerschap?
Gewichtstoename
Meer insuline leidt tot meer vetopslag.
Waarom is er een grote stijging van insuline nodig rond 24 weken zwangerschap?
Fysiologische insulineresistentie
Dit is de reden dat er tussen 24 en 28 weken zwangerschap gescreend wordt op zwangerschapsdiabetes.
Wat is een andere reden voor de stijging van glucose in het bloed tijdens de zwangerschap?
Consumptie van koolhydraten
Dit leidt ook tot een stijging van insuline.
Wanneer is de hoogste concentratie aan glucose na een maaltijd?
1 uur na een maaltijd
Op dit moment moet insuline ook stijgen.
Hoe werkt de pancreas in termen van insulineproductie?
In 2 fasen:
1. Na 30min: piek 1 (na 1u↓)
2. Kort erna: piek 2 (gelijktijdig met glucosepiek)
Wanneer moet de tweede piek van insulineproductie optreden?
Op hetzelfde moment als de glucosepiek
Dit is cruciaal voor een goede regulatie van de bloedsuikerspiegel.
Wat is de normale maximale concentratie van insuline in het bloed?
> 90 micro-units
Wanneer spreekt men van hypoglycemie?
< 60 mg/dl glucose in het bloed
Wat gebeurt er met de eerste turbofase van insuline-aanmaak bij zwangerschapsdiabeten en diabeten type-2?
Gevolg?
Deze wordt gemist
Glucosespiegel wordt hoger
Hoeveel mag de glycemie bij een zwangere 1 uur na de maaltijd maximaal zijn?
Niet boven de 140 mg/dl
Wat is de maximale insulineconcentratie bij een zwangere?
90 μmol/L
Wat is de maximale insulineconcentratie bij een niet-zwangere?
60 μmol/L
Bij zwangerschapsdiabetes komt de insulinepiek _______ dan de glucosepiek.
Wat is het gevolg?
Later
→ zodanig veel insuline ivm glucose dat na 2u een hypoglycemie komt
Waarom wordt de glycemie hoger dan 140 mg/dl bij zwangerschapsdiabetes?
Te weinig insuline om glucose op te nemen
Wat zijn de klachten bij hypoglycemie?
- Beven
- Schudden
- Hartkloppingen
Wat betekent een insulineconcentratie van > 90 μmol/L?
Insulineresistentie
Wat is het gevolg van veel insuline aanmaken?
Hoge piek van glucose wegwerken, maar kan leiden tot hypo
Wat zorgt voor insulineresistentie bij zwangeren?
Placentahormonen
Wat is de reactie van zwangeren op insulineresistentie?
Verhoogde insulineproductie (hyperinsulinemie)
Wat percentage van zwangeren kan hyperinsulinemie niet aan en ontwikkelt zwangerschapsdiabetes?
4-14%
Wanneer is de insulineresistentie het hoogst tijdens de zwangerschap?
Tussen 24-28 weken
Wanneer vermindert de fysiologische insulineresistentie tijdens de zwangerschap?
Op 35 weken
Wat gebeurt er als een moeder veel glucose heeft die ze niet kan verwerken?
Krijgt de foetus dan een hyperglycemie?
De glucose kan ongelimiteerd naar de foetus gaan.
Neen, foetus staat zelf in voor de insulineproductie
Kan maternele insuline door de placenta?
Nee, maternele insuline kan niet door de placenta.
Wanneer begint de pancreas van de foetus met insulineproductie?
Vanaf 8-10 weken zwangerschap.
Wat is de primaire functie van insuline voor de foetus?
Groei → groeihormoon
Wat zijn de effecten van insuline als anabool hormoon?
Het zorgt voor de aanmaak van spieren en vetten.
Wat leidt tot macrosome baby’s?
De grote hoeveelheid insuline bij de foetus door hyperglycemie van de moeder.
Wat zijn de gevolgen voor de baby van een zwangerschapsdiabeet die niet goed onder controle is?
- Macrosome foetussen,
- neonatale hypoglycemie,
- polycythemie,
- hyperbilirubinemie,
- stijging van RDS,
- organomegaly.
Wanneer spreek je van een neonatale hypoglycemie? Wat is het gevaar?
< 35 mg/dl
Het kan leiden tot hersenschade → lager IQ
Ook visusklachten
Wat is polycythemie?
Te veel aan RBC
→ hyperviscositeit
→ meer klontervorming
Wat is de normale hematocrietwaarde?
Wanneer dodelijk?
Tussen 35-40%.
+75%
Oorzaak van hyperbilirubinemie?
Te veel rbc die niet door de lever kunnen worden afgebroken.
Wat is de rol van cortisol bij neonaten? Wat zien we bij neonaten van GDM?
Het zorgt voor longrijping.
Minder aanmaak van cortisol bij GDM → meer respiratoir distress syndroom door onderontwikkelde longen
Wat is organomegaly? Welke vooral?
Vergroting van organen, vooral hypertrofisch cardiomyopathie.
Wat is hypertrofisch cardiomyopathie?
De hartspier krijgt te veel glycogeen, waardoor deze te dik wordt en kamers te klein
Daarom elke neonaat van moeder met GDM+insuline → echo core
Wat is de kans op prematuriteit bij neonaten van moeders met diabetes?
Hoe komt dat?
4-5 keer meer kans.
Vooral door polyhydramnion, macrosomie
Wat zijn de aanbevolen middelen om prematuriteit te voorkomen?
Oxytocine antagonisten of calcium channelblockers.
Wat is het effect van corticosteroïden op insuline?
Ze zorgen voor insulineresistentie.
Wat zijn de risico’s voor de toekomst van de neonaat?
Meer kans op: obesitas, insulineresistentie, diabetes type-2.
Hoe kan men de risico’s voor de neonaat verminderen?
Door voldoende beweging en een goed dieet.
Wat is de aanbevolen inductietijd voor zwangerschappen bij diabetes type 1 & 2?
Vanaf 38 weken zwangerschap (max 40 weken).
Hoeveel groter is de kans op MIU? Waardoor?
3-6 keer!
- Keto-acidose (50% dodelijk)
- PE
- Placenta-insufficiëntie
Wat is een keto-acidose? Welke type is hier vooral gevoelig voor?
Te sterkte daling pH
Vooral DMT1
Wat is de kans op pre-eclampsie bij zwangeren met diabetes?
Tot 3 keer meer
Wanneer is de kans op het ontwikkelen van pre-eclampsie lager?
Wanneer de diabetes van korte duur is en er een goede metabole controle is
Wat verhoogt de kans op pre-eclampsie bij zwangeren met diabetes?
Diabetisch nefropathie
Wat is een preventieve maatregel voor zwangeren met diabetes om pre-eclampsie te voorkomen?
Toedienen van Aspirin® (75-150 mg/d ’s avonds vanaf 11-15w zws tem 36w zws bij DM T1 & T2)
Wat is een mogelijke complicatie van urineweginfecties bij zwangeren met diabetes?
Preterme contracties
Welke aandoening ivm vruchtwater kan optreden bij zwangeren met diabetes en kan leiden tot premature contracties?
Polyhydramnion
Wat is een andere complicatie tijdens de uitdrijving die vaker voorkomt bij zwangeren met diabetes?
Dystocie
Waarom moeten de handen gewassen worden voor het prikken van glycemie?
Om hygiënische redenen en om onzichtbare suiker van de handen/vinger te reinigen
Wat zijn de afkapwaarden voor glycemie afhankelijk van?
Het tijdstip waarop men prikt
Wat is de voorkeurstijd voor postprandiaal prikken?
Na 1 uur
Waarom verdient het voorkeur om 1 uur postprandiaal te meten in plaats van 2 uur?
Omdat hyperglycemie die na 1 uur aanwezig is, zich vaak herstelt na 2 uur door hyperinsulinemie
Wat zijn de voordelen van 1 uur postprandiaal meten?
- Minder macrosomie
- Minder neonatale hypoglycemie
- Minder sectio’s
Wat zien we in de cijfers bij een glycemie > 120 mg/dl?
Er is een toename in macrosomie bij de foetus
Geef de prenatale afkapwaarden voor glycemie: nuchter, postprandiaal
Nuchter: 60-90mg/dl
Postprandiaal 1h: < 140mg/dl
Postprandiaal 2h: < 120mg/dl
Geef de prenatale afkapwaarde voor fructosamine.
< 280µmol/L
Geef de prenatale afkapwaarde voor HbA1c.
4 - 5,6%
Wat zijn de vier pijlers van de behandeling van diabetes?
- Voeding
- Beweging
- Medicamenteuze behandeling indien noodzakelijk
- Goede opvolging
Allemaal even belangrijk!
Hoe probeert men in eerste instantie de glycemie onder controle te krijgen?
Door voldoende te bewegen en een dieet op maat op te stellen.
Dit is de eerste stap voordat medicamenteuze behandeling overwogen wordt.
Na hoeveel dagen vindt er een evaluatie van de meetwaarden onder het dieet plaats?
Na minimum 3 dagen, maximum 1 week.
Niet goed → Medicamenteuze behandeling
Waarop concentreert de diëtist zich bij het opstellen van een dieet?
Polysachariden, glycemie-index, hoeveelheid/portie, tijdstippen om te eten
Wat zijn polysachariden?
Polysachariden bevatten veel glucosemoleculen en moeten in korte ketens worden gebracht.
→ Trage suikers
Wat is de relatie tussen trage suikers en insulinebehoefte?
Bij het eten van trage suikers is er weinig insuline nodig.
Wat gebeurt er bij het eten van snelle suikers?
Bij het eten van snelle suikers is er veel insuline nodig.
Geef een voorbeeld van twee soorten peren en hun suikerinhoud.
Een rijpe peer en een onrijpe peer bevatten evenveel suiker, maar de onrijpe peer bevat meer polysachariden.
Bij welke peer hebben we meer insuline nodig?
Bij het eten van een rijpe peer hebben we meer insuline nodig dan bij het eten van een onrijpe peer.
Wat is het voordeel van het spreiden van maaltijden?
Betere resultaten en het vermijden van glycemiepieken en bijgevolg ook insulinepieken.
Wat is het effect van minder insulinepieken?
Minder bijkomen
Wat is het voordeel van kleinere hoeveelheden eten?
Vermijden van hyperglycemie en dipjes na maaltijden
Wat zijn de 2 factoren die bepalen hoeveel kcal diabeten op 1 dag mogen eten?
Zwangerschap en dagelijkse activiteit
Hoeveel kcal mag een licht actieve vrouw per dag eten?
2000 kcal/dag
Hoeveel kcal mag een matig actieve vrouw per dag eten?
2200 kcal/dag
Hoeveel kcal mag een zwaar actieve vrouw per dag eten?
2400 kcal/dag
Hoeveel extra kcal mag een zwangere vrouw eten?
300 kcal/dag
Wat is het doel van de extra kcal voor een zwangere vrouw in de 3-6 maand?
Uterus en omliggend weefsel
Wat is het doel van de extra kcal voor een zwangere vrouw in de 6-9 maand?
Foetus en placenta
Hoeveel extra kcal mag een vrouw in lactatie eten?
600 kcal/dag
Hoeveel gram koolhydraten bevat 1 KH-portie?
12,5 g
Hoeveel KH-porties mag men per dag hebben?
16 KH-porties
Wat is een voorbeeld van een KH-portie?
- 1 snede van een groot lang bruinbrood (30g)
- 1 stuk gekookte aardappel ter grootte van een groot ei (geschild 75g)
- 1/3 van een koffiekoek met rozijnen (30g)
Hoeveel minuten per dag moet een zwangere minimaal bewegen?
Minstens 30 minuten per dag
Dit is het beste, bij voorkeur 30 minuten na het ontbijt.
Waarom is het het beste om 30 minuten na het ontbijt te bewegen?
Dan is er het meeste cortisol aanwezig
Cortisol beïnvloedt de glucoseregulatie.
Wat is belangrijk om te onthouden over glycemie tijdens activiteiten?
De glycemie tijdens een activiteit kan lager zijn dan de glycemie in rust
Dit wordt ook wel stress glycemie genoemd.
Welke activiteiten zijn goed voor zwangeren?
Fietsen en wandelen
Zwemmen minder efficiënt om te vermageren
Wat is het advies voor wandelen?
30 minuten aan één stuk wandelen en doorstappen
Slenteren wordt afgeraden.
Waar wordt een zwangere doorverwezen voor medicatiebehandeling?
Dienst endocrinologie
Noem de 2 soorten medicatie die gebruikt worden bij zwangere vrouwen.
- Peroraal (Metformine)
- Insuline
Waarom is Metformine niet aangeraden tijdens de zwangerschap?
Er is geen wetenschappelijk onderzoek verricht over deze medicatie tijdens de zwangerschap.
Wat is een mogelijke risico van het gebruik van Metformine tijdens de zwangerschap?
Obesitas op latere leeftijd
Bij welke klachten wordt Metformine meer en meer gebruikt?
PCO-klachten
Wat verlaagt Metformine in het lichaam?
De hoeveelheid insuline
Gaat ingespoten insuline door de placenta?
Gaat niet door de placenta
Waar wordt maaltijdinsuline ingespoten? En bedsite insuline?
Maaltijdinsuline: In het bovenbeen
Bedside insuline: in de flanken
Wat is de basis voor het opstarten van insuline bij zwangerschapsdiabetes?
Een dagprofiel
→ 7-puntsmeting om dat te verkrijgen
Noem de tijdstippen waarop een 7-puntsmeting moet plaatsvinden.
- Nuchter
- Voor elke maaltijd
- Na elke maaltijd
- Voor het slapen gaan
Wanneer wordt insuline opgestart?
Bij 2 of meer verhoogde waardes in 1 à 2 weken
Wat is de frequentie van het consult bij de diabetes-educator voor glycemiecontroles?
Wekelijks tot 2-wekelijks.
Hoe vaak moet er een consult bij de endocrinoloog plaatsvinden bij insulinegebruik?
Maandelijks.
Welke laboratoriumtests worden maandelijks uitgevoerd?
HbA1C hetzij fructosamine
Vanaf trim2: levertesten (HELLP en PE vanaf 2de trimester).
Hoe vaak moeten schildkliertesten worden uitgevoerd?
Elke 3 maanden en ook 6 weken postnataal.
Wat zijn de frequenties voor oogfunduscontrole en nierfunctie testen?
Elke 3 maanden.
Wat is de glycemiemeting voor dieet?
2 keer een 4-punts meting per week.
Wat is de glycemiemeting voor insulinegebruik?
4-puntsmeting per dag (nuchter, en 1 uur na de maaltijd bij zwangerschap).
Wat moet er gedaan worden als de glycemiemeting boven de 250 is bij zwangerschapsdiabetes?
Er is bijna steeds een meetfout (vervuilde handen?).
Wat betekent LO (LOW) op de meter?
< 20 mg/dl, ook een meetfout door natte of bezwete handen.
Wat betekent HI (HIGH) op de meter?
> 500 mg/dl, ook een meetfout.
Zijn ernstige hypo’s bij klassieke zwangerschapsdiabetes mogelijk?
Bijna niet mogelijk door compenserende hormonen.
Wat is de uitzondering voor ernstige hypo’s bij zwangerschapsdiabetes?
Dit geldt niet voor type-1 diabetes.
Wat is de AC-marker?
De buikomtrek van de foetus.
Wat kan een flinke toename van de AC-marker aangeven?
Dat mevrouw zwangerschapsdiabetes heeft.
Wat gebeurt er als een gezonde levensstijl wordt opgelegd aan vrouwen met een toegenomen AC?
De AC wordt terug normaal.
Wat is een betere aanpak dan de leiding nemen als coach?
De vragen terugkoppelen en de zwangere laten zoeken naar een haalbare en goede oplossing.
Waarop is het beter om te werken in plaats van op de persoon zelf?
Op de actie.
Wat is een recente focus naast voeding in de begeleiding van zwangeren?
Lichaamsbeweging.
Wat is het effect van veel stappen zetten voor diabetici?
Een lagere nuchtere glycemie.
Wat gebeurt er vaak wanneer mensen onder begeleiding even losgelaten worden?
Herval.
Wat dient er duidelijk gemaakt te worden in de begeleiding op vlak van speciale gelegenheden?
Dat een goede levensstijl ook geldt op feesten.
Waarom worden zwangere met diabetes als een ‘hoog risico bevalling’ beschouwd?
Inductie aan 38-40w
50% sectio’s
Waarom wordt aanbevolen om de zwangerschap bij een diabeet te beëindigen rond 38-40 weken?
Omwille van de placentafunctie.
Wat is de aanbevolen gewichtslimiet voor een sectio bij een macrosoom kind?
≥ 4,5 kg.
Wat is het beleid bij een partus van een vrouw met ‘klassieke’ zwangerschapsdiabetes?
- nuchter houden na de avondmaaltijd.
- nachtinsuline alsnog spuiten de nacht voordien
- niet eten tijdens de inductie
- elk uur glycemiemeting ontsluitingsfase
- elk half uur tijdens de uitdrijvingsfase
- na de partus stoppen met de insuline
Welk infuus moet men vermijden tijdens de inductie?
Gebruik geen glucose-infuus.
Is het beleid voor type-1 en type-2-diabeten hetzelfde?
Nee, het beleid is lichtjes anders.
Wat zijn de afkapwaarden voor hypoglycemie tijdens een partus?
< 60 mg/dl.
Wat zijn de afkapwaarden voor hyperglycemie tijdens een partus?
> 110 mg/dl.
Wat moet er gedaan worden wanneer men de afkapwaarde voor hyperglycemie overschrijdt?
Het endocrinologisch centrum contacteren.
Waarom is het belangrijk om onder de 110 mg/dl te blijven tijdens een partus?
Om neonatale hypoglycemie te vermijden.
Wat gebeurt er als er tijdens de arbeid een glucosewaarde > 120 mg/dl gemeten wordt?
Het kind zal hoogstwaarschijnlijk aan het infuus moeten postpartum.
Waarom is het belangrijk om de glycemie van de neonaat te meten?
Om hypoglycemie te vermijden
Wat is het beleid voor een baby van een moeder die op dieet stond?
De baby kan bij de moeder op de kamer blijven en moet gecontroleerd worden, maar vertoont normaal geen problemen
Dit beleid is minder strikt dan bij insulinegebruik.
Hoe moet een neonaat van een moeder die insuline spoot worden opgevolgd?
Strikt opgevolgd
Wanneer wordt de glycemie gemeten van de neonaat?
- 2u postnataal
- Voor elke voeding
Wanneer wordt de neonaat behandeld met dextro?
Wanneer glycemie < 45 mg/dl bedraagt
Dit is een preventieve maatregel tegen hypoglycemie.
Wat wordt beschouwd als neonatale hypoglycemie?
Glycemie < 35 mg/dl
Wat wordt aangeraden voor de voeding van de neonaat?
borstvoeding
BV kan gezondheidsvoordelen bieden op lange termijn.
Hoeveel maanden BV wordt aanbevolen om de kans op diabetes type-2 te verkleinen?
Minimaal 2 maanden BV
Dit kan de kans op diabetes type-2 op kinderleeftijd verkleinen.
Wat kan het geven van 4-6 maanden BV mogelijk beschermen tegen?
Het ontwikkelen van obesitas en type-2 diabetes op latere leeftijd
Wat gebeurt er met de insulinegevoeligheid van een moeder met diabetes type 1 & 2 na de zwangerschap?
De insulinegevoeligheid gaat terug naar het niveau van voor de zwangerschap
Wat is de insulinebehoefte na de geboorte van de placenta?
De hoeveelheid insuline valt terug naar 40-50% van voor de partus
Hoeveel minder insulinebehoefte is er bij borstvoeding (BV)?
15-20% minder insulinebehoefte
Wat wordt aangeraden voor dames met zwangerschapsdiabetes na de bevalling?
Direct stoppen met insuline/ dieet en starten met conventionele voeding
Op doktersadvies, niet door VV!
Hoe lang moet een 4-puntsmeting worden uitgevoerd na de bevalling?
Minimaal 5 dagen
nuchter en 2u postprandiaal
Wat wordt aangeraden voor de eerste 3 dagen van de 4-puntsmeting?
Ook om 2u00 ’s nachts een extra meting in te lassen
Risico op nachtelijke hypo’s is groot
Wanneer wordt een nieuwe OGTT aangeraden na de bevalling?
6-8 weken postpartum
Wat percentage van de vrouwen ontwikkelt diabetes type 2 na zwangerschapsdiabetes?
6% ontwikkelt diabetes type 2
Wat wordt aangeraden voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes na de zwangerschap?
Jaarlijks laten screenen bij de huisarts
Wat is het percentage van Kaukasische vrouwen dat diabetes type 2 ontwikkelt na de zwangerschap?
30% van het Kaukasische ras
Wat is het percentage van andere rassen dat diabetes type 2 ontwikkelt na de zwangerschap?
60% van andere rassen
Wat is de rol van ‘Zoet zwanger’ van de Vlaamse Diabetes Vereniging (VDV)?
Stuurt jaarlijks een brief naar de huisarts en de zwangere voor screening
Met hoeveel procent kan men de kans op diabetes verlagen door levensstijl aanpassing?
50% door goede voeding en beweging
92% door voorgaande + weinig alcohol en rookvrij!
Waarom is de OGTT belangrijk?
44% van type-2 diabetes wordt niet opgespoord door alleen nuchtere glycemie te bepalen
Wat is een andere gezondheidsmonitoring die jaarlijks nuttig kan zijn voor dames met diabetes tijdens de zwangerschap?
Een bloeddrukprofiel vanwege CV-aandoeningen
