Zapalenia błony naczyniowej

Question 1

Zapalenia błony naczyniowej jako przyczyna ślepoty

Answer 1

Jedna z najczęstszych przyczyn ślepoty na świecie (10-20%)

Question 2

Klasyfikacja anatomiczna zapaleń błony naczyniowej

Answer 2

Zap. przedniego odcinka błony naczyniowej:
-Tęczówka
-Przednia część ciała rzęskowego
(czyli jak jest mowa o zap. przedniego odc. błony naczyniowej to mówimy o zap. tęczówki)

Zap. części pośredniej bł.nacz.:
-Tylny odcinek, płaska część ciała rzęskowego

Zapalenie naczyniówki =tylny odcinek bł.nacz.

Zap. całej bł.nacz. = panuveitis

Question 3

Klasyfikacja etiologiczna zapaleń błony naczyniowej

Answer 3

75% - nieinfekcyjne ZBN

25% - pozostałe ZBN (infekcyjne; zespoły “maskujące” - charakter neo i nieneo; pourazowe)

Question 4

Nieinfekcyjne ZBN - jakie 2 grupy:

Answer 4

Towarzyszące chorobom układowym:

• zesztywniające zap. stawów kręgosłupa
• MIZS
• łuszczycowe zap. stawów
• CU, Leśniowski-Crohn
• sarkoidoza

Dotyczące tylko narządu wzroku:

• specyficzne, ściśle określone jednostki chorobowe (np. choroidopatia pełzająca)
• niespecyficzne = endogenne, samoistne, idiopatyczne (nie da się ich wyodrębnić w żadne specyficzne jednostki chorobowe)

Question 5

Klasyfikacja kliniczna zapalenia błony naczyniowej

Answer 5

Ostre
Przewlekłe
Nawracające (najczęściej)

Question 6

Zapalenie przedniego odcinka bł. naczyniowej klinicznie dzielimy na postaci: (2)

Answer 6

Ostre:

• głębokie, okołorąbkowe przekrwienie gałki ocznej
• zrosty tylne (między tęczówką a soczewką -> zniekształcenie źrenicy)

Przewlekłe:

• gałka oczna nie zadrażniona
• zrosty tylne

Question 7

Ostre zapalenie przedniego odcinka bł.nacz(=zap. tęczówki) - objawy

Answer 7

Ból oka, światłowstręt, niewyraźne widzenie, obniżona ostrość wzroku

Question 8

Ostre zapalenie przedniego odcinka bł. nacz. - jedno ze schorzeń w z. czerwonego oka - objawy

Answer 8

(-Czerwone oko obejmuje też zapalenie rogówki, twardówki, nadtwardówki, spojówki i ostry atak jaskry)

• Charakteryzuje się rzęskowym (głębokim) zadrażnieniem gałki ocznej, głównie okołorąbkowo
• Odczyn zapalny w przedniej komorze: wysięk, komórki zapalne, ropostek (hypopyon) (duża liczba komórek sedymentuje ku najniżej położonym częściom przedniej komory oka - ropostek to menisk ropy w przedniej komorze oka)
• Osady rogówkowe - gromadzenie się komórek zapalnych na śródbłonku rogówki
• Zlepy tylne (między tęczówką a soczewką) -> zdeformowanie źrenicy -> nieregularna, wąska, słabo reagująca na światło
• ciecz wodnista jest mętna)

Question 9

Rzęskowe (głębokie) zadrażnienie gałki ocznej - 3 postacie przekrwienia gałki ocznej

Answer 9

Zadrażnienie/przekrwienie powierzchowne (spojówkowe) - dotyczy załamków (górnego i dolnego) gałki ocznej, bo jest zlokalizowane w pobliżu równika gałki ocznej

Zadrażnienie rzęskowe (zapalenie nadtwardówki, zapalenie twardówki, zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej=tęczówki)

Zadrażnienie mieszane (choroby zapalne rogówki, zapalenie wnętrza gałki ocznej)

Question 10

Osady rogówkowe w badaniu szczelinowym - co to, jak wygląda, jaki kolor i kiedy

Answer 10

=depozyty komórek zapalnych, które osiadły na śródbłonku rogówki

• Zazwyczaj w kształcie trójkąta ze szczytem skierowanym ku górze rogówki
• Zazwyczaj największe osady są w dolnych częściach rogówki
• W górnej części trójkąta gromadzą się drobne, mniejsze osady

Kolor osadów:
Czynne zapalenie wewnątrzgałkowe (zapalenie tęczówki) - jasne, kremowe osady

Wygasanie/brak aktywności zapalenia wewnątrzgałkowego - ciemniejsze, ubarwione, silnie wysycone barwnikiem

Question 11

Zrosty tęczówkowo-soczewkowe po podaniu mydriatyku (np 1% r-r tropikamidu)

Answer 11

Świeże zmiany - częściowe poszerzenie źrenicy, w mscach braku adhezji źrenica staje się szeroka, w mscach adhezji źrenica się nie poszerza -> przyjmuje nieregularny kształt = liść koniczyny

Question 12

Zrosty tęczówkowo-soczewkowe - czym można je rozerwać?

Answer 12

mieszanina neosynefryny (fenylefryna i tropikamid) - krople do worka spojówkowego
->rozerwanie zlepów tylnych -> regularna, okrągła źrenica, na powierzchni soczewki widoczne resztki włóknika którymi tęczówka była sklejona z powierzchnią soczewki

Question 13

Przewlekłe zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej - objawy:

Answer 13

Objawy podobne jak w postaci ostej, ALE:

• na powierzchni tęczówki mogą tworzyć się guzki zapalne (które nigdy nie wystąpią w ostrym zap. przedniego odc. bł. nacz.)
• mogą być przy brzegu źrenicznym/na powierzchni tęczówki
• mogą być pojedyncze/mnogie, pokrywające całą powierzchnię tęczówki

-b. często brak dolegliwości bólowych, a gałka oczna jest “blada”

Question 14

Czy nieregularność źrenicy w zrostach tylnych ma wpływ na funkcję oka?

Answer 14

nie ma istotnego wpływu na funkcję narządu wzroku, chyba że zrost okrężny, obejmujący 360 stopni obwodu źrenicy -> brak prawidłowego krążenia cieczy wodnistej -> jaskra wtórna

Question 15

MIZS - kiedy kontrole okulistyczne?

Answer 15

Początek systemowy (ch. Stilla) - nie wymaga badania okulistycznego

Początek wielostawowy - co 9 mcy

Początek wielostawowy + ANA - co 6 mcy

Początek z zajęciem niewielu stawów - co 4 mce

Początek z zajęciem niewielu stawów + ANA - co 3 mce

Przy niepokojących objawach okulistycznych częstość badań kontrolnych uzależniona jest od objawów klinicznych i reakcji dziecka na leczenie
ANA = p/c przeciwjądrowe

Question 16

MIZS - objawy oczne

Answer 16

Główny objaw to przewlekłe zapalenie przedniego odcinka bł.nacz

Question 17

MIZS - początek systemowy = ch.Stilla - kiedy kontrola okulistyczna

Answer 17

Nie wymaga kontroli okulistycznej

Zapalenie bł.nacz nie wyst. u pacjentów z układowym początkiem choroby

Question 18

MIZS - początek wielostawowy - kiedy kontrola okulistyczna, jakie objawy

Answer 18

Co 9 mcy (+ ANA - co 6 mcy)
Zapalenie bł.nacz jest rzadko spotykane u dzieci z postacią wielostawową - ryzyko zapalenia przedniego odcinka bł.nacz. wynosi 5%

Question 19

MIZS - początek z zajęciem niewielu stawów - kiedy kontrola okulistyczna, jakie objawy

Answer 19

Największe ryzyko zap.bł.nacz jest w MIZS z początkiem z zajęciem niewielu stawów,
Gdy obecność ANA i HLA-DR5+ -częstość ZBN w tej grupie pacjentów wynosi 20%

Początek z zajęciem niewielu stawów - co 4mce badanie okulistyczne
+ANA lub HLA-DR5(+) - co 3 mce pod warunkiem, że w interwałach między badaniami dziecko nie manifestuje niepokojących objawów okulistycznych

Question 20

Najistotniejszy test w diagnostyce różnicowej zapalenia przedniego odcinka bł.naczyniowej:

Answer 20

HLA B27:
dodatni:
*z objawami systemowymi:
   -ZZSK
   -Łuszczycowe zap. stawów
   -ch. Crohna
   -CU
   -z. Reitera
*bez objawów systemowych

ujemny:

• MIZS
• sarkoidoza
• gruźlica
• kiła
• Herpes simplex, Herpes zoster (herpetyczne zapalenia tęczówki)

Gdy stwierdzimy HLA B27+ i nawracające zapalenia tęczówki (raz w jednym, raz w drugim oku) -> regularne kontrole okulistyczne i reumatologiczne

Zap. przedniego odc. bł.nacz. może wyprzedzać nawet wiele lat poważną chorobę systemową

Question 21

W każdym przypadku zap. przedniego odcinka bł. nacz. wykluczyć

Answer 21

heterochromię Fuchs’a - to jedyna postać zap. przedniego odc. bł.nacz. niewymagająca leczenia p/zapalnego

• przewlekłe, nieziarninujące zapalenie o podstępnym początku
• typowo dotyczy jednego oka (bardzo rzadko obustronnie), pojawia się najczęściej u młodych dorosłych (ale może też w dzieciństwie)
• 4% wszystkich zap.bł.nacz.
• często źle rozpoznawany
• heterochromia nie zawsze obecna, trudno ją wykryć przy brązowych oczach
• zwykle oko zajęte jest jaśniejsze i z szerszą źrenicą (wynik rozlanego zaniku miąższu tęczówki) - ale w Davida Bowiego oko z heterochromią Fuchsa miało ciemniejszą tęczówkę c:

Question 22

Objawy heterochromii Fuchsa w lampie szczelinowej

Answer 22

• Drobne, rozsiane osady na CAŁEJ powierzchni śródbłonka rogówki (w przeciwieństwie do innych postaci zapaleń tęczówki, w których osady rogówkowe przyjmują kształt trójkąta szczytem skierowanego ku górze)
• Rozlany zanik tęczówki (występuje w heterochromii Fuchs’a, ale nie w innych postaciach zapalenia tęczówki)
• W heterochromii Fuchsa brak tworzenia się zlepów tylnych -> źrenica nigdy nie przyjmuje nieregularnego kształtu

Question 23

Uszkodzenie wzroku u pacjentów z zap.bł.nacz jest wynikiem:

Answer 23

przewlekłego procesu zapalnego i rozwojem powikłań, np:

• zaćma
• keratopatia taśmowata
• zaniki tęczówki (sektorowe/rozlane)
• neuropatia jaskrowa (przez zapalenie trabeculum prowadzące do wzrostu IOP)
• cystowaty obrzęk plamki

Question 24

Keratopatia taśmowata:

Answer 24

=zwyrodnienie taśmowate

• częste powikłanie głównie przewlekłych zap. tęczówki
• odkładanie soli wapniowych w przedniej części warstwy Bowmana

Question 25

Cystowaty obrzęk plamki - objawy

Answer 25

Powikłanie zapalenia błony naczyniowej

• Odczyn zapalny w centralnej części siatkówki
• Zniesienie zagłębienia (dołeczka)
• Pogorszenie widzenia centralnego
• Mroczek w centralnym polu widzenia
• Pogorszenie ostrości wzroku ocenianej przy użyciu tablic Snellena
• Metamorfopsje

Question 26

Zapalenie cz. pośredniej bł.naczyniowej

Answer 26

=idiopatyczne, przewlekłe zapalenie części płaskiej ciała rzęskowego (oprócz niego obejmuje też obwodową część siatkówki z naczyniami siatkówki i leżącą pod obwodową cz. siatkówki naczyniówkę)

• typowo dotyczy dzieci i młodych dorosłych
• 8% zapaleń błony naczyniowej
• głównie obustronnie, ale zmiany o charakterze asymetrycznym

Question 27

Zapalenie cz. pośredniej bł.naczyniowej - objawy

Answer 27

Bad. oftalmoskopowe przeprowadzamy z uciskiem obwodowej cz. siatkówki ze wzgl. na obwodową lokalizację zmian
-Wysięki zawieszone w ciele szklistym = “kule śnieżne” lub “kłębki waty”

-Wysięki wzdłuż pars plana = “zaspa śnieżna” (to najważniejszy objaw pars planitis - szarożółtawe blaszki zajmujące dolną cz. pars plana, widoczne tylko w oftalmoskopii pośredniej z wgłobieniem twardówki; w zaawansowanych zmianach blaszka może wydłużać się ku tyłowi i zajmować obwodową cz. siatkówki)

Question 28

Zapalenie cz. pośredniej bł.naczyniowej - towarzyszące choroby ogólne:

Answer 28

Sarkoidoza

SM - u 10-15% pacjentów z zapaleniem cz. pośredniej bł.nacz rozwija się SM (główna immunogenetyczna predyspozycja DLA-DR15)

Toksokaroza

Ch. z Lyme (borelioza)

Question 29

Przebieg i rokowanie zapalenia cz. pośredniej bł.naczyniowej

Answer 29

U niektórych pacjentów pojedynczy, samoograniczający się, kilkumiesięczny epizod

U większości pacjentów przewlekłe, tlące się, kilkuletnie zapalenie z wieloma podostrymi zaostrzeniami i niepełnymi remisjami

Rokowanie dobre

Question 30

Powikłania zapalenia cz. pośredniej bł.naczyniowej:

Answer 30

Torbielowaty obrzęk plamki (jest najczęstszą przyczyną upośledzenia widzenia w zapaleniu cz. pośredniej bł. naczyniowej)

Rozwój błony nasiatkówkowej w plamce (też uszkadza widzenie centralne)

Zaćma

Trakcyjne odwarstw. siatkówki (w zaawansowanych przypadkach, przez kurczenie się tkanki włóknisto-naczyniowej przy części pośredniej ciała rzęskowego - to może powodować też krwotok do komory ciała szklistego)

Błony cyklityczne (przez masywne proliferacje unaczynionego wysięku na torebce tylnej soczewki)

Trakcja przez błonę na ciele rzęskowym -> odwarstwienie ciała rzęskowego -> zmniejszenie wydzielania cieczy wodnistej -> hipotonia -> zanik gałki ocznej

Question 31

Zapalenie tylnego odc. błony naczyniowej - objawy + od czego zależą:

Answer 31

Zależą od lokalizacji ognisk zapalnych

• zmiany zapalne w ciele szklistym (przymglenie ciała szklistego) i męty w ciele szklistym (zagęszczenia ciała szklistego)
• Ogniska zapalenia naczyniówkowo-siatkówkowego (pojedyncze/mnogie; rozsiane w całym dnie/zlokalizowane w jednym miejscu dna oka)
• Ogniska zapalne blisko tylnego bieguna, obejmujące tarczę n. II, plamkę i duże pnie naczyniowe mogą powodować istotne pogorszenie ostrości wzroku
• Ogniska zapalenia chorioretinalnego zlokalizowane na obwodzie/w równiku mogą być klinicznie nieme
• Zapalenie naczyń siatkówki (Częściej zapalenie okołożylne (periphlebitis))
• Obrzęk zapalny tarczy n.II
• Cystowaty obrzęk plamki

Question 32

Męty w polu widzenia mogą być pierwszym objawem:

Answer 32

zapalenia wewnątrzgałkowego

Question 33

Jednym z częstszych powikłań zapalenia bł. naczyniowej jest torbielowaty obrzęk plamki:

Answer 33

Diagnostyka - angiografia fluoresceinowa: kontrast gromadzi się w cystach -> hiperfluorescencja o kształcie płatków kwiatów

OCT - cysty wypełnione płynem

Test Amslera - metamorfopsje (krzywienie linii testu), w zaawansowanym torbielowatym obrzęku plamki pojawia się mroczek centralny

Question 34

Zmiany zapalne w ciele szklistym w oftalmoskopii:

Answer 34

Całe ciało szkliste może być przymglone przez wysięk komory ciała szklistego

Zagęszczenia w ciele szklistym –męty zapalne –kulki/masywne męty w części obwodowej dna oka/nad tylnym biegunem uniemożliwiając ocenę struktur dna oka/tuż za soczewką (w tej lokalizacji mętów można ocenić występujące w nich komórki zapalne)

dno oka “za mgłą”

Oceniać w USG (różnicowanie z wylewem krwi do komory ciała szklistego w ciężkiej, krwotocznej, wysiękowej postaci AMD czy z guzem wewnątrzgałkowym)

Question 35

Ogniska zapalenia chorioretinalnego w dnie oka:

Answer 35

Czynne:
Jasne, kremowe ogniska mnogie/pojedyncze, w dowolnej części dna oka (w lokalizacji plamkowej szybko powodują pogorszenie widzenia, w lokalizacji obwodowej bezobjawowo)

Nieaktywne:
silnie pigmentowane, z ostrymi, mocno wysztancowanymi granicami - tutaj już nie trzeba leczenia p/zapalnego

Question 36

Zapalenie naczyń siatkówki w zapaleniu tylnego odcinka bł.nacz.:

Answer 36

Najczęściej okołożylne zapalenie (periphlebitis)
Może prowadzić do niedrożności naczyń siatkówki

Pochewki okołonaczyniowe w dnie oka (/kremowo-białe mufki wzdłuż naczynia) - patognomoniczne dla zapaleń okołonaczyniowych

Question 37

Etiologia zapaleń tylnego odcinka bł.nacz:

Answer 37

Autoimmunologiczne - 75%: izolowane / zwz. z chorobami systemowymi (sarkoidoza, ch. reumatyczne, kolagenozy)

25%: reszta:

• zapalenia związane z z. maskującymi neo/nieneo
• pourazowe
• zap. infekcyjne:
  
  • Bakteryjne (gruźlica, kiła)
  • Wirusowe (HSV, VZV, CMV, różyczka)
  • Grzybicze (Candida albicans, Histoplasma capsulatum, Cryptococcus)
  • Pasożytnicze (Toxoplasma gondii, Toxocara canis, Pneumocystis carinii)

Question 38

Toksoplazmoza oczna:

Answer 38

Główna przyczyna zapaleń siatkówki u osób z prawidłowym układem immunologicznym
Większość przypadków spowodowana reaktywacją infekcji prenatalnej, ale toksoplazmozowe zapalenie siatkówki nabyte po urodzeniu może występować częściej niż podają statystyki

Question 39

Toksoplazmoza oczna nabyta:

Answer 39

W dnie oka: intensywne przymglenie ciała szklistego, a czynne ognisko zapalenia chorioretinalnego przypomina “reflektor świecący we mgle”

Question 40

Nawrotowa postać toksoplazmozy:

Answer 40

-między 10 a 35 r.ż.

Pęknięcie cysty -> uwolnienie tachyzoitów do normalnych komórek siatkówki -> zakażenie

Blizny, w których obrębie rozwijają się nawroty, mogą być miejscem zakażenia wrodzonego (częściej) /dawnego nabytego (rzadziej)

Aktywne zapalenie siatkówki jest głównie związane z ziarninującym/nieziarninującym zapaleniem przedniego odcinka błony naczyniowej (więc zawsze w zap. przedniego odc. błony naczyniowej badamy dno oka)

Obok starych, wyleczonych, nieaktywnych ognisk bliznowatych wypełnionych pigmentem widać świeże, aktywne, kremowe ogniska zapalenia w przebiegu zakażenia T. gondii

Question 41

AIDS - objawy oczne

Answer 41

Mogą być pierwszą manifestacją choroby

Powikłania oczne pojawiają się u 75% chorych, w fazie objawowego zakażenia

Question 42

Najczęstsze zmiany w narządzie wzroku w AIDS:

Answer 42

1. Retinopatia w przebiegu AIDS (“kłębki waty”)
2. CMV retinitis
3. Mięsak Kaposiego powiek lub rogówki

Question 43

Retinopatia w AIDS

Answer 43

Retinopatia drobnych naczyń siatkówki, zwykle bezobjawowa i samoograniczająca się
W dnie oka ogniska kłębków waty, którym mogą towarzyszyć krwotoki śródsiatkówkowe, mikrotętniaki i cechy zapalenia naczyń siatkówki

Question 44

CMV zapalenie siatkówki w AIDS - objawy

Answer 44

• najczęstsze zapalenie siatkówki u pacjentów z AIDS (a czasem jest pierwszym objawem)
• Terapia antyretrowirusowa znacznie ograniczyła częstość CMV zapalenia siatkówki u pacjentów z AIDS
• występuje zwykle, gdy liczba limf. CD4 <50/ul
• może też być po przeszczepach, w białaczce

-Powolne zapalenie siatkówki, często rozpoczynające się obwodowo i postępujące ku części centralnej dna oka
LUB
-Piorunujące zapalenie siatkówki z niepowstrzymanym (jak paląca się trawa) zapaleniem wzdłuż naczyń, może objąć tarczę n. II;
nieleczone w kilka tygodni-miesięcy prowadzi do ślepoty (przez rozległe zmiany siatkówki, odwarstwienie siatkówki, rozległy zanik tarczy n. II)

Question 45

CMV zapalenie siatkówki - leczenie

Answer 45

Gancyklowir ogólnie/doszklistkowo, też foskarnet i cydofowir

Skuteczność leczenia: 95%, ale możliwy nawrót do 2 tygodni przy zaniechaniu leczenia

Question 46

Mięsak Kaposiego w AIDS:

Answer 46

Guz wolno rosnący, o niskim stopniu złośliwości
U dorosłych pojawia się jako podrażnienie/bezbolesne przebarwienie
Płaska, jasnoczerwona zmiana, głównie w dolnym załamku worka spojówkowego (możliwe pomylenie z przewlekłym wylewem podspojówkowym)

Question 47

AIDS - zakażenia oportunistyczne (zap. siatkówki, naczyniówki) - jakie?

Answer 47

Mogą być powodowane przez 2-3 patogeny jednocześnie - problemy diagnostycze

Wirusowe: CMV, HSV, VZV
Pierwotniakowe: Pneumocystis carinii, Toxoplasma gondii
Grzybicze: Cryptococcus, Candida, Histoplasmosis
Bakteryjne: Mycobacterium tbc, atypowe prątki

Question 48

Toksokaroza oczna - objawy

Answer 48

Zapalenie błony naczyniowej

Leukokoria w zaawansowanych postaciach

Question 49

Toksokaroza - postacie kliniczne:

Answer 49

1. Wędrująca larwa trzewna - ok.2r.ż., objawy ogólne, bez zmian okulistycznych
2. Oczna postać - brak objawów narządowych, zajęcie narządu wzroku - różnicować z siatkówczakiem bo LEUKOKORIA; różny obraz tej postaci:
   Może przypominać przewlekłe zapalenie wnętrza gałki ocznej lub przyjąć postać ziarniniaka (częściej):
   -ziarniniak tylnego bieguna (małe dzieci, 2-9r.ż.)
   -ziarniniak obwodowy (u młodych dorosłych)

Question 50

Diagnostyka toksokarozy ocznej:

Answer 50

Serologiczne: ELISA test z użyciem nierozcieńczonej surowicy, przy wątpliwych wynikach zrób ELISA z płynów wewnątrzgałkowych (ciecz wodnista, ciało szkliste)

Question 51

Leczenie toksokarozy ocznej:

Answer 51

Leczenie systemowe:
Albendazol, tiabendazol, mebendazol
Sterydy

Leczenie uzupełniające - krioterapia/laserokoagulacja ziarniniaka

Question 52

Toksokaroza - źródło zakażenia:

Answer 52

Spożycie ziemi/pokarmu zanieczyszczonych jajami z psich odchodów
W jelicie człowieka rozwijają się larwy -> one penetrują do ściany jelita i wędrują do narządów (wątroba, płuca, skóra, mózg, oczy)
Larwy giną i rozpadają się -> reakcja zapalna i ziarninowanie

Question 53

Ziarniniak - charakterystyczny objaw toksokarozy ocznej:

Answer 53

Tylnego bieguna oka - jednostronny okrągły, żółto-biały, lity ziarniniak o średnicy 1-2 tarcz n.II, w okolicy plamkowej lub tarczy n.II

Obwodowy - obniżenie ostrości wzroku przez pociąganie plamki/odwarstwienie siatkówki,
biały, półkolisty ziarniniak w równiku/jednym z przednich kwadrantów dna oka w części obwodowej, ziarniniakowi często towarzyszą pasma szklistkowe rozciągające się do tylnej części dna oka, sięgające nierzadko do okolicy tarczy n. II,
błony proliferacyjne i pasma łącznotkankowe obkurczając się, przeciągają tarczę n. II i wyprostowują naczynia

Question 54

Zapalenie całej błony naczyniowej = panuveitis - zapalenie współczulne błony naczyniowej

Answer 54

=ophthalmia simpatica
-obustronne ziarninujące zapalenie całej błony naczyniowej; ciężkie zapalenie autoimmunologiczne

Może być indukowane urazem perforującym oka (przypadkowym/jatrogennym np w witrektomii, trabekulektomii)
Opóźniona reakcja immunologiczna nadwrażliwości na antygeny naczyniówki -> uszkodzenie oka towarzyszącego

Rozwija się w okresie od 5 dni do 50 lat po urazie

Question 55

Panuveitis współczulne - objawy

Answer 55

Światłowstręt, zapalenie ziarninujące tęczówki z tworzeniem tylnych zrostów i wtórną jaskrą, zapalenie guzkowe tylnego odcinka naczyniówki, któremu może towarzyszyć wysiękowe odwarstwienie siatkówki

Pierwsze objawy z oka towarzyszącego - problemy z czytaniem, pisaniem, pracą wzrokową do bliży (przez uszkodzenie mięśnia rzęskowego i porażenie akomodacji)

Question 56

Zmiany w dnie oka charakterystyczne dla panuveitis

Answer 56

Rozsiane guzki Dahlen Fuchsa (też są w zapaleniu naczyniówki w sarkoidocie)

Question 57

Leczenie współczulnego panuveitis:

Answer 57

P/zapalne i immunosupresja całe życie, bo ciężki charakter zapalenia wewnątrzgałkowego i wysokie ryzyko utraty wzroku

Question 58

Panuveitis w sarkoidozie

Answer 58

Ciężka postać zapalenia naczyń siatkówki, które w dnie oka przypominają kapiącą świecę -patognomoniczny objaw dla ZBN w przebiegu sarkoidozy
Możliwe zobliterowanie naczyń siatkówkowych, co może prowadzić do niedrożności naczyń

Question 59

Endogenne odogniskowe zapalenia błony naczyniowej - definicja, gdzie te ogniska

Answer 59

Najczęściej bakteryjne,
Związane z występowaniem utajonych ognisk zakażenia

Definicja –zlokalizowane, przewlekłe zmiany patologiczne, które przy osłabieniu odporności organizmu mogą spowodować poważne choroby systemowe

90% ognisk w obrębie głowy
80% związanych z zębami, tkankami przyzębia i migdałkami

Question 60

Endogenne odogniskowe zapalenia błony naczyniowej - patogeneza

Answer 60

• Krwiopochodny rozsiew mikroorganizmów, toksyn i mediatorów zapalenia z ogniska pierwotnego do błony naczyniowej
• Przedostanie się czynników zapalnych przez unerwienie gałki ocznej; udział n.V
• Reakcja antygen-p/c

Question 61

Co w dnie oka świadczy o dużej zjadliwości patogenu w endogennym odogniskowym zapaleniu bł.nacz?

Answer 61

duża komponenta krwotoczna

Question 62

Endogenne odogniskowe zapalenia błony naczyniowej - objawy

Answer 62

Menisk ropy w przedniej komorze oka
Wysięki zapalne, przymglenie tęczówki i źrenicy w przedniej komorze oka

W tylnym odc. gałki ocznej kremowo-żółte ogniska zapalne i możliwe komponenty krwotoczne

Question 63

Narządy (nie tylko głowy), w których mogą lokalizować się ogniska zapalne powodujące zapalenie bł.naczyniowej:

Answer 63

Płuca (zapalenie, ropnie)
ZUM
bakteryjne ZOMR
Ropnie wątroby
Zap. wsierdzia
Zap. migdałków
Zap. zatok
Stany zapalne j. ustnej (zęby)

Question 64

Postępowanie w endogennym odogniskowym zapaleniu błony naczyniowej

Answer 64

Iniekcje antybio okołogałkowe, doszklistkowe

Systemowa antybiotykoterapia

Znalezienie i wyleczenie pierwotnego ogniska zapalnego (w 25-30% nie udaje się go znaleźć)

(żeby zmniejszyć lokalny odczyn zapalny można też pars plana witrektomia - usunięcie zawartości gałki ocznej, bo tworzy się z niej ropień i komora ciała szklistego wypełnia się ropą)

Question 65

Algorytm leczenia nieinfekcyjnych zap.bł.nacz - 1 linia:

Answer 65

1 linia: KORTYKOSTERYDY (krople, iniekcje okołogałkowe, doszklistkowe, implanty, systemowe)

• implanty biodegradowalne /niebiodegradowalne w komorze ciała szklistego
• w ciężkich przypadkach, z ch. systemową, z obustronnym zap.bł.nacz oka - systemowo GKS

Question 66

Algorytm leczenia nieinfekcyjnych zap.bł.nacz - 1 linia: skutki uboczne:

Answer 66

Skutki uboczne:

• ogólne: zah. wzrostu u dzieci, osteoporoza, aseptyczna martwica głowy kości udowej, miopatia, NT, reaktywacja zakażenia np gruźliczego
• miejscowe: zaćma, jaskra

Question 67

Algorytm leczenia nieinfekcyjnych zap.bł.nacz

Answer 67

1 linia: kortykosterydy
2 linia: leki immunosupresyjne i immunomodulujące
3 linia: terapia biologiczna

Leczenie uzupełniające: laseroterapia, krioterapia, chirurgia, iniekcje anty-VEGF

Question 68

Algorytm leczenia nieinfekcyjnych zap.bł.nacz - 2 linia

Answer 68

2 linia: Leki immunosupresyjne i immunomodulujące (systemowo, doszklistkowo)
-wskazania: brak skuteczności GKS, poważne działania uboczne przewlekłego stosowania GKS, konieczność leczenia wysokimi dawkami GKS by kontrolować proces wewnątrzgałkowy

Question 69

Algorytm leczenia nieinfekcyjnych zap.bł.nacz - 2 linia: skutki uboczne

Answer 69

Rozwój chorób nowotworowych, podarność na zakażenia, nefrotoksycnzość, hepatotoksyczność, mielotoksyczność

Question 70

Algorytm leczenia nieinfekcyjnych zap.bł.nacz - 3 linia

Answer 70

3 linia: Terapia biologiczna

-adalimumab to jedyny lek biologiczny zarejestrowany do leczenia idiopatycznych, nieinfekcyjnych zap.bł.nacz.

Question 71

Algorytm leczenia nieinfekcyjnych zap.bł.nacz - 3 linia: skutki uboczne:

Answer 71

Inf. wirusowe, grzybicze, reaktywacja gruźlicy, zaostrzenie objawów SM, niewyd. krążenia, wzrost zachorowania na ch. nowotworową (chłoniak, białaczka

Question 72

Algorytm leczenia nieinfekcyjnych zap.bł.nacz - leczenie uzupełniające

Answer 72

w zależności od patologii towarzyszącej zapaleniu bł.nacz/rozwijającej się jako powikłanie zapalenia wewnątrzgałkowego

Anty VEGF we wtórnej neowaskularyzacji naczyniówkowej –powikłanie przewlekłego ZBN

Question 73

Adalimumab

Answer 73

-monoklonalne p/c przeciw TNF-alfa, zarejestrowane w IDIOPATYCZNYM zap.bł.nacz (a nie infekcyjnym!!)

Wskazanie do stosowania u dorosłych:
-zap. cz. pośredniej błony naczyniowej
-zap. tylnego odc. bł.nacz.
-zap. całej bł.nacz.
w przypadku:
-niewystarczającej odpowiedzi na kortykosterydy
-gdy istnieje konieczność zmniejszenia dawki kortykosterydów, a redukcja dawki powoduje zaostrzenie lub nawrót zap.bł.nacz.

Question 74

Zap. błony naczyniowej może być pierwszym objawem:

Answer 74

choroby systemowej

Question 75

W ilu % zapaleń bł.nacz. nie udaje się znaleźć czynnika etiologicznego?

Answer 75

75%