Nowotwory Flashcards
1
Q
Łagodne nowotwory powiek: (10)
A
- torbiele gruczołu Molla, Zeisa, łojowego
- brodawczak kolczystokomórkowy
- rogowacenie łojotokowe
- rogowacenie słoneczne
- rogowiak kolczystokomórkowy
- róg skórny
- naczyniak ziarninujący
- znamiona (barwnikowe, które mogą być amelanotyczne!!)
- naczyniaki włośniczkowe (głównie “znamię truskawkowe”)
- plama “czerwone wino
2
Q
Torbiele gruczołów powiek (czy często złośliwieją i czy usuwać) (Łagodne nowotwory powiek)
A
- Rzadko złośliwieją
- teoretycznie nie wymagają interwencji, ale mogą powodować zaburzenia funkcjonalne (np. niedomykalność szpary powiekowej)
- no i ze wzgl. kosmetycznych usuwamy
3
Q
Brodawczak kolczystokomórkowy - cechy, leczenie (Łagodne nowotwory powiek)
A
- może być uszypułowany
- ma własne unaczynienie
- wstępnie przymrozić/usunąć chirurgicznie
- spowodowane infekcją HPV
- istnieje ryzyko rozsiania miejscowego przy usuwaniu jak się rozkruszy
4
Q
Stany przedrakowe w obrębie powiek: (Łagodne nowotwory powiek)
A
rogowacenie słoneczne i łojotokowe - należy je obserwować
rogowiak kolczystokomórkowy (keratoacanthoma) - wygląda jak rak podstawnokomórkowy, ale wał nie przypomina pereł; tak czy siak usuwać i słać na histpat bo ciężko odróżnić
5
Q
Ziarniniak ropotwórczy (Łagodne nowotwory powiek)
A
b. obficie unaczyniony, krwawi, uszypułowany - usuwać
6
Q
Róg skórny (cornu cutaneum) (Łagodne nowotwory powiek)
A
usunięcie głębokich tkanek bo tak nacieka
7
Q
Naczyniak włośniczkowy - “znamię truskawkowe” (Łagodne nowotwory powiek)
A
- pojawia się u małych dzieci, rośnie do 2 r.ż. i potem ulega inwolucji
- powieka ciężko się unosi
- najpierw leczenie propranololem - jak brak efektu to rozważyć chirurgię
8
Q
Plama typu “czerwone wino” (Łagodne nowotwory powiek)
A
- zmiany w z. Sturge’‘a-Webera
- rozpoznawane już u małych dzieci
- zaburzenia ukrwienia spojówkowe, nadtwardówkowe(żyły), w oczodole
- zaburzenia ukrwienia (większy opór w żyłach nadtwardówkowych) -> podwyższone IOP
- w dnie oka może być rozlany naczyniak naczyniówki (może odwarstwić siatkówkę lub spowodować wtórną jaskrę)
9
Q
Naczyniak ziarninujący (Łagodne nowotwory powiek)
A
-na podłożu przewlekłego zapalenia, czasami wystaje spomiędzy powiek
10
Q
Czy znamiona barwnikowe mogą zezłośliwieć?
A
tak (do czerniaka)
11
Q
Złośliwe nowotwory powiek:(4)
A
Basalioma (rak podstawnokomórkowy) >90% złośliwych powiek
Rak kolczystokomórkowy
Rak gruczołu łojowego Meiboma
Czerniak (melanoma)
12
Q
Basalioma = rak podstawnokomórkowy - lokalizacje (Złośliwe nowotwory powiek)
A
Dolna powieka - 70%
Kąt przyśrodkowy - 15% (najgorsza lokalizacja, bo nacieka oczodół, szczególnie przy niecałkowitym usunięciu)
Górna powieka - 10%
Kąt boczny - 5%
13
Q
Basalioma = rak podstawnokomórkowy - postępowanie (Złośliwe nowotwory powiek)
A
- usuwać chirurgicznie z marginesem 2-3mm (z śródoperacyjną oceną marginesów np. techniką Mosa lub po prostu histpat)
- zamknięcie ubytku, rekonstrukcja powieki jak jesteśmy pewni czystych marginesów
- trzeba odtworzyć wszystkie struktury anatomicznę (np tarczkę - pobieramy pasek tarczki z górnej powieki)
14
Q
Rak kolczystokomórkowy (Złośliwe nowotwory powiek)
A
częściej w górnej powiece, leczony chirurgicznie
15
Q
Rak gruczołu łojowego Meiboma (Złośliwe nowotwory powiek)
A
- początkowo wygląda jak gradówka, więc weryfikować w histpat
- nacieka miejscowo i przerzutuje limfą podobnie jak rak kolczystokomórkowy
16
Q
Czerniak (Złośliwe nowotwory powiek)
A
- Najbardziej złośliwy ze złośliwych neo powiek
- przerzutuje krwią
17
Q
Basalioma = rak podstawnokomórkowy - wygląd (Złośliwe nowotwory powiek)
A
Typ guzkowy - w środku guzka owrzodzenie, brzegi guzka =konglomerat perełek, twardy naciek, wyraźne granice
Typ wrzodziejący - niewyraźny naciek ale palpacyjnie wyczuwalny wał zgrubienia otaczający owrzodzenie
18
Q
Rak kolczystokomórkowy - wygląd (Złośliwe nowotwory powiek)
A
Typ guzkowy
Typ wrzodziejący
(wrzodziejąca (guzek ma twarde, wałowate brzegi – bez perłowatego wyglądu – i głębokie owrzodzenie) oraz postać brodawkująca (zmiany na powierzchni są przerośnięte))
19
Q
Rak gruczoły Meiboma (Złośliwe nowotwory powiek) - wygląd
A
Guzkowy lub naciekający
20
Q
Czerniak (Złośliwe nowotwory powiek) - wygląd
A
Może pojawiać się na bazie:
- znamienia
- plamy soczewicowatej (lentigo maligna)
Wygląd guzkowy lub szerzący się powierzchownie + pamiętać że może być amelanotyczny
21
Q
Mięsak Kaposiego (Złośliwe nowotwory powiek)
A
- w immunosupresji (AIDS, po przeszczepach)
- przypomina wybroczynę (tylko że się nie wchłania a rośnie dalej)
22
Q
Rak z komórek Merkla (Złośliwe nowotwory powiek)
A
- bardzo rzadki
- napięty, twardy, lity, intensywnie unaczyniony guz naciekający całą strukturę powieki
- powieka nie może się unieść
23
Q
Łagodne guzy spojówki (4)
A
Znamiona (często przyrąbkowo, ale też spojówka gałkowa/ w załamkach/ w okolicy mięska łzowego)
Brodawczak (uszypułowany lub płaski, przypomina galaretę)
Skórzak (choristoma) =odpryskowiaki
Skórzako-tłuszczak (dermolipoma)
24
Q
Guzy potencjalnie złośliwe (pre-malignant) spojówki (2)
A
Wewnątrznabłonkowa neoplazja (carcinoma in situ)
Pierwotna nabyta melanoza (PAM)
25
Złośliwe guzy spojówki (4)
Melanoma
Rak płaskokomórkowy
Mięsak Kaposiego (przypomina wielką wybroczynę)
Chłoniak (lymphoma) (różowe wałeczki w załamkach)
26
Wewnątrznabłonkowa neoplazja (carcinoma in situ) - jaka konsekwencja, co nacieka, chirurgia
- konsekwencja: rak płaskonabłonkowy z nabłonka rogówki
- tendencja do naciekania twardówki i rogówki (jak rak płaskonabłonkowy)
- twardo związana z podłożem
- wycinać z dużymi marginesami (3-4mm+ fragment twardówki + warstwa rogówki)
- trudno się preparuje, więc pomocne są przymoczki z alkoholem absolutnym, co ułatwia odpreparowanie i zabezpiecza przed rozsiewem
- bardzo krwawi przy preparowaniu
27
Wewnątrznabłonkowa neoplazja (carcinoma in situ) - terapia neoadjuwantowa
- uzupełniająca, po chirurgii, do wyboru 3:
- Miejscowa chemioterapia (mitomycyna C)
- Mscowa immunoterapia (IFN alfa 2B)
- aplikator rutenowy (brachyterapia) - pod warunkiem że zmiana dotyczy spojówki gałkowej, bo brak możliwości płytkiego napromieniowania załamków/spojówki powiekowej
mitomycyna C bardziej uszkadza, IFN alfa 2B bardziej przyjazny, równa skuteczność
28
Wewnątrznabłonkowa neoplazja (carcinoma in situ) - leczenie w dwóch słowach
Chirurgia i potem terapia neoadiuwantowa
29
Pierwotna nabyta melanoza (PAM)
- duże ryzyko czerniaka
- wygląda jak takie kripi brudne oko
- pobrać materiał ze wszystkich bardziej ubarwionych/guzkowatych miejsc
- głównie zmiany rozlane więc niemożliwe jednoczasowe usunięcie
- histpat decyduje czy leczenie czy obserwacja (w zal. czy są komórki czerniaka)
- czasami towarzyszy melanoza skóry
- oczno-skórna melanoza - znamię Ota
- przy melanozie twardówki częściej czerniak naczyniówki
30
Czerniak spojówki (złośliwe guzy spojówki) - etiologia, przerzutowanie
- w 25% przerzutuje
- tendencja do przerzutowania do węzłów
- w 50-75% przypadków rozwija się z PAM
- w 20% rozwija się z znamion
- 5-10% de novo
-może być ograniczony, rozlany lub naciekający oczodół
31
Chłoniak (złośliwe guzy spojówki)
- głównie MALT
- dopiero po usunięciu wiadomo czy ograniczony tylko do spojówki czy nie
- konsultacja hematologiczna - bad. obrazowe pod kątem chłoniaka systemowego
32
Skórzako-tłuszczak (dermolipoma) - łagodne neo spojówek
mięciutkie, żółtawe, nie trzeba usuwać
33
Skórzak (choristoma) =odpryskowiaki - łagodne neo spojówek
twardy guzek twardo związany z podłożem, czasami po usunięciu zostawia przymglenie twardówki/rogówki, wycinać chirurgicznie
34
Pierwotne guzy wewnątrzgałkowe u dorosłych głównie w:
błonie naczyniowej (ona ma dużo melanocytów btw)
| też złośliwe nowotwory u dorosłych dot. głównie naczyniówki
35
Pierwotne guzy wewnątrzgałkowe:
Znamiona błony naczyniowej (jagodówki)
Czerniak bł. nacz. (jagodówki) - tęczówki, ciała rzędkowego, naczyniówki
Naczyniaki naczyniówki - ograniczony, rozlany
Guzy siatkówki i n.II
Guzy nabłonka barwnikowego siatkówki (gł. łagodne przerosty)
36
Naczyniaki naczyniówki - głównie u kogo, jakie typy
Ujawniają się głównie u młodych dorosłych pogorszeniem widzenia, bo zlokalizowane są głównie w tylnym biegunie – blisko tarczy n. II, blisko centralnej siatkówki
Rozlane np. w zespole Sturge’a-Webera rozpoznawane już u małych dzieci i leczenie głównie brachyterapią
Ograniczone u dorosłych leczone dopiero gdy są objawowe, bo każde leczenie pogarsza funkcję
37
Leczenie naczyniaków naczyniówki
Gdy jest objawowy
1. terapia fotodynamiczna PDT– fotouczulacz iv, laser diodowy -> uczynnienie barwnika
Zalety: zaoszczędzenie sąsiednich struktur, najłagodniejsze leczenie
2. przezźreniczna termoterapia TTT - Laser diodowy -> Podgrzanie tkanki
3. brachyterapia
Przy naczyniakach: brachyterapia do 5 mm Ruten-106
38
Guzy siatkówki i n.II - w zal. od wieku:
Dzieci –siatkówczak
- Agresywny nowotwór
- Zagrożenie życia
- Dwustronny głównie w dziedzicznym siatkówczaku
- Głównie liczne guzy w jednym oku –niekoniecznie pojawiają się synchronicznie
- Leczenie zależy od umiejscowienia i wielkości guza
- Leczenie miejscowe po 2-3 cyklach chemioterapii systemowej (chemioredukcji)
Dorośli –zmiany siatkówkowe są łagodne
39
Rozpoznawanie guzów wewnątrzgałkowych - jakie 3 podstawowe badania?
Lampa szczelinowa + wziernikowanie + USG wysokiej rozdzielczości /częstotliwości (ultrabiomikroskopia, 35-50 MHz) przedni odcinek, 10-20 MHz tylny odcinek
Te 3 ww. badania wystarczą do rozpoznania i diagnostyki różnicowej w > 95% przypadków
40
Diafonoskopia:
dla znalezienia podstawy guza np. przy naszyciu aplikatora na powierzchnię twardówki/znaczników tantalowych przy przygotowaniu do terapii protonowej
41
SS OCT:
(swept source OCT) = deep range imaging -głębszy zasięg niż zwykła OCT:
- Pokonanie bariery nabłonka barwnikowego i zajrzenie w naczyniówkę
- Ocena zmian w tylnym biegunie
- Przydatna w zmianach < 2 mm, bo przy tak małych zmianach USG tylnego odcinka nie ma dobrej rozdzielczości
- Różnicowanie znamion a czerniaków
- Wykazanie struktury kostniaka
- Diagnostyka różnicowa guzów przerzutowych, czerniaków, naczyniaków, kostniaków
- Wystarcza do rozpoznania i diagnostyki różnicowej w 99% przypadków
42
Kiedy możemy podejrzawać AMD?
zmiana m. naczyniówką a siatkówką, w tylnym biegunie, w plamce
43
Angiografia fluoresceinowa w guzach wewnątrzgałkowych
Widać, czy zmiana ma wysoką, czy niską reflektywność:
Kostniak jest przeźroczysty
Chorioid jest przeźroczysty, widać strukturę kości lameralną, gąbczastą
Naczyniak –inne guzy powodują zatarcie struktury naczyń, a w naczyniaku prawidłowe są choriokapilary, powiększone naczynia naczyniówki
44
Autofluorescencja
Pokazuje lipofuscynę, ubytki nabłonka barwnikowego
45
Fotografia barwna, angiografia, autofluorescencja
służą do dokumentowania, mało przydatna rola wdiagnostyce
46
CT i MR w guzach wewnątrzgałkowych?
Nieprzydatne (rozdzielczość za słaba!!I
MR przydatny w zmianach zagałkowych, głównie gdy nacieki zewnątrzgałkowe przekraczają 4mm grubości (USG nie sięga)
47
Biopsja w guzach wewnątrzgałkowych?
trudne pobranie, rozsiew przy czerniaku, więc wykonaj tuż przed naszyciem aplikatora
Do oceny ryzyka przerzutów czerniaka błony naczyniowej
48
Czerniaki - hetero czy homogenne?
są heterogenne –większość typ mieszany –komórki wrzecionowate (mniej agresywne) i nabłonkowate (bardziej agresywne?) w jednym guzie
Typ mieszany –guzy funkcjonujące obok siebie, z czasem szybciej rosnąca komponenta nabłonkowata przeważa
49
Chromosomy w guzach wewnątrzgałkowych
Zaburzenia ch. 6, 8, monosomia 3 w guzie - złe rokowanie
50
Wspólne objawy w zniamieniu tęczówki i czerniaku tęczówki:
Mogą przeciągać brzeg źreniczny i powodować wywinięcie listka barwnikowego nabłonka barwnikowego
51
Co widać w czerniaku bezbarwnikowym tęczówki?
Jego unaczynienie
52
Z czym różnicujemy czerniaka tęczówki?
Znamię
Mięśniak gładkokomórkowy (leiomyoma - b.rzadko)
Gruczolak nabłonka barwnikowego - transformuje do gruczolakoraka
Czerniak ciała rzęskowego - nacieka tęczówkę i naczyniówkę
Guz przerzutowy
Pierwotna torbiel
53
Najgorsza lokalizacja dla rokowania czerniaka? + 4 objawy
Ciało rzęskowe - schowany za tęczówką, rośnie nierozpoznawany bardzo długo, dzięki perforatom w twardówce większa szansa tworzenia nacieków zewnątrzgałkowych, kontakt z naczyniami
- Przemieszczenie tęczówki do przodu,
- Po mydriatykach nieregularność źrenicy
- Ucisk na soczewkę -> astygmatyzm, zaćma (sektorowa - zaćmiony kwadrant w miejscu ucisku guza)
- Poszerzone naczynia twardówkowe (mogą być pomylone z zapaleniem nadtwardówki - ale w czerniaku naczynia nie są bolesne!!)
54
Różnicowanie znamienia i czerniaka tęczówki - co wskazuje na złośliwy charakter zmiany?
```
Udokumentowany postępujący wzrost
Zajęcie dolnej połowy tęczówki
Obfite unaczynienie
Ograniczone zaćmienie soczewki
Jaskra wtórna
```
55
Leczenie czerniaka tęczówki i ciała rzęskowego
1. Iridektomia, irydocyklektomia(cz. tęczówki i ciała rzęskowego) - małe lub średnie guzy
2. Wyłuszczenie gałki ocznej (enukleacja) - duże guzy
3. Radioterapia - wybrane przypadki (częściej niż enukleacja, nawet przy bardzo dużych guzach, szczególnie gdy są płaskie, o dużej podstawie)
56
Różnicowanie typowe a podejrzane znamię barwnikowe naczyniówki (tylny odc.)
Typowe: płaskie, małe i druzy na powierzchni (Druzy (zmiany zwyrodnieniowe siatkówki) świadczą, że zmiana utrzymuje się długo, a więc nie rośnie)
Podejrzane, bo większa podstawa, lokalizacja przytarczowa i pomarańczowy barwnik –lipofuscyna –wskaźnik transformacji
Grubość
57
Jakie są dwa najbardziej alarmujące wskaźniki w znamieniu barwnikowym naczyniówki?
Rzadka struktura (niska gęstość) guza w USG i lipofuscyna – podejrzane znamię
58
Grubość zmiany barwnikowej naczyniówki a jej charakter:
```
Grubość:
> 2 mm -zawsze leczenie
< 2 mm:
czynniki ryzyka powiększenia małej zmiany:
To Find Small Ocular Melanoma:
Tumor thickness > 2 mm
Fluid (subretinal) –obecność płynu
Symptoms –objawy pogorszenia funkcji
Orange pigment -lipofuscyna
Margin touching optic disc or close to the macula –zmiana w pobliżu tarczy n. II, w tylnym biegunie, przyplamkowo
```
59
Czerniak naczyniówki - czynniki ryzyka, częstość, obraz kliniczny
Najczęstszy pierwotny guz wewnątrzgałkowy
Czynn. ryzyka: obciążenia genetyczne (z. znamion dysplastycznych)
melanoza oczna
jasne tęczówki
Obraz kliniczny: wielkość, umiejscowienie, kształt, ubarwienie
Przy przerwaniu błony Brucha staje się grzybiasty
Duży guz odwarstwia siatkówkę
60
Różnicowanie czerniaka naczyniówki (tylny odc.)
Odwarstwienie naczyniówki
Ziarniniak
Krwiawienia podsiatkówkowe
Guz przerzutowy
Duże znamię barwnikowe
Ograniczony naczyniak
61
Czerniak naczyniówki a guz przerzutowy:
Guz przerzutowy:
- Nieregularna reflektywność
- Płaski, rozlany
- Czasami wieloczłonowy
62
Czerniak naczyniówki a ziarniniak:
Ziarniniak:
- zapalny
- USG - pogrubienie kontur
63
Czerniak naczyniówki a odwarstwienie naczyniówki:
Odwarstwienie naczyniówki:
- Też przez niskie IOP
- Naczyniówka o niezmienionej strukturze
- Naczyniówka podminowana płynem
- Czasami okrężne
- USG odpowie na pytanie czy czerniak, czy tylko odwarstwienie naczyniówki –pokaże tylko przestrzeń płynową za uniesioną naczyniówką, a nie guza
64
Czerniak naczyniówki a krwawienia podsiatkówkowe:
Krwiawienia podsiatkówkowe:
-obraz guza
-ciemny kolor przy wchłaniającej się krwi, ALE rosnące czerniaki też mogą powodować krwawienia, więc krew nie jest elementem różnicującym
-USG –niehomogenna struktura, nieregularna reflektywność
–struktury wysokoreflektywne (łącznotkankowe) wymieszane ze strukturami płynowymi
(Czerniaki są rzadkie, więc mają niską reflektywność)
65
Histologiczna klasyfikacja czerniaków jagodówki
Najczęściej: 45% guz mieszany (cz. nabłonkowa rośnie niezależnie od cz. wrzecionowatej)
45% wrzecionowatokomórkowy
5% nabłonkowaty - niskozróżnicowany
5% martwiczy - unaczynienie nie nadąża za szybko rosnącym guzem
66
Przerzuty w czeniaku bł. naczyniowej
Rozpoznanie najczęściej w stadium przerzutowym
Przerzuty odległe u >50% osób - do wątroby(90%0, płuc, mózgu i innych
Badać wątrobę co roku przy czerniaku
67
Co pogarsza rokowanie w czerniaku bł. naczyniowej:
```
Histologiczny typ (nabłonkowaty)
Nacieki zapalne
Zaburzenia chromosonalne w guzie (monosomia ch.3)
Rozrost zewnątrzgałkowy
Umiejscowienie w ciele rzęskowym
Duże rozmiary Guza
Wiek >65lat
```
68
Guzy przerzutowe w oku - jaki najczęściej, gdzie najczęśćiej
Najczęściej z raka sutka - w wywiadzie najczęściej już po jakimś leczeniu (u mężczyzn z raka oskrzela - tutaj nie ma historii onkologicznej)
Najczęstszy guz wewnątrzgałkowy u dorosłych (pojawia się głównie w terminalnym okresie choroby) (0,1%-0,4% przypadków)
Przerzut głównie do naczyniówki -90%, a tęczówka tylko 10%
Przerzuty głównie do naczyniówki, bo 20 tętnic rzęskowych tylnych krótkich (wchodzą do wnętrza gałki ocznej w tylnym odcinku wokół tarczy n. II), które zaopatrują naczyniówkę
Przerzuty głównie są mnogie
W 25% przerzuty obuoczne
69
Kostniak naczyniówki - w OCT, co mogą niszczyć
Struktura widoczna w OCT bo jest przejrzysty
Między siatkówką a kostniakiem przestrzeń płynowa w OCT
Kostniaki ewoluują i produkują błony noewaskularyzacyjne (Avastin –anty VEGF doszklistkowo), uszkadzają siatkówkę np. przez zniszczenie naczyniówki –zewnętrzne warstwy siatkówki tracą odżywienie
70
Znamię olbrzymiokomórkowe - gdzie głównie występuje
głównie występuje na obrzeżach tarczy n. II
71
Metody leczenia nowotworów wewnątrzgałkowych
Radioterapia
Leczenie chirurgiczne(zarezerwowane dla guzów u dorosłych): wycięcie, enukleacja, egzenteracja
Fototerapia (TTT)
Leczenie skojarzone
Leczenie paliatywne
72
Radioterapia w nowotworach wewnątrzgałkowych
Brachyterapia:
- Ruten (beta) - grubość guza <5mm
- Jod (gamma) - >5mm
Terapia protonową wiązką
73
Leczenie chirurgiczne nowotworów wewnątrzgałkowych - wycinanie
Wycięcie –czerniaki
Retinoblastoma nie wycinamy! Napromienianie po wcześniejszej chemioredukcji
Wycięcie czerniaka przeztwardówkowo–obwodowe guzy okolicy równika i przed równikiem (pod płatem twardówki wytacza się guz i wycina)
Wycięcie czerniaka podczas pars plana witrektomii –endoresekcja
Pod płatem twardówki –egzoresekcja
W tylnym biegunie zlokalizowany guz podczas pars plana witrektomii –endoresekcja
74
Leczenie chirurgiczne nowotworów wewnątrzgałkowych - enukleacja - wskazania
Brak możliwości zachowania gałki ocznej ze względu na duże rozmiary guza
Liczne wznowy
Naciekanie n. II
75
Leczenie chirurgiczne nowotworów wewnątrzgałkowych - egzenteracja - co to
–wypatroszenie oczodołu z/bez powiek zależnie od lokalizacji guza
Obecnie praktycznie nie stosowane
Zastąpiona poszerzoną enukleacją
76
TTT = przezźreniczna termoterapia - zastosowanie:
Retinoblastoma:
Guzy małe, w tylnym biegunie –też laserokoagulacja
*(Decyzja o miejscowym leczeniu podejmowana dopiero po 2 cyklach chemioredukcji;
Chemioredukcja zabezpiecza przed uogólnionym rozsiewem siatkówczaka, trilateral retinoblastoma, powoduje obkurczenie się guzów wewnątrzgałkowych)
Guzy małe, obwodowo –krioterapia
Dorośli:
Ograniczony naczyniak naczyniówki – terapia fotodynamiczna/termoterapia
Guzy przerzutowe –TTT
Czerniak -uzupełnienie brachyterapii (metoda kanapki, fototerapia skojarzona z radioterapią - w guzy przy tarczy n.II)
77
Brachyterapia w nowotworach wewnątrzgałkowych:
Założenie płytki -> napromieniowanie guza od podstawy (przez twardówkę) -> nieobjęcie części przytarczowej ze względu na osłonki n. II, które uniemożliwiają wsunięcie płytki bezpośrednio pod guza - wtedy stosujemy metodę kanapki (brachy+TTT)
78
Radioterapia - czym się to robi?
Brachyterapia:
60Co - efektywne, ale promieniowanie rozproszone - zagrożenie dla personelu
106Ru - do 5-6mm; nie do grubych guzów
125I
Zewnętrzne źródło EBRT
Nałądowane cząstki pochodzenia cyklotronowego:
- protony (czerniak naczyniówki - małe guzy w pobliżu struktur krytycznych; też naczyniaki naczyniówki)
- jony He
79
Dawka na szczyt guza w brachyterapii:
80-100 Gy
80
Co w USG guza po brachyterapii:
Wzrost nieregularności i reflektywności wewnętrznej
Zmniejszenie wymiarów guza (nie zawsze)
Zanik unaczynienia wewnętrznego
Wystarczy żeby nie rósł dalej i okluzja naczyniowa
81
Jak w dnie oka wygląda wznowa po napromienianiu?
Jasna tkanka rosnąca na powierzchni płaskiej ciemnej blizny
82
Powikłania po radioterapii guzów wewnątrzgałkowych:
Narastają w czasie:
Po kilku mcach-latach pojawia się retinopatia i neuropatia popromienna - leczymy doszklistkowymi iniekcjami anty VEGF i/lub GKS, ewentualnie uzupełnienie laserokoagulacją
Jaskra, zaćma,
83
Powikłania po chirurgii guzów wewnątrzgałkowych:
Krwawienia, odwarstwienie siatkówki, hipotonia
84
Powikłania po TTT=termoterapii guzów wewnątrzgałkowych:
Krwawienia, wysokie ryzyko wznowy (więc to terapia uzupełniająca)
85
W jakich neo damy kobalt radioaktywny?
Spojówkowy melanoma
Rak płaskonabłonkowy
Napromienianie spojówki załaków i powiekowej
86
Jakie szanse przeżycia po różnych leczeniach nowotworów?
Takie same szanse przeżycia po protonach, enukleacji, brachyterapii
87
Co jest większym zabiegiem: naczycie płytek do brachyterapii czy znaczników tantalowych do terapii protonowej?
Znaczników tantalowych +trzeba czekać aż się wygoją, a brachyterapię od razu naszywasz i działa....
