Choroby powiek, spojówek i twardówki Flashcards
Na co rzutują stany chorobowe powiek?
Na zaburzenia powierzchni oka
Zaburzenia w ustawieniu powiek (entropion i ectropion - przyczyny):
Odwinięcie powieki (ectropion): starcze, inwolucyjne, bliznowate wrodzone porażenne (n. VII)
Podwinięcie powieki (entropion) -> rzęsy drapią rogówkę: starcze, inwolucyjne bliznowate wrodzone ostre skurczowe
Patogeneza inwolucyjnego entropion (podwinięcia powieki): (leczenie i konsekwencje entropion)
Tarczka ustawia się pod kątem do rogówki i rzęsy o nią drapią -> erozja w rogówce
Jak pociągniemy powiekę to ustawia się prawidłowo
Konieczna interwencja chirurgiczna
Konsekwencje ectropion (odwinięcie)
Łzy nie są zbierane w punkcie łzowym do kanalika łzowego, nie ściekają do nosa tylko ciekną po policzku ->wysychanie, zeskórzenie części spojówkowej
Brak wydzielania przez gruczoły Meiboma
Ptosis
=to znaczy że powieka górna jest niżej niż być powinna
Normalnie - górna powieka zasłania rąbek rogówki na ok.2mm (odsłonięty = retrakcja, np w G-B)
Niewielkie opadnięcie powieki >2mm(od rąbka rogówki) jest akceptowalny jak otwór źreniczny jest odsłonięty
Opadnięcie średniego stopnia (3mm) - otwór źreniczny może być częściowo zasłonięty, niekoniecznie musi przeszkadzać
Opadnięcie dużego stopnia (>=4mm) - wymaga korekcji!
Pomiar wysokości szpary powiekowej
- m. górnym i dolnym brzegiem powiek
- prawidłowo górny 2mm poniżej rąbka, dolny 1mm powyżej
Przyczyny opadnięcia powieki:
- Neurogenne - z. Marcusa Gunna(po otwarciu ust powieka podnosi się), uszkodzenie n.III
- Aponeurotyczne - starcze, inwolucyjne, pooperacyjne
- Mechaniczne
- Miogenne
Zapalenia brzegów powiek - jakie patogeny najczęściej?
stafylokoki
Zapalenie brzegów powiek (blepharitis) możemy podzielić na:
Przednie - dotyczą gruczołów Zeissa = przyrzęsowych
łuski na rzęsach, mnóstwo wydzieliny
Tylne - zap. gruczołów Meiboma
gruczoły zaczopowane, wypełnione ropą
Leczenie zap. brzgów powiek
Higiena rzęs i powiek
Masaże i ciepłe okłady (odbarczenie zalegającej treści gruczołów)
Antybio mscowo
Alergiczne zmiany powiek - co jest charakterystyczne? + przykłady
Odczyn alergiczny połączony z regułem ze świądem, wydzielina raczej śluzowa
Np. ostry obrzęk alergiczny, kontaktowe dermatitis
Wirusowe infekcje powiek - przykłady
Herpes Zoster ophthalmicus
Herpes simplex - objawy mniej nasilone niż w VZV
Mięczak zakaźny - wyłuszczyć zmianę, ewentualnie przyżegać
Infekcje bakteryjne powiek(5)
Internal hordeolum - wewntrzny jęczmień, dot. wewnętrznych gruczołów Meiboma
External hordeolum - dot. gruczołów przy brzegu rzęsowym (najczęstszy jęczmień, widać że bardziej zewnętrznie, może przebić się przez skórę)
Preseptal cellulitis - przedprzegrodowe zapalenie oczodołu, możliwe leczenie bez hospitalizacji
Impetigo, Erysipelas(róża) - zmiany, które mogą lokalizować się w każdym miejscu na skórze
Zapalenie nekrotyczne
Chalasion(gradówka) a hordeolum(jęczmień)
Jęczmień może z czasem przejść w gradówkę (guzek bez cech zapalenia)
Po usunięciu podejrzanej gradówki warto ją wysłać na histpat bo to może być CA planoepitheliale
Torbiele jakich gruczołów w powiekach?
Meiboma, Molla, Zeisa
mogą też być torbiele pourazowe (epidermalne - gdy naskórkowe zmiany dostają się w obręb skóry), comedo, milia
Łagodne guzy powiek - przykłady
- Brodawczaki (płaski lub uszypułowany)
- Keratoza
- Ziarniniak (Pyogenic granuloma)
- Znamiona
- Naczyniaki
Raczej nie powodują zaczerwienienia oka (ale Pyogenic granuloma = odczynowy ziarniniak w miejscu w którym jest drażnienie, zapalenie - może krwawić - usunąć chirurgicznie)
Naczyniaki powiek - 2 rodzaje
Włośniczkowy - charakterystyczny u małych dzieci, tendencja do zanikania do 2 r.ż.
bardzo masywne leczone propranololem systemowo, przy nieskuteczności i dużej ptozie - operacja
Jamisty - może mieć swój ciąg dalszy w oczodole
Stany przedrakowe w powiece - przykłady
- rogowacenie(keratoza) słoneczne(a)
- Ch. Bowena
- Lentigo maligna
- Róg skórny
- Xeroderma pigmentosum
Nowotwory złośliwe powiek - wygląd
Wyglądają jak stan zapalny ALE mają twarde obrzeża
Nowotwory złośliwe powieki - przykłady
Najczęściej rak podstawnokomórkowy (90%) - 70% jest w dolnej powiece
-postaci wrzodziejąca i guzkowa(ta wygląda jak perełki)
Kolczystokomórkowy
Rak gruczołu Meiboma
Rak gruczołu Zeissa
Kaposi sarcoma (AIDS, też po przeszczepach) - wygląda jak wybroczyna ale nią nie jest
Czerniaki powieki - nie tak rzadkie wcale… i mogą być amelanotyczne!
Jest zaburzenie odpływu łez - co ono spowoduje?
Łzawienie (epiphora)
Przyczyny łzawienia:
- odruchowe
- z niedrożności
- dysfunkcja “pompy”
Wrodzona niedrożność przewodu nosowo-łzowego
U małych dzieci, najpierw można masować aż się wyciszy zapalenie
Potem można próbować rekanalizować, sondować drogi łzowe
Sondowanie zawsze przez górny kanalik odprowadzający, by nie uszkodzić dolnego
Łzy + fluoresceina=
zielony kolor w świetle niebieskim, wypełnia jeziorko łzowe
Przewlekłe canaliculitis
Stan zapalny, obrzęk, zatkany kanalik, którym powinny odpływać łzy
Po nacięciu ->wydobycie twardej, włóknistej wydzieliny
Dacrocystitis = zap. woreczka łzowego
Przewlekłe jest bez zapalenia, przy ucisku wypływa treść śluzowo-ropna
Funkcja spojówki (3)
Zabezpieczenie przed wnikaniem infekcji
Odgraniczenie świata zewntrznego od tkanek oczodołowych i gałki ocznej
Wydzielanie -> powstaje warstwa mucynowa filmu łzowego -> zmiana powierzchni oka z hydrofobowej na hydrofilną (dzięki niej warstwa wodna filmu z gruczołu łzowego może zatrzymać się na oku)
Zapalenia spojówek - wydzielina a przyczyna
wodnista: wirusowe, zap. toksyczne
śluzowa: alergiczne, suche oko
ropna (dużo wydzieliny): ciężkie zakażenia bakteryjne
śluzowo-ropna: łagodne zakażenia bakteryjne, chlamydiami
Wygląd spojówki w zapaleniu spojówek
przekrwienie, wybroczyny, obrzęk
bliznowacenie (jest konsekwencją wycofywania się zapalenia)
Jakie są reakcje spojówki (w zapaleniu) przy dwóch różncyh patogenach?
reakcja:
grudkowa: przy zak. wirusowych, chlamydiach, lekach
brodawkowa: alergiczne, soczewki kontaktowe
Błony w zapaleniu spojówek
To objawy zapalenia spojówek
Błony rzekome:
-łatwo się złuszczają
-zak. adenowirusowe, rzeżączkowe, autoimmunologiczne
Błony prawdziwe:
- złuszczają się z trudem i krwawieniem, bólem
- TYLKO W: maczugowcu błonicy, paciorkowcu b-hemolitycznym
Kiedy jest powiększenie węzłów chłonnych w zap. spojówek?
zak. wirusowe
chlamydie
ciężkie rzeżączkowe zapalenie
Wskazania do badań laboratoryjnych w zapaleniu spojówek
- Ciężkie ropne zapalenie spojówek nie gojące się przy antybiotykoterapii
- grudkowe zapalenie ( gdy wątpliwości czy chlamydia czy wirus)
- gdy obraz kliniczny jest niecharakterystyczny, a sytuacja się nie poprawia
- u małych dzieci, noworodków
Czego nie stosujemy w wirusowym zap. spojówek?
STERYDÓW bo nasili zapalenie
Jak może przebiec rzeżączkowe zapalenie spojówek u noworodków?
odczynowy obrzęk powiek, zaciśnięcie powiek -> gromadzenie patogenu pod powieką -> uszkodzenie rogówki;
uciśnięcie -> anemizacja spojówki i rogówki -> trwałe przymglenie, przebicie gałki ocznej
to wszystko dzieje się w ciągu kilkunastu-kilkudziesięciu godzin
Jaglica - jaki patogen
zap. spojówek wyw. serotypami A, B, Ba, C Chlamydii trachomatis
Konsekwencje jaglicy
utrata wzroku (zwł. w krajach III świata)
Przebieg jaglicy
- Grudkowe zapalenie spojówek - niewinny początek, białe placki zanemizowanej spojówki
- Bliznowacenie (linie Artla w spojówce powiekowej) - zaczyna sięw miejscu grudek
- dołki Herberta w spojówce gałkowej - głównie przyrąbkowo
- Bliznowacenie (linie Artla w spojówce powiekowej) - zaczyna sięw miejscu grudek
- w obszar rogówki zaczyna wnikać w procesie gojenia tarczka, powodująca niepełną przejrzystość rogówki
- bliznowacenie powoduje zaburzenie ustawienia brzegów powiek, zarastanie załamków, drapanie przez rzęsy powierzchni rogówki
- zeskórzenie powierzchni oka, oko staje się ślepe
Wirusowe zapalenia spojówek, jakie jest najniebiezpieczniejsze i jaki jest przebieg
Często współistnieje z zapaleniem rogówki
Najbardziej niebezpieczne jest adenowirusowe - powoduje trwałe upośledzenie widzenia, bardzo łatwo się szerzy (keratoconjunctivitis epidemica)
Przebieg:
1-objawy grypopodobne
2-obrzęk spojówek i mięska łzowego
3-powiększenie węzłów
4-nacieki podnabłonkowe, później miąższowe (bardziej rozlane)
5-wygojenie z pozostawieniem blizn
Opryszczkowe zapalenie spojówek
Najczęściej zaczyna się od skóry, potem lok. się w spojówkach
Pęcherzyki, krostki)
Najczęstsza alergia tak wogle
Alergiczne zapalenie spojówek:
- zależne od I typu nadwrażliwości (nadwrażliwość natychmiastowa/anafilaktyczna) - wynik pobudzenia przez alergen komórek tucznych uczulonych przeciwciałami IgE
- Czasem jest współudział nadwrażliwości kontaktowej (odmiana typu IV - nadwrażliwość opóźniona)
Diagnostyka alergicznych zapaleń spojówek
Łzy - pobierane na badanie cytologiczne - wzrost eozynofilów
- wzrost IgE całkowitego i specyf.
- wzrost głównego białka zasadowego
Spojówka - badanie cytologiczne - wzrost eozynofilów
Surowica krwi - wzrost IgE całk. i specyf., wzrost eozynofilów
Testy skórne - dodatnie w 70-87% przypadków alergicznych zapaleń spojówek
Najczęstsze typy alergicznych zapaleń spojówek
- sezonowe zapalenie spojówek
- ostre alergiczne zapalenie spojówek
- wiosenne zapalenie spojówek i rogówki
- atopowe zapalenie spojówek
Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek
- najczęstsza postać alergii ocznej, związana z I typem nadwrażliwości
- mogą współistnieć inne ch. atopowe (astma oskrzelowa, alergiczny nieżyt nosa)
- sezonowość - ostre, przemijające ataki połączone z nieżytem nosa w okresie letnim
Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek - alergeny
pyłki traw, drzew, chwastów, kwiatów
Ostre alergiczne zapalenie spojówek
- jest wynikiem reakcji typu pokrzywki (I typ nadwrażliwości), wywołanej dużą ilością alergenu dostającego się do worka spojówkowego
- najczęściej u dzieci bawiących się na łąkach, na trawie lub ze zwierzętami
Objawy: obrzęk powiek i spojówki gałkowej
Postępowanie - wypłukanie worka spojówkowego, zmiana odzieży, umycie włosów
Wiosenne zapalenie spojówek i rogówki - jak może wyglądać
Brodawki w spojówce powiekowej, w okolicy rąbka rogówki
Brodawki ze spojówki powiekowej mogą powodować odleżyny w rogówce
Zapalenie spojówek w pemphigoidzie bliznowaciejącym (autoimmunologicznym)
Pemphigoid - bardzo złe rokowanie, ch. autoimmunologiczna
-bliznowacenie, zarastanie
GKS, immunosupr., przeszczepy spojówki
Objawy oczne w z. Stevensa-Johnsona
Powstają błony, które możemy łatwo złuszczyć z powierzchni
Film łzowy - warstwy i ich funkcje
Ich produkcja jest uwarunkowana stanem gruczołów (a np. łzowy produkuje wyłącznie treść wodnistą)
Warstwa lipidowa:
- hamuje parowanie warstwy wodnej
- zwiększa napięcie powierzchniowe (stabilizuje film łzowy)
- “smaruje” powieki
Warstwa wodnista
- zaopatruje w tlen nabłonek rogówki
- działa antybakteryjnie
- wyrównuje powierzchnię rogówki
- usuwa odpadki
Warstwa śluzowa:
-zmienia nabłonek rogówki z powierzchni hydrofobowej w hydrofilną
Zespół suchego oka - definicja
=nieprawidłowości filmu łzowego spowodowane niedoborem łez lub ich nadmiernym parowaniem, co powoduje uszkodzenie powierzchni oka w obrębie szpary powiekowej i subiektywne dolegliwości.
Uczucie suchości/nadmierne łzawienie (płaczące suche oko)
Płaczące suche oko - co się dzieje?
wysychanie powierzchni oka -> zwiększenie mrugania i produkcji przez gruczoł łzowy treści wodnistej ->treść wodnista nie może się zatrzymać na powierzchni oka, bo brakuje cz. mucynowej i/lub lipidowej
Testy w zespole suchego oka
- przerwanie filmu łzowego - TBUT (break up time test): <10s. to patologiczny wynik
- test Schirmera (papierki skierowane do załamków dolnych) - norma >15mm, <5mm poważne zaburzenia wydzielania
- róż bengalski (nieprawidłowości warstwy mucynowej)
- fałdy spojówkowe (ich obecność przy krawędzi dolnej powieki wskazuje na suchość, brak smarowania i wilgotności)
- osmolarność filmu łzowego
Objaw ciężkiego z. suchego oka
Keratitis filiformis - nitkowate, zwisające twory na powierzchni rogówki
Jakie są prawidłowe warstwy naczyniowe(sploty naczyniowe) przedniej twardówki?
- spojówkowe - najbardziej powierzchownie
- nadtwardówkowe - naczynia bardziej chaotyczne
- twardówkowe - głębokie, naczynia proste
Co się stanie z naczyniami przedniej twardówki po podaniu neosynefryny (fenylefryna)/adrenaliny?
Obkurczą się naczynia spojówkowe, nadtwardówkowe
Twardówkowe nie reagują
Episcleritis (naczynia przedniej twardówki) - jaka warstwa, rodzaje
Poszerzenie naczyń spojówkowych
- proste=rozlane
- guzkowe
Scleritis (naczynia przedniej twardówki) - jakie warstwy dotknięte, rodzaje
Poszerzenie naczyń nadtwardówkowych i głębokiego splotu naczyniowego
- niemartwicze
- martwicze (gorzej rokuje, bo powstają plamy zaniku, obliteracji naczyń)
Episcleritis=zapalenie nadtwardówki - objawy
oko bardzo czerwone, poszerzone naczynia spojówkowe, ale pod nimi widoczny też splot naczyniowy
bolesność zwłaszcza przy dotknięciu
Scleritis = zapalenie twardówki - objawy
Sinawa łuna wokół rąbka rogówki, poszerzenie naczyń głębokich (miotełkowate naczynia głębokie)
Obszary awaskularne ulegają ścieńczeniu, atrofii i zaczyna przeświecać błona naczyniowa
Przednie martwicze scleritis - przebieg
Plama niedokrwienna -> ścieńczenie -> brak ściany naczynia
Scleromalacia perforans - co to, leczenie
Brak spojówki i twardówki, obszary pozbawione ściany gałki ocznej
Leczenie: GKS, immunosupresja, przeszczepy
Tylne zapalenie twardówki w USG
Widać płyn za gałką oczną (w przestrzeni Tenona - objaw litery T)
Zgrubienie tylnej twardówki
Tylne zapalenie twardówki - objawy
- Wytrzeszcz
- obrzęk tarczy n.II
- wysiękowe odwarstwienie siatkówki
- pierścieniowate odłączenie naczyniówki
- fałdy naczyniówki
- wysięk podsiatkówkowy (imitujący guza)
