Jaskra Flashcards

1
Q

Jaskra to:

A

Grupa chorób wykazująca wspólne cechy, którymi są:

  • neuropatia n.II
  • utrata pola widzenia
  • nieprawidłowe IOP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Do czego doprowadzi nieleczona jaskra?

A

do nieodwracalnej ślepoty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Gdzie rozpoczyna się neuropatia n.II w jaskrze?

A

W obszarze głowy n.II, czyli w miejscu w którym bardzo podatny na uszkodzenia jest przepływ aksoplazmy we włóknach nerwowych - tutaj włókna nerwowe zmieniają kierunek i muszą, ciasno zgrupowane, opuścić wnętrze gałki ocznej (przechodzą przez otworki w twardówce - lamina cribrosa (blaszka sitowa), tworząc n.II już poza gałką oczną

W jaskrze obserwuje się poszerzenie otworków blaszki sitowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Co jest konsekwencją neuropatii n.II w jaskrze?

A

Stopniowa utrata pola widzenia - najpierw ubytki paracentralne, potem coraz większe, ale bardzo długo jest zachowane widzenie centralne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Różne rodzaje jaskry są przyczyną ilu % obustronnej ślepoty?

A

ok.15% ->3 msce w rankingu przyczyn utraty funkcji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Epidemiologia jaskry?

A

2% u osób >40r.ż.
1/1000/rok >80r.ż.
W krajach rozwiniętych około 50% chorych trafia do okulisty (bo jaskra nie daje żadnych objawów na początku)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Teorie rozwoju uszkodzeń jaskrowych:

A

Mechaniczna

Niedokrwienna=naczyniowa

Zaburzenia autoregulacji - nieprawidłowe naczynia, krążące czynniki naczyniowe

Teoria niedokrwienna i mechaniczna współistnieją

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Teoria niedokrwienna=naczyniowa jaskry

A

Jaskra jest efektem przewlekłego niedokrwienia w małych naczyniach zaopatrujących przednią cz. n. II

wpływ za wysokiego IOP na ukrwienie n.II (przewlekłe niedokrwienie), może przyczynić się też za niskie CTK (w tym spadki CTK w nocy - big dippersi: młode, szczupłe, ambitne kobiety z zimnymi rękoma, migrena

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Teoria mechaniczna jaskry

A
  • ucisk na aksony n.II w obrębie blaszki sitowej, przerwanie przepływu aksoplazmy (subs. neurotroficzne nie krążą) -> komórki zwojowe siatkówki obumierają (czyli ciała komórek, których aksony tworzą n.II); powstaniu tych uszkodzeń sprzyja wzrost IOP i zbyt ciasne otworki w blaszce sitowej (one się koniec końców poszerzą w jaskrze)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Podstawy klasyfikacji jaskry (5)

A
  • obraz gonioskopowy kąta przesączania (otwarty/zamknięty + prawdopodobieństwo zamknięcia gdy jest wąski)
  • zmiany w tarczy n.II
  • uszkodzenie pola widzenia
  • główne czynniki ryzyka (IOP za wysokie, wiek, naczyniowe czynn. ryzyka, zmiany arteriosklerotyczne)
  • towarzyszące schorzenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Metoda van Herica

A
  • Wstępna ocena kąta przesączania,
  • badanie orientacyjne,
  • nie wymaga gonioskopu (ale badanie gonioskopowe lepsze i dokładniejsze)
  • skierowanie wąskiej szczeliny światła biomikroskopu pod kątem 60stopni na powierzchnię rogówki za rąbkiem -> uwidocznienie przekroju rogówki i powierzchni tęczówki ->uwidocznienie odległości między przednią powierzchnią tęczówki a tylną powierzchnią rogówki
  • odległość <1/4 grubości rogówki - kąt wąski
  • > 1/2 grubości rogówki - kąt szeroki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Gonioskop umieszcza się na:

A

powierzchni rogówki (metoda dotykowa)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Zmiany w tarczy n.II bardzo charakterystyczne w jaskrze:

A
  • zagłębienie tarczy n.II
  • uszkodzenie pola widzenia (zaburzenie funkcjonalne, konsekwencja zmian anatomicznych)
  • ubytki paracentralne
  • potem nosowy schód Roennego
  • potem pozostaje wyspa skroniowa
  • w końcu utrata widzenia centralnego, potem wyspy skroniowej
  • ślepota
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Obieg cieczy wodnistej

A

Jest produkowana przez nabłonek wyrostków ciała rzęskowego, gromadzi się w tylnej komorze, opływa soczewkę
Przemieszcza się przez otwór źreniczny do komory przedniej, wiruje w przedniej komorze
Przez sieć trabekularną w kącie przesądzania (m. podstawą tęczówki i nasadą rogówki; okolica rąbka rogówki) przepływa do kanału Schlemma
Dostaje się do żył nadtwardówkowych kanałami wyprowadzającymi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Konsekwencje utrudnienia odpływu cieczy wodnistej

A

Wzrost ciśnienia w przednim odcinku oka ->przeniesienie ciśnienia na tylny odcinek oka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Przyczyny utrudnienia odpływu cieczy wodnistej:

A

Zamknięcie/zarośnięcie kąta przesączania
Zmiany w kanale Schlemma
Podwyższone ciśnienie w żyłach nadtwardówkowcyh

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Którędy może alternatywnie odpływać ciecz wodnista?

A

Bardzo mała ilość - do naczyniówki

Bardzo bardzo mała ilość - absorbowana przez tęczówkę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Gonioskop zassywa się na oku, co widzimy:

A

Czerwonawe zabarwienie w okolicach kanału Schlemma - zassanie i cofnięcie się krwi z żył nadtwardówkowych przez kanały wyprowadzające

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Co zrobi pęczniejąca zaćma w kontekście jaskry?

A

Przemieszcza podstawę tęczówki i zamyka kąt przesączania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Stopnie otwarcia kąta przesączania wg. skali Shaffera

A

Stopień 4 (35-45 stopni)–szeroki kąt przesączania –zamknięcie praktycznie niemożliwe –widać wszystkie struktury kąta (nasadę tęczówki, ciało rzęskowe, ostrogę twardówki)

Stopień 3 (25-35stopni) –widać ostrogę twardówki, częściowo przesłonięte jest trabeculum

Stopień 2 (20stopni) –widać tylko fragmentarycznie trabeculum

Stopień 1 (10 stopni) –widać tylko linię Schwalbego

Stopień 0 (0stopni) –zamknięty kąt przesączania, gdy dochodzi do kontaktu rogówki z tęczówką

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jak wygląda jaskrowa tarcza nerwu wzrokowego w oftalmoskopii?

A

Obszar ogołocony z włókien nerwowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Które pęczki nerwowe pierwsze ulegają uszkodzeniu w jaskrze?

A

Skroniowe górne i dolne, nosowe górne i dolne - bardzo wrażliwe na ucisk i niedokrwienie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Które pęczki jako następne ulegają uszkodzeniu w jaskrze?

A

Pęczek tarczowo-plamkowy długo utrzymuje się niezmieniony

Najbardziej wytrzymały, najdłużej utrzymuje się pęczek nosowych włókien

24
Q

Różne postaci tarcz n.II (chodzi o głębokości)

A

Duże zagłębienie fizjologiczne:

  • Prawidłowy pionowy cup/disc =<0.3
  • asymetria >=0,2 jest podejrzana

Całkowite zagłębienie jaskrowe - brak włókien nerwowych

25
Q

Cup/disc w jaskrze

A

Ten stosunek nie zawsze jest reprezentatywny w ocenie, czy jest to zagłębienie jaskrowe - wtedy kierować się oceną pierścienia tarczowo-nerwowego

(nie oceniać cup-disc też w krótkowzroczności, nadwzroczności, małych gałkach ocznych)

26
Q

Klasyfikacja jaskry

A
  • pierwotna otwartego kąta
  • pierwotna zamkniętego kąta
  • wtórna
  • wrodzona

(podział na pierwotną(wrodzoną) i wtórną jest niezależny od podziału na jaskrę otwartego/zamkniętego kąta)

27
Q

Jaskra wtórna i pierwotna - definicje

A

Pierwotna - brak innych chorób oka ani ogólnych, które powodują wzrost IOP

Wtórna - przyczyną są zmiany w oku - np. zapalne, barwnikowe i ch. systemowe - cukrzyca, neowaskularyzacja, stosowanie GKS

28
Q

Definicja jaskry pierwotnej otwartego kąta

A

Przewlekła, powoli postępująca neuropatia nerwu wzrokowego, wykazująca charakterystyczne morfologiczne zmiany w tarczy n.II i w warstwie włókien nerwowych siatkówki, przy braku innych schorzeń ocznych lub wrodzonych anomalii

Konsekwencja: ubytki w polu widzenia

29
Q

Wraz z czym rośnie ryzyko jaskry pierwotnej otwartego kąta?

A

ze wzrostem IOP

30
Q

Jak dzielimy jaskrę pierwotną otwartego kąta?

A
  • z wysokim

- z prawidłowym/niskim ciśnieniem wewn.gałkowym

31
Q

Czynniki ryzyka i szybszej progresji jaskry pierwotnej otwartego kąta

A
  • wyższe IOP,
  • zaawansowany wiek
  • naczyniowe czynniki ryzyka
  • rasa (afro-caribbean)
  • towarzyszące schorzenia (jaskra w rodzinie, myopia >4 dioptrie)
32
Q

Plamka i plama ślepa - jak ułożone względem siebie?

A

Plama ślepa jest nosowo od centralnej siatkówki

tarcza n.II jest nosowo

33
Q

Rozpoznanie jaskry pierwotnej otwartego kąta (jakie badanka)

A

Tonometria - pomiar IOP (najdokładniej dotykowym tonometrem Goldmana; tonometr pneumatyczny daje orientacyjne wyniki)

Gonioskopia - prawidłowy otwarty kąt

Oftalmoskopia - uszkodzenie jaskrowe, przesunięcie pnia naczyniowego donosowo

Perymetria - ubytki w polu widzenia

34
Q

Naczyniowe czynniki ryzyka jaskry otwartego kąta obserwowane w oftalmoskopii:

A

Miejscowe:

  • krwotoczki na tarczy
  • zanik okołotarczowy
  • stwardnienie naczyniówki
  • zwężenie tętniczek
35
Q

Ogólne czynniki ryzyka jaskry otwartego kąta:

A

Ogólne:

  • schorzenia mózgowe (AD,PD)
  • ch. ukł. sercowo-naczyniowego
  • skurcz naczyniowy:zimne ręce i stopy, objaw Raynauda, migrena
  • niskie CTK
  • cukrzyca
  • hipercholesterolemia/ hiperlipidemia
36
Q

Zmiany w tarczy n.II w jaskrze - jak postępują

A
  • postępuje zagłębienie tarczy n.II
  • otworki w lamina cribrosa się poszerzają
  • pień naczyniowy przesuwa się donosowo
  • pierścień nerwowo-siatkówkowy się zwęża, może być powygryzany
  • włókna nerwowe zanikają (ISNT -inferior-superior-nasal-temporal)
37
Q

Badania dodatkowe w diagnostyce i monitorowaniu neuropatii jaskrowej

A

Ocena pierścienia nerwowo-siatkówkowego:

(poza wziernikowaniem) HRT, OCT, GDX

38
Q

Zmiany w polu widzenia w jaskrze, po kolei

A
  1. paracentralne zmiany, mroczki łukowate, poszerzona plama ślepa
  2. zaczyna się schód nosowy i łączy się z paracentralnymi mroczkami
  3. Pozostaje tylko widzenie centralne(włókna pęczka tarczowo-plamkowego) i wyspa skroniowa(włókna nosowe)
  4. Tracimy widzenie centralne, pozostaje wyspa skroniowa
  5. Całkowita ślepota

NIEODWRACALNE

39
Q

Leczenie jaskry otwartego kąta

A

Oceniamy skuteczność na podstawie dynamiki zmian

Farmakologiczne (zazwyczaj politerapia):

  1. Prostaglandyny
  2. B-blokery
  3. Sympatykomimetyki
  4. Inh. anhydrazy węglanowej (krople miejscowo/ogólnie)

Laserowe
Operacyjne (operacje przetokowe, stenty, zastawki) - wytworzenie drogi odpływu cieczy wodnistej z wnętrza gałki ocznej
Ostatecznie - uszkodzenie ciała rzęskowego, przy zmniejszyć produkcję cieczy wodnistej

40
Q

Jaskra pierwotna zamkniętego kąta - czym różni się od jaskry pierwotnej otwartego kąta?

A
  • sposobem leczenia (irydektomia lub irydotomia - wytworzenie przepływu między tylną a przednią komorą)
  • późnymi powikłaniami (zrosty zamykające kąt, wynikające z wielokrotnych zapaleń przy zamykającym się kącie -> dochodzi do trwałego zamknięcia kąta)
  • zamknięcie kąta może być powikłaniem po zabiegach przetokowych, może być też w jaskrze złośliwej
41
Q

Jak wygląda blok źreniczny?

A

Ciecz wodnista ma utrudnienie odpływu przez otwór źreniczny (np. przy pęczniejącej soczewce, zrostach tęczówkowo-soczewkowych (tylnych), przy takiej urodzie)

Tęczówka tak jakby się wypukla do komory przedniej

42
Q

Klasyfikacja jaskry zamkniętego kąta (5)

A
  1. Ukryta - bezobjawowa
    - ale przy wejściu do ciemnego pomieszczenia, po kroplach rozszerzających źrenicę -> rozszerza się źrenica i fałduje podstawa nasady tęczówki -> zamknięcie wąskiego kąta
  2. Podostra - okresowe zamknięcie kąta, może wystąpić ostry atak lub stan przewlekły
  3. Ostra - nagłe zamknięcie kąta,
  4. Przewlekła - przez okresowe zamykanie się kąta, może przebiegać bez ostrych ataków
  5. Dokonana
43
Q

Ile może mierzyć IOP w ostrym ataku jaskry?

A

Może przekraczać 60mmHg (50-100mmHg; norma to 21), a nawet być niemierzalne

44
Q

Objawy ostrego ataku jaskry

A

TO STAN NAGŁY

  • Ból oka, głowy, żuchwy, skroni
  • nudności i wymioty
  • zamazane widzenie (halo wokół źródła światła - wysokie IOP powoduje obrzęk nabłonka rogówki i rozproszenie światła)
45
Q

Co w badaniu w ostrym ataku jaskry?

A
  • wysokie IOP (50-100mmHg)
  • silne przekrwienie oka (czerwone oko)
  • spłycenie przedniej komory
  • przymglenie rogówki
  • pionowo-owalna, poszerzona źrenica, nie reagująca na światło, z trudem reaguje na miotyki (krople zwężające)
46
Q

Oko po ataku jaskry: (zespół poatakowy)

A

sfałdowanie błony Descemeta, segmentowe zaniki w miąższu tęczówki, uszkodzenie zwieracza źrenicy(sztywna poszerzona źrenica), zrosty tylne
przymglenie przedniej torebki soczewki - zaćma poatakowa (glaukomflecken)

47
Q

Leczenie ostrego ataku jaskry: farmakologiczne

A
  • krople 2% pilokarpina co 15 minut zwężenie źrenicy ->odciągnięcie nasady tęczówki -> zmniejszenie masy miąższu tęczówki u jej podstawy -> poszerzenie wąskiego kąta przesączania
  • b-blokery - zmniejszają produkcję cieczy wodnistej
  • alfa2-agoniści
  • acetazolamid i.v/p.o
  • leki hiperosmotyczne (mannitol)
48
Q

Leczenie zabiegowo/chirurgiczne ostrego ataku jaskry?

A

Obwodowa irydotomia laserowa przypodstawna - rozerwanie podstawy tęczówki - wytworzenie otworków -> przepływ cieszy wodnistej z tylnej do przedniej komory -> pogłębienie komory przedniej

Leczenie chirurgiczne można rozważyć po ostrym ataku jaskry: operacje przetokowe (najczęściej trabekulektomię)

49
Q

Jaskra wrodzona (buphthalmus = woloocze = hydrophthalmus)

A
  • “duże, piękne oczy”
  • Niepokojąca jest asymetria
  • Czasami tak wysokie ciśnienie w jednym oku, że dochodzi do przymglenia rogówki
  • Ściana gałki ocznej jest plastyczna u dzieci -> podwyższone IOP -> rozdęcie, powiększenie gałki ocznej i rogówki; pęknięcia w błonie Descemeta (=linie Haaba)
50
Q

Dno oka w jaskrze wrodzonej

A

typowe objawy jaskry, uszkodzenie n. II postępuje tak samo jak u dorosłych

51
Q

Jak leczymy jaskrę wrodzoną

A

głównie operacyjnie (goniotomia - nacięcie okolicy kąta przesączania; jak nieskuteczna to
trabekuloktomia-zabieg przetokowy, ciecz wodnista z tylnej komory przepływa pod płatkiem twardówki pod spojówkę)

52
Q

Najczęstsza przyczyna jaskry wrodzonej

A

Tkanka mezodermalna, blokująca odpływ cieczy wodnistej do kąta przesączania

53
Q

Leczenie jaskry - cel

A

zahamowanie dalszej progresji

54
Q

Leczenie jaskry (aka jeden cel i jakie 3 sposoby mamy by go osiągnąć)

A

Obniżanie IOP:

  • farmakologiczne (miejscowo/systemowo)
  • Laseroterapia
  • Chirurgiczne
55
Q

Stenty w chirurgii jaskry

A
  • Małoinwazyjna chirurgia jaskry
  • sztuczne implanty drenujące w jaskrze wtórnej, neowaskularnej
  • implanty drenują płyn z komory przedniej na zewnątrz, pod spojówkę
  • staramy się wytworzyć blizny filtracyjne podspojówkowe