Zaburzenia przytomności Flashcards
przytomność
zdolność do odbioru bodźców ze środowiska zewnętrznego i reagowania na nie
zaburzenia przytomności = ilościowe zaburzenia świadomości
kontinuum zaburzeń: przytomność => senność => stupor => śpiączka
świadomość
świadomość
klasyfikacja śpiączki:
1) z symetrycznymi objawami, niezwiązana z uszkodzeniem strukturalnym => np. przyczyny metabol.
2) z symetrycznymi objawami, związana z uszkodzeniem strukturalnym => np. krwotok do pnia mózgu
3) z niesymetrycznymi objawami, związana z uszkodzeniem strukturalnym => np. ropień mozgu
Badanie pacjenta z zaburzeniami przytomności
1) ocena podstawowych czynności życiowych – drożność dróg oddechowych – wydolność oddechowa i krążeniowa 2) badanie ogólne – CTK (wzrost / spadek) – brady/tachykardia – brady/tachypnoe – gorączka / hipotermia – skóra, głowa i szyja, oczy, jama ustna objaw Battle'a = zasinienie wyrostka sutkowatego, obecne przy złamaniach podstawy czaszki
Badanie pacjenta z zaburzeniami przytomności badanie neurologiczne
ocena stopnia zaburzeń świadomości – według Glasgow Coma Scale (GCS)
– minimum 3pkt, maksimum 15pkt
– oceniana jest odpowiedź słowna (5pkt), ruchowa (6pkt) i otwieranie oczu (4pkt)
– < 8 pkt = brak przytomności
– ograniczona użyteczność u osób zaintubowanych, z rozległymi obrażeniami twarzy i afazją
– asymetryczna reakcja na bodziec bólowy może sugerować miejsce uszkodzenia (!)
Badanie pacjenta z zaburzeniami przytomności wygląd źrenic:
– szpilkowate => uszkodzenie mostu
– małe, reaktywne => przyczyny metaboliczne
– poszerzona, niereaktywna źrenica => uszkodzenie n. III
– średnie, niereaktywne => uszkodzenie śródmózgowia
Badanie pacjenta z zaburzeniami przytomności sposób oddychania
– oddech Cheyne’a-Stokesa => oddech narasta i maleje “falowo”, regularnie
– ośrodkowa hiperwentylacja neurogenna => szybkie, głębokie oddechy
– oddech apneustyczny => okresowe zatrzymanie oddechu na szczycie wdechu
– oddech klasterowy => oddechy występują w “klasterach” z bezdechem pomiędzy nimi
– oddech ataktyczny => oddechy “bezładne”, nieregularne, raz głębokie, raz płytkie
Badanie pacjenta z zaburzeniami przytomności ustawienie gałek ocznych w spoczynku
– ustawienie niesymetryczne => porażenie nn gałkoruchowych, zez utajony
– zwrot gałek ocznych w stronę niedowładu kończyn => uszkodzenie mostu
– zwrot gałek ocznych w stronę przeciwną do niedowładu kończyn => uszkodzenie półkuli
– zwrot w dół => uszkodzenie nakrywki śródmózgowia
– zwrot w górę => różne miejsca uszkodzenia, czasami bez uszkodzenia strukturalnego
Badanie pacjenta z zaburzeniami przytomności spontaniczne ruchy gałek ocznych:
– sprawiające wrażenie celowych => zespół zamknięcia, katatonia, stan wegetatywny
– “pływające gałki oczne” => na ogól przy śpiączce metabolicznej, toksycznej, uszk. obu półkul
– “ocular bobbing” => uszkodzenie mostu
Badanie pacjenta z zaburzeniami przytomności odruchowe ruchy gałek ocznych
1) odruch oczno-głowowy (wolno badać tylko jeśli kręgosłup szyjny na pewno nie jest uszkodzony!)
- skojarzony ruch gałek ocznych w kierunku przeciwnym do kierunku biernego ruchu głową
- “objaw oczu lalki”
2) test kaloryczny
- zimna woda podana do przewodu słuchowego zewnętrznego powoduje zwrot gałek ocznych w
kierunku drażnionego ucha
Badanie pacjenta z zaburzeniami przytomności ocena układu ruchowego
– pozycja odkorowania = zgięcie kończyn górnych, wyprost kończyn dolnych
– pozycja odmóżdżeniowa = rotacja wewnętrzna i zgięcie w nadgarstku kończyn górnych
– zwrot głowy
– asymetria napięcia mm, ruchów w odpowiedzi na bodziec, odruchów głębokich
– obecność objawów patologicznych
Najczęstsze stany mylone ze śpiączką
zespół zamknięcia stan wegetatywny stan minimalnej świadomości abulia katatonia
zespół zamknięcia
– następstwo uszkodzenia mostu
– odcięte są wszystkie ruchy dowolne za wyjątkiem ruchów gałek ocznych – za ich pomocą pacjent
może komunikować się z otoczeniem
– chory jest przytomny (!)
stan wegetatywny
– stan, w którym u chorego nie stwierdza się żadnych oznak świadomości, zaś zachowane są
czynności wegetatywne, takie jak oddech, krążenie, cykl sen-czuwanie, stereotypowe reakcje
ruchowe w odpowiedzi na bodziec)
– o przetrwałym stanie wegetatywnym mówimy, kiedy trwa ponad miesiąc
– najczęściej występuje jako zejście śpiączki
stan minimalnej świadomości
– odróżniany od stanu wegetatywnego na podstawie obecności powtarzalnych i przewidywalnych
reakcji na bodźce zewnętrzne (np ruchy celowe, spełnianie poleceń
abulia
– chory jest przytomny, ale nie mówi i nie wykonuje ruchów spontanicznych
– przyczyną są zaburzenia napędu i stępienie emocji, na ogół wskutek uszkodzenia płatów czołowych
katatonia
– chory potrafi siedzieć i stać, ale nie wykonuje ruchów spontanicznych
– najczęściej jest objawem schizofrenii
Kryteria śmierci mózgu
1) śpiączka + brak reakcji na bodźce bólowe
2) brak ruchów oddechowych w odpowiedzi na hiperkapnię (po podawaniu O2 przez 10 minut)
3) brak jakichkolwiek odruchów z pnia mózgu
4) brak potencjalnie odwracalnych przyczyn zahamowania czynności mózgu
5) izoelektryczna linia EEG, brak przepływu mózgowego w angiografii – znaczenie pomocnicze
Jakościowe zaburzenia świadomości
stan konfuzyjny (przymglenie, zmącenie)
majaczenie (delirium)
splątanie
stan pomroczny
stan konfuzyjny (przymglenie, zmącenie)
– upośledzenie orientacji w czasie i przestrzeni, zaburzenia koncentracji i kontaktu słownego
– senność, apatia
majaczenie (delirium)
– ostry początek zaburzeń psychicznych z fluktuującym przebiegiem
– zaburzenia zachowania, emocjonalne, upośledzenie pamięci, deficyt uwagi
– objawy rozwijają się szybko, stopień ich nasilenia zmienia się w ciągu doby
– możne je rozpoznać jedynie wówczas, gdy stwierdzi się jego bezpośredni związek z chorobą
somatyczną, zatruciem lub odstawieniem substancji psychoaktywnych czy leków
– delirium może wywołać każda choroba przewlekła
– czynnikami ryzyka są m.in. starszy wiek, otępienie, choroby OUN, zaburzenia elektrolitowe
– leczenie:
• ustalenie przyczyny
• leki: kwetiapina, haloperidol, w odstawieniu alkoholu – diazepam
• ułatwienie orientacji, prawidłowe nawodnienie i odżywienie, higiena snu
splątanie
– dezorientacja co do własnej osoby i otoczenia, zaburzenia toku myślenia
– pobudzenie, omamy
stan pomroczny
– znaczne zawężenie świadomości, dezorientacja co do własnej osoby i otoczenia
– zaburzenia pamięci świeżej i dawnej
– złożone i pozornie celowe ruchy
