Choroby nerwów obwodowych

Question 1

CHOROBY NERWÓW OBWODOWYCH

Answer 1

neuropatia = objawy uszkodzenia pnia nerwu obwodowego
– mononeuropatia (uszkodzenie pojedynczego nerwu przez czynnik miejscowy np. ucisk, uraz)
– neuropatia wieloogniskowa (uszkodzenie kilku nerwów w takim mechanizmie jak mononeuropatia)
– polineuropatia (uszkodzenie większości lub wszystkich nerwów przez czynnik działający ogólnie)
neuritis = objawy uszkodzenia nerwu przez czynnik zapalny
neuralgia = ból zlokalizowany w obszarze unerwienia danego nerwu

Question 2

Uszkodzenie nerwu

Answer 2

zwyrodnienie Wallera
uszkodzenie pierwotnie aksonalne
pierwotna odcinkowa demielinizacja

Question 3

Uszkodzenie nerwu

zwyrodnienie Wallera

Answer 3

– występuje po nagłym uszkodzeniu nerwu (uraz, niedokrwienie, zapalenie)
– najpierw dochodzi do uszkodzenia aksonu, zaraz potem mieliny
– dochodzi do rozpadu włókna nerwowego

Question 4

Uszkodzenie nerwu

uszkodzenie pierwotnie aksonalne

Answer 4

– początek w obwodowej części neuronu
– najwcześniej zmiany pojawiają się w najdłuższych nerwach
– przyczyny: np. cukrzyca

Question 5

Uszkodzenie nerwu

pierwotna odcinkowa demielinizacja

Answer 5

– przyczyny: uszkodzenie kom. Schwanna, choroby autoimmunologiczne
– powtarzająca się demielinizacja i remielinizacja powoduje powstanie cebulowatych struktur
(neuropatia przerostowa)

Question 6

objawy uszkodzenia nerwu:

Answer 6

• ruchowe => niedowłady, zaniki mięśni, osłabienie odruchów (uszkodzenie DNM!)
• czuciowe => niedoczulica, parestezje, dysestezje, ból, przeczulica
• autonomiczne => naczynioruchowe, troficzne, hipotonia ortostatyczna, arytmie, zab. Kontroli
zwieraczy, impotencjas

Question 7

Zespoły cieśni

Answer 7

– neuropatie z uwięźnięcia
– uszkodzenie wynika z przewlekłego ucisku na nerw położony w wąskim kanale
– zaczyna się od bólu i parestezji, które występują przy konkretnym ułożeniu ręki
– objaw Tinela = opukiwanie miejsca ucisku powoduje uczucie “przepływu prądu” wzdłuż nerwu
– potem pojawiają się objawy ubytkowe (niedoczulica, niedowłady)
– ocena: badanie przewodnictwa nerwowego, EMG, USG, MR

Question 8

zespół cieśni nadgarstka

Answer 8

– najczęstszy zespół cieśni
– częściej występuje u kobiet
– początek ok 40-60rż, choruje zazwyczaj ręka dominująca
– uszk. nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka, zamkniętego od przodu troczkiem zginaczy
– szczególnie narażeni są chorzy z RZS, cukrzycą, ciężarne, intensywnie pracujący rękami
– objawy: mrowienie, drętwienie, osłabienie kciuka, palca wskazującego i środkowego
– typowo występuje tzw. brachialgia paraestethica nocturna = ból i mrowienie w nocy
– objaw Phalena = zgięcie nadgarstka przy wyprostowanych palcach powoduje ból i parestezje
– w zaawansowanych przypadkach: zanik mm kłębu kciuka
– postępowanie: USG, badanie elektrofizjologiczne, konsultacja chirurgiczna

Question 9

Uszkodzenie nerwu łokciowego

Answer 9

– na ogół na wysokości łokcia (biegnie tu powierzchownie, jest podatny na urazy)
– objawy: ręka szponiasta, upośledzenie odwodzenia i przywodzenia palców, zanik kłębika,
zaburzenia czucia na palcu 5 i połowie 4

Question 10

Uszkodzenie nerwu promieniowego

Answer 10

– “porażenie sobotniej nocy”
– występuje po złamaniu trzonu kości ramieniowej lub u osób śpiących z głową na ramieniu
– zaburzenia prostowania ręki w nadgarstku, zaburzenia czucia w zakresie kciuka i palca
wskazującego po stronie grzbietowej dłoni

Question 11

Uszkodzenie nerwu skórnego bocznego uda

Answer 11

– inaczej meralgia
– parestezje i niedoczulica na bocznej powierzchni uda
– przyczyna: ucisk nerwu przez więzadło pachwinowe (otyli, ciężarne, pacjenci leżący)

Question 12

Uszkodzenie nerwu strzałkowego wspólnego

Answer 12

– upośledzenie zgięcia grzbietowego stopy
– zaburzenia czucia na bocznej powierzchni podudzia i grzbiecie stopy
– chód koguci, pacjent nie chodzi na piętach
– zachowany odruch skokowy i czucie głębokie

Question 13

Uszkodzenie nerwu udowego

Answer 13

uszkodzenie poniżej więzadła pachwinowego
– zanik mięśnia czworogłowego uda
– osłabienie prostowania w stawie kolanowym
– zniesiony odruch kolanowy
– upośledzenie czucia na przednio-przyśrodkowej powierzchni podudzia
uszkodzenie powyżej więzadła pachwinowego
– jak wyżej + zaburzenia czucia dotyczące przedniej powierzchni uda

Question 14

różnicowanie neuropatii

Answer 14

pleksopatia, radikulopatia, miopatia, choroba neuronu ruchowego

Question 15

Polineuropatie

Answer 15

– objawy czuciowe, ruchowe i autonomiczne
– objawy są symetryczne, zaczynają się dystalnie i najczęściej w kończynach dolnych
– w wywiadzie należy spytać o występowanie rodzinne, choroby współistniejące, narażenie na
czynniki toksyczne oraz zaburzenia wchłaniania i restrykcyjne diety
– przyczyny: metaboliczne, toksyczne, zapalne, niedobory witamin, zakażenia, choroby układowe,
dziedziczne, zespoły paraneoplastyczne

Question 16

Polineuropatie przebieg:

Answer 16

– ostry => zespół Guillain-Barre, uszkodzenia toksyczne
– podostry => zespoły paraneoplastyczne, CIDP
– przewlekły => dziedziczne, metaboliczne
– nawracający => CIDP, porfiria

Question 17

Polineuropatie leki powodujące polineuropatię

Answer 17

cytostatyki, tuberkulostatyki, sole złota, disulfiram

Question 18

Dziedziczne neuropatie czuciowo-ruchowe

Answer 18

– grupa chorób typu Charcot-Marie-Tooth

– różny sposób dziedziczenia i zmiany w badaniach elektrofizjologicznych

Question 19

CMT1

Answer 19

– początek w 1-3 dekadzie życia
– na ogół zaczyna się od opadania stóp, potem dochodzą niedowłady krótkich mięśni rąk
– typowo występują stopy końsko-szpotawe, wydrążone, bagnetowato ustawione palce stóp
– w badaniu elektrofizjologicznym: polineuropatia demielinizacyjna

Question 20

CMT1

Answer 20

> dystalny zanik mięśni

Question 21

Zespół Guillain-Barre

Answer 21

– ostra pozapalna polineuropatia demielinizaycjna
– postać klasyczna jest pierwotnie demielinizacyjna, rzadsza postać – pierwotnie aksonalna
– przyczyną jest proces autoimmunologiczny
– liczne czynniki wyzwalające: infekcje, szczepienia, nowotwory
– objawy: postępujący niedowład kończyn, zniesienie lub osłabienie odruchów, częste zajęcie twarzy i
układu autonomicznego, brak gorączki, współistnieją objawy podrażnienia korzeni nerwowych
– w PMR: rozszczepienie białkowo komórkowe
– w badaniu elektrofizjologicznym: zwolnienie szybkości lub blok przewodzenia
– jest to stan potencjalnego zagrożenia życia – konieczna jest hospitalizacja
– postępowanie: plazmaferezy, IVIG
– większość chorych zdrowieje w przeciągu 4-6 miesięcy, 15% ma trwałe ubytki, 5% umiera
– przyczyny zgonu: zaburzenia autonomiczne (arytmie), niewydolność oddechowa
– nawroty występują u 10% chorych

Question 22

CIDP (przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna)

Answer 22

– przewlekła neuropatia o podłożu autoimmunologicznym
– przebieg postępujący lub nawracający
– najczęściej występuje u dorosłych, początek 40-60rż
– symetryczny, zarówno proksymalny jak i dystalny, niedowład kończyn górnych i dolnych
– większość chorych ma objawy czuciowe i ruchowe, nieliczny tylko czuciowe lub tylko ruchowe
– odruchy głębokie osłabione lub nieobecne
– czasami zajęte są nerwy czaszkowe
– u większości chorych zwiększone stężenie białka w PMR
– w MR: przerost i wzmocnienie sygnału korzeni nerwowych i nerwów obwodowych
– leczenie: sterydy, plazmaferezy, IVIG, immunosupresja, rehabilitacja

Question 23

Radikulopatia

Answer 23

– uszkodzenie korzenia nerwowego
– przyczyny: najczęściej choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa i dyskopatie, ale też zwężenie kanału
kręgowego, uraz, cukrzyca, ropnie, guzy, zakażenia, zespół Guillain-Barre

Question 24

Radikulopatia objawy ubytkowe:

Answer 24

– zaburzenia czucia w obrębie dermatomu

– objawy uszkodzenia DNM

Question 25

Radikulopatia objawy podrażnieniowe

Answer 25

– ból samoistny w obrębie dermatomu nasilany przez kaszel, kichanie i próbę Valsalvy
– objawy rozciągowe:
Laseque’a => u pacjenta leżącego na plecach uniesienie nogi do góry wywołuje ból tylnej pow. nogi
Mackiewicza => u pacjenta leżącego na brzuchu zgięcie nogi w kolanie wywołuje ból przedniej pow. uda
Fajersztajna-Krzemickiego => wystąpienie bólu w chorej nodze podczas badania obj. Laseque’a na zdrowej

Question 26

Uszkodzenie splotu ramiennego

przyczyny

Answer 26

urazy, ucisk (żebro szyjne, guz Pancoasta), naciek nowotworu, długotrwałe znieczulenie ogólne
z odwiedzonym ramieniem, RTH, zapalenia

Question 27

Uszkodzenie splotu ramiennego

uszkodzenie pnia górnego (Erba)

Answer 27

– niedowład proksymalny kończyny górnej
– zniesienie odruchu z bicepsa, osłabienie odruchu promieniowego
– ręka zwisa w pozycji “kelnera czekającego na napiwek”
– zaburzenia czucia typu korzeniowego C5-C6

Question 28

Uszkodzenie splotu ramiennego

uszkodzenie pnia dolnego (Klumpke)

Answer 28

– niedowład dystalny kończyny górnej, porażenie i zanik krótki mm ręki, zginaczy palców, nadgarstka
– czasem zespół Hornera
– zaburzenia czucia typu korzeniowego C8-Th1

Question 29

Uszkodzenie splotu lędźwiowo-krzyżowego

przyczyny

Answer 29

urazy, operacje, nowotwory, niedokrwienie, RTH, krwiak zaotrzewnowy, amiotrofia cukrzycowa

Question 30

Uszkodzenie splotu lędźwiowo-krzyżowego

uszkodzenie części lędźwiowej

Answer 30

– upośledzone zginanie i przywodzenie w stawie biodrowym, prostowanie w stawie kolanowym
– niedoczulica w obrębie pachwiny, zewnetrznych narządów płciowych, bocznej, przedniej i
przyśrodkowej powierzchni uda, przyśrodkowej powierzchni podudzia
– osłabienie odruchu kolanowego, nosidłowego i z przywodzicieli
– zaburzenia potliwości i naczynioruchowe skóry kończyny dolnej

Question 31

Uszkodzenie splotu lędźwiowo-krzyżowego

uszkodzenie części krzyżowej

Answer 31

– upośledzone odwodzenie, prostowanie i rotacja do wewnątrz w stawie biodrowym, zginanie w
stawie kolanowym i ruchy stopą
– niedoczulica w obrębie stopy, bocznej i tylnej powierzchni podudzia i tylnej powierzchni uda
– osłabienie lub brak odruchu skokowego