Choroby nerwów obwodowych Flashcards
CHOROBY NERWÓW OBWODOWYCH
neuropatia = objawy uszkodzenia pnia nerwu obwodowego
– mononeuropatia (uszkodzenie pojedynczego nerwu przez czynnik miejscowy np. ucisk, uraz)
– neuropatia wieloogniskowa (uszkodzenie kilku nerwów w takim mechanizmie jak mononeuropatia)
– polineuropatia (uszkodzenie większości lub wszystkich nerwów przez czynnik działający ogólnie)
neuritis = objawy uszkodzenia nerwu przez czynnik zapalny
neuralgia = ból zlokalizowany w obszarze unerwienia danego nerwu
Uszkodzenie nerwu
zwyrodnienie Wallera
uszkodzenie pierwotnie aksonalne
pierwotna odcinkowa demielinizacja
Uszkodzenie nerwu
zwyrodnienie Wallera
– występuje po nagłym uszkodzeniu nerwu (uraz, niedokrwienie, zapalenie)
– najpierw dochodzi do uszkodzenia aksonu, zaraz potem mieliny
– dochodzi do rozpadu włókna nerwowego
Uszkodzenie nerwu
uszkodzenie pierwotnie aksonalne
– początek w obwodowej części neuronu
– najwcześniej zmiany pojawiają się w najdłuższych nerwach
– przyczyny: np. cukrzyca
Uszkodzenie nerwu
pierwotna odcinkowa demielinizacja
– przyczyny: uszkodzenie kom. Schwanna, choroby autoimmunologiczne
– powtarzająca się demielinizacja i remielinizacja powoduje powstanie cebulowatych struktur
(neuropatia przerostowa)
objawy uszkodzenia nerwu:
• ruchowe => niedowłady, zaniki mięśni, osłabienie odruchów (uszkodzenie DNM!)
• czuciowe => niedoczulica, parestezje, dysestezje, ból, przeczulica
• autonomiczne => naczynioruchowe, troficzne, hipotonia ortostatyczna, arytmie, zab. Kontroli
zwieraczy, impotencjas
Zespoły cieśni
– neuropatie z uwięźnięcia
– uszkodzenie wynika z przewlekłego ucisku na nerw położony w wąskim kanale
– zaczyna się od bólu i parestezji, które występują przy konkretnym ułożeniu ręki
– objaw Tinela = opukiwanie miejsca ucisku powoduje uczucie “przepływu prądu” wzdłuż nerwu
– potem pojawiają się objawy ubytkowe (niedoczulica, niedowłady)
– ocena: badanie przewodnictwa nerwowego, EMG, USG, MR
zespół cieśni nadgarstka
– najczęstszy zespół cieśni
– częściej występuje u kobiet
– początek ok 40-60rż, choruje zazwyczaj ręka dominująca
– uszk. nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka, zamkniętego od przodu troczkiem zginaczy
– szczególnie narażeni są chorzy z RZS, cukrzycą, ciężarne, intensywnie pracujący rękami
– objawy: mrowienie, drętwienie, osłabienie kciuka, palca wskazującego i środkowego
– typowo występuje tzw. brachialgia paraestethica nocturna = ból i mrowienie w nocy
– objaw Phalena = zgięcie nadgarstka przy wyprostowanych palcach powoduje ból i parestezje
– w zaawansowanych przypadkach: zanik mm kłębu kciuka
– postępowanie: USG, badanie elektrofizjologiczne, konsultacja chirurgiczna
Uszkodzenie nerwu łokciowego
– na ogół na wysokości łokcia (biegnie tu powierzchownie, jest podatny na urazy)
– objawy: ręka szponiasta, upośledzenie odwodzenia i przywodzenia palców, zanik kłębika,
zaburzenia czucia na palcu 5 i połowie 4
Uszkodzenie nerwu promieniowego
– “porażenie sobotniej nocy”
– występuje po złamaniu trzonu kości ramieniowej lub u osób śpiących z głową na ramieniu
– zaburzenia prostowania ręki w nadgarstku, zaburzenia czucia w zakresie kciuka i palca
wskazującego po stronie grzbietowej dłoni
Uszkodzenie nerwu skórnego bocznego uda
– inaczej meralgia
– parestezje i niedoczulica na bocznej powierzchni uda
– przyczyna: ucisk nerwu przez więzadło pachwinowe (otyli, ciężarne, pacjenci leżący)
Uszkodzenie nerwu strzałkowego wspólnego
– upośledzenie zgięcia grzbietowego stopy
– zaburzenia czucia na bocznej powierzchni podudzia i grzbiecie stopy
– chód koguci, pacjent nie chodzi na piętach
– zachowany odruch skokowy i czucie głębokie
Uszkodzenie nerwu udowego
uszkodzenie poniżej więzadła pachwinowego
– zanik mięśnia czworogłowego uda
– osłabienie prostowania w stawie kolanowym
– zniesiony odruch kolanowy
– upośledzenie czucia na przednio-przyśrodkowej powierzchni podudzia
uszkodzenie powyżej więzadła pachwinowego
– jak wyżej + zaburzenia czucia dotyczące przedniej powierzchni uda
różnicowanie neuropatii
pleksopatia, radikulopatia, miopatia, choroba neuronu ruchowego
Polineuropatie
– objawy czuciowe, ruchowe i autonomiczne
– objawy są symetryczne, zaczynają się dystalnie i najczęściej w kończynach dolnych
– w wywiadzie należy spytać o występowanie rodzinne, choroby współistniejące, narażenie na
czynniki toksyczne oraz zaburzenia wchłaniania i restrykcyjne diety
– przyczyny: metaboliczne, toksyczne, zapalne, niedobory witamin, zakażenia, choroby układowe,
dziedziczne, zespoły paraneoplastyczne
Polineuropatie przebieg:
– ostry => zespół Guillain-Barre, uszkodzenia toksyczne
– podostry => zespoły paraneoplastyczne, CIDP
– przewlekły => dziedziczne, metaboliczne
– nawracający => CIDP, porfiria
Polineuropatie leki powodujące polineuropatię
cytostatyki, tuberkulostatyki, sole złota, disulfiram
Dziedziczne neuropatie czuciowo-ruchowe
– grupa chorób typu Charcot-Marie-Tooth
– różny sposób dziedziczenia i zmiany w badaniach elektrofizjologicznych
CMT1
– początek w 1-3 dekadzie życia
– na ogół zaczyna się od opadania stóp, potem dochodzą niedowłady krótkich mięśni rąk
– typowo występują stopy końsko-szpotawe, wydrążone, bagnetowato ustawione palce stóp
– w badaniu elektrofizjologicznym: polineuropatia demielinizacyjna
CMT1
> dystalny zanik mięśni
Zespół Guillain-Barre
– ostra pozapalna polineuropatia demielinizaycjna
– postać klasyczna jest pierwotnie demielinizacyjna, rzadsza postać – pierwotnie aksonalna
– przyczyną jest proces autoimmunologiczny
– liczne czynniki wyzwalające: infekcje, szczepienia, nowotwory
– objawy: postępujący niedowład kończyn, zniesienie lub osłabienie odruchów, częste zajęcie twarzy i
układu autonomicznego, brak gorączki, współistnieją objawy podrażnienia korzeni nerwowych
– w PMR: rozszczepienie białkowo komórkowe
– w badaniu elektrofizjologicznym: zwolnienie szybkości lub blok przewodzenia
– jest to stan potencjalnego zagrożenia życia – konieczna jest hospitalizacja
– postępowanie: plazmaferezy, IVIG
– większość chorych zdrowieje w przeciągu 4-6 miesięcy, 15% ma trwałe ubytki, 5% umiera
– przyczyny zgonu: zaburzenia autonomiczne (arytmie), niewydolność oddechowa
– nawroty występują u 10% chorych
CIDP (przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna)
– przewlekła neuropatia o podłożu autoimmunologicznym
– przebieg postępujący lub nawracający
– najczęściej występuje u dorosłych, początek 40-60rż
– symetryczny, zarówno proksymalny jak i dystalny, niedowład kończyn górnych i dolnych
– większość chorych ma objawy czuciowe i ruchowe, nieliczny tylko czuciowe lub tylko ruchowe
– odruchy głębokie osłabione lub nieobecne
– czasami zajęte są nerwy czaszkowe
– u większości chorych zwiększone stężenie białka w PMR
– w MR: przerost i wzmocnienie sygnału korzeni nerwowych i nerwów obwodowych
– leczenie: sterydy, plazmaferezy, IVIG, immunosupresja, rehabilitacja
Radikulopatia
– uszkodzenie korzenia nerwowego
– przyczyny: najczęściej choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa i dyskopatie, ale też zwężenie kanału
kręgowego, uraz, cukrzyca, ropnie, guzy, zakażenia, zespół Guillain-Barre
Radikulopatia objawy ubytkowe:
– zaburzenia czucia w obrębie dermatomu
– objawy uszkodzenia DNM
