Układ Czuciowy Flashcards
układ czucia:
zmysły => wzrok, węch, słuch, smak, równowaga (odbierane za pomocą nn czaszkowych)
– czucie trzewne
– czucie somatyczne
1) eksterorecepcja => czucie powierzchowne (dotyk, ból, temperatura)
2) propriorecepcja => czucie głębokie (ucisk, wibracja)
receptory (w skórze lub mięśniach, stawach, trzewiach)
I rz. neuron = komórka dwubiegunowa zwojów rdzeniowych (wchodzi do korzenia tylnego rdzenia)
II rz. neuron = przewodzi bodziec czuciowy z rdzenia kręgowego do wzgórza
III rz. neuron = przewodzi bodziec ze wzgórza do kory czuciowej (płat ciemieniowy)
Czucie epikrytyczne
– odpowiada za odczuwanie dotyku z dokładną lokalizacją, a także czucie ułożenia i wibracji
– przewodzone przez duże zmielinizowane włókna
przewodzone drogą tylnosznurową (rdzeniowo-opuszkową)
– I neuronem czuciowym jest kom. dwubiegunowa, której aksony wchodzą przez korzeń tylny rdzenia
i biegną do jąder, gdzie znajduje się II neuron czuciowy:
• jądro smukłe => aksony z kk dolnych
• jądro klinowate => aksony z kk górnych
– skrzyżowanie włókien ma miejsce na poziomie rdzenia przedłużonego
– III neuron czuciowy znajduje się w korze czuciowej
Czucie protopatyczne
– odpowiada za czucie dotyku ze słabym umiejscowieniem, a także czucie bólu i temperatury
– przewodzone przez małe niezmielinizowane włókna
przewodzone drogą rdzeniowo-wzgórzową
– I neuronem czuciowym jest kom. dwubiegunowa, której aksony wchodzą przez korzeń tylny rdzenia
i biegną przez kilka segmentów w bocznej części sznurów tylnych
– neurony II rzędu znajdują się w istocie szarej rogów tylnych
– skrzyżowanie włókien ma miejsce na poziomie rdzenia kręgowego
– neurony III rzędu leżą we wzgórzu, dochodzą do kory czuciowej
droga rdzeniowo-wzgórzowa przednia => wolne przewodzenie bólu, przewodzenie dotyku
droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna => szybkie przewodzenie bólu, przewodzenie temperatury
kora czuciowa = zakręt zaśrodkowy i płacik okołośrodkowy (w płacie ciemieniowym)
homunkulus czuciowy = somatotopowa organizacja kory czuciowej
Czucie protopatyczne zaburzenia czucia:
anestezja = zniesienie czucia
• hipoestezja = obniżenie czucia
• hiperestezja = przeczulica, nadmierne odczuwanie bodźca
• analgezja = zniesienie czucia bólu
• hipoalgezja = obniżenie czucia bólu
• hiperalgezja = przeczulica na bodźce bólowe
• allodynia = odczuwanie bólu w odpowiedzi na bodźce niebólowe (np. dotyk)
• parestezje = samoistne, spaczone wrażenia czuciowe (mrowienie, drętwienie, kłucie)
• dysestezje = nieprawidłowe, nieprzyjemne wrażenia czuciowe w odpowiedzi na bodźce niebólowe
Uszkodzenia dróg czuciowych uszkodzenie pojedynczego nerwu:
zkodzenie pojedynczego nerwu:
– zniesienie wszystkich rodzajów czucia w obszarze unerwianym przez dany nerw
– mogą też wystąpić objawy ruchowe lub autonomiczne
Uszkodzenia dróg czuciowych uszkodzenie wielu nerwów obwodowych = polineuropatia
– zaburzenia czucia typu “rękawiczki i skarpetki”
– najbardziej wyrażone dystalnie
– zwykle najpierw pojawiają się w kończynach dolnych
– najczęściej występują polineuropatie aksonalne (gł. polieuropatia cukrzycowa, wynika z
uszkodzenia metabolicznego komórki nerwowej)
– polineuropatie demielinizacyjne mogą zajmować i proksymalną, i dystalną część nerwu
Uszkodzenia dróg czuciowych uszkodzenie korzenia nerwu
1) objawy podrażnieniowe (parestezje, dysestezje, bóle korzeniowe nasilające się podczas kaszlu,
defekacji i innych sytuacji zwiększających ciśnienie PMR)
2) objawy ubytkowe (zniesienie wszystkich rodzajów czucia na obszarze unerwienia danego nerwu)
dermatomy (obszary odpowiadające danemu poziomowi rdzenia kręgowego) • brodawki sutkowe => T4 • pępek => T10 • więzadło pachwinowe => L1 • okolica okołoodbytnicza => S3-S5
Uszkodzenia dróg czuciowych
całkowite poprzeczne uszkodzenie rdzenia
– zniesienie wszystkich rodzajów czucia poniżej miejsca uszkodzenia (“poziom czucia rdzeniowego”)
– objawy autonomiczne (przewodzone w sznurach bocznych rdzenia)
w ostrym uszkodzeniu: zatrzymanie moczu, problemy z erekcją, zaburzenia troficzne skóry, problemy z
rozszerzaniem się naczyń
objawy ruchowe: osłabienie odruchów ścięgnistych, spadek napięcia mięśni
paradoksalnie to objawy uszkodzenia GNM (tzw. szok rdzeniowy)
Uszkodzenia dróg czuciowych połowicze uszkodzenie rdzenia
a = zespół Browna-Sequarda
– zniesienie czucia głębokiego poniżej poziomu uszkodzenia po stronie uszkodzenia
– zniesienie czucia bólu i temperatury poniżej poziomu uszkodzenia po stronie przeciwnej
– porażenie połowicze po stronie uszkodzenia
– pas przeczulicy na wysokości uszkodzenia
Uszkodzenia dróg czuciowych uszkodzenie istoty szarej okolicy kanału kręgowego
– zniesienie czucia bólu i temperatury na poziomie uszkodzenia
– zachowanie czucia głębokiego i dotyku na poziomie uszkodzenia
– są to tzw. rozszczepienne zaburzenia czucia
– przyczyną może być m.in. syringomielia (jamistość rdzenia)
poziom uszkodzenia – czyli np. tylko i wyłącznie kończyny górne
Uszkodzenia dróg czuciowych uszkodzenie sznurów tylnych
zaburzenia czucia ułożenia i wibracji po stronie uszkodzenia
– zachowane czucie bólu i temperatury
– objawy: ataksja czuciowa, dodatnia próba Romberga
– przyczyny: kiła OUN, niedobór B12
Uszkodzenia dróg czuciowych zespół rdzeniowy przedni
zaburzenia czucia bólu i temperatury poniżej miejsca uszkodzenia
– zachowane czucie głębokie
– najczęstsza przyczyna: niedokrwienie tętnicy rdzeniowej przedniej
Uszkodzenia dróg czuciowych uszkodzenie dróg czuciowych w pniu mózgu
– zaburzenia czucia po stronie przeciwnej do uszkodzenia na tułowiu i kończynach, zaś po stronie
uszkodzenia na twarzy
Uszkodzenia dróg czuciowych uszkodzenie dróg czuciowych we wzgórzu / torebce wewnętrznej
połowicze zaburzenia wszystkich rodzajów czucia na połowie ciała (tułów, kończyny, twarz)
po stronie przeciwnej do mniejsca uszkodzenia
Uszkodzenia dróg czuciowych uszkodzenie kory czuciowej
brak zaburzeń czucia powierzchownego, ale problemy są z “funkcjami specjalnymi”, takimi jak:
• dermoleksja (odczytywanie wzorów pisanych na skórze)
• stereognozja (rozpoznawanie przedmiotów za pomocą dotyku)
• dyskryminacja dwupunktowa
