Wykład 6+7 [miedź, molibden, cynk, insektycydy] Flashcards
1
Q
najbardziej wrażliwy gatunek na zatrucie miedzią
A
🐏 Najbardziej wrażliwe zatrucie miedzią są owieczki.
Ale najczęściej (i tak rzadko) te zatrucia zdarzają się u bydła.
2
Q
przyczyny ostrego zatrucia miedzią
A
Zatrucia ostre występują po przyjęciu dużych dawek miedzi:
- po spożyciu pasz zielonych skażonych środkami ochrony roślin (fungicydami)
- po wypiciu roztworów lub spożyciu kryształów siarczanu miedziowego w postaciach używanych w weterynarii
- po spożyciu karmy o kwaśnym odczynie z naczyń miedzianych lub wypiciu odstałej wody z rur miedzianych
3
Q
z czego wynikają objawy w ostrym zatruciu miedzią
A
W ostrym zatruciu miedzią bardzo gwałtowne objawy wynikają głównie z uszkadzającego działania jonów miedzi na błony śluzowe przewodu pokarmowego i są konsekwencją uszkodzenia bariery jelitowej i ciężkiego odwodnienia (biegunki).
4
Q
objawy ostrego zatrucia miedzią
A
Zatrucie tego typu występuje głównie u przeżuwaczy i zdarza się rzadko.
- ślinotok
- silne bóle kolkowe
- wymioty (mogą być zabarwione zielonkawo lub niebiesko)
- wodniste zielonkawe biegunki
- rzadko występują zaparcia
W wyniku biegunki następuje silne odwodnienie.
- tętno jest przyśpieszone i słabo wyczuwalne
- temperatura obniżona
- często rozwija się wstrząs
W zaawansowanej fazie zatrucia występują drgawki, skurcze mięśni, porażenia i zapaść.
🪦Śmierć po kilku godzinach.
5
Q
z czego wynika zielone zabarwienie sraki w zatruciu miedzią
A
Zielony kolor treści p. pokarmowego wywołany jest przez barwne kompleksy miedzi z chlorofilem.
6
Q
zmiany AP w przebiegu ostrego zatrucia miedzią
A
- przekrwienie błony śluzowej i nadżerki w jamie gębowej
- zapalenie przewodu pokarmowego
- przekrwienie wątroby, nerek, śledziony
- zmiany wsteczne w narządach miąższowych
- treść żołądka lub jelit może być zabarwiona na kolor niebiesko-zielonkawy
U cieląt, u owiec i kóz obserwuje się ponadto silne odwodnienie, wodobrzusze, żółtaczkę, hemoglobinurię, krwotoki do przewodu pokarmowego, zmiany martwicze w wątrobie, obrzęki okołonerkowe.
Im dłuższy przebieg choroby tym zmiany te są bardziej nasilone.
7
Q
u kogo najczęściej występuje przewlekłe zatrucie miedzią
A
Występuje najczęściej u owiec i bydła, a także u świń i drobiu.
8
Q
z czego wynikają objawy w przewlekłym zatruciu miedzią
A
Objawy pojawiają się nagle i mają ciężki “ostry” charakter. Ich wystąpienie związane jest z przekroczeniem możliwości magazynowania miedzi przez białka wątroby.
9
Q
etiologia zatrucia przewlekłego miedzią
A
Zatrucia przewlekłe mają miejsce po długotrwałym przyjmowaniu małych dawek miedzi np.:
- na skutek żywienia zwierząt paszami wyprodukowanymi z surowców pochodzących z okolic kopalni i hut miedzi
- w wyniku częstego podania zbyt dużych dawek związków miedzi jako dodatku mineralnego do pasz, co może mieć miejsce u owiec utrzymywanych w okolicach, w których występuje niedobór miedzi
10
Q
co potęguje toksyczność miedzi
A
Toksyczność miedzi potęgują:
- niedobór molibdenu, siarki
- głód, niedożywienie
- aktywność fizyczna, stres
- uszkodzenie wątroby, np. w wyniku spożycia roślin zawierających alkaloidy pirolizydynowe
11
Q
co zmniejsza ryzyko wystąpienia zatrucia miedzią
A
✅Wysoki poziom białka a także cynku i żelaza w paszy zmniejszają ryzyko zatrucia.
12
Q
gdzie wchłania się miedź
A
w jelicie cienkim
13
Q
z czym wiąże się miedź we krwi
A
We krwi łączy się z:
- erytrocytami
I z aminokwasami:
- histydyną
- treoniną
- kw. glutaminowym.
Większość miedzi (ok. 50%) związana jest w osoczu przez:
- ceruloplazminę (alfa globulina, ferroksydaza)
14
Q
przyczyna wystąpienia choroby Wilsona u ludzi
A
Mała zawartość lub aktywność ceruloplazminy prowadzi u człowieka do choroby Wilsona o objawach podobnych do zatrucia miedzią.
15
Q
jaki narząd wychwytuje miedź wchłoniętą do organizmu
A
wątroba
16
Q
co się dzieje z miedzią wychwyconą przez wątrobę
A
Wchłonięta miedź jest wychwytywana przez komórki wątroby. W komórkach wątrobowych miedź łączy się z grupami sulfhydrylowymi dwóch białek - chelatyny i metalotioneiny. Miedź może stymulować syntezę obu białek.
17
Q
co się dzieje w warunkach nadmiaru miedzi
A
W warunkach nadmiaru miedzi akceptory białkowe (metalotioneiny i chelatyny) mogą ulec wysyceniu i pojawia się ryzyko obecności wolnych jonów miedzi w cytozolu. Miedź jest stopniowo uwalniana przez wątrobę do krwi, w której wiąże się ponownie z ceruloplazminą.
18
Q
wydalanie miedzi
A
Większość miedzi wydala się z żółcią i kałem, przez nerki tylko w ok. 5%.
19
Q
patomechanizm uszkodzenia wątroby w przewlekłym zatruciu miedzią
A
1.Przekroczenie zdolności do gromadzenia miedzi i nagłe jej uwolnienie w postaci wolnych jonów
- Jony miedzi łączą się z białkami błonowymi jądra, mitochondriów, retikulum i lizosomów.
- Uszkodzenie lizosomów prowadzi do uwolnienia enzymów hydrolitycznych i samostrawienia hepatocytów.
- Dochodzi do uwolnienia dużej ilości miedzi do krwi.
- W erytrocytach spada gwałtownie poziom glutationu co prowadzi do stresu oksydacyjnego.
- Duża część hemoglobiny przechodzi w methemoglobinę.
- Dzięki uszkodzeniu błon komórkowych erytrocytów w procesie peroksydacji dochodzi do hemolizy. Uwalniana hemoglobina “zatyka” kanaliki nerkowe, co powoduje uszkodzenie nerek.
8.Spadek produkcji białek oraz wzrost przepuszczalność naczyń krwionośnych prowadzi do ucieczki płynów z łożyska naczyniowego, obrzęków oraz hyperosmolarności krwi.
- Duża ilość miedzi blokuje jelitowe wchłanianie żelaza a pojawiający się deficyt tego pierwiastka doprowadza do anemii.
Śmierć jest wynikiem uszkodzenia wątroby i nerek, anemii i krwawych wylewów.
20
Q
szczególny patomechanizm w zatruciu miedzią u owiec
A
U owiec obserwuje się uszkodzenia mózgu, co wiąże się ze wzrostem poziomu mocznika i amoniaku we krwi oraz z uszkodzeniem mechanizmu transportu w tkance glejowej.
21
Q
co blokuje duża ilość miedzi
A
Duża ilość miedzi blokuje jelitowe wchłanianie żelaza a pojawiający się deficyt tego pierwiastka doprowadza do anemii.
22
Q
objawy przewlekłego zatrucia miedzią
A
W obrazie zatrucia dominują objawy związane z uszkodzeniem wątroby i krwinek. Są to:
- żółtaczka - żółte zabarwienie błon śluzowych i skóry
- niedokrwistość, hemoliza, methemoglobinemia, hemoglobinuria
- fotosensibilizacja
- spadek PCV i stężenia glutationu
- zmiany aktywności ALT i AST
- krwiomocz głównie u przeżuwaczy
- krwawe wycieki z nosa
- anoreksja, wychudzenie, szybkie męczenie się, sporadycznie - drgawki
23
Q
obraz przewlekłego zatrucia miedzią u owiec
A
- Nagłe osłabienie, utrata apetytu, osowienie, pragnienie
- Stopniowo silne wyczerpanie z drżeniami i dusznością
- Obrzęk głowy i szyi oraz wypryski na głowie
- Żółtaczka, hemoglobinuria i wydzielina z nosa zabarwiona krwią
Śmierć następuje po ok. 1-4 dniach od wystąpienia objawów.
W stadzie zatrucie rozwija się nierównomiernie, przez kilka tygodni.
Podobny obraz zatrucia występuje u innych przeżuwaczy
24
Q
obraz przewlekłego zatrucia miedzią u świń
A
Przewlekłe zatrucie miedzią u świń może przebiegać:
- z objawami charakterystycznymi dla ciężkiego uszkodzenia wątroby: anoreksja, otępienie, osłabienie, trudności w oddychaniu, żółtaczka, smołowate odchody zabarwione
krwią - z objawami anemii wywołanej przez niedobór żelaza na skutek zahamowania wchłaniania tego pierwiastka w jelitach przez nadmiar miedzi: niedobarwliwa niedokrwistość mikrocytarna
25
u jakiej rasy psów występuje uwarunkowane genetycznie schorzenie, którego etiologia związana jest z uszkadzającym wpływem miedzi na komórki wątrobowe
bedlington terrier
czasem podobne zaburzenie opisywano u psów rasy west highland white terrier
26
schorzenie do którego są predysponowane psy rasy bedlington terrier
U niektórych linii tej rasy wątroba wykazuje zdolność odkładania miedzi w bardzo wysokich stężeniach. Nie jest to jednak zatrucie, bo ilość tego pierwiastka w karmie jest właściwa. Choroba ta przypomina chorobę Wilsona u ludzi
27
zmiany AP w przebiegu przewlekłego zatrucia miedzią
- wychudzenie, szybki rozkład zwłok, błony śluzowe i skóra wykazują objawy żółtaczki
- rozległe uszkodzenie wątroby
- wątroba jest powiększona, krucha, koloru żółtego lub pomarańczowego, zwyrodniała tłuszczowo, woreczek żółciowy powiększony
- w hepatocytach stwierdza się wakuolizację cytoplazmy i zmiany nekrotyczne
- krwawy płyn w jamach ciała
- w pęcherzu ciemny mocz
- silnie powiększona śledziona z ciemnobrązowym lub czarnym miąższem
- nerki są ciemnoszare, obrzękłe, kruche z wybroczynami
- mięsień sercowy - kruchy, z białymi ogniskami
- mięśnie szkieletowe - koloru ciemnego, co związane jest z obecnością methemoglobiny i metmioglobiny
🐑u owiec - zwyrodnienie gąbczaste mózgu
🐖u świń - owrzodzenia w żołądka i przełyku i obrzęk płuc
28
obraz śledziony AP w przewlekłym zatruciu miedzią
silnie powiększona śledziona z ciemnobrązowym lub czarnym miąższem
29
obraz nerek AP w przewlekłym zatruciu miedzią
nerki są ciemnoszare, obrzękłe, kruche z wybroczynami
30
obraz mięśnia sercowego AP w przewlekłym zatruciu miedzią
mięsień sercowy - kruchy, z białymi ogniskami
31
obraz mięśni szkieletowych AP w przewlekłym zatruciu miedzią
mięśnie szkieletowe - koloru ciemnego, co związane jest z obecnością methemoglobiny i metmioglobiny
32
charakterystyczna cecha AP w przebiegu przewlekłego zatrucia miedzią u owiec
u owiec - zwyrodnienie gąbczaste mózgu
33
charakterystyczna cecha AP w przebiegu przewlekłego zatrucia miedzią u świń
u świń - owrzodzenia w żołądka i przełyku i obrzęk płuc
34
leczenie przewlekłego zatrucia miedzią
Podawanie związków chelatujących:
- wersenian disodowo-wapniowy
- d-penicylamina
- tiosiarczan sodowy
Podawanie związków hamujących wchłanianie miedzi:
- molibdenian amonowy
U świń stosuje się witaminę C w karmie (nawet do 0,5%) - hamuje ona wchłanianie miedzi, a pobudza wchłanianie żelaza.
35
W jakiej porze roku notuje się najwyższą zawartość molibdenu w roślinach?
Największe stężenia stwierdza się w jesienią🍂, najmniejsze wczesną wiosną🌱
36
W jakiej porze roku notuje się najniższą zawartość molibdenu w roślinach?
Największe stężenia stwierdza się w jesienią🍂, najmniejsze wczesną wiosną🌱
37
Rola biologiczna molibdenu
Molibden jest mikroelementem, który wchodzi w skład metaloenzymów o charakterze oksydaz (oksydazy aldehydowej, siarczkowej, ksantynowej - katalizującej przejście puryn w kwas moczowy).
38
Kiedy występuje niedobór molibdenu?
Niedobór molibdenu w praktyce nie występuje.
39
Co może mieć wpływ na wzrost zawartości molibdenu w roślinach?
Na wzrost zawartości molibdenu w roślinach może mieć wpływ intensywne nawożenie wapniem gdyż molibden jest składnikiem nawozów sztucznych.
40
U jakich gatunków najczęściej występuje zatrucie molibdenem?
Zatrucie to występuje głównie u przeżuwaczy - bydła i owiec.
Tak samo wrażliwe są konie, świnie np. 100 razy mniej.
41
Charakter zatrucia molibdenem
Ma ono charakter przewlekły🗓️
41
Co zwiększa toksyczność molibdenu?
Toksyczność molibdenu zwiększa niedobór miedzi.
42
Prawidłowy stosunek miedzi do molibdenu w karmie dla zwierząt
Z praktycznego punktu widzenia ważny jest stosunek zawartości miedzi do zawartości molibdenu (Cu : Mo) w karmie zwierząt.
za prawidłowy uważa się stosunek 6 : 1
42
Wchłanianie molibdenu
Molibden, szczególnie w związkach dobrze rozpuszczalnych w wodzie łatwo wchłania się z p. pokarmowego.
43
Gdzie i na jak długo gromadzi się molibden w organizmie?
Molibden tylko przejściowo gromadzi się w kościach i nerkach.
44
Od czego zależy wydalanie molibdenu?
Wydalanie molibdenu zależy w dużej od zawartości siarki w organizmie.
Zwiększona ilość siarki przyśpiesza wydalanie molibdenu.
45
Wchłanianie jakich pierwiastków hamuje molibden?
Molibden hamuje wchłanianie miedzi i fosforu.
46
Mechanizm szkodliwego działania molibdenu
Mechanizm szkodliwego działania molibdenu jest głównie związany z narastaniem niedoboru miedzi, w wyniku hamowania wchłaniania tego pierwiastka przez nadmiar molibdenu.
47
Podstawowe objawy związane z nadmiarem molibdenu
Wiele obserwowanych objawów wynika bezpośrednio z hamowania aktywności metaloenzymów zależnych od miedzi np.
- zmiany w skórze związane są z hamowaniem tyrozynazy
- niedokrwistość z hamowaniem ferrooksydazy
- zmiany w kośćcu z hamowaniem oksydazy lizylowej
48
Obraz kości w zatruciu molibdenem
niekształcenia kości długich, narośla kostne, kulawizny, samorzutne złamania kości długich
49
objawy w zatruciu molibdenem
Objawy ogólne: anemia, osłabienie, spaczone łaknienie, utrata wagi, kacheksja, odwodnienie
🍔Przewód pokarmowy: wodnista, cuchnąca biegunka z gazem, oporna na leczenie
🦴Układ kostny: zniekształcenia kości długich, narośla kostne, kulawizny, samorzutne złamania kości długich
💅Skóra: łamliwość i wypadanie włosów, zmiany w pigmentacji sierści (żółte przebarwienia białej sierści)
U jagniąt pochodzących od matek pobierających duże dawki molibdenu wystąpić może enzootyczna ataksja.
50
co występuje u jagniąt pochodzących od matek pobierających duże dawki molibdenu?
U jagniąt pochodzących od matek pobierających duże dawki molibdenu wystąpić może enzootyczna ataksja.
51
Obraz skóry i sierści w zatruciu molibdenem
łamliwość i wypadanie włosów, zmiany w pigmentacji sierści (żółte przebarwienia białej sierści)
52
zmiany AP w zatruciu molibdenem
- wychudzenie
- stany zapalne w przewodzie pokarmowym
- osteoporoza, deformacje kości długich, złamania
- paciorkowate zgrubienia na żebrach
- wylewy krwawe pod okostną
- zmiany skórne
53
paciorkowate zgrubienia na żebrach w jakim zatruciu
molibdenem
54
leczenie zatrucia molibdenem
Usunięcie paszy zawierającej nadmiar molibdenu.
Podawanie związków miedzi (uwaga na owce).
- siarczan miedzi
- 1-5% dodatek siarczanu miedzi do lizawek
- parenteralnie - glicynian miedziowy dla bydła
Zadbanie o właściwy poziom miedzi w stosowanej paszy.
55
dziwne minerały w których występuje cynk
sfaleryt, smitsonit, cynkit
56
gdzie w organizmie stwierdza się wysokie stężenia cynku
Wysokie stężenia cynku stwierdza się w mięśniach, włosach, nasieniu i w tapetum lucidum.
57
rola biologiczna cynku
Cynk wchodzi w skład enzymów oraz odgrywa ważną rolę w procesach zachodzących w błonach komórkowych, w tworzeniu kości, procesach regeneracji tkanek i w procesach odpornościowych np. w odpowiedzi komórkowej.
58
objawy niedoboru cynku
Brak cynku w pożywieniu prowadzi m. in. do:
- zaburzeń wzrostu, rozmnażania, gojenia się ran
- wywołuje zmiany metabolizmu komórek nabłonkowych
- prowadzi do parakeratozy i zaburzeń w procesach rogowacenia
59
U jakich gatunków najczęściej spotyka się zatrucie cynkiem
Zatrucie cynkiem wystąpić może u wszystkich gatunków zwierząt, ale najczęściej spotyka się je u przeżuwaczy i u psów.
Ale psy są dziesięć razy bardziej wrażliwe.
60
Jaki gatunek jest najwrażliwszy na zatrucie cynkiem
psy
61
wchłanianie cynku
Cynk i jego nierozpuszczalne w wodzie związki (ZnO) wchłaniają się słabiej. Wchłania się tylko pula rozpuszczona w soku żołądkowym.
Dobrze wchłaniają się takie sole jak: chlorek, węglan, siarczan, proteinian, związki chelatowe z metioniną.
62
jakie pierwiastki hamują wchłanianie cynku
Żelazo, miedź, wapń hamują wchłanianie cynku.
63
jaki pierwiastek zwiększa wchłanianie cynku
kadm
64
w jakich narządach odkłada się cynk
w nerkach, wątrobie, gruczołach płciowych
65
wydalanie cynku
Wydala się głównie z kałem. Z moczem wydala się przy zaburzeniach funkcji nerek.
66
poziom jakich pierwiastków obniża się w tkankach w warunkach nadmiaru cynku
W tkankach obniża się poziom ważnych mikroelementów: żelaza, miedzi i manganu.
67
jaki narząd ulega szczególnym uszkodzeniom w zatruciu cynkiem
wysokie stężenie cynku wydzielanego przez trzustkę w warunkach zatrucia może uszkadzać ten narząd, a także przewód trzustkowy.
68
możliwe drogi zatrucia cynkiem
Objawy zatrucia ostrego lub podostrego związkami cynku zależą od drogi wprowadzenia trucizn: drogą doustną👄 lub drogą oddechową🫁 (rzadko).
69
objawy zatrucia cynkiem p.o.
- dominują objawy pokarmowe: wymioty i bóle kolkowe, biegunki po których następują długotrwałe zaparcia, zapalenie trzustki, stawów
- brak apetytu, osłabienie, apatia, uszkodzenie nerek
U bydła, owiec i psów czasami może wystąpić żółtaczka i anemia. U bydła stwierdzano ponadto hemoglobinurię, anizocytozę, objawy zaburzeń funkcji wątroby i uszkodzenia trzustki, zaś odchody mają kolor jasno zielony.
U krów gwałtownie spada mleczność.
🐑U owiec: podskórne obrzęki, odwodnienie i objawy uszkodzenia trzustki.
70
zmiany AP w zatruciu cynkiem
- zwyrodnienia wątroby i nerek, żółtaczka słabo lub ostro zaznaczona
- wybroczyny i wylewy krwawe na błonie śluzowej jelit, nerkach i sercu
- u owiec zwłóknieniowe zapalenie trzustki
- u ptaków stwierdzano nadżerki błony śluzowej żołądka i uszkodzenia trzustki
W ostrych przypadkach można znaleźć metalowe obiekty w przewodzie pokarmowym.
71
objawy zatrucia cynkiem drogą oddechową
Ten typ zatrucia występuje bardzo rzadko u zwierząt. Opisano zatrucie dymem zawierającym tlenek cynku u przeżuwaczy.
Gorączka, duszność, odma podskórna okolicy szyi i klatki piersiowej, rozedma śródmiąższowa płuc.
Część zwierząt padła po kilku dniach.
U ludzi znane jako gorączka odlewników (lub hutników).
72
gorączka odlewników to zatrucie jakim pierwiastkiem
cynkiem
73
jak nazywa się choroba wywoływana przez zatrucie cynkiem u ludzi
gorączka odlewników
74
objawy przewlekłego zatrucia cynkiem
- brak apetytu, słabe przyrosty
- niedokrwistość hemolityczna związana głównie z zahamowaniem wchłaniania i zaburzeń przemian żelaza i miedzi
- zapalenia stawów
- zapalenie i przekrwienie żołądka i jelit
- w narządach wewnętrznych możliwe wylewy krwawe
75
objawy przewlekłego zatrucia cynkiem u koni
U młodych koni wypasanych na pastwisku zanieczyszczonym związkami cynku wystąpiły zaburzenia w gospodarce wapnia wyrażone osteoporozą, osteochondriozą, odkładaniem się wapnia w nerkach.
76
leczenie zatrucia cynkiem
Stosuje się leczenie przeciwobjawowe: nawadnianie, leki osłaniające - łagodzące podrażnienie żołądka, doustnie 5% węglan sodowy alkalizujący środowisko żołądka, co utrudnia rozpuszczanie się cynku i niektórych jego związków, eliminacja ew. ciała obcego
Antidotum w zatruciu cynkiem jest wersenian disodowo-wapniowy (nie zawsze zalecany).
77
cechy biochemiczne insektycydów
- mała masa cząsteczkowa
- lipofilowość
- trucizny układu nerwowego
78
znaczenie lipofilowego charakteru dla insektycydów
Znaczna lipofilowość umożliwia ich przenikanie przez warstwę kutikuli owada oraz przez otoczki chroniące jego układ nerwowy.
79
insektycydy kontaktowe
kontaktowe – przenikające przez kutikulę lub przez przetchlinki przy bezpośredniej styczności. Działają tak insektycydy utrzymujące się na powierzchni rośliny.
80
insektycydy układowe
układowe – wnikające do organizmu owada przez przewód pokarmowy wraz z pokarmem roślinnym. Należą do nich związki stosowane doglebowo, które poprzez system korzeniowy dostają się do nadziemnych części roślin i związki o własnościach wgłębnych wnikające z powierzchni rośliny w głąb jej tkanek
81
które insektycydy kumulują się w organizmach żywych
chlorowcopochodne - wycofane - żadne inne tego nie robią
82
podział insektycydów
- Związki fosforoorganiczne
- Estry kwasu karbaminowego
- Syntetyczne pyretroidy
- Neonikotynoidy
- Insektycydy pochodzenia roślinnego
- Węglowodory chlorowane
83
wymień związki fosforoorganiczne
Pochodne kw. fosforowego: dichlorfos, chlorfenwinfos, bromfenwinfos
Pochodne siarkowe: fosforotioniany, fention, paration
84
wymień estry kwasu karbaminianowego
karbaryl
propoksur
85
Syntetyczne pyretroidy
deltametryna
cypermetryna
permetryna
86
Neonikotynoidy
- imidaklopryd
- nitenpyram
- dinotefuran
87
pyretryna i permetryna - do jakich grup insektycydów należą
pyretryna - insektycydy pochodzenia roślinnego
permetryna - syntetyczne pyretroidy
88
Insektycydy fosforoorganiczne i karbaminiany - porównaj mechanizmy działania po wniknięciu do ustroju
Insektycydy fosforoorganiczne:
- Pośrednie trucizny, które wymagają wewnątrzustrojowej aktywacji metabolicznej.
- Nieodwracalne zahamowanie aktywności esteraz cholinowych.
Karbaminiany:
- Bezpośrednie inhibitory AchE - nie wymagają aktywacji metabolicznej.
- Odwracalne inhibitory cholinoesteraz o krótkim czasie działania
89
Insektycydy fosforoorganiczne i karbaminiany - antidotum
Insektycydy fosforoorganiczne
- Istnieje antidotum - reaktywatory cholinoesterazy - np. pralidoksym.
Karbaminiany
- Brak antidotum, trzeba przeczekać.
90
Postać fizyczna i zapach insektycydów fosforoorganicznych
To najczęściej oleiste ciecze lub krystaliczne proszki. Mają nieprzyjemny i ostry zapach.
Dobrze rozpuszczają się w olejach i rozpuszczalnikach organicznych, bardzo słabo w wodzie.
91
Postać fizyczna i zapach karbaminianów
Karbaminiany występują w postaci krystalicznych, bezbarwnych proszków, o
słabym zapachu, dobrze rozpuszczają się w rozpuszczalnikach organicznych, bardzo słabo w wodzie.
92
enzymy katalizujące aktywację insektycydów fosforoorganicznych
Enzymy katalizujące ten proces to głównie oksydazy mitochondrialne zależne od NADPH.
93
mechanizm działania insektycydów fosforoorganicznych
nieodwracalne zahamowanie aktywności esteraz cholinowych
94
mechanizm działania karbaminianów
odwracalne zahamowanie aktywności esteraz cholinowych
bezpośrednie inhibitory AChE, nie wymagają aktywacji metabolicznej
95
grupy objawów występujące w zatruciu związkami fosforoorganicznymi i karbaminianami
- muskarynowe
- nikotynowe
- objawy ze strony CUN
96
objawy muskarynowe występujące w zatruciu związkami fosforoorganicznymi i karbaminianami
Objawy te występują z reguły w pierwszej kolejności🥇 i uważa się, że są już widoczne przy zahamowaniu aktywności acetylocholinesterazy w ok. 60%.
- wzrost sekrecji gruczołów zewnętrznego wydzielania: ślinianek, gruczołów łzowych, potowych, gruczołów bł. śluzowych dróg oddechowych
- wymioty, biegunki, spastyczne bóle brzucha
- skurcz oskrzelików prowadzący do duszności, obrzęk płuc, kaszel
- mimowolne oddawanie moczu
- zwolnienie akcji serca (które na skutek adrenalinemii przechodzi w przyśpieszenie)
- zwężenie źrenicy
97
objawy nikotynowe występujące w zatruciu związkami fosforoorganicznymi i karbaminianami
- włókienkowe drżenia mięśni szkieletowych przechodzące z czasem w kloniczne skurcze
- osłabienie i paraliż mięśni
- tachykardia wywołana przez adrenalinę uwolnioną z nadnerczy przez pobudzenie receptora nikotynowego
98
objawy ze strony CUN występujące w zatruciu związkami fosforoorganicznymi i karbaminianami
Mogą być zróżnicowane.
- często po okresie niepokoju i pobudzenia następuje depresja, wyczerpanie, ewentualnie śpiączka
- u psów i kotów często występują napady drgawek toniczno-klonicznych poprzedzone silnym pobudzeniem
99
która grupa objawów pojawia się jako pierwsza w zatruciu insektycydami fosforoorganicznymi i karbaminianami?
objawy muskarynowe
100
charakterystyczne działanie toksyczne występujące u przeżuwaczy, ptaków i kotów na skutek zatrucia insektycydami fosforoorganicznymi
🐄🐦🐈U przeżuwaczy, ptaków i kotów (tzn. u spierdolinek) może wystąpić po zatruciu niektórymi związkami fosforoorganicznymi tzw. opóźnione działanie neurotoksyczne.
101
u jakich gatunków może wystąpić tzw. opóźnione działanie neurotoksyczne?
🐄🐦🐈U przeżuwaczy, ptaków i kotów (tzn. u spierdolinek) może wystąpić po zatruciu niektórymi związkami fosforoorganicznymi tzw. opóźnione działanie neurotoksyczne.
102
zatrucia jakimi substancjami dotyczy opóźnione działanie neurotoksyczne?
związkami fosforoorganicznymi
103
objawy opóźnionego działania neurotoksycznego
Po kilku dniach lub tygodniach po przebytym zatruciu pojawiają się następujące objawy:
- osłabienie
- niezborność ruchów
- zaburzenia czucia
- porażenie kończyn
104
zmiany HP w przebiegu opóźnionego działania neurotoksycznego
Histologicznie stwierdza się zmiany zwyrodnieniowe w nerwach długich wraz ze zniszczeniem osłonek mielinowych. Mechanizm tego zjawiska nie jest poznany.
Efektu tego nie dają karbaminiany!
105
przygotowanie próbki do badań na zatrucie związkami fosforoorganicznymi i karbaminianami
Wysyłane próby do badań powinny być niezwłocznie po pobraniu zamrożone z powodu szybkiego spontanicznego spadku aktywności esteraz.
106
leczenie przy wystąpieniu objawów muskarynowych w przebiegu zatrucia związkami fosforoorganicznymi
Przy objawach muskarynowych stosuje się duże dawki siarczanu atropiny
107
leczenie przy wystąpieniu objawów centralnych w przebiegu zatrucia związkami fosforoorganicznymi
diazepam
108
antidotum na związki fosforoorganiczne
pralidoksym
109
antidotum na karbaminiany
brak
110
mechanizm działania pralidoksymu
mają zdolność wiązania reszty fosforanowej blokującej centrum katalityczne AChE
łączą się one jednocześnie z centrum anionowym AChE i z atomem fosforu związku fosforoorganicznego w wyniku czego następuje rozbicie kompleksu trucizny z enzymem. Po połączeniu z grupą fosforoorganiczną reaktywator odłącza się od enzymu i zostaje wydalony z organizmu
111
podział chemiczny pyretroidów
1. grupa I - nie zawierająca połączenia alfa cyjanowego
2. grupa II - zawierająca połączenie alfa cyjanowe
112
wymień pyretroidy
permetryna, cypermetryna, deltametryna, fenwalerat, resmetryna
113
przyczyny zatruć pyretroidami u kotów
zastosowanie u kotów preparatów przeznaczonych dla psów (np. Exspot, Advantix, Vectra 3D dla psów)
114
gdzie zachodzi intensywny metabolizm pyretroidów
intensywny metabolizm pyretroidów zachodzi także w ścianie jelit (mała toksyczność po podaniu doustnym).
115
co nasila działanie pyretroidów
Zw. fosforoorganiczne hamują ich metabolizm nasilając działanie.
116
czemu koty są wrażliwe na pyretroidy
Mała wydajność glukuronidacji u kotów przyczynia się do ich wysokiej wrażliwości na pyretroidy.
117
które włókna nerwowe są bardziej podatne na działanie pyretroidów
W dużych dawkach pyretroidy naruszają proces wzbudzania i przewodzenia potencjału w tkance nerwowej. Bardziej podatne na to działanie są nerwy czuciowe.
118
mechanizmy pyretroidów
- Spowalniają otwieranie i zamykanie kanałów sodowych
- Hamują przepuszczalność niektórych kanałów chlorkowych
- Wpływają na wiązanie się kwasu GABA i kwasu glutaminowego z ich receptorami w mózgu
- Zaburzają gospodarkę wapniową
- Hamują aktywność pirofosfatazy, fosfodiesterazy, cyklazy adenylowej
- Zaburzają procesy przewodzenia synaptycznego
- Wpływają na poziom katecholamin, hydrokortyzonu
- Wpływają na układ krążenia i układ immunologiczny
119
objawy zatrucia pyretroidami
💦🤮W pierwszej fazie intensywne ślinienie i wymioty.
🧠Następnie dominują objawy nerwowe: depresja, drżenia mięśni, drgawki, nadwrażliwość czuciowa.
🐈U kotów występuje charakterystyczne rzucanie łapami, strzepywanie uszu i skurcze mięśni podskórnych.
🫁Często pojawia się skurcz oskrzeli i duszność.
🌡️Występują zmiany temperatury ciała: hipertermia (drgawki), rzadziej hipotermia.
Reakcje alergiczne.
W ciężkich przypadkach śmierć zwierząt następuje po 24-72 godz.
120
diagnostyka różnicowa zatrucia pyretroidami
- zatrucia insektycydami fosforoorganicznymi
- karbaminianami
- metaldehydem
- nikotyną
- zapalenie opon mózgowych
121
czego nie stosować w leczeniu zatruć pyretroidami
atropiny
122
wymień neonikotynoidy
- imidaklopryd
- nitenpyram
- dinotefuran
123
droga podania imidakloprydu
Imidaklopryd jest używany jako produkt do stosowania miejscowego i służy przede wszystkim do zwalczania pcheł u psów i kotów.
124
droga podania nitenpyramu
p.o. w postaci tabletek
125
droga podania dinotefuranu
spot on
126
mechanizm działania neonikotynoidów
Neonikotynoidy są agonistami nikotynowego receptora cholinergicznego (nAChR) na postsynaptycznej błonie komórek nerwowych. Wiążą się z receptorem generując powstanie bodźca, ale nie są degradowane przez acetylocholinesterazę.
Prowadzi to do nadmiernego pobudzenia nerwowego, drgawek, porażenia i w końcu śmierci owada.
127
wchłanianie imidakloprydu podanego prawidłowo (spot on)
Imidaklopryd podany naskórnie był znajdowany w mieszkach włosowych i gruczołach, ale wykazuje minimalne wchłanianie do krwi.
128
dystrybucja neonikotynoidów po podaniu p.o.
Po podaniu doustnym neonikotynoidy rozmieszczają się w tkankach, ale nie przechodzą do OUN ani do tkanki tłuszczowej. Nie kumulują się.
129
dystrybucja neonikotynoidów po podaniu spot on
Przy stosowaniu miejscowym imidaklopryd jest rozprowadzany głównie w warstwie tłuszczowej skóry.
130
problem środowiskowy jaki stanowią neonikotynoidy
Neonikotynoidy są bardzo toksyczne dla pszczół, jeśli są stosowane podczas kwitnienia🌺, ale nie są uważane za zagrożenie, gdy są stosowane do zaprawiania nasion.
Produkty zawierające imidaklopryd mogą być wysoce toksyczne dla bezkręgowców wodnych, są toksyczne dla ptaków łownych i wykazują umiarkowanie niską toksyczność w stosunku do ryb.
