Wykład 10 [mikotoksyny] Flashcards

1
Q

Podział grzybów produkujących mikotoksyny

A
  • grzyby polowe – produkcja mikotoksyn w czasie wegetacji (wysoka wilgotność, np. Fusarium)
  • grzyby magazynowe – produkcja w czasie przechowywania surowców roślinnych i żywności (niższa wilgotność, np. Aspergillus, Penicillium)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

czy zdjęcie warstwy pleśni z pożywienia zmniejsza ryzyko zatrucia mikotoksynami?

A

Zdjęcie z paszy warstwy pleśni nie zmniejsza ryzyka zatrucia, gdyż zdecydowana większość mikotoksyn jest produkowana do podłoża.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Czy obecność określonego grzyba w paszy pozwala na przewidzenie, czy i jaka mikotoksyna jest w tej paszy obecna?

A

nie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Czy obecność określonej liczby zarodników pleśni w paszy pozwala na przewidzenie, czy i jaka mikotoksyna jest w tej paszy obecna?

A

nie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

obecność jakich populacji pleśni zwiększa ryzyko zatrucia mikotoksynami?

A

Mikotoksykoza jest mniej prawdopodobna przy heterogenicznych populacjach pleśni, w przeciwieństwie do sytuacji, gdy występuje tylko jeden gatunek i szczep produkujący toksyny.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

mechanizm działania aflatoksyn

A

Ulegają epoksydacji i łączą się z DNA prowadząc do jego uszkodzeń, silne działanie kancerogenne (nowotwory wątroby)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

do jakich nowotworów predysponuje zatrucie aflatoksynami?

A

wątroby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

która aflatoksyna jest najbardziej toksyczna

A

AFB1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

w jakich warunkach rozwijają się grzyby produkujące aflatoksyny

A

Produkujące je grzyby preferują wysoką temperaturę🌡️ i wilgotność💦

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Na co odporne, a na co wrażliwe są aflatoksyny?

A

Bardzo odporne na działanie wysokich temperatur, lecz wrażliwe na działanie światła (zwłaszcza UV) i powietrza.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jak niszczymy aflatoksyny?

A

Niszczy je ogrzewanie w obecności amoniaku lub podchlorynu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

gdzie kumulują się aflatoksyny?

A

w wątrobie, w nerkach, mięśniach i tłuszczu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

które ogniwo łańcucha metabolizmu aflatoksyn jest najbardziej toksyczne?

A

metabolity I fazy

Epoksydowe metabolity powstające w wyniku utleniania mikrosomalnego są bardziej toksyczne od związków macierzystych i są odpowiedzialne za objawy ostrej toksykozy.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

gdzie odbywa się inaktywacja aflatoksyn?

A

w wątrobie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

przy udziale jakiego związku odbywa się inaktywacja aflatoksyn?

A

glutationu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Przebieg inaktywacji aflatoksyn

A

Inaktywacja tych związków w wątrobie odbywa się przy udziale glutationu.

Dopiero ich połączenia z kwasem taurocholowym lub glukuronowym pozbawia je działania toksycznego.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

z czym wydalają się aflatoksyny

A

z żółcią, moczem, mlekiem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

wymień gatunki zwierząt szybko metabolizujące aflatoksyny

A

kaczki, indyki, psy, świnie

Dochodzi u nich do rozwoju objawów toksykozy nadostrej, ostrej lub podostrej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

wymień gatunki zwierząt wolno metabolizujące aflatoksyny

A

szczury, małpy, bydło

toksykoza ma charakter przewlekły i jest wynikiem wiązania się macierzystych aflatoksyn z DNA, co prowadzi do zahamowania transkrypcji i syntezy białka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

jaki charakter zatrucia aflatoksynami dominuje u ptactwa?

A

ostry

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

najczęstsze skutki zatrucia aflatoksynami u ludzi

A

Zatrucia przewlekłe dużo częstsze: u ludzi rak wątrobowokomórkowy (synergizm z wirusem zap. wątroby typu B i C).

  • zaburzenia rozrodu u mężczyzn
  • immunosupresja
  • encefalopatia ze stłuszczeniem narządów wewnętrznych
  • zaburzenia wzrostu u dzieci
  • zwłóknienie płuc
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

zmiany parametrów krwi w przebiegu zatrucia aflatoksynami

A
  • wzrost AST
  • wzrost ALT
  • wzrost ALKP
  • wzrost bilirubiny
  • spadek poziomu białka
  • spadek azotu niebiałkowego
  • spadek mocznika
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

zmiany HP w przebiegu zatrucia aflatoksynami

A

🔬Mikroskopowo stwierdza się hiperplazję nabłonka dróg żółciowych i zmiany nekrotyczne zrazików wątrobowych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

mechanizm zatrucia trichotecenami

A

Zahamowanie syntezy białek poprzez hamowanie peptydylotransferazy (zaburzenie funkcji rybosomów)

  • Wtórnie zahamowanie syntezy DNA i RNA
  • Zahamowanie funkcji leukocytów i immunosupresja (złożone mechanizmy)
  • Zaburzenie bariery jelitowej
  • Stres oksydacyjny i uszkadzanie błon komórkowych
  • Wpływ na przekaźnictwo w OUN (utrat apetytu, wymioty)
  • Indukcja ogólnej odpowiedzi zapalnej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

jakie grzyby wytwarzają trichoteceny

A

Trichoteceny wytwarzane są głównie przez grzyby polowe z rodzaju Fusarium porastające kukurydzę, proso, sorgo, pszenicę, żyto, jęczmień i inne uprawy zbożowe.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

na jakich roślinach spodziewamy się znaleźć trichoteceny?

A

kukurydza, proso, sorgo, pszenica, żyto, jęczmień i inne uprawy zbożowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

warunki sprzyjające wzrostowi grzybów produkujących trichoteceny

A

Wzrostowi pleśni i produkcji toksyn sprzyjają naprzemienne temperatury chłodne i ciepłe w zakresie od 5°C do 15°C. Wytwarzanie toksyn może występować w ziarnie późno zebranym lub przezimowanym.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Co niszczy trichoteceny?

A

niszczy je bardzo wysokie lub niskie pH

29
Q

na jakie warunki są niewrażliwe trichoteceny?

A

Trichoteceny nie rozkładają się pod wpływem światła, powietrza, temperatury

30
Q

podział trichotecenów

A

Trichoteceny dzielą się na grupy A, B, C i D.

  • grupa A – T-2, HT-2 – wysoka toksyczność, stosunkowo rzadkie.
  • grupa B – deoksyniwalenol (DON) – niższa toksyczność, powszechny.
31
Q

wymień interesujące nas (nwm czy są jakieś inne) trichoteceny z grupy B

A

deoksyniwalenol (DON)

32
Q

które gatunki są najmniej wrażliwe na trichoteceny?

A

Drób i przeżuwacze🐓🐄są mniej wrażliwe ze względu na mniejsze wchłanianie.

33
Q

działanie trichotecenów z grupy A (T-2, HT-2)

A

Rzadsze niż trichoteceny z grupy B (DON), ale dużo toksyczniejsze.

  • Silne działanie immunotoksyczne i miejscowo drażniące.
  • Prowadzą do toksycznej aleukii pokarmowej – początkowo palące uczucie w przewodzie pokarmowym, następnie pozorna poprawa, po której następuje spadek produkcji erytrocytów i leukocytów - spadek odporności i możliwa śmierć na skutek sepsy
34
Q

alternatywna nazwa deoksyniwalenolu [DON]

A

womitoksyna

35
Q

ostre działanie DON

A
  • Nie tak toksyczny jak inne trichoteceny, ale dużo bardziej powszechny
  • Raczej niekancerogenny

Objawy: ból brzucha, głowy, gardła, wymioty, biegunka (krwawa)

36
Q

przewlekłe działanie DON

A

U zwierząt najczęściej przewlekła ekspozycja: brak apetytu, utrata masy ciała, obrzęk wątroby, spadek stężenia białka i albumin we krwi, Ca, P, spadek hematokrytu, zaburzenia immunologiczne

U świń działanie neurotoksyczne.

37
Q

mechanizm zearalenonu

A

Stymulacja receptorów estrogenowych (szczególnie α-zearalenol)

38
Q

wpływ zearalenonu na inne grzyby

A

Zearalenon jest substancją regulującą rozmnażanie gatunku Fusarium graminearum wpływając na rozwój stadium płciowego tego grzyba

Mikotoksyna fuzaryjna o działaniu estrogennym.

39
Q

Mikotoksyna fuzaryjna o działaniu estrogennym.

A

zearalenon

40
Q

patomechanizm zatrucia zearalenonem

A

Zearalenon ma zdolność wiązania się w cytozolu komórek efektorowych z receptorami estrogenowymi, które pobudza. Działanie to obejmuje także receptory podwzgórzowe.

W efekcie dochodzi do rozwoju zespołu hiperestrogenowego. Ryzyko promocji nowotworzenia zależnego od estrogenów.

Niewielkie ryzyko zatrucia ostrego.

41
Q

objawy przewlekłej ekspozycji zwierząt na zearalenon

A
  • zaburzenia rozrodu
  • obrzęk sromu
  • wypadanie pochwy i odbytu
  • ♀️u ciężarnych loch stwierdza się działania embriotoksyczne i teratogenne
  • ♂️u samców feminizacja, obniżone libido, obrzęk napletka i atrofia jąder
  • u obu płci immunosupresja
42
Q

który gatunek jest najbardziej wrażliwy na zatrucie zearalenonem?

A

Świnie najbardziej wrażliwe.🐖

43
Q

mechanizmy działania ochratoksyn

A
  • działanie nefrotoksyczne
  • zahamowanie syntezy białek
  • uszkodzenie mitochondriów
  • stres oksydacyjny
  • indukcja apoptozy
44
Q

którą mikotoksynę najprawdopodobniej znajdziemy na winogronach?

A

ochratoksynę

45
Q

narząd docelowy dla ochratoksyn

A

nerki

46
Q

które zwierzęta są najbardziej, a które najmniej wrażliwe na ochratoksyny?

A

🐕🐖Ze zwierząt psy i świnie najbardziej wrażliwe (znaczna retencja w nerkach), gryzonie najmniej wrażliwe.

47
Q

co się dzieje z ochratoksynami u przeżuwaczy

A

rozkładają się w żwaczu

48
Q

nowotwory nerek - która mikotoksyna?

A

ochratoksyna

49
Q

nowotwory wątroby - która mikotoksyna?

A

aflatoksyna

50
Q

Bałkańska endemiczna nefropatia [BEN] - z zatruciem jaką substancją jest powiązana?

A

ochratoksyną

51
Q

obraz ostrego zatrucia OTA u świń

A

OTA - ochratoksyna

  • wykrzepianie wewnątrznaczyniowe
  • zwyrodnienie lub martwica wątroby
  • zwyrodnienie lub martwica tkanki limfatycznej (immunosupresja)
  • zapalenie jelit
  • uszkodzenie nerek – zwłóknienie warstwy korowej, zanik kłębuszków, uszkodzenie kanalików proksymalnych
52
Q

fumonizyny - mechanizm

A

Zahamowanie syntetazy ceramidu i gromadzenie się cytotoksycznych prekursorów, potencjalnie kancerogenne.

53
Q

wymień mikotoksyny fuzaryjne

A

fumonizyny, trichoteceny, zearalenon

54
Q

wymień mikotoksyny produkowane przez Aspergillus

A

aflatoksyny, ochratoksyny

55
Q

wymień mikotoksyny produkowane przez Penicillium

A

ochratoksyny, mikotoksyny dreszczogenne (penitrem A, rokwefortyna C)

56
Q

najbardziej zagrożone narządy w przebiegu zatrucia fumonizynami

A

nerki, wątroba

57
Q

objawy zatrucia fumonizynami u koni

A

U koni leukoencefalomalacja

58
Q

objawy zatrucia fumonizynami u świń

A

uszkodzenie serca i obrzęk płuc

59
Q

u jakiego gatunku najczęściej spotyka się zatrucie mikotoksynami dreszczogennymi

A

u psów

60
Q

czas wystąpienia objawów po zatruciu mikotoksynami dreszczogennymi

A

Objawy zaczynają być widoczne od minut do godzin po ekspozycji (zwykle w ciągu 2 do 4 godzin).🕝

61
Q

objawy zatrucia mikotoksynami dreszczogennymi

A

🧠Układ nerwowy: pobudzenie, drżenie mięśni, ataksja, drgawki, sztywny chód, wtórna hipertermia spowodowana drżeniem

🍔Przewód pokarmowy: ślinienie się, wymioty, możliwa biegunka

🫀Układ sercowo-naczyniowy: częstoskurcz

🫁Układ oddechowy: duszność, depresja oddechowa

💪Mięśnie: rabdomioliza, mioglobinuria, kwasica metaboliczna, hipertermia

62
Q

leczenie zatrucia mikotoksynami dreszczogennymi

A
  • podaż węgla aktywnego
  • dożylne emulsje lipidowe
  • przeciwdrgawkowe, przeciwwymiotne, propanolol przy tachykardii
63
Q

czym jest sporysz

A

Sporysz to forma przetrwalnikowa buławinki czerwonej (Claviceps purpurea) grzyba pasożytującego w kłosach zbóż i traw

64
Q

z jakiego grzyba pochodzi sporysz

A

buławinki czerwonej

65
Q

jakie substancje, które zawiera sporysz, są odpowiedzialne za jego toksyczne działanie?

A

zawiera biologicznie czynne alkaloidy: ergometrynę, ergotaminę i ergozynę oraz ergotoksynę, w skład której wchodzą ergokrystyna, ergokryptyna i ergokornina a także aminy i inne związki

66
Q

jak nazywa się zatrucie alkaloidami sporyszu

A

ergotyzm

67
Q

podstawowe objawy zatrucia alkaloidami sporyszu

A

skurcz mięśni naczyń i macicy – zgorzel sucha

68
Q

objawy przewlekłego zatrucia alkaloidami sporyszu

A

Zatrucia przewlekłe: senność, kulawizny, sztywność i oziębienie kończyn, utrata czucia i wrażliwości, rozwój zmian nekrotycznych i suchej gangreny w odległych częściach ciała - uszu, stóp, pyska, grzebienia lub języka u ptaków - wyraźnie odgraniczonych od zdrowej tkanki, czasami ronienia.