Wykład 10 [mikotoksyny] Flashcards

1
Q

Podział grzybów produkujących mikotoksyny

A
  • grzyby polowe – produkcja mikotoksyn w czasie wegetacji (wysoka wilgotność, np. Fusarium)
  • grzyby magazynowe – produkcja w czasie przechowywania surowców roślinnych i żywności (niższa wilgotność, np. Aspergillus, Penicillium)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

czy zdjęcie warstwy pleśni z pożywienia zmniejsza ryzyko zatrucia mikotoksynami?

A

Zdjęcie z paszy warstwy pleśni nie zmniejsza ryzyka zatrucia, gdyż zdecydowana większość mikotoksyn jest produkowana do podłoża.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Czy obecność określonego grzyba w paszy pozwala na przewidzenie, czy i jaka mikotoksyna jest w tej paszy obecna?

A

nie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Czy obecność określonej liczby zarodników pleśni w paszy pozwala na przewidzenie, czy i jaka mikotoksyna jest w tej paszy obecna?

A

nie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

obecność jakich populacji pleśni zwiększa ryzyko zatrucia mikotoksynami?

A

Mikotoksykoza jest mniej prawdopodobna przy heterogenicznych populacjach pleśni, w przeciwieństwie do sytuacji, gdy występuje tylko jeden gatunek i szczep produkujący toksyny.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

mechanizm działania aflatoksyn

A

Ulegają epoksydacji i łączą się z DNA prowadząc do jego uszkodzeń, silne działanie kancerogenne (nowotwory wątroby)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

do jakich nowotworów predysponuje zatrucie aflatoksynami?

A

wątroby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

która aflatoksyna jest najbardziej toksyczna

A

AFB1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

w jakich warunkach rozwijają się grzyby produkujące aflatoksyny

A

Produkujące je grzyby preferują wysoką temperaturę🌡️ i wilgotność💦

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Na co odporne, a na co wrażliwe są aflatoksyny?

A

Bardzo odporne na działanie wysokich temperatur, lecz wrażliwe na działanie światła (zwłaszcza UV) i powietrza.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jak niszczymy aflatoksyny?

A

Niszczy je ogrzewanie w obecności amoniaku lub podchlorynu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

gdzie kumulują się aflatoksyny?

A

w wątrobie, w nerkach, mięśniach i tłuszczu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

które ogniwo łańcucha metabolizmu aflatoksyn jest najbardziej toksyczne?

A

metabolity I fazy

Epoksydowe metabolity powstające w wyniku utleniania mikrosomalnego są bardziej toksyczne od związków macierzystych i są odpowiedzialne za objawy ostrej toksykozy.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

gdzie odbywa się inaktywacja aflatoksyn?

A

w wątrobie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

przy udziale jakiego związku odbywa się inaktywacja aflatoksyn?

A

glutationu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Przebieg inaktywacji aflatoksyn

A

Inaktywacja tych związków w wątrobie odbywa się przy udziale glutationu.

Dopiero ich połączenia z kwasem taurocholowym lub glukuronowym pozbawia je działania toksycznego.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

z czym wydalają się aflatoksyny

A

z żółcią, moczem, mlekiem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

wymień gatunki zwierząt szybko metabolizujące aflatoksyny

A

kaczki, indyki, psy, świnie

Dochodzi u nich do rozwoju objawów toksykozy nadostrej, ostrej lub podostrej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

wymień gatunki zwierząt wolno metabolizujące aflatoksyny

A

szczury, małpy, bydło

toksykoza ma charakter przewlekły i jest wynikiem wiązania się macierzystych aflatoksyn z DNA, co prowadzi do zahamowania transkrypcji i syntezy białka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

jaki charakter zatrucia aflatoksynami dominuje u ptactwa?

A

ostry

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

najczęstsze skutki zatrucia aflatoksynami u ludzi

A

Zatrucia przewlekłe dużo częstsze: u ludzi rak wątrobowokomórkowy (synergizm z wirusem zap. wątroby typu B i C).

  • zaburzenia rozrodu u mężczyzn
  • immunosupresja
  • encefalopatia ze stłuszczeniem narządów wewnętrznych
  • zaburzenia wzrostu u dzieci
  • zwłóknienie płuc
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

zmiany parametrów krwi w przebiegu zatrucia aflatoksynami

A
  • wzrost AST
  • wzrost ALT
  • wzrost ALKP
  • wzrost bilirubiny
  • spadek poziomu białka
  • spadek azotu niebiałkowego
  • spadek mocznika
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

zmiany HP w przebiegu zatrucia aflatoksynami

A

🔬Mikroskopowo stwierdza się hiperplazję nabłonka dróg żółciowych i zmiany nekrotyczne zrazików wątrobowych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

mechanizm zatrucia trichotecenami

A

Zahamowanie syntezy białek poprzez hamowanie peptydylotransferazy (zaburzenie funkcji rybosomów)

  • Wtórnie zahamowanie syntezy DNA i RNA
  • Zahamowanie funkcji leukocytów i immunosupresja (złożone mechanizmy)
  • Zaburzenie bariery jelitowej
  • Stres oksydacyjny i uszkadzanie błon komórkowych
  • Wpływ na przekaźnictwo w OUN (utrat apetytu, wymioty)
  • Indukcja ogólnej odpowiedzi zapalnej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
jakie grzyby wytwarzają trichoteceny
Trichoteceny wytwarzane są głównie przez grzyby polowe z rodzaju Fusarium porastające kukurydzę, proso, sorgo, pszenicę, żyto, jęczmień i inne uprawy zbożowe.
26
na jakich roślinach spodziewamy się znaleźć trichoteceny?
kukurydza, proso, sorgo, pszenica, żyto, jęczmień i inne uprawy zbożowe
27
warunki sprzyjające wzrostowi grzybów produkujących trichoteceny
Wzrostowi pleśni i produkcji toksyn sprzyjają naprzemienne temperatury chłodne i ciepłe w zakresie od 5°C do 15°C. Wytwarzanie toksyn może występować w ziarnie późno zebranym lub przezimowanym.
28
Co niszczy trichoteceny?
niszczy je bardzo wysokie lub niskie pH
29
na jakie warunki są niewrażliwe trichoteceny?
Trichoteceny nie rozkładają się pod wpływem światła, powietrza, temperatury
30
podział trichotecenów
Trichoteceny dzielą się na grupy A, B, C i D. - grupa A – T-2, HT-2 – wysoka toksyczność, stosunkowo rzadkie. - grupa B – deoksyniwalenol (DON) – niższa toksyczność, powszechny.
31
wymień interesujące nas (nwm czy są jakieś inne) trichoteceny z grupy B
deoksyniwalenol (DON)
32
które gatunki są najmniej wrażliwe na trichoteceny?
Drób i przeżuwacze🐓🐄są mniej wrażliwe ze względu na mniejsze wchłanianie.
33
działanie trichotecenów z grupy A (T-2, HT-2)
Rzadsze niż trichoteceny z grupy B (DON), ale dużo toksyczniejsze. - Silne działanie immunotoksyczne i miejscowo drażniące. - Prowadzą do toksycznej aleukii pokarmowej – początkowo palące uczucie w przewodzie pokarmowym, następnie pozorna poprawa, po której następuje spadek produkcji erytrocytów i leukocytów - spadek odporności i możliwa śmierć na skutek sepsy
34
alternatywna nazwa deoksyniwalenolu [DON]
womitoksyna
35
ostre działanie DON
- Nie tak toksyczny jak inne trichoteceny, ale dużo bardziej powszechny - Raczej niekancerogenny Objawy: ból brzucha, głowy, gardła, wymioty, biegunka (krwawa)
36
przewlekłe działanie DON
U zwierząt najczęściej przewlekła ekspozycja: brak apetytu, utrata masy ciała, obrzęk wątroby, spadek stężenia białka i albumin we krwi, Ca, P, spadek hematokrytu, zaburzenia immunologiczne U świń działanie neurotoksyczne.
37
mechanizm zearalenonu
Stymulacja receptorów estrogenowych (szczególnie α-zearalenol)
38
wpływ zearalenonu na inne grzyby
Zearalenon jest substancją regulującą rozmnażanie gatunku Fusarium graminearum wpływając na rozwój stadium płciowego tego grzyba Mikotoksyna fuzaryjna o działaniu estrogennym.
39
Mikotoksyna fuzaryjna o działaniu estrogennym.
zearalenon
40
patomechanizm zatrucia zearalenonem
Zearalenon ma zdolność wiązania się w cytozolu komórek efektorowych z receptorami estrogenowymi, które pobudza. Działanie to obejmuje także receptory podwzgórzowe. W efekcie dochodzi do rozwoju zespołu hiperestrogenowego. Ryzyko promocji nowotworzenia zależnego od estrogenów. Niewielkie ryzyko zatrucia ostrego.
41
objawy przewlekłej ekspozycji zwierząt na zearalenon
- zaburzenia rozrodu - obrzęk sromu - wypadanie pochwy i odbytu - ♀️u ciężarnych loch stwierdza się działania embriotoksyczne i teratogenne - ♂️u samców feminizacja, obniżone libido, obrzęk napletka i atrofia jąder - u obu płci immunosupresja
42
który gatunek jest najbardziej wrażliwy na zatrucie zearalenonem?
Świnie najbardziej wrażliwe.🐖
43
mechanizmy działania ochratoksyn
- działanie nefrotoksyczne - zahamowanie syntezy białek - uszkodzenie mitochondriów - stres oksydacyjny - indukcja apoptozy
44
którą mikotoksynę najprawdopodobniej znajdziemy na winogronach?
ochratoksynę
45
narząd docelowy dla ochratoksyn
nerki
46
które zwierzęta są najbardziej, a które najmniej wrażliwe na ochratoksyny?
🐕🐖Ze zwierząt psy i świnie najbardziej wrażliwe (znaczna retencja w nerkach), gryzonie najmniej wrażliwe.
47
co się dzieje z ochratoksynami u przeżuwaczy
rozkładają się w żwaczu
48
nowotwory nerek - która mikotoksyna?
ochratoksyna
49
nowotwory wątroby - która mikotoksyna?
aflatoksyna
50
Bałkańska endemiczna nefropatia [BEN] - z zatruciem jaką substancją jest powiązana?
ochratoksyną
51
obraz ostrego zatrucia OTA u świń
OTA - ochratoksyna - wykrzepianie wewnątrznaczyniowe - zwyrodnienie lub martwica wątroby - zwyrodnienie lub martwica tkanki limfatycznej (immunosupresja) - zapalenie jelit - uszkodzenie nerek – zwłóknienie warstwy korowej, zanik kłębuszków, uszkodzenie kanalików proksymalnych
52
fumonizyny - mechanizm
Zahamowanie syntetazy ceramidu i gromadzenie się cytotoksycznych prekursorów, potencjalnie kancerogenne.
53
wymień mikotoksyny fuzaryjne
fumonizyny, trichoteceny, zearalenon
54
wymień mikotoksyny produkowane przez Aspergillus
aflatoksyny, ochratoksyny
55
wymień mikotoksyny produkowane przez Penicillium
ochratoksyny, mikotoksyny dreszczogenne (penitrem A, rokwefortyna C)
56
najbardziej zagrożone narządy w przebiegu zatrucia fumonizynami
nerki, wątroba
57
objawy zatrucia fumonizynami u koni
U koni leukoencefalomalacja
58
objawy zatrucia fumonizynami u świń
uszkodzenie serca i obrzęk płuc
59
u jakiego gatunku najczęściej spotyka się zatrucie mikotoksynami dreszczogennymi
u psów
60
czas wystąpienia objawów po zatruciu mikotoksynami dreszczogennymi
Objawy zaczynają być widoczne od minut do godzin po ekspozycji (zwykle w ciągu 2 do 4 godzin).🕝
61
objawy zatrucia mikotoksynami dreszczogennymi
🧠Układ nerwowy: pobudzenie, drżenie mięśni, ataksja, drgawki, sztywny chód, wtórna hipertermia spowodowana drżeniem 🍔Przewód pokarmowy: ślinienie się, wymioty, możliwa biegunka 🫀Układ sercowo-naczyniowy: częstoskurcz 🫁Układ oddechowy: duszność, depresja oddechowa 💪Mięśnie: rabdomioliza, mioglobinuria, kwasica metaboliczna, hipertermia
62
leczenie zatrucia mikotoksynami dreszczogennymi
- podaż węgla aktywnego - dożylne emulsje lipidowe - przeciwdrgawkowe, przeciwwymiotne, propanolol przy tachykardii
63
czym jest sporysz
Sporysz to forma przetrwalnikowa buławinki czerwonej (Claviceps purpurea) grzyba pasożytującego w kłosach zbóż i traw
64
z jakiego grzyba pochodzi sporysz
buławinki czerwonej
65
jakie substancje, które zawiera sporysz, są odpowiedzialne za jego toksyczne działanie?
zawiera biologicznie czynne alkaloidy: ergometrynę, ergotaminę i ergozynę oraz ergotoksynę, w skład której wchodzą ergokrystyna, ergokryptyna i ergokornina a także aminy i inne związki
66
jak nazywa się zatrucie alkaloidami sporyszu
ergotyzm
67
podstawowe objawy zatrucia alkaloidami sporyszu
skurcz mięśni naczyń i macicy – zgorzel sucha
68
objawy przewlekłego zatrucia alkaloidami sporyszu
Zatrucia przewlekłe: senność, kulawizny, sztywność i oziębienie kończyn, utrata czucia i wrażliwości, rozwój zmian nekrotycznych i suchej gangreny w odległych częściach ciała - uszu, stóp, pyska, grzebienia lub języka u ptaków - wyraźnie odgraniczonych od zdrowej tkanki, czasami ronienia.