Wykład 5 [ołów, rtęć, żelazo] Flashcards
Wymień 3 związki ołowiu z tymi dziwnymi nazwami
- galena (PbS)
- cerusyt (PbCO3)
- anglezyt (PbSO4)
jakie zwierzęta są szczególnie narażone na zatrucie ołowiem
zjedzenie, głównie przez ptactwo wodne🦆, ciężarków wędkarskich i śrutu, zjedzenie śrutu przez padlinożerców
czynniki zwiększające ryzyko zatrucia ołowiem
- młody wiek, ciąża, wyniszczenie
- zatrucia współtowarzyszące
- dieta uboga w białko
- niedobór wapnia, fosforu, żelaza, cynku, selenu
- niedobór witaminy E
wchłanianie ołowiu
Ołów wchłania się przewodu pokarmowego słabo (w ok. 2-3%), u młodych zwierząt wchłanianie jest większe.
Rozpuszczalne sole ołowiu wchłaniają się lepiej niż ołów metaliczny. Przy niskich wartościach pH (żołądek, rany, ropnie) metal ten łatwo się rozpuszcza i wchłania do organizmu.
🫁Przez płuca dobrze się wchłaniają alkilowe połączenia ołowiu, słabiej nieorganiczne związki (pyły).
jak się wchłania ołów z przewodu pokarmowego
Ołów wchłania się przewodu pokarmowego słabo (w ok. 2-3%), u młodych zwierząt wchłanianie jest większe.
Rozpuszczalne sole ołowiu wchłaniają się lepiej niż ołów metaliczny. Przy niskich wartościach pH (żołądek, rany, ropnie) metal ten łatwo się rozpuszcza i wchłania do organizmu.
jak się wchłania ołów przez układ oddechowy
🫁Przez płuca dobrze się wchłaniają alkilowe połączenia ołowiu, słabiej nieorganiczne związki (pyły).
która frakcja jest odpowiedzialna za toksyczne działania ołowiu
Ok. 1% ołowiu pozostaje w frakcji wolnej, która odpowiedzialna jest za toksyczne działanie ołowiu.
z czym się wiąże ołów w organizmie
Po wchłonięciu wiąże się z erytrocytami (>70%) oraz z albuminami.
pula szybko wymienna ołowiu
Ołów najpierw odkłada się w wątrobie, nerkach, płucach, sercu. Jest to tzw. pula szybko wymienna.
pula średnio wymienna ołowiu
Następnie stwierdza się go głównie w skórze i mięśniach, w których stanowi pulę o średniej szybkości wymiany.
pula wolno wymienna ołowiu
W końcu obserwuje się obecność ołowiu w kościach i w mniejszym stopniu w zębach i włosach, których stanowią pulę wolno-wymienną. Stężenie ołowiu w kościach zwiększa się całe życie.
czy ołów przenika barierę krew-mózg i łożyskową?
tak
wydalanie ołowiu
Ołów wydala się głównie przez nerki (ok. 75%). Część ołowiu po przejściu przez komórki wątrobowe ulega prawdopodobnie wiązaniu przez metalotioneiny i częściowo wydzielana jest do żółci.
Szacuje się że tą drogą wydalić się może ok. 15% ołowiu, a część ołowiu może ulec w jelitach ponownemu wchłonięciu (recyrkulacja).
Ołów wydala się również z mlekiem w dużych ilościach, które mogą wywierać szkodliwy wpływ na oseska.
na czym polega recyrkulacja ołowiu w organizmie
Część ołowiu po przejściu przez komórki wątrobowe ulega prawdopodobnie wiązaniu przez metalotioneiny i częściowo wydzielana jest do żółci.
Szacuje się że tą drogą wydalić się może ok. 15% ołowiu, a część ołowiu może ulec w jelitach ponownemu wchłonięciu (recyrkulacja).
Toksykodynamika ołowiu - w jaki sposób ołów hamuje działalność ważnych dla życia enzymów?
- łączenie się z grupami sulfhydrylowymi – przyjmuje się że jest to reakcja odpowiedzialna za większość biochemicznych następstw działania ołowiu
- obniżanie lokalnie stężeń takich mikroelementów jak Cu, Zn i Fe, co wpływa na aktywność enzymów zależnych od tych jonów np. w procesach oddychania komórkowego (wpływ na fosforylację oksydacyjną, syntezę ATP)
- hamowanie syntezy hemu co prowadzi do niedoboru hemoglobiny, oraz ważnych dla życia hemoprotein takich jak cytochromy mitochondrialne oraz mikrosomalne takie jak b5 czy P450
- hamowanie komórkowych mechanizmów antyoksydacyjnych np. przez obniżenie aktywności peroksydazy glutationowej
reakcja odpowiedzialna za większość biochemicznych następstw działania ołowiu
łączenie się z grupami sulfhydrylowymi
w jaki sposób ołów wywiera wpływ na fosforylację oksydacyjną i syntezę ATP
przez obniżanie lokalnie stężeń takich mikroelementów jak Cu, Zn i Fe
w jaki sposób ołów doprowadza do niedoboru hemoglobiny?
przez hamowanie syntezy hemu
w jaki sposób ołów hamuje wydajność komórkowych mechanizmów antyoksydacyjnych
przez obniżenie aktywności peroksydazy glutationowej
w jakich układach organizmu manifestuje się toksyczny wpływ ołowiu
Trujący wpływ ołowiu manifestuje się głównie zaburzeniami następujących układów: krwiotwórczego, nerwowego, pokarmowego, immunologicznego i rozrodczego
wpływ ołowiu na układ krwiotwórczy
- zahamowanie dehydratazy kwasu delta-aminolewulinowego (ALAD)
- zahamowanie ferrochelatazy
- rozpad erytrocytów
- upośledzenie erytropoezy
- zwężanie naczyń i uszkadzanie śródbłonka
wpływ ołowiu na syntezę hemu
Zahamowanie dehydratazy kwasu delta-aminolewulinowego (ALAD), co prowadzi do zwiększenia kw. δ-aminolewulinowego w surowicy, a następnie w moczu.
Zahamowanie ferrochelatazy co daje zahamowanie wbudowania żelaza w protoporfirynę IX i zwiększa jej stężenie w krwinkach oraz stężenie żelaza w surowicy.
Brak hemu prowadzi do niedokrwistości niedobarwliwej.
jakie zaburzenie hematologiczne pojawia się w przebiegu zatrucia ołowiem
Brak hemu prowadzi do niedokrwistości niedobarwliwej.
jaki pierwiastek hamuje aktywność ferrochelatazy i jakie ma to następstwa
ołów
Zahamowanie ferrochelatazy daje zahamowanie wbudowania żelaza w protoporfirynę IX i zwiększa jej stężenie w krwinkach oraz stężenie żelaza w surowicy.
jaki pierwiastek hamuje aktywność ALAD i jakie ma to następstwa
ołów
Zahamowanie dehydratazy kwasu delta-aminolewulinowego (ALAD), co prowadzi do zwiększenia kw. δ-aminolewulinowego w surowicy, a następnie w moczu.
wpływ ołowiu na erytrocyty
Połączenie ołowiu z erytrocytami wywołuje zmiany w ich błonach komórkowych, co prowadzi do ich szybszego rozpadu i wzrostu żelaza oraz bilirubiny w surowicy.
jak manifestuje się upośledzenie erytropoezy w przebiegu zatrucia ołowiem
W wyniku rozpadu erytrocytów pojawiają się liczniej erytroblasty, zasadochłonnie nakrapiane, o różnych kształtach.
wpływ ołowiu na OUN
Działanie uszkadzające w obrębie ośrodkowego układu nerwowego wynika z:
- uszkodzenia naczyń (także bariery krew-mózg)
- obrzęku tkanki mózgowej
- zmian w składzie aminokwasowym
- zmian nekrotycznych w korze mózgu.
wpływ ołowiu na obwodowy układ nerwowy
Działanie uszkadzające nerwy obwodowe spowodowane jest degeneracją włókien nerwów ruchowych i segmentalną demielinizacją.
wpływ ołowiu na układ pokarmowy
Związane jest z wywoływaniem napadów kolki ołowiczej, zaburzeń perystaltyki z tendencją do zaparć i owrzodzeń (przez autonomiczny układ nerwowy).
wpływ ołowiu na układ immunologiczny
Wyraża się przez zmniejszenie odporności na czynniki infekcyjne i upośledzenie wytwarzania przeciwciał i interferonu.
wpływ ołowiu na układ rozrodczy
♀️U samic polega na zaburzeniu owulacji wywołanym zmianami w jajnikach.
♂️U samców prowadzi do uszkodzenia jąder i atrofii kanalików nasiennych co upośledza spermatogenezę.
działanie embriotoksyczne ołowiu
Zwiększa zamieralność zarodków i upośledza ich rozwój (szczególnie rozwój układu nerwowego)🧠
formy zatrucia ołowiem u przeżuwaczy
U przeżuwaczy występują 2 postacie zatrucia: ostra🌶️ i przewlekła🗓️
jakie objawy przeważają w ostrym zatruciu ołowiem u przeżuwaczy
przeważają objawy żołądkowo-jelitowe i nerwowe
🍔Objawy ze strony przewodu pokarmowego:
ślinienie, brak łaknienia, bóle brzucha, kolki, wzdęcia, początkowo zaparcia potem cuchnąca biegunka
🧠Objawy nerwowe:
zaburzenia widzenia (ślepota), drżenia mięśniowe i skurcze, zaburzenia zachowania (ataki furii), parcie na przeszkody, brak koordynacji ruchów, ruchy maneżowe, zgrzytanie zębami, ataki pobudzenia, potem objawy depresji, drgawki, porażenia, opistotonus, objawy pobudzenia mogą się powtarzać
Inne:
łzawienie, obfita wydzielina z nosa oraz porażenia krtani, zaburzenia pracy serca, zwierzę ginie z objawami zapaści i śpiączki.
po jakim czasie pojawiają się objawy ostrego zatrucia ołowiem u przeżuwaczy
1-3 dni
patognomiczny obraz AP w przebiegu przewlekłego zatrucia ołowiem
zapalenie błony śluzowej jamy gębowej z szarym zabarwieniem dziąseł tzw. rąbek ołowiowy
objawy przewlekłego zatrucia ołowiem u przeżuwaczy
Obraz zatrucia nie jest specyficzny. Występują:
- wychudzenie, anemia, spadek mleczności, brak apetytu, wzdęcia z oddawaniem wiatrów, bóle brzucha, skurcze, biegunki lub zaparcia
- bóle okolicy nerek, bezmocz
- zapalenie błony śluzowej jamy gębowej z szarym zabarwieniem dziąseł tzw. rąbek ołowiowy, błony śluzowe blade, na skórze może pojawić się wyprysk i świąd
- może pojawiać się brak koordynacji ruchów i przykurcze mięśniowe, czasem ślepota, ronienia i jałowość
forma i objawy zatrucia ołowiem u psów i kotów
U psów zatrucie ma najczęściej przebieg ostry🌶️ lub podostry.
W obrazie ostrego zatrucia da się wyróżnić:
- 🍔objawy żołądkowo-jelitowe: brak apetytu, wymioty, zaparcia poprzedzone biegunką, czasem krwawą, silne postępujące bóle kolkowe
- 🧠objawy nerwowe: niepokój, nadpobudliwość, zachowanie histeryczne, drgawki, ślepota, w późniejszej fazie wyczerpanie i apatia, porażenia
