Wykład 12 [rośliny] Flashcards
1
Q
Czym są rafidy?
A
mikroskopijne igiełki szczawianu wapnia występujące na powierzchni niektórych roślin
2
Q
Jak nazywają się mikroskopijne igiełki szczawianu wapnia występujące na powierzchni niektórych roślin?
A
Rafidy
3
Q
Z czego składa się aglikon?
A
Są to związki otrzymane poprzez połączenie wiązaniem α- lub β-glikozydowym dowolnego cukru prostego z pochodną fenolową lub alkoholową.
cukier + pochodna fenolowa/alkoholowa = aglikon
4
Q
W wyniku jakiego procesu chemicznego z glikozydów są uwalniane aglikony?
A
enzymatycznej hydrolizy
5
Q
Cechy glikozydów (smak, wygląd)
A
Są to substancje szeroko rozpowszechnione, zazwyczaj bezbarwne, niekrystaliczne i gorzkie.
6
Q
Rośliny należące do jakiej rodziny zawierają glukozynolany?
A
Kapustowate
7
Q
Pod wpływem jakiego enzymu glukozynolany uwalniają toksyczne substancje?
A
mirozynaza
8
Q
Charakterystyka glukozynolanów
A
Glukozynolany zawarte w roślinach z rodziny kapustowatych. Są to oleiste substancje, a pod wpływem enzymu roślinnego mirozynazy uwalniają izotiocyjaniany.
9
Q
Cechy chemiczne alkaloidów
A
Alkaloidy to związki o charakterze zasadowym (pHa > 7) zawierające azot związany z pierścieniem heterocyklicznym lub aromatycznym.
Są nierozpuszczalne lub trudno rozpuszczalne w wodzie, tworzą zazwyczaj sole.
10
Q
Wymień alkaloidy tropanowe
A
- atropina
- skopolamina
- kokaina
11
Q
Wymień alkaloidy chinolinowe
A
- chinina
12
Q
Wymień alkaloidy izochinolinowe
A
- morfina
- kodeina
- papaweryna
13
Q
Wymień alkaloidy indolowe
A
- strychnina
14
Q
Wymień alkaloidy purynowe
A
- kofeina
- teofilina
- teobromina
15
Q
Wymień alkaloidy pirydynowe
A
- nikotyna
16
Q
do jakiej grupy alkaloidów należy kofeina?
A
alkaloidy purynowe
17
Q
do jakiej grupy alkaloidów należy kodeina?
A
alkaloidy izochinolinowe
18
Q
do jakiej grupy alkaloidów należy kokaina?
A
alkaloidy tropanowe
19
Q
Ile pierścieni zawierają w swojej cząsteczce estry diterpenu?
A
Trzy
20
Q
Rozpuszczalność estrów diterpenu
A
Są rozpuszczalne w wodzie i innych rozpuszczalnikach polarnych.💧
21
Q
Podaj dwa przykłady estrów diterpenu
A
- taksany obecne w cisie
- grajanotoksyny obecne w rododendronach i azaliach
22
Q
Do jakiej grupy związków należą toksalbuminy?
A
Do glikoprotein
23
Q
Podaj przykład toksalbuminy
A
Najbardziej znaną jest toksalbumina nasion rącznika, rycyna.
24
Q
Mechanizm działania toksycznego rycyny
A
Zahamowanie syntezy białek
25
Działanie toksalbumin
- antygenowe
- aglutynacja erytrocytów
- hemoliza
26
Co sprzyja eliminacji alkaloidów z ustroju?
Diureza kwaśna
27
Wymień rośliny o działaniu hepatotoksycznym
- Starzec jakubek
- Klekotnica
- Heliotrop
- Łubin porażony przez grzyb Diaporte toxica
- Koniczyna szwedzka
28
Jakie substancje czynne zawiera starzec jakubek?
Substancje czynne należą do alkaloidów pirolizydynowych o silnym działaniu hepatotoksycznym.
Starzec jakubek zawiera np.: jakobinę, jakodynę i jakoninę.
29
Jakie substancje czynne zawiera heliotrop?
Alkaloidy pirolizydynowe
30
Jakie substancje czynne zawiera klekotnica?
Alkaloidy pirolizydynowe
31
Jakie substancje czynne zawiera łubin porażony przez grzyb diaporthe toxica?
Fomopsyna
32
Gdzie znajdziemy fomopsynę
W łubinie porażonym przez grzyb diaporte toxica
33
Jaki organizm może porażać łubin, prowadząc do wzrostu jego toksyczności?
Grzyb Diaporte toxica
34
Która część starca jakubka jest najbardziej toksyczna?
Najbardziej toksyczne są kwiaty.
Największa toksyczność we wczesnym okresie wzrostu.
35
Mechanizm toksycznego działania alkaloidów pirolizydynowych?
Za działanie toksyczne alkaloidów pirolizydynowych odpowiadają metabolity pirolu powstałe w wyniku przemian związków macierzystych.
Wiążą się one z DNA, powodując upośledzony podział komórek. Wysokie dawki mogą powodować martwicę komórek, podczas gdy umiarkowane narażenie hamuje podział komórek, prowadząc do powiększenia i zwyrodnienia hepatocytów z niewydolnością wątroby.
36
Objawy zatrucia alkaloidami pirolizydynowymi u koni
- fotosensybilizacja
Oprócz tego standard: wątrobowe, jadłowstęt, zaburzenia widzenia, pobudzenie i dezorientacja
37
Wymień rośliny o działaniu neurotoksycznym
- Szalej jadowity
- Szczwół plamisty
- Tojad
- Pokrzyk wilcza jagoda
- Bieluń dziędzierzawa
- Ziemniak
- Psianka czarna
38
Substancja czynna zawarta w szaleju
cykutotoksyna
39
Części rośliny o największej zawartości cykutotoksyny
zawarta głównie w bulwie korzeniowej, ale także w częściach zielonych rośliny
40
Mechanizm działania cykutotoksyny
Działa neurotoksyczne przez blokowanie kanałów chlorkowych dla receptorów GABA. Prowadzi do depolaryzacji błony neuronu i w efekcie silnych konwulsji, zaburza czynność serca i poraża ośrodek oddechowy.
41
Charakterystyczny zapach szaleju
zapach pietruszki
42
Jakie substancje czynne zawiera szczwół plamisty?
Lotne alkaloidy - przede wszystkim koniina
43
Gdzie występują największe stężenia koniiny
w nasionach
44
Mechanizm działania toksycznego szczwołu plamistego
Koniina działa miejscowo drażniąco oraz neurotoksycznie🧠 podobnie do nikotyny.
Pobudza, a następnie do poraża CUN oraz zwoje wegetatywne i zakończenia nerwów ruchowych.
45
Charakterystyczny zapach szczwołu plamistego
Zapach mysiego moczu
46
Substancja czynna zawarta w tojadzie
alkaloid akonityna
47
części rośliny zawierające najwyższe stężenia akonityny
korzeń i nasiona
48
mechanizm działania toksycznego tojadu
Alkaloid akonityna zawarty głównie w korzeniu i nasionach, działa neurotoksyczne i miejscowo drażniąco, ma wpływ na układ bodźco przewodzący serca i mięśnie (efekt kuraropodobny).
49
jaki efekt wywołuje akonityna
efekt kuraropodobny
50
Jakie substancje czynne zawiera pokrzyk wilcza jagoda?
Czynnikiem toksycznym jest alkaloid tropanowy atropina.
51
Objawy zatrucia pokrzykiem
Są one podobne do objawów przedawkowania atropiny.
Antycholinergiczne działanie: rozszerzenie źrenic, suchość i łuszczenie się skóry (świąd), suchość błon śluzowych w jamie ustnej (powoduje intensywne pragnienie) i błony śluzowej żołądka (efekt ściągający), osłabienie motoryki przewodu pokarmowego (zaparcia), rozszerzenie naczyń krwionośnych.
52
Leki stosowane w leczeniu zatrucia pokrzykiem
Leki parasympatykomimetyczne: takie jak betanechol, karbachol, fizostigmina.
Płyny wieloelektrolitowe i węgiel aktywny.
53
Substancje czynne zawarte w bieluniu
Podobnie jak pokrzyk zawiera trujące alkaloidy tropanowe takie jak atropina, hioscyjamina czy hioscyna.
54
Które części bieluniu są najbardziej toksyczne?
Nasiona
55
Leczenie zatrucia bieluniem
Takie samo, jak przy pokrzyku
Leki parasympatykomimetyczne: takie jak betanechol, karbachol, fizostigmina.
+Płyny wieloelektrolitowe i węgiel aktywny.
56
Które części ziemniaka i psianki czarnej są nietoksyczne
Dojrzałe owoce
57
Jakie substancje czynne zawiera ziemniak i psianka czarna?
Glikoalkaloidy steroidowe do których należy solanina czy solanidyny
58
Mechanizm działania toksycznego ziemniaka i psianki
- Solanina czy solanidyny mogą powodować zapalenie żołądka i jelit.
- Solanina ma bezpośrednie działanie drażniące, głównie na błony śluzowe. Hamuje także czynności ośrodkowego układu nerwowego, układu oddechowego i ośrodków motorycznych.
- Ziemniaki i psianka czarna zawiera też znaczną ilość alkaloidów tropanowych o aktywności podobnej do atropiny.
59
Postacie zatrucia ziemniakiem
- nerwowa
- pokarmowa
- skórna
60
Objawy postaci nerwowej zatrucia ziemniakiem
- ataksja
- osłabienie
- bradykardia
- niedociśnienie
- otępienie, zmęczenie, porażenie
61
Objawy postaci pokarmowej zatrucia ziemniakiem
- biegunka
- bóle kolkowe
- ślinotok
62
Objawy postaci skórnej zatrucia ziemniakiem
zmiany łuszczycowe na kończynach
63
Wymień rośliny o działaniu nefrotoksycznym
- Szarłat szorstki
- Dąb
64
Jakie substancje czynne zawiera szarłat szorstki?
Zawiera kwas szczawiowy (zwłaszcza w liściach), ale wydaje się, że jego działanie toksyczne wynika z obecności innych substancji.
Może także kumulować azotany.
65
Jaką patologię wywołuje spożycie szarłatu szorstkiego?
Zespół nerczycowy
66
Po jakim czasie pojawiają się objawy zatrucia szarłatem?
5-10 dni
67
Jakie substancje czynne zawiera dąb?
Młode pąki i liści dębu oraz zielone żołędzie zawierają duże ilości gallotanin (garbników).
Związki te oraz ich produkty rozpadu (kwas galusowy, pirogalusowy) uszkadzają nerki i błonę śluzową przewodu pokarmowego.
68
Które ogniwo łańcucha metabolizmu żołędzi dębu ma znaczenie toksykologiczne?
Kwas galusowy i pirogalusowy będące produktami rozpadu gallotanin, czyli garbników zawartych w młodych żołędziach.
69
Gatunek odporny na toksyczne działanie dębu
świnie
70
Wymień rośliny o działaniu kardiotoksycznym
cis pospolity
71
Jakie substancje czynne zawiera cis pospolity
taksyny A i B (alkaloidy diterpenowe)
72
Patomechanizm działania cisu
Alkaloidy cisu hamują funkcję kanałów wapniowych i sodowych w mięśniu sercowym, przez co hamują depolaryzację kardiomiocytów.
73
Gatunek najbardziej wrażliwy na zatrucie cisem
konie
74
Leczenie zatrucia cisem
Celem jest pobudzenie czynności układu oddechowego oraz stymulowanie układu krążenia. Zaleca się podanie dożylne lub domięśniowe heptaminolu.
Niezwłocznie powinno się podać węgiel aktywny i osmotyczne środki przeczyszczające.
Atropina może być przydatna do przeciwdziałania kardiodepresyjnym efektom taksyny, ale musi być podana odpowiednio wcześnie.
75
Wymień rośliny wpływające na krew
- klon czerwony
- paproć orlica
76
Która część klonu czerwonego jest toksyczna
Liście
77
Co wywołuje klon czerwony
ostrą hemolizę u koni
78
Zmiany w badaniach laboratoryjnych krwi po zatruciu klonem czerwonym
- niskie wartości MCV
- łagodna methemoglobinemia
- obecność ciałek Heinza
- hiperbilirubinemia
- czasami zwiększenie aktywności kinazy kreatynowej
79
dla jakiego gatunku niebezpieczne jest spożycie klonu czerwonego
dla koni
80
Czynniki toksyczne zawarte w paproci orlicy
- ptakwilozyd wywołujący supresyjny wpływ na szpik kostny u bydła
- tiaminaza rozkładająca wit. B1 zwłaszcza u koni
81
który gatunek jest wrażliwy na toksyczne działanie ptakwilozydu zawartego w paproci orlicy
bydło
82
który gatunek jest szczególnie wrażliwy na toksyczne działanie tiaminazy zawartej w paproci orlicy
konie
83
jaką witaminę rozkłada tiaminaza
b1
84
czy suszenie zmniejsza toksyczność paproci orlicy
nie
85
Pterydyzm - jaka to choroba
zatrucie paprocią orlicą (ptakwilozydem) u bydła
86
u jakiego gatunku występuje pterydyzm
u bydła
87
Pterydyzm u bydła - objawy
Zahamowanie czynności szpiku kostnego u bydła wywołuje niedokrwistość aplastyczną, granulocytopenię i małopłytkowość.
Przy 4-6 tygodniowej ekspozycji stwierdza się osłabienie, brak łaknienia, krwawienia, w tym krwiomocz oraz powiększenie brzucha. U bydła przyjmującego paprocie przez długi czas stwierdzano nowotwory pęcherza moczowego.
88
Do czego predysponuje przewlekłe przyjmowanie paproci orlicy przez bydło?
nowotworów pęcherza moczowego
89
Z czym jest związana toksyczność paproci orlicy u koni
z tiaminazą
90
objawy zatrucia paprocią orlicą u koni
🐎U koni toksyczność rośliny związana jest z tiaminazą. Niedobór tiaminy prowadzi do osłabienia mięśni i ich drżenia, braku koordynacji ruchowej. Opistotonus, śmierć poprzedzona skurczami toniczno-klonicznymi.
91
u jakiego gatunku paproć orlica wywołuje niedokrwistość
u bydła
92
leczenie pterydyzmu
- alkohol batylowy, ale ma ograniczoną skuteczność
Najbardziej skuteczna jest transfuzja krwi z 3% cytrynianem sodu
93
Te wszystkie śmieszne rośliny domowe ozdobne z łacińskimi nazwami - jakie substancje czynne odpowiedzialne za ich toksyczne działanie zawierają?
Nierozpuszczalne szczawiany wapnia
94
Mechanizm działania toksycznego roślin zawierających szczawiany
Kryształy szczawianu wapnia drażnią jamę gębową i gardło.
Kryształy te mają postać igieł (rafidów), które wbijają się w błonę śluzową języka i gardła.
Niektóre rośliny (np. dieffenbachia), zawierają enzymy proteolityczne, które powodują uwalnianie histaminy, kinin i powodują szybką reakcję zapalną.
95
Jaką postać przyjmują nierozpuszczalne szczawiany wapnia w roślinach
Kryształy te mają postać igieł (rafidów), które wbijają się w błonę śluzową języka i gardła.
96
Wymień rośliny z rodzaju Alium sp.
cebula i czosnek
97
Jakie substancje czynne zawierają rośliny z rodzaju Alium
dwusiarczek propylu i tiosiarczany
-> przechodzą w sulfotlenki
98
Czy obróbka termiczna zmniejsza toksyczność czosnku i cebuli?
nie
99
Rasy psów predysponowane do zatrucia cebulą
Akita, shiba, jindo
100
który gatunek jest najbardziej wrażliwy na zatrucie roślinami z rodzaju alium
koty, ale zatrucia i tak częściej występują u psów bo koty nie chcą tego jeść zazwyczaj
101
dlaczego koty są bardziej wrażliwe na toksyczne działanie czosnku
Koty są bardziej wrażliwe na uszkodzenie tlenowe, gdyż posiadają w hemoglobinie 8 grup sulfhydrylowych, a psy tylko 4 grupy, niemniej jednak sposób odżywiania bardziej predysponuje psy.
102
jaki procent swojej masy ciała w cebuli musi zjeść kot żeby coś się stało
mniej niż 0.5%
103
metabolizm substancji czynnych w roślinach z rodzaju Alium
Disiarczek propylu i tiosiarczany łatwo wchłaniają się z p. pokarmowego.
Większość wchłoniętych substancji przechodzi w erytrocytach i wątrobie przemiany metaboliczne do organicznych sulfotlenków, które są prawdopodobnie odpowiedzialne za działanie toksyczne.
104
Jaki charakterystyczny obraz krwinek obserwujemy w zatruciu roślinami z rodzaju Alium?
Przemiany oksydacyjno-redukcje disiarczku propylu i tiosiarczanów w erytrocytach odpowiedzialne są za uformowanie nieprawidłowych postaci tych komórek nazywanych ekscentrocytami, w których widoczne jest blade sierpowate przebarwienie i w środku jasne plamki jako efekt uszkodzeń tlenowych.
Erytrocyty mogą zawierać ponadto ciałka Heinza i dużą ilość methemoglobiny.
105
Jak nazywa się nieprawidłowa postać erytrocytów pojawiająca się wskutek zatrucia cebulą?
Ekcentrocyty
106
Jak wyglądają ekscentrocyty?
Są to nieprawidłowe erytrocyty, w których widoczne jest blade sierpowate przebarwienie i w środku jasne plamki jako efekt uszkodzeń tlenowych.
107
Obraz erytrocytów w zatruciu czosnkiem
- ekscentrocyty: blade sierpowate przebarwienie, jasne plamki w środku
- zawierają ciałka Heinza
- zawierają dużo methemoglobiny
108
Inne, pozakrwinkowe działania toksyczne czosnku i cebuli
Cebula i czosnek posiadają także inne substancje które działają:
- przeciwzakrzepowo
- nasercowo
- miorelaksacyjnie
- hipotensyjnie
- zaostrzają anemię
109
Jaki efekt metaboliczny może wywoływać spożycie czosnku u zwierząt?
hipoglikemię
