Wykład 11 [toksyny i jady] Flashcards

1
Q

Zatrucie jadem kiełbasianym - nazwa i jaka bakteria wywołuje

A

Botulizm, Clostridium botulinum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Na jakie czynniki fizyczne jest wrażliwa toksyna botulinowa?

A

Jad ten jest wrażliwy na wysoką temperaturę🌡️ i ulega zniszczeniu w procesie pasteryzacji.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jaki typ toksyny botulinowej znajdziemy w gnijącej padlinie?

A

typ C1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jaki typ toksyny botulinowej znajdziemy w zepsutej karmie pochodzenia roślinnego?

A

typ B

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jaki gatunek najczęściej ulega zatruciu toksyną botulinową?

A

kurczęta i dzikie ptactwo - zwłaszcza kaczki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

W jakich warunkach najczęściej dochodzi do zatruć toksyną botulinową u przeżuwaczy?

A

Botulizm u bydła szczególnie często spotyka się w Afryce Południowej i innych regionach z deficytem fosforu. Z tego względu zwierzęta często interesują się kośćmi i padliną.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jakie choroby wywołuje zatrucie toksyną botulinową u koni?

A

🌱Choroba pastwiskowa koni (ang. equine grass disease, dysautonomia koni)

🐎Shaker foal syndrome

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

W jakim wieku najczęściej występuje shaker foal syndrome u koni?

A

2-5 tyg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Objawy shaker foal syndrome

A
  • postępujący symetryczny paraliż mięśni
  • szczudłowaty chód
  • drżenia mięśniowe
  • tracenie równowagi i silne osłabienie
  • zwierzę nie je
  • występują zaparcia
  • rozszerzenie źrenic
  • częste oddawanie moczu.

Śmierć następuje po 24-72 godz. od wystąpienia objawów i jest związana z zatrzymaniem oddechu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Zmiany sekcyjne w przebiegu shaker foal syndrome

A

Sekcyjnie stwierdza się wrzody żołądka i ropnie wątroby.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jaka jest bezpośrednia przyczyna botulizmu u dzikiego ptactwa wodnego?

A

🦆Przyczyną masowych zatruć ptactwa dzikiego są wyrzucone na brzeg martwe bezkręgowce. Do zatruć dochodzi na jeziorach o bardzo płytkich brzegach z fluktuującą linią brzegową.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Z jakim pierwiastkiem są związane toksyny botulinowe?

A

Są one metaloproteazami związanymi z cynkiem.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Mechanizm toksycznego działania toksyn botulinowych

A

Hamują przekaźnictwo cholinergiczne we wszystkich typach połączeń.

Łączą się trwale ze specyficznymi białkami pęcherzyków gromadzących acetylocholinę w kolbce presynaptycznej nie dopuszczając do uwolnienia mediatora do przestrzeni synaptycznej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Czy procesy toksyczne zachodzące w przebiegu działania toksyn botulinowych są odwracalne?

A

Nie, ze względu na postępującą atrofię połączeń nerwowo-mięśniowych, powrót do zdrowia wymaga stworzenia ich na nowo.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Co jest bezpośrednią przyczyną śmierci podczas zatrucia toksyną botulinową?

A

Śmierć następuje z powodu porażenia oddychania i zatrzymania akcji serca.🫀

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Charakterystyczna postawa przyjmowana przez bydło narażone na kontakt z toksyną botulinową

A

Pokładanie się na mostku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Objawy botulizmu u ptaków

A

Często obserwuje się wiotkie porażenie szyi i łatwe odchodzenie piór.

Śmierć podobnie jak u ssaków jest wynikiem porażenia oddychania.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Postać botulizmu która występuje wyłącznie u koni

A

Nadostra - obserwuje się nagłe i silne osłabienie mięśni, zwierzęta leżą i szybko giną z objawami zapaści

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Zmiany AP w przebiegu botulizmu

A

Nie są patognomiczne.

  • Narządy wewnętrzne są przekrwione z wybroczynami.
  • W wątrobie czasem występują ogniskowe zmiany martwicze, ropnie.
  • Błona śluzowa przewodu pokarmowego jest przekrwiona i pokryta gęstym śluzem.

🦊U lisów stwierdza się obrzęk wątroby, śledziony i węzłów chłonnych

🐓U ptaków zapalenie jelit i powiększenie śledziony

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Leczenie botulizmu

A

W leczeniu wskazane jest zastosowanie antytoksyny zwłaszcza w początkowym stanie zatrucia.

Oprócz tego ograniczanie kontaktu z toksyną - zmiana karmy, dezynfekcja, rozpraszanie dzikiego ptactwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Dla jakich gatunków są dostępne szczepionki przeciwko jadowi kiełbasianemu?

A

Dla norek i koni.

U innych gatunków jest to też możliwe, aczkolwiek drogie i dlatego rzadko wykonywane.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Który gatunek powinien być rutynowo szczepiony przeciwko jadowi kiełbasianemu?

A

Norki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Postępowanie w przypadku użądlenia przez pszczoły

A

W przypadku użądlenia przez pszczoły delikatnie usunąć żądło tak żeby nie wycisnąć z woreczka jadu.🐝

Odkazić, steryd miejscowo, antyhistaminowe.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Różnice w postępowaniu lekarskim pomiędzy ukąszeniem osy a pszczoły

A

W przypadku użądleń os dobrze jest miejsce wkłucia poddać zakwaszeniu słabym kwasem.

W przypadku pszczół przemyć węglanem sodowym.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Przy ukąszeniu którego pasiastego owada miejsce wkłucia się zakwasza

A

osy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Przy ukąszeniu którego pasiastego owada miejsce wkłucia przemywa się węglanem sodu

A

pszczoły

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Rozcieńczenie i dawka adrenaliny w przypadku reakcji anafilaktycznej

A

rozcieńczenie 1 do 1000
dawka 0.1-1ml roztworu

podskórnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

gąsienice należące do jakich gatunków zawierają silnie drażniące substancje?

A

Mocno owłosione gąsienice motyli należących do korowódek i kuprówek .

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Jakie stadia rozwojowe gąsienic posiadają substancje drażniące?

A

Substancje drażniące posiadają tylko larwy 3-5 stadium.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Gdzie w gąsienicy znajdują się substancje drażniące

A

Substancje drażniące posiadają tylko larwy 3-5 stadium i znajdują się one we włoskach pokrywających ciało gąsienicy.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Nazwa głównej substancji drażniącej którą zawierają gąsienice

A

taumetopoenina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

objawy miejscowe kontaktu z gąsienicą korowódką

A
  • Najczęściej są zlokalizowane w obrębie błony śluzowej policzków i okolicy warg.
  • W ciągu 1-2 dni rozwija się zapalenie jamy ustnej, języka, gardła.
  • Występuje ślinotok.
  • Na języku pojawiają się owrzodzenia a potem zmiany nekrotyczne.
  • Na brzegu warg widoczne są wydłużone nadżerki.
  • Czasami zmianom towarzyszy obrzęk powiek.
  • Po kontakcie ze skórą występuje na niej rumień na miejscu którego pojawia się egzema.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

objawy ogólne po spożyciu gąsienicy korowódki u koni

A

🐎U koni obserwowano bóle kolkowe, nerwowość, postępującą agresję poprzedzoną narastającym świądem wzdłuż grzbietu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

objawy ogólne po spożyciu gąsienicy korowódki u drobiu

A

🐓U drobiu po zjedzeniu gąsienic wystąpiło ostre zapalenie jelit.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Do jakiej rodziny owadów należą meszki

A

Simuliidae

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

W jakich porach doby atakują meszki?

A

Meszki atakują zwierzęta masowo tylko w okresie dnia🌇, najczęściej rano i wieczorem.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

W czym rozpuszcza się jad meszek?

A

Jad meszek jest substancją rozpuszczalną w wodzie.💦

38
Q

Do jakiej substancji wykazuje podobieństwo jad meszek pod kątem specyfiki działania?

A

W badaniach laboratoryjnych na sercu żaby stwierdzono, że ma działanie podobne do glikozydów nasercowych.

39
Q

Działanie jadu meszek

A

Po podaniu podskórnym jad meszek działa drażniąco, wywołując miejscowo silny ból, działa ponadto ogólnie neurotoksycznie🧠, obniża poziom hemoglobiny🩸 i liczbę erytrocytów oraz wywołuje leukocytozę.

40
Q

Leczenie zwierzęcia narażonego na atak meszek

A

Nie ma skutecznej odtrutki. Stosowano leki przeciwzapalne i środki podtrzymujące oddychanie i krążenie.

Miejscowo stosuje się okłady z zimnej wody lub wody amoniakalnej.

41
Q

Przykład występującej w europie ropuchy dysponującej toksynami

A
  • ropucha paskówka (Bufo calamita)
  • ropucha szara (Bufo bufo)
42
Q

Gdzie na żabie są umiejscowione gruczoły jadowe?

A

Gruczoły jadowe umiejscowione są na skórze grzbietu i tylnej części głowy. Niektóre bardziej jadowite gatunki posiadają specjalne gruczoły przyusznicze.

43
Q

Substancje, które zawiera jad ropuchy.

A
  • drażniące steroidy np. bufogeniny (podobne działanie do glikozydów nasercowych)
  • bufotoksyny (sprzężone z argininą bufogeniny)
  • bufoteniny (aminy)
  • katecholaminy
  • serotonina
44
Q

które gatunki najczęściej ulegają zatruciu jadem ropuch

A

psy i bydło

45
Q

Bezpośrednia przyczyna śmierci po zatruciu ropuchą u psów

A

Przyczyną śmierci było działanie toksyn na serce.🫀

46
Q

Leczenie zatrucia ropuchą

A
  • Okolicę pyska i oczy zmyć dużą ilością wody.
  • Rozważyć wywoływanie wymiotów, podać węgiel aktywny. Można podać zwierzętom środki przeczyszczające.
  • W przypadku stwierdzenia arytmii na skutek działania toksyn podaje się propranolol lub inne środki antyarytmiczne.
  • Przy bradykardii podać atropinę.
  • Podać płyny dożylnie.
  • W przypadku drgawek stosuje się benzodiazepiny.
47
Q

Leki stosowane w leczeniu zatrucia ropuchą

A
  • węgiel aktywny, środki przeczyszczajace
  • propanolol
  • atropina
  • benzodiazepiny
48
Q

Poziom którego pierwiastka powinno się kontrolować po stwierdzeniu zatrucia ropuchą?

A

potasu

49
Q

W jakich miesiącach zdarzają się ukąszenia żmii?

A

Przypadki zatruć zdarzają się od kwietnia do października.

50
Q

Gatunki niewrażliwe na działanie jadu żmii

A

orły, wrony, jeże i węże

mało wrażliwe są świnie

51
Q

W jaki sposób jad żmii dostaje się z miejsca ukąszenia do krążenia ogólnego?

A

Z miejsca ukąszenia jad dostaje się do krążenia głównie drogami chłonnymi🪢.

52
Q

Czego należy bezwzględnie unikać po ukąszeniu żmii?

A

ruchu - ruch zwierzęcia może znacznie przyspieszyć wchłanianie jadu

53
Q

objawy miejscowe po ukąszeniu żmii

A
  • w miejscu ukąszenia w ciągu około 20 min pojawia się silny, gorący i bolesny obrzęk
  • najczęściej widoczne są wówczas dwie ranki pozostałe po wkłuciu zębów węża
  • zmiany te mogą przechodzić w zmiany nekrotyczne
  • może pojawić się krwotok

Obrzęk w późniejszej fazie staje się twardy i zimny.❄️🪨

54
Q

kiedy powinno nastąpić podanie surowicy przeciw jadowi żmii?

A

Powinno być przeprowadzone po wystąpieniu charakterystycznych dla zatrucia objawów (zimny obrzęk) i wykonane z dużą ostrożnością.

55
Q

Kiedy stosujemy leki przeciwhistaminowe w postępowaniu po ukąszeniu żmii?

A

przed podaniem surowicy

56
Q

Kiedy stosujemy glikokortykosteroidy w postępowaniu po ukąszeniu żmii?

A

Nigdy, w ogóle nie należy stosować glikokortykosteroidów

57
Q

Jakich leków nie należy stosować po ukąszeniu żmii?

A

glikokortykosteroidów

58
Q

częste powikłanie obserwowane po ukąszeniu żmii

A

botulizm - beztlenowce żyją w jamie gębowej węży

59
Q

Węże należące do rodziny zdradnicowatych

A

kobra, mamba, wąż koralowy

60
Q

Węże należące do rodziny żmijowatych

A

żmije właściwe i grzechotniki

61
Q

Jak deponują jad węże z rodziny zdradnicowatych?

A

Węże zdradnicowate mają krótkie zęby jadowe i po uchwyceniu ofiary ich jad natychmiast i “automatycznie” zostaje wprowadzony do ciała ofiary.

62
Q

Jak deponują jad węże z rodziny żmijowatych?

A

Żmijowate mają długi zęby jadowe do których jad spływa specjalnym kanałem jadowym, który jest w czasie ukąszenia może zostać otwarty lub pozostać zamknięty.

63
Q

Działanie toksyczne jadu węży z rodziny zdradnicowatych

A

🧠Jad ten ma przede wszystkim działanie neurotoksyczne i zabija przez szybkie porażenie ośrodka oddychania.

64
Q

Działanie toksyczne jadu węży z rodziny żmijowatych

A

Jad tych węży ma głównie działanie hemotoksyczne, przeciwkrzepliwe i miejscowo nekrotyzujące.

65
Q

Do jakiego królestwa należą sinice?

A

prokarionty należące do bakterii

66
Q

jak nazywa się zjawisko masowego pojawiania się sinic

A

zakwit

67
Q

kiedy występują zakwity

A

najczęściej wiosną lub jesienią🌱🍂

68
Q

Jakie zachwianie poziomu pierwiastków w wodzie towarzyszy występowaniu zakwitów?

A

W czasie zakwitu występuje niski stosunek azotu do fosforu.

69
Q

Jaki gatunek jest najbardziej podatny na zatrucia sinicami?

A

Psy

70
Q

Podstawowe działanie toksyczne mikrocystyn

A

hepatotoksyczne

71
Q

Podstawowe działanie toksyczne anatoksyn

A

działają neurotoksycznie

72
Q

Mechanizmy działania mikrocystyn

A
  • hamowanie aktywności fosfataz białkowych 1 i 2a
  • uszkodzenie struktury cytoszkieletu hepatocytów związanego z przeorganizowaniem włókien aktynowych
  • uszkodzenia mitochondriów
  • generowanie wolnych rodników
73
Q

mechanizm działania anatoksyny-a

A

Agonista receptorów Nm.

Anatoksyna-a wykazuje zdolność pobudzania receptorów nikotynowych🚬 w połączeniach nerwowo-mięśniowych.

74
Q

mechanizm działania anatoksyny-as

A

Anatoksyna-as jest nieodwracalnym inhibitorem acetylocholinoesterazy w połączeniach cholinergicznych obwodowych, doprowadzając w nich do wzrostu stężenia acetylocholiny.

75
Q

Czy anatoksyny penetrują barierę krew-mózg?

A

nie

76
Q

Działanie toksyczne nodularyny

A

hepatotoksyczne

77
Q

Działanie toksyczne saksytoksyny

A

neurotoksyczne

78
Q

Mechanizm działania saksytoksyn

A

działają neurotoksycznie hamując przewodnictwo neuronalne przez zablokowanie kanałów sodowych

79
Q

Działanie cylindrospermopsyny

A

szerokie spektrum niekorzystnych działań - uszkadzajace narządy miąższowe, p. pokarmowy, serce, płuca, grasicę oraz nadnercza

80
Q

wymień toksyny sinicze o działaniu hepatotoksycznym

A
  • mikrocystyna
  • nodularyna
81
Q

wymień toksyny sinicze o działaniu neurotoksycznym

A
  • anatoksyna-a
  • anatoksyna-as
  • saksytoksyna
82
Q

Objawy zatrucia mikrocystynami

A

Po zatruciu mikrocystynami występuje ostra hepatotoksykoza prowadząca w ciągu kilku godzin do śmierci.

Zwierzęta wykazują: biegunkę, silne osłabienie, bladość błon śluzowych, żółtaczkę, zatrucie kończy się wstrząsem.

W badaniach laboratoryjnych stwierdza się wzrost aktywności ALP, AST, ALT, hiperbilirubinemię, hiperkalcemię i hipoglikemię.

83
Q

Objawy zatrucia anatoksyną-a

A

Po zatruciu anatoksyną-a (agonista rec. Nm) obserwuje się sinicę, szybko postępującą sztywność kończyn i drżenia mięśni a następnie ich porażenie.

Śmierć następuje bardzo szybko - od kilku minut do kilku godzin po przyjęciu trucizny.

84
Q

Objawy zatrucia anatoksyną-as

A

Po zatruciu anatoksyną–as (inhibitor obwodowej acetylocholinesterazy) występują:

  • objawy muskarynowe: obfite ślinienie, łzawienie, biegunka, oddawanie moczu
  • objawy nikotynowe: drżenia, brak koordynacji ruchów.

W końcowej fazie zwierzęta leżą. Śmierć następuje zwykle po upływie ok. 30 minut od wystąpienia objawów i jest wynikiem zatrzymania oddychania.

85
Q

Jakiego typu objawy (i dlaczego) wywołuje zatrucie anatoksyną-as?

A

Zatrucie anatoksyną-as wywołuje wyłącznie obwodowe objawy pobudzenia receptorów cholinergicznych, ponieważ jest nieodwracalnym inhibitorem AchE na obwodzie - nie przenika przez barierę krew-mózg.

86
Q

Postępowanie lekarskie w zatruciu mikrocystynami

A
  • dekontaminacja (wymioty, węgiel)
  • wit. K1
  • środki hepatoprotektywne
  • terapia przeciwwstrząsowa
87
Q

Postępowanie lekarskie w zatruciu anatoksyną-a

A
  • dekontaminacja (wymioty, węgiel)
  • diazepam lub fenobarbital
  • metokarbamol
88
Q

Postępowanie lekarskie w zatruciu anatoksyną-as

A
  • dekontaminacja (wymioty, węgiel)
  • atropina
89
Q

Jaki gatunek sinic był odpowiedzialny za katastrofę ekologiczną w Odrze w 2022r?

A

prymnesium parvum

90
Q

działanie prymnezyny na ryby

A

Toksyny zmieniają przepuszczalność błon komórkowych co szczególnie prowadzi do uszkodzenia skrzeli.

Opisano u ryb krwawienie ze skrzeli🩸, nadmierną produkcję śluzu i zaburzenia zachowania (opadanie na dno lub próby oddychania powietrzem atmosferycznym).