Wykład 4 [azot, cyjanki, tlenek węgla, siarka] Flashcards

azotany, cyjanki, tlenek węgla, siarka

1
Q

Jakie gatunki najczęściej ulegają zatruciu azotynami?

A

Najczęściej zatruciu azotanami i azotynami ulegają przeżuwacze🐄. Opisywano je również u świń. U innych gatunków może również wystąpić.

Zatrucie może przebiegać w formie ostrej lub przewlekłej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Formy zatrucia azotynami

A

Zatrucie może przebiegać w formie ostrej lub przewlekłej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Rośliny kumulujące związki azotowe

A
  • buraki
  • kukurydza
  • owies
  • chwasty
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wpływ suszenia na zawartość azotynów w paszy

A

W czasie suszenia surowców roślinnych, z których robi się paszę wzrasta wyraźnie stężenie związków azotowych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wpływ kiszenia na zawartość azotynów w paszy

A

Natomiast w czasie procesu kiszenia zawartość azotynów i azotanów w paszy
zmniejsza się

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jaki smak mają nawozy na bazie związków azotowych

A

słony

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Toksykodynamika azotanów

A

działanie drażniące na śluzówkę przewodu pokarmowego a także dróg moczowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Toksykodynamika azotynów

A
  • utleniają hemoglobinę do methemoglobiny
    -> silnie niedotlenienie tkanek, możliwe pośrednie efekty neurotoksyczne
  • rozszerzają naczynia krwionośne, prowadząc do silnego spadku ciśnienia krwi (NO)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Przebieg reakcji azotynów z hemoglobiną

A

W reakcji tej jon azotynowy utlenia dwuwartościowe żelazo hemoglobiny (Hb) do żelaza trójwartościowego methemoglobiny (MetHb).

Powstawanie niezdolnej do przenoszenia tlenu methemoglobiny prowadzi do niedotlenienia organizmu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Co się dzieje (biochemicznie) w zatruciu przewlekłym azotynami i jakiego gatunku ten proces dotyczy?

A

W zatruciu przewlekłym (przeżuwacze) istotną rolę może odgrywać tworzenie się kompleksowego połączenia pomiędzy powstającym z azotynów tlenkiem azotu a cytochromem P-450, co hamuje szereg reakcji enzymatycznych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Toksykokinetyka azotynów u przeżuwaczy

A

Azotyny i azotany łatwo wchłaniają się z przewodu pokarmowego do krwi i łatwo przechodzą do tkanek.

U przeżuwaczy azotany przechodzą w przedżołądkach pod wpływem flory bakteryjnej intensywne przemiany do znacznie bardziej toksycznych azotynów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Czy azotyny wiążą się z białkami?

A

Nie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Objawy ostre zatrucia azotynami

A
  • Początkowo poliuria i objawy pokarmowe: ślinienie, bóle i skurcze, wymioty, biegunki, czasem krwawe prowadzające do odwodnienia.
  • Następnie występują trudności w oddychaniu wyrażone dusznością, pojawia się sinica.
  • Równolegle pojawiają się objawy krążeniowe: spadek ciśnienia krwi z powodu rozszerzenia naczyń (gwałtowne u koni). Tętno jest przyśpieszone, słabo wyczuwalne.
  • Objawy nerwowe wyrażone są chwiejnym chodem, brakiem koordynacji ruchów, drżeniami mięśni, w końcowej fazie występują drgawki kloniczne.
  • Występuje ogólne osłabienie. Śmierć z objawami konwulsji lub w śpiączce następuje najczęściej w ciągu pierwszej doby.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Zmiany AP w przebiegu zatrucia azotynami

A

Naczynia krwionośne przepełnione lakowatą, brunatną krwią (methemoglobinemia), ogólna wybroczynowość.

Błony śluzowe: sine

🍔Przewód pokarmowy: silne przekrwienie błony śluzowe, wybroczyny, krwotoczne zapalenie żołądka i jelit, naczynia krezkowe nastrzykane

Wątroba, nerki, płuca silnie przekrwione zabarwione brunatno, w płucach - obrzęki, na błonach surowiczych - liczne brunatne wybroczyny.

Krwawy płyn w jamie otrzewnowej.🩸

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wygląd krwi AP w zatruciu azotynami

A

Naczynia krwionośne przepełnione lakowatą, brunatną krwią (methemoglobinemia)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Test do identyfikacji zatrucia azotynami

A

test z difenylaminą i
odczynnikiem Griessa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Materiał do badań na zatrucie azotynami

A
  • woda
  • pasza
  • płyn oczny (również poronionego płodu)
  • płyny z dróg rodnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

leczenie zatrucia azotynami

A
  • Przy methemoglobinemii podaje się dożylnie błękit metylenowy u bydła (redukcja żelaza w methemoglobinie)
    • maksymalnie w dawce 9 mg/kg (jako 2-4% roztwór), u innych gatunków w dawce 5 mg/kg, w razie konieczności powtórzyć
    • alternatywnie: kwas askorbowy dożylnie w dawce 5-10 mg/kg
  • przeciwobjawowo: przy spadku ciśnienia - adrenalina, analeptyki, leki
    alkalizujące (tlenek magnezu), antybiotyki redukujące florę jelitową, tlen - jeśli to możliwe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Właściwości chemiczne błękitu metylenowego wykorzystywane w leczeniu methemoglobinemii

A

Błękit metylenowy jest środkiem, który może być wykorzystywany jako środek:

  • o właściwościach utleniających (jako barwnik antyseptyczny)
  • o właściwościach redukujących (jako środek redukujący nieenzymatyczne żelazo trójwartościowe (Fe3+) zawarte w methemoglobinie do żelaza dwuwartościowego (Fe2+) hemoglobiny

Jako barwnik jest utleniaczem. Właściwości redukujące nabywa po wprowadzeniu do ustroju po przemianie w metabolit tzw. leukobłękit metylenowy (bezbarwny). Jest to stosunkowo mało wydajna reakcja zależna od NADPH.

W methemoglobinemii błękit metylenowy stosuje się w relatywnie niskich dawkach. Przedawkowanie prowadzi do wysycenia reakcji konwersji w leukobłękit i pozostawania leku w formie utleniającej, co powoduje methemoglobinemię.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Objawy zatrucia przewlekłego azotynami

A
  • obserwuje się głównie spadek produkcyjności zwierząt oraz zaburzenia w rozrodzie.
  • u owiec i świń zaburzenia funkcji tarczycy - spadek produkcji hormonów tarczycy
  • objawy awitaminozy A szczególnie u świń gdyż azotany i azotyny obniżają poziom witaminy A i karotenów w paszy. Również hamują przejście prowitaminy A w witaminę w jelicie.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Kolor, forma i zapach HCN

A

Cyjanowodór (HCN) jest bezbarwną cieczą o zapachu gorzkich migdałów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Co to, chemicznie, są cyjanki?

A

Cyjanki to połączenia grupy cyjanowej z metalami. Najbardziej znanymi truciznami z tej grupy są cyjanek sodu (NaCN), i cyjanek potasu (KCN).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Jaki gatunek jest najwrażliwszy na zatrucie glikozydami cyjanogennymi

A

Najwrażliwsze na zatrucie roślinami zawierającymi glikozydy uwalniające HCN są przeżuwacze, u których w przedżołądku zachodzi enzymatyczne odczepianie HCN pod wpływem roślinnych i bakteryjnych hydrolaz.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Skąd się wchłania cyjanowodór?

A

HCN wchłania się bardzo szybko przez skórę, płuca oraz z p. pokarmowego.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Główny tor przemian HCN w organizmie
Głównym torem przemian jest tworzenie pod wpływem siarkotransferazy tiosiarczanowej (rodanazy) rodanków (SCN), związków ok. 200 razy mniej toksycznych.
26
Aktywność jakiego enzymu hamuje jon cyjankowy?
Jon CN- hamuje aktywność enzymów oddechowych (oksydazy cytochromowej a), co prowadzi do zahamowania oddychania tkankowego.
27
Toksykodynamika cyjanków
on CN- hamuje aktywność enzymów oddechowych (oksydazy cytochromowej a), co prowadzi do zahamowania oddychania tkankowego. Po zablokowaniu systemu przenoszenia elektronu w mitochondrium przez grupę cyjanową zahamowaniu ulega synteza ATP co doprowadza do głębokiego deficytu energii w komórce. Tkanki nie pobierają dostarczanego z krwią tlenu, stąd krew żylna staje się utlenowana (żywo czerwona). Niedotlenieniu sprzyja także skurcz naczyń.
28
Kolor krwi żylnej w przebiegu zatrucia cyjankami
Tkanki nie pobierają dostarczanego z krwią tlenu, stąd krew żylna staje się utlenowana (żywoczerwona).
29
Fazy zatrucia cyjankami w postaci ostrej
1. faza I podniecenie i narastająca duszność, wymioty, zaczerwienienie błon śluzowych, wytrzeszcz oczu i rozszerzenie źrenic 2. faza II drgawki, silne skurcze np. mięśni szczęk, bezwolne oddawanie kału i moczu, zwolnienie oddechów, utrata przytomności 3. faza III faza porażenia, w której następuje obniżenie temperatury i zwolnienie czynności serca, stopniowy zanik oddechów, sinica, zapaść i śmierć
30
zmiany AP w zatruciu cyjankami
Tuż po śmierci - jasnoczerwona zabarwiona krew, która w miarę upływu czasu ciemnieje. - wybroczyny w płucach, przekrwienie płuc🫁 - przy zatruciach roślinnych - przekrwienie błon śluzowych żołądka i jelit - treść pachnąca migdałami🌰
31
Co się dzieje z krwią po śmierci na skutek zatrucia cyjankami?
Tuż po śmierci - jasnoczerwono zabarwiona krew, która w miarę upływu czasu ciemnieje.
32
Leczenie zatrucia cyjankami
- Przeprowadzenie hemoglobiny w methemoglobinę przy użyciu azotynu sodowego NaNO2 (jako 10% roztwór) → Methemoglobina z HCN tworzy nietoksyczną cyjanomethemoglobinę reaktywując oksydazę cytochromową. - Hydroksykobalamina - Przeprowadzenie cyjanków w nietrujące rodanki przy użyciu tiosiarczanu sodowego U przeżuwaczy - podanie dożwaczowe 4l octu w ok. 20 l schłodzonej wody w celu spowolnienia hydrolizy glikozydów w żwaczu. Podanie wersenianu dikobaltowego
33
Gatunki wrażliwe i mało wrażliwe na zatrucie tlenkiem węgla
Gatunki bardzo wrażliwe to ptaki, szczury. Mniej wrażliwe są mięsożerne, a stosunkowo mało wrażliwe jest bydło🎉
34
Jakie stężenia tlenku węgla w powietrzu stanowią niebezpieczeństwo dla zdrowia?
0,2% - wywołuje śmierć po kilku minutach 0,1% - może wywołać poważne objawy zatrucia 0,01% - nie jest niebezpieczne jeżeli narażenie ma charakter przerywany
35
Toksykokinetyka tlenku węgla
Tlenek węgla wchłania i wydala się przez nabłonek płucny.🫁 W organizmie praktycznie nie podlega przemianom metabolicznym. Wchłanianie tlenku węgla zależy od jego stężenia w powietrzu, czasu narażenia i intensywności wentylacji płuc.
36
Toksykodynamika tlenku węgla
Tlenek węgla łączy się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę (HbCO). Proces jest trudno odwracalny gdyż tlenek węgla wykazuje ponad dwieście razy większe powinowactwo do hemoglobiny niż tlen.
37
Cechy karboksyhemoglobiny
Karboksyhemoglobina nie ma zdolności przenoszenia tlenu i jej nadmiar w warunkach zatrucia doprowadza do silnego niedotlenienia tkanek organizmu i śmierci. W warunkach niedotlenienia zwiększa się także stabilność połączenia hemoglobiny z tlenem. Karboksyhemoglobina ma trwałą barwę jasnoczerwoną, którą nadaje krwi i tkankom. Barwa ta utrzymuje się pośmiertnie przez dłuższy okres czasu.
38
Co powoduje tlenek węgla w komórkach organizmu?
Tlenek węgla może się łączyć się także z innymi hemoproteinami, szczególnie mioglobiną mięśnia sercowego. Tlenek węgla powoduje stres oksydacyjny, uszkodzenie mitochondriów, peroksydację lipidów i apoptozę m.in. w OUN.
39
AP zwłok po zatruciu tlenkiem węgla
Karboksyhemoglobina ma trwałą barwę jasnoczerwoną, którą nadaje krwi i tkankom. -> !!!Barwa ta utrzymuje się pośmiertnie przez dłuższy okres czasu!!! - krew barwy jasnoczerwonej, płynna🩸 - błony śluzowe, tkanka łączna podskórna, mięśnie szkieletowe barwy jasnej, miejscowo żywoczerwonej (malinowo-czerwonej) - 🫁płuca na przekroju ociekają jasnoczerwonym płynem - przekrwienia, szczególnie w mózgu🧠, w którym ponadto stwierdzić można obrzęki, ogniska martwicy, uszkodzenia płatów bocznych
40
Objawy ostrego zatrucia tlenkiem węgla
W zatruciu ostrym: - oszołomienie - silne osłabienie mięśni - duszność, oddech typu Cheyne-Stokesa - przyśpieszenie tętna, skurcze, porażenia - utrata przytomności, śmierć z objawami uduszenia, u drobiu przed śmiercią występuje wyraźny stan pobudzenia - ronienia
41
Patognomiczny objaw zatrucia tlenkiem węgla
oddech typu Cheyne-Stokesa
42
Cechy siarki czystej
Czysta siarka, bezpostaciowa (kwiat siarczany, siarka sublimowana) po przyjęciu doustnym nie wchłania się stąd jest praktycznie nietoksyczna. Jako składnik aminokwasów (cysteiny i metioniny), jest jednak niezbędna dla organizmu.
43
Najczęstsza przyczyna zatruć siarką
- Przypadkowe spożycie przez zwierzęta dużej ilości siarki mikronizowanej używanej w rolnictwie jako fungicyd - najczęściej u bydła. Zdarzały się także próby użycia siarki mikronizowanej zamiast kwiatu siarczanego (u koni) do poprawy jakości sierści zwierząt.
44
Toksykodynamika siarki
Po podaniu w dużej ilości siarki pewna jej część ulega w żołądku zredukowaniu do siarkowodoru, który po wchłonięciu wywiera działanie toksyczne.
45
Objawy kliniczne zatrucia siarką
🍔p. pokarmowy: u przeżuwaczy wzdęcia, stany spastyczne okrężnicy, skurcze i bóle brzucha, u koni bardzo silna kolka, biegunki (czasem krwotoczne) lub zaparcia, brak łaknienia 🧠ukł. nerwowy: otępienie, znużenie, ataksja, drżenia, rozszerzenie źrenicy 🫁ukł. oddechowy: duszność, wydychane powietrze o woni siarkowodoru 🐴u koni: silne poty, sporadyczne drgawki Śmierć w ciągu kilku do kilkunastu godzin.
46
Zmiany AP w zatruciu siarką
Przekrwienie błony śluzowej żołądka i jelit, wybroczyny, często również w pęcherzu, mięśniach, sercu, płucach. - zmiany martwicze w żwaczu - treść jelit o woni siarkowodoru
47
Cechy siarkowodoru
Siarkowodór jest gazem, o silnym zapachu zgniłych jaj wyczuwalnym w stężeniu 0,02 ppm, cięższym od powietrza. W stężeniu 100-200 ppm poraża nabłonek węchowy. Łatwo łączy się z metalami (Ag, Fe, Pb) tworząc ciemno zabarwione, nierozpuszczalne w wodzie związki.
48
Działanie siarkowodoru na organizm
Siarkowodór jest gazem o działaniu drażniącym, hamującym oddychanie komórkowe i neurotoksycznym. - Posiada właściwości blokowania enzymów oddechowych poprzez wiązanie żelaza w oksydazie cytochromowej. - Podobnie jak cyjanki zapobiega wykorzystaniu tlenu przez komórki. - 🧠Uszkadza komórki nerwowe. - 🫀Zaburza pracę serca przez wpływ na kanały wapniowe. - Łączy się także z innymi metalami, blokując funkcje enzymatyczne. - Reaguje z hemoglobiną prowadząc do powstania sulfhemoglobiny.
49
Toksykokinetyka siarkowodoru
Siarkowodór łatwo wchłania się z płuc i przewodu pokarmowego. W organizmie ulega częściowemu utlenieniu do kwasu siarkowego. Wydala się w formie niezmienionej przez płuca lub w postaci wolnych lub sprzężonych siarczanów.
50
Objawy zatrucia siarkowodorem
🫁Układ oddechowy: kaszel, hyperwentylacja, a następnie duszność 🍔Układ pokarmowy: ślinienie, czasami biegunki, kał może być ciemnoszary lub czarny, Łzawienie, sinica błon śluzowych 🧠Układ nerwowy: niepokój, potem apatia, skurcze przechodzące przed śmiercią w skurcze tężcowe, w końcu utrata przytomności 🫀Układ krążenia: spadek ciśnienia, arytmie, kwasica metaboliczna Przebieg może być nadostry: zejście w ciągu kilku minut, z objawami obrzęku płuc, z bolesnym, ciężkim oddechem. Nagła śmierć związana z zatrzymaniem oddechu i wstrząsem pochodzenia sercowego.
51
Kolor kału w zatruciu siarkowodorem
ciemnoszary lub czarny
52
zmiany AP w zatruciu siarkowodorem
- sinica błon śluzowych - obserwuje się także szarawe zabarwienie tkanek (w związku z tworzeniem barwnych kompleksów z metalami) - nieskrzepła krew o barwie brunatno-zielonkawej - 🫁obrzęk płuc oraz zmiany obrzękowe jelit i mózgu🧠 - 🫀wybroczyny i wykrwawienia w m. sercowym - 🍔przekrwienia błon śluzowych p. pokarmowego - zmiany degeneracyjne wątroby, nerek i śledziony - padlina wydziela woń siarkowodoru
53
kolor krwi w zatruciu siarkowodorem (AP)
brunatno-zielonkawy
54
kolor tkanek w zatruciu siarkowodorem (AP)
ciemnoszary
55
zwierzęta narażone na zatrucie dwutlenkiem siarki
dotyczy to zwierząt pasących się w pobliżu kopalni węgla zwłaszcza brunatnego, hut lub innych zakładów przemysłowych, w których spala się bogaty w siarkę węgiel.
56
toksyczność dwutlenku siarki
W przypadku zwierząt wypasanych w pobliżu źródeł emisji groźny jest nie tylko gazowy ditlenek siarki, ale powstający z niego kwas siarkowy (VI) z kwasu siarkowego (IV), który jest bardziej toksyczny i zanieczyszcza paszę.
57
toksykokinetyka dwutlenku siarki
Ditlenek siarki wchłania przez drogi oddechowe.🫁 Przy dużych stężeniach ditlenku siarki w powietrzu do pęcherzyków płucnych dociera procentowo niewielka jego ilość gdyż większa część (90%) wdychanego gazu dobrze rozpuszcza się wydzielinie górnych dróg oddechowych i jest usuwana przez silny kaszel lub kichanie. W mniejszych stężeniach większość gazu dostaje się do płuc. W organizmie ditlenek siarki ulega utlenianiu. Wydala się głównie pod postacią siarczanów z moczem.
58
Toksykodynamika dwutlenku siarki
Ditlenek siarki jest gazem o silnych właściwościach drażniących. Rozpuszcza się wydzielinach błon śluzowych tworząc kwas siarkowy (IV), który również drażni tkanki. W wyniku podrażnień dochodzi często do skurczu oskrzeli. Po dłuższej ekspozycji (kilka dni) wywołuje zwłóknienie płuc.
59
objawy zatrucia dwutlenkiem siarki
- podrażnienie błon śluzowych, łzawienie, ślinotok i kaszel - nieregularny oddech - duszność wywołana spazmem oskrzeli, obrzękiem płuc, wylewami krwawymi lub rozedmą - śmierć w wyniku anoksji
60
zmiany AP w zatruciu dwutlenkiem siarki
- sinica - przekrwienie i obrzęk płuc - rozedma, wylewy krwawe - zmiany zwłóknieniowe w płucach (gdy proces trwał dłużej) - wtórne zapalenie płuc