Week 7 HC.5 UWI Flashcards
Bacteriurie
- Bacterien in de urine
- Significante bacteriurie: > 10tot5 kve/ml
- Asyptomatische bacterurie = significante bacteriurie zonder klachten of tekenen van infectie
- Uropathogenen: micro-organismen die UWI kunnen veroorzaken.
- UWI: Bacteriurie met klinische verschijnselen passend bij UWI
Typen UWI
- Lage UWI= cystitis en (SOA urethritis)
- Hoge UWI= pyelonefritis –> kan tot urosepsis ontwikkelen
Tekenen van weefselinvasie
- Koorts
- Rillingen
- Algemeen ziek zijn
- Flank of perineumpijn
- Acute verwardheid/ delier
Indeling UWI
Cystitis
- < 12 jaar
- > 12 jaar
- niet-zwangere vrouw, gezond
- Verhoogd risico op gecompliceerd beloop: manne, zwangeren vrouwen, vrouwen met DM of verminderde weerstand, afwijkingen aan de nieren of urinewegen of neurologische blaasfunctiestoornissen
UWI met tekenen van weefselinvasie
- < 12 jaar
- > 12 jaar
Pathogenese
- 95% van UWI zijn “ enterobacterales”
- Enterobacterales: Escherichia coli, Klebsiella spp, proteus spp
- Gramnegatieve staven die vooral aeroob zijn
- Meestal een opstijgende infectie vanuit de darm richting UWI
- Urethra is korter bij vrouwen dan bij mannen, slechte hygiene, condooms met spermadodende glijmiddel.
- Factoren van belang in de pathogenese: opstijgende infecties, hematogene verspreiding, afweerfactoren, risicofactoren.
UWI: pathogenese
Residuvorming
- Neurogene blaasfunctiestoornissen
- Te geringe mictiefrequentie
- Niet-volledig ledigen van de blaas
- Obstructie (bv prostaatvergroting, verzakking)
- Zwangerschap
UWI: pathogenese
Overige predisponerende factoren
- Postmenopauzale atrofie tractus urogenitalis
- Blaas-of nierstenen
- Verblijfskatheters
- Verminderde weerstand ( DM, bestraling, gebruik immuunsuppresiva)
- Genetische factoren
- Anatomische afwijkingen
Pathogenese: aanval en adherentie
- Grootste deel verwekkers zijn gramnegatieve staven
- Hebben pilli en fimbriae= hechten aan receptoren op eiwitoppervlak mucosale oppervlakken –> hechten zich en vermenigvuldigen en blijven daar zitten.
- Zonder pilli en fimbriae: minder virulent
- Aanhechting kan geremd worden met bv cranberrysap, ander pH urien waardoor bacterien zich niet goed vastgrijpen en worden uitgeplast
Pathogenese: hematogeen
Veel minder frequent voorkomend
- Nier abcessen: TB en candida
- Virussen: CMV en adenovirus
Klachten bij cystitis
- Dysurie: pijnlijke of branderige mictie
- Pollakisurie: klein beetje plassen
- Toegenomen mictiefrequentie
- Hematurie
- Pijn in de rug en de onderbuik
- Afwezigheid van nieuw ontstane of veranderde vaginale afscheiding
Kleine kinderen < 12mnd: slecht groeien, braken, koorts gedurende > 3 dagen
UWI: LO
Geindiceerd bij:
Tekenen van weefselinvasie:
- Flankpijn
- Retentieblaas
- Peritoneale prikkeling
- Dehydratie
- Shock
Vrouwen met recidiverende infectie (min 3x/jaar)
Mannen
Kinderen
Snelle diagnostiek
Dipstick
- Nitriettest (omgezet uit nitraat door bacterien)
- Leukcoyten esterase test (leukotest)
Geautomatiseerde urinediagnostiek
Urine sediment
- Celtelling, bacterietelling, kristallen
Valkuilen bij sediment/dipstick
- Leukocyten: sensitief, maar weinig specifiek
- Nitriet fout-negatief bij: bacterien die geen nitraatreductase bezitten, korte verblijfsduur urine in de blaas
- Niet bruikbaar bij aanwezigheid urinekatheter
- Alleen een + sediment en geen klachten duidt op bacteriurie
Dipslide onderzoek
- Urine in portje met agar; direct geincubeerd
- Huisarts leest af
- Indien + eventueel naar lab voor analyse
Indicatie voor kweek + gevoeligheidsbepaling
- 2x therapiefalen bij cystitis bij gezonde, niet-zwangere vrouw
- 1x therapiefalen bij cystitis kwetsbare oudere
- Cystitis bij patient die AB profylaxe gebruikt ivm recidiverende UWI
- Cystitis bij patient uit risicogroep, m.u.v vrouwen met DM en geen zieke indruk
- Cystitis bij kinderen < 12 jaar
- UWI met tekenen van weefselinvasie
- Bij aanhoudende vermoeden van UWI, terwijl urinestick en dipslide of sediment negatief blijven.
Kweek + gevoeligheisbepaling
Belangrijk om contaminatie van genitale flora te vermijden
- Midstream urine (gewassen plas)
- Niet de first-void, wel voor urethritis want dat is een SOA
- “Clean catch” indien niet zindelijk
- Alternatieven: plaszakje, eenmalige catheterisatie, suprapubische punctie
Behandeling: cystitis
- AB behandeling van UWI geeft significant sneller verhelping van klachten en sneller van bacterie af –> wel significant meer bijwerkingen en resistentie.
- Cystitis bij gezonde, niet-zwangere vrouwen –> hinderlijk maar niet besmettelijk, kan vanzelf genezen binnen 1 week. Afwachtend beleid mogelijk.
Empirische therapie
Wat is het focus van de infectie:
- lokaal of systemisch
- Doelorgaan
Wat zijn de meest voorkomende verwekkers van deze infectie?
- Empirische therapie hoeft niet per definitie breed te zijn.
Wat is de beste toedieningsweg en dosering?
- zo mogelijk oraal toedienen vanwege kosten en complicaties, maar bij ernstig ziek patienten vrijwel altijd IV
Behandeling AB: empirische therapie cystitis
1ste keus: nitrofurantoine gedurende 5 dagen
- Therapeutische actieve concentraties alleen in urine
- Contraindicaties: ernstige nierinsufficientie en G6PD deficientie
- Risicogroepen: langere behandelduur
2de keus: fosfomyicine (alleen vrouwen)
3de keus: trimethoprim ( vrouwen en mannen)
Behandeling AB: weefselinvasie
- Voldoende penetratie weefsel nodig, daarom geen nitrofurantoine
Bruikbare middelen - Quinolonen ( ciprofloxacine)
- Amoxicilline/clavulaanzuur ( Augmentin)
- Cotrimoxazol
Verwijzing naar 2e lijn
Volwassenen
- Zwangere met tekenen van weefselinvasie
- Patienten met weefselinvasie die niet binnen 48uur reageren op AB
- Patienten met vermoedelijk sepsis
Kinderen
- Koorts indien < 1 maand, of tussen 1-3 manden zonder focus
- UWI en ernstig ziek en/of braken
- Niet binnen 48 uur verbeterend op AB
Behandeling urosepsis/ pyelonefritis
Focus infectie
- Systemisch
- UWI + bloedbaan
De empirische therapie hoeft niet per definitie breed te zijn, maar ook niet te smal –> cave resistentie
Toedieningsweg: oraal voorkeur
Behandeling: ceftriaxon IV + eenmalig gentamicine IV
Behandeling: stroomlijnen obv kweekuitslagen
Duur behandeling: 10-14 dagen
–> switch naar oraal als mogelijk
