week 11 HC3 pathogenese van auto-immuun schildklierziekten

Question 1

wat is de pathogenese van auto-immuunziekte; welke zijn systemisch en welke zijn orgaanspecifiek?

Answer 1

Immuunsysteem: zelf versus non-zelf
T-lymfocyten: thymus
B-lymfocyten: beenmerg
Tolerantie tegen lichaamseigen antigenen en verlies van tolerantie → auto-immuunziekte

Systemische auto-immuunziekten
- systemische lupus erythematodes (SLE)
- reumatoïde artritis
- systemische sclerose

Orgaanspecifieke auto-immuunziekten
- diabetes mellitus type-1
- auto-immuunhepatitis
- auto-immuun schildklierziekten

Question 2

Hoe zijn auto-immuun schildklierziekten de meest voorkomende orgaanspecifieke AIZ?

Answer 2

~5% van de totale populatie

Question 3

wat zijn de klinische symptomen van Hashimoto thyreoiditis a.g.v. te weinig schildklierhormoon: hypothyreoïdie?

Answer 3

1. traag, snel moe, gewichtstoename, koud
2. accumulatie van matrix glycosaminoglycanen in weefsel: vergrote tong, verdikte huid, oedeem in gelaat

Question 4

wat zijn de klinische symptomen van de ziekte van Graves a.g.v. te veel schildklierhormoon: hyperthyreoïdie?

Answer 4

1. hartkloppingen, nerveus, gewichtsverlies, warm (zweten)
2. hyperpigmentatie, dun haar

Question 5

wat zijn vaak voorkomende oorzaken van struma in onze streken?

Answer 5

• auto immuun thyreoïditis
  (“chronische ontsteking” met auto-antistofvorming)
• goedaardige/kwaadaardige knobbels in de schildklier
• ontsteking van de schildklier
  (bijv: subacute thyreoïditis na virale bovenste luchtweginfectie)

Question 6

wat gebeurt er met de immuuncellen bij Hashimoto thyreoïditis?

Answer 6

• Forse infiltratie van T-and B lymfocyten en andere immuuncellen in de schildklier
• Lokaal geactiveerde auto-reactieve T-lymfocyten (thyreoglobuline (Tg))

Question 7

wat gebeurt er met de immuuncellen bij ZvG?

Answer 7

• Minimale infiltratie T-lymfocyten in de schildklier
• Beperkte schildklier schade
• Lokaal geactiveerde auto-reactieve T-lymfocyten (TSH-Receptor)

Question 8

wat gebeurt er met de auto-antistoffen bij Hashimoto thyreoïditis?

Answer 8

• Auto-antistoffen tegen Tg en thyroïdperoxidase (TPO)
  Tg ligt in het colloïd en TPO ligt om de cellen heen

Question 9

wat gebeurt er met de auto-antistoffen bij ZvG?

Answer 9

• Auto-antistoffen tegen Tg en TP
• Stimulerende auto-antistoffen tegen TSH-receptor
• Auto-antistof gedreven schildklier activatie

Question 10

wat is het mechanisme wat leidt tot celschade bij Hashimoto thyreoïditis?

Answer 10

• auto-reactieve CD8+ T-cellen, CD4+ T-cellen > macrofagen induceren schade aan thyrocyten
• anti-TPO Ig > via ADCC ook schade aan thyrocyten&raquo_space; hypothyreoïdie

Question 11

wat is het mechanisme wat leidt tot celschade bij ZvG?

Answer 11

• stimulerende auto-antistoffen tegen TSH-R: stimuleren productie schildklierhormoon
• auto-antistof gedreven schildklier activatie&raquo_space; hyperthyreoïdie

Question 12

wat is het verschil in bloedbepaling tussen Hashimoto thyreoïditis en ZvG?

Answer 12

• Hashimoto thyreoïditis:
  TPO Ab (hoge titer) 95%
  Tg Ab 50-60%
  correleert met hoeveelheid weefselschade
  TSHr AB (vooral blok) 6%
  TSH ↑
  T4, T3 ↓
• ZvG:
  TPO Ab 45-80%
  Tg Ab 12-13%
  TSHr AB (vooral stim) 80-100%
  TSH ↓
  T4, T3 ↑

Question 13

waarbij komt Foetale hyperthyreoïdie voor?

Answer 13

Foetale hyperthyreoïdie bij circa 1-5% van alle zwangerschappen bij vrouwen met de ziekte van Graves > in circa 20% van de gevallen intra-uteriene vruchtdood
Foetale hyperthyreoïdie ontwikkelt zich pas in het derde trimester

Question 14

wat zijn de Klinische teken van neonatale graves?

Answer 14

• Verhoogde hartslag, rusteloosheid, versnelde ademhaling, struma, groeiachterstand
• Remissie: meestal binnen 3-12 weken na geboorte (antistoffen worden afgebroken door halfwaardetijd)
• Behandeling is nodig: schildklierremmende medicatie (thioamides:bv propylthiouracil, thiamazol (methimazol)), adrenerge beta receptor blokker

Question 15

wat zijn de Risico-factoren van auto-immuun schildklierziekten?

Answer 15

• Voedsel-inname van jodium
  groter aantal jodium resten in het Tg molecuul, deze daardoor meer immunogeen
• Roken
• Infectie: Yersinia enterocolitica, Borrelia burgdorferi, Hepatitis C-virus, Epstein-Barr virus, Parvovirus-19 (moleculaire mimicry), SARS-CoV-2/COVID-19
• Stressvolle levensgebeurtenissen (psychologische stress)
• Geslacht/Genetica
  man:vrouw: HT and ZvG ~1:8-10
  ZvG: ~50% van de patiënten heeft familieleden met AISZ
  ZvG concordantie: monozygote tweeling ~35%, dizygote tweeling ~3%

Question 16

waaruit bestaat de ziekte van Graves en wat gebeurt er bij Graves’ Opthalmpathie?

Answer 16

Syndroom dat bestaat uit:
hyperthyreoïdie, struma, ophthalmopathy: proptosis, dermopathie: pretibiaal myxoedeem

Graves’ Opthalmpathie
in ~25- 50% van de patiënten met de ziekte van Graves (kenmerkt zich door oedeem, exophthalmus, ontsteking, corneale ulceraties, blindheid)

Question 17

wat zijn de Risicofactoren voor Graves’ Ophthalmopathie?

Answer 17

• Geslacht: man:vrouw= 1:5
  (kans ontwikkeling ernstige GO is echter ~4x groter bij mannen)
• Roken: verhoogd kans op GO ontwikkeling 7-8 maal
• Polymorfismen, bv: HLA-DR3, CTLA4, PTPN22, CD40, TSHR, Tg, TLR9, IL-23R

Question 18

wat is de Behandeling van van Graves’ Ophthalmopathie?

Answer 18

• Goed controleren van de hyperthyreoïdie: voorkomen van grote fluctuaties in schildklierhormoon
• Milde GO: afwachtend beleid selenium supplementatie
• Matig-ernstige GO: corticosteroïden (remmen ontsteking) rehabilitatieve chirurgie
• Visusbedreigende GO: hoge dosis corticosteroïden operatief (decompressie)

Question 19

wat zijn andere behandelingsopties Graves’ Ophthalmopathie?

Answer 19

• Intraveneuze immunoglobulines (IVIG)
• Cyclosporine
• Octreotide
• Biologicals (anti-TNF (e.g. etanercept, adalimumab), anti-B-cellen (rituximab)
  TSHR/IGF-1R cross-talk in GO medicatie die blokt in IGF-1R

Question 20

wat zijn de basale verschillen tussen Hashimoto’s thyroiditis en
Ziekte van Graves?

Answer 20

Hashimoto’s thyroiditis
- Hypothyreoïdie
- Sterk verminderde productie SH
- Veel schade schildklierweefsel
- Immuuncel-gemedieerde AIZ
- Behandeling: SH suppletie

Ziekte van Graves
- Hyperthyreoïdie
- Sterk verhoogde produktie SH
- Beperkte schade schildklierweefsel
Auto-antistof (TSHR) gemedieerde AIZ
- Behandeling: schildklierblokkade en SH-suppletie
- Associatie met oogziekte (ophthalmopathie)