week 10 HC1 het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen Flashcards
Wat zijn de twee belangrijke systemen rondom endocrinologie?
- Zenuwstelsel: netwerk van cellen met uitlopers die contact maken
- Endocrien systeem: hormonen via bloedsomloop
waar zitten hormonen en hoe verspreiden ze hun signaal?
- circuleren in het bloed
- werken op doelwitcellen op afstand
- doelwitcellen reageren op hormonen waarvoor zij receptoren hebben
- effect afhankelijk van geprogrammeerde respons van de doelwitcel.
wat zijn G-eiwitten?
specifieke eiwitten die nodig zijn om het activatiesignaal door te geven
wat zijn de belangrijkste endocriene klieren en endocriene ziekten?
(hypothalamus)
Hypofyse
Schildklier
Bijschildklieren
Bijnieren
Testis/Ovarium
Pancreas
endocriene ziekten: Acromegalie (hypofysetumoren die GH maken), Ziekte van Cushing (te veel cortisol), Ziekte van Addison (te weinig bijnierschorshormoon), Ziekte van Graves (schildklier te hard werken), Ziekte van Hashimoto (schildklier werkt te weinig)
waaruit bestaat de hypofyse?
- achterkwab: deel uit zenuwvezels, heeft de embryologische origine van hypothalamus
- voorkwab: deel uit endocriene hormoonproducerende cellen
welke twee typen neuronen heb je in de hypothalamus?
- lange neuronen: gaan van de hypothalamus naar de hypofyse achterkwab en geven hormonen daar af aan de bloedbaan
grote cellichamen en lange uitlopers
(oxytocine, ADH) - kleinere neuronen: geven hormonen af aan hypofyse cel, hormonen worden geproduceerd aan bloedbaan afgegeven
korte uitlopers (klassieke hypofyse voorkwab hormonen)
hoe verloopt de hypothalamus-hypofyse bijnier as?
CRH & vasopressine stimuleert ACTH (corticotroop 20%)
product: cortisol, bijnierandrogenen
hoe verloopt de hypothalamus-hypofyse schildklier as?
TRH stimuleert TSH (thyrotroop 5%)
product: schildklierhormoon T4
hoe verloopt de hypothalamus-hypofyse groeihormoon as?
GHRH stimuleert GH (somatotroop 50%)
somatostatine remt dit proces
product: IGF-1 (uit de lever)
ghreline (maagwand) kan op 2 manieren de GH afgifte stimuleren:
- beïnvloedt de productie van hypothalame hormonen
- direct op hypofyse niveau de GH productie te stimuleren
hoe verloopt de hypothalamus-hypofyse gonaden as?
GnRH stimuleert LH, FSH (gonadotroop 10%)
product: steroïd hormonen
hoe verloopt de hypothalamus-hypofyse prolactine as?
dopamine remt prolactine (lactotroop 15%)
welke hormonen worden uitgescheiden via de hypofyse achterkwab?
- vasopressine/antidiuretisch hormoon (ADH) stimuleert reabsorptie van water in de nier en heeft krachtig stimulerend effect op bloeddruk
- oxytocine = baarmoedercontractie (partus) en borstklier bij zogen, verder sterk gemoeds hormoon
wat is de relatie met circadiaan ritme en slaap bij afgifte van GH, PRL, TSH en ACTH?
cortisol piek om 08:00
wat is de rol van bindende eiwitten bij de bepaling van hormoonspiegels?
- veel hormonen zijn in de circulatie gebonden aan bindende eiwitten
- eiwitbinding voorkomt activiteit, maar ook afbraak van het hormoon
- door het veranderen van de concentratie van het bindend eiwit verandert de totale, maar niet de vrije hormoonconcentratie
