Week 1 colleges Flashcards
Noem 4 kenmerken van bacteriën
- Prokaryoten
- Eencelligen
- Dubbelstrengs, circulair DNA
- Vaak ook plasmidaal DNA
Noem 4 kenmerken van virussen
- Voor vermeerdering afhankelijk van gastheercellen
- Alleen DNA of alleen RNA
- Enkelstrengs of dubbelstrengs
- Omgeven door eiwitmantel
Noem 5 kenmerken van fungi
- Eukaryoten
- Unicellair: gisten
- Vertakkende draden: schimmels
- Velen dimorf (gist of schimmel, afhankelijk van temperatuur)
- Voortplanting door sporen
Noem 3 kenmerken van parasieten
- Eukaryoten
- Parasitaire levenswijze
- Voor ontwikkeling geheel of gedeeltelijk afhankelijk van gastheer
Wat toonde Robert Koch aan?
Als iemand ziek is, is er een microbiële verwekker. Als er een microbiële verwekker is, dan is er per definitie een ziekte.
Welke 3 ziekten onderzocht Robert Koch, en waarom ondersteunde deze ziektes zijn hypothese?
Miltvuur, tuberculose en cholera. Deze ziekteverwekkers gedragen zich inderdaad naar zijn postulaten.
Waarom kloppen de postulaten van Koch niet helemaal?
Maar weinig micro-organismen zijn daadwerkelijk altijd pathogeen. Veel zijn potentieel pathogeen, maar de meesten zijn zelfs nooit pathogeen.
Wanneer spreek je van een infectie?
Schade of veranderende fysiologie door interactie van gastheer en microorganisme
Wat is de keten van gebeurtenissen bij een infectie?
De pathogenese van een infectieziekte. Deze is afhankelijk van de besmettingsroute, de gastheer en kenmerken van het micro-organisme
Wat aan de gastheer kan een rol spelen in de pathogenese van een infectieziekte?
Genetische achtergrond en immuunstatus
Wat houdt virulentie in?
Het vermogen van een micro-organisme om schade/ziekte te veroorzaken (kwalitatief).
Wat zijn virulentiefactoren?
Dit zijn eigenschappen (bijvoorbeeld eiwitten/moleculen) waarmee een micro-organisme de verdedigingsmechanismen van de gastheer kan ontlopen of teniet kan doen.
Wat houdt pathogeniciteit in?
Vermogen van micro-organisme om schade/ziekte te kunnen veroorzaken (absoluut)
Wat houdt primair pathogeen in?
Bij besmetting zijn er regelmatig ziekteverschijnselen
Wat houdt opportunistisch pathogeen in?
Ziekte bij verminderde weerstand (bijv. schimmelinfectie bij neutropenie)
Wat zijn 3 functies van het immuunsysteem?
- Handhaven en herstellen van de homeostase
- Afweer tegen pathogene micro-organismen en schadelijke stoffen
- Immuunherkenning
Noem 5 voorbeelden van exogene, infectieuze micro-organismen
- Virus
- Bacterie
- Fungi
- Wormen
- Protozoa/eencelligen
Noem 4 voorbeelden van exogene, non-infectieuze micro-organismen
- Zwangerschap
- Allergenen
- (allo)-transplantaat
- Toxine
Noem 2 mechanische barrières tegen infectie
Epitheel & beweging (lucht, vloeistof)
Noem een aantal chemische barrières tegen infectie
Vetzuren, lage pH, zout, enzymen, anti-microbiële peptiden (defensines)
Wat zijn 3 lagen van de afweer?
- Innate (beschikbaar), duurt 4 uur. Insult -> effectors -> resolutie.
- Innate (geïnduceerd), duurt 4-96 uur. Insult -> ontsteking -> effectors -> resolutie
- Adaptief, duurt >96 uur. Insult -> ontsteking -> activatie lymfocyten -> proliferatie -> resolutie
Noem 7 verschillen tussen de innate en de adaptieve immuunrespons
- Genoom gecodeerde receptoren vs gearrangeerde receptoren
- Niet-klonale respons vs klonale respons
- Snelle reactie vs langzame reactie
- Altijd aanwezig in alle individuen vs verschillend per individu
- Geen geheugenpopulatie vs. opbouw geheugenpopulatie
- Patroonherkenning vs. specifieke herkenning
- Granulocyten en monocyten vs. B- en T-lymfocyten
Welke 3 patronen kunnen PRR’s van de innate immuunrespons herkennen?
- PAMP (pathogen associated molecular patterns)
- DAMP (damage/danger- associated molecular patterns)
- MAMP (microbe-associated molecular patterns)
Hoe wordt diversiteit verkregen bij immunoglobulinen?
De zware keten heeft variabele domeinen
Hoe veel verschillende Ig’s en TcR’s zijn mogelijk?
5*10^3 verschillende Ig’s, 10^18 verschillende TcR’s
Wat is het verschil in antigeenherkenning tussen B- en T-cellen?
B-cellen kunnen een intact antigen herkennen door binding met het surface immunoglobuline. T-cellen hebben een APC nodig, die een kleine peptide (dus niet een intact Ag) presenteert met een HLA-molecuul.
Wat zijn de primaire lymfoïde organen en wat gebeurt hier?
De thymus en het beenmerg. De primaire lymfoïde organen is waar immuuncellen worden gemaakt.
Wat zijn secundaire lymfoïde organen?
Deze zijn belangrijk voor de functie van immuuncellen, zoals lymfeklieren, de milt, plaques van Peyer, lymfoïd weefsel van darm/long/neus en de tonsillen.
Hoe werken migratie en recirculatie?
Vanuit het primaire weefsel gaan de pathogenen naar de lymfeklieren toe via de lymfe. Hier worden T- en B-cellen geactiveerd, waarna ze met het bloed via de ductus thoracicus getransporteerd worden naar het primaire weefsel
Waar bevinden zich de T- en B-cellen in de lymfeklier?
De T-cellen in de binnenste cortex (paracortex) en de B-cellen in de buitenzijde van de cortes.
Wat is het verschil tussen de humomrale en de cellulaire respons?
Humoraal is in weefselvloeistof, met B-cellen en primair gericht op bacteriën. Cellulair werkt met T-lymfocyten en cytokinen, gericht op intracellulaire bacteriën, virussen en tumorcellen.
Wat is het verschil tussen HLA-I en HLA-II?
HLA-I activeert CD8+ T-cellen en is aanwezig op alle kernhoudende cellen. HLA-II activeert CD4+ T-cellen en is aanwezig op APC’s
Wat is het verschil in Ag routes tussen HLA-I en HLA-II?
Bij HLA-I komt het Ag uit het cytosol, bij HLA-II is het Ag exogeen
Welke cellen worden door actieve CD4+ cellen gecostimuleerd?
Co-stimulatie van macrofagen, CD8+ cellen en B-lymfocyten
Hoe presenteert HLA-I Ag uit het cytosol?
Het cytosolair Ag wordt afgebroken tot peptiden, deze worden in het Golgi-apparaat verwerkt. Vervolgens worden geïntegreerd in de receptor op de membraan en komen ze daar tot expressie.
Hoe presenteert HLA-II exogeen Ag?
Het Ag wordt door een endosoom opgenomen en daarin afgebroken tot peptiden. In een speciale vescicle wordt het tot een nieuwe receptor gemaakt en deze wordt gepresenteerd.
Waar is de balans van het immuunsysteem tussen?
Regulatoire T-cellen die zorgen voor tolerantie en effector T-cellen/plasmacellen die zorgen voor immuniteit.
Wat is het probleem bij allergie?
Er is een adaptieve respons tegen ‘onschuldige’ antigenen
Wat is het probleem bij auto-immuniteit?
Er vind een adaptieve respons plaats tegen lichaamseigen Ag, met weefselschade als gevolg.
Wat is het probleem bij auto-inflammatie?
Er is een ontregelde innate respons, met koorts en weefselschade als gevolg
Wat is het probleem bij een immuundeficiëntie?
Een te geringe werking van het immuunsysteem, met infecties als gevolg
Wat is het probleem bij leukemie/lymfomen?
Een maligne woekering, met anemie en infecties als gevolg
Welke soorten immuniteit horen bij de Th1-cellen en de Th-2 cellen?
Th1: cellulaire immuniteit
Th2: humorale immuniteit
Wanneer is een cel susceptibel voor een virus en wanneer resistent?
Susceptibel: wanneer het de juiste receptor heeft
Resistent: wanneer het deze receptor niet heeft
Wat betekent tropisme?
Dat er receptoren zijn op het celoppervlak die een virus nodig heeft om in te kunnen dringen
Wat houdt permissiviteit van een cel in?
De ondersteuning van de cel tijdens de replicatie van het virus
Wat zijn 3 fases van een virus?
- Intracellulaire fase
- Eclipse fase
- Extracellulaire fase
Welke 7 groepen virussen bestaan er, ingedeeld op basis van soort genoom?
- Dubbelstrengs DNA [+/-]
- Enkelstrengs DNA [+]
- Dubbelstrengs RNA [+/-]
- Enkelstrengs RNA [+]
- Enkelstrengs RNA [-]
- Enkelstrengs RNA [+] (met reverse transcriptase
- Dubbelstrengs DNA [+/-] (retrovirus)
Op basis van welke 3 kenmerken zijn virussen te classificeren?
- Ziekte
- Morfologie (vorm en genetisch materiaal)
- Replicatiecyclus
Welke 2 soorten virussen zijn er op basis van genetisch materiaal als classificatie?
Enveloped en non-enveloped virussen
Wat zijn de 5 stappen van de replicatiecyclus van een virusdeeltje?
- Aanhechting
- Entree van virale genoom
- Transcriptie, translatie en replicatie
- Assemblage
- Budding en release
Welke 3 manieren van entree zijn er voor een viraal genoom?
- Penetratie (virussen zonder envelop)
- Endocytose (virussen met of zonder envelop)
- Membraanfusie (virussen met envelop)
Wat houdt assemblage in?
Virale eiwitten vormen in de cel een nieuw virusdeeltje. Het capside wordt om het genetische materiaal heen gevormd
Wanneer gebruikt HIV reverse transcriptase en wanneer humane eiwitten?
Het gebruikt reverse transcriptase als het net de cel binnen is gedrongen en voordat het deel uitmaakt van het menselijke genoom. Als het deel is van het menselijke genoom gebruikt het humaan DNA afhankelijk RNA polymerase
Waar wordt dubbelstrengs DNA van een virus tot omgezet?
mRNA
Waar wordt enkelstrengs DNA van een virus tot omgezet?
dubbelstrengs DNA, daarna mRNA
Waar wordt dubbelstrengs RNA van een virus tot omgezet?
mRNA
Waar wordt enkelstrengs RNA[+] van een virus tot omgezet?
-RNA voor vermeerdering, het is direct af te lezen door eiwit
Waar wordt enkelstrengs RNA[-] van een virus tot omgezet?
dsRNA -> mRNA en vermeerdering
Waar wordt enkelstrengs RNA[+] van een virus tot omgezet, met beschikking tot reverse transcriptase?
-DNA -> dubbelstrengs DNA -> mRNA
Waar wordt dubbelstrengs DNA gapped van een virus tot omgezet?
Dubbelstrengs DNA (niet gapped) -> mRNA
Hoe werken nucleoside analogen? Hoe kunnen deze een virus stoppen?
Nucleoside analogen zijn hetzelfde als een nucleoside, behalve dat 1 OH-groep een N3 groep is. Dit zorgt ervoor dat het analoog wel kan worden ingebouwd, maar hier vervolgens geen andere aan vast gemaakt kan worden. Dit zorgt ervoor dat de replicatiecyclus stopt.
Hoe kan het dat nucleoside analogen alleen voor virussen werken?
Virale polymerasen zijn structureel verschillend van humane polymerasen. Hierdoor is het mogelijk om een nucleoside te ontwikkelen die herkend wordt door virale polymerases, en niet door humane polymerases
Wat gebeurt er als een analoge nucleoside niet-selectief is?
Dan zorgt het voor toxiciteit. Dit kan worden ingezet als bijv chemotherapie
Hoe werkt de behandeling van herpes simplex met aciclovir?
Als er geen HSV aanwezig is wordt ACV niet gefosforyleerd. Als het wel aanwezig is, fosforyleert HSV thymidine kinase ACV. Dit kan vervolgens als nucleoside analoos worden gebruikt, waardoor DNA synthese stopt en dus ook de replicatiecyclus van HSV
Hoe werkt de therapeutische breedte van aciclovir voor HSV?
Er is een hoge concentratie in geïnfecteerde cellen en een lage concentratie in ongeïnfecteerde cellen
Wat is het verschil tussen een provirus en een retrovirus?
Een provirus gebruik humane enzymen om mRNA en genomisch RNA te produceren.
Een retrovirus gebruikt virale enzymen om RNA om te zetten naar DNA
Welke 4 soorten samenleven zijn er en wat zijn de definities?
- Symbiose: het in associatie met elkaar leven van organismen van verschillende soorten
- Commensalism: commensaal heeft voordeel, gastheer geen voor- of nadeel
- Parasitisme: leven gaat ten koste van de gastheer
- Mutualisme: samenleven leidt tot wederzijds voordeel
Wat is parasitisme is de medische context?
Eukaryote organismen die leven ten koste van hun gastheer (niet zijnde schimmels)
Welke 3 soorten parasieten zijn er?
- Ectoparasieten: deze zitten op de huis. Gelijkpotigen, zoals vlooien, luizen, teken, etc.
- Parasitaire wormen
- Parasitaire protozoa: eencelligen
Wat is het verschi tussen een directe en een indirecte ontwikkelingscyclus bij parasieten?
Direct: maar 1 gastheer
Indirect: 2 of meer gastheren
Wat is het verschil tussen de definitieve en tussengastheer van een parasiet?
Definitief: gastheer die de volwassen parasiet herbergt en waarin de geslachtelijke vermenigvuldiging plaatsvindt
Tussengastheer: gastheer waar de asexuele of vegetatieve vermeerdering plaatsvindt (bijv insecten)
Wat houdt de incubatieperiode in?
De tijdspanne tussen infectiemoment en moment van eerste klinische symptomen
Wat houdt de prepatente periode in?
De tijdspanne tussen infectiemoment en moment dat de parasiet blijk geeft van zijn aanwezigheid
Wat is het verschil in prepatente periode bij leishmaniasis en parasitaire darmwormen?
- Bij leishmaniasis: voor het eerst kunnen aantonen van de parasieten
- Bij darmwormen: voor het eerst kunnen aantonen van eieren bij de ontlasting
Wat is zoönose?
Infectie of ziekte van zoogdieren, waarbij de mens as gastheer kan optreden. Dieren vormen het reservoir,van waaruit de mens geïnfecteerd raakt.
Wat is een opportunistische parasiet?
Een opportunistische parasiet kan zich bij afwezigheid van een adequate immuunrespons sterk vermenigvuldigen, waarbij het nageslacht in dezelfde gastheer blijft en zich eveneens gaat vermenigvuldigen