W5 HC.3 COVID-19 in de kliniek Flashcards
Wat is COVID-19?
Ziektebeeld veroorzaakt door het SARS-CoV-2 virus. Valt onder de groep beta-coronavirussen (SARS-CoV-1 en MERS-CoV ook)
-> het nieuwe virus heeft geen tot beperkte immuniteit
-> vleermuis is de oorsprong, gordeldier als tussengastheer
Incubatietijd?
2-14 dagen, patient is het meest besmettelijk ten tijde van meeste symptomen (meer viral load -> aan te tonen met lage Ct-waarde bij PCR test)
Risicogroepen ernstig beloop COVID-19:
- Leeftijd
- Comorbiditeit:
-> Obesitas
-> Diabetes met complicaties
-> Chronische nierziekte
-> COPD
-> Neurologische ziekten
-> Coronaire sclerose en andere hartziekten
LO COVID-19:
- Dyspneu: AF, hulpademhalingsspieren, volzinnen spreken
- Saturatie: O2 saturatie, met/zonder zuurstofsuppletie
- Auscultatie: crepiteren, rhonchi, piepen, verlengd experium
- ROX-score: SpO2%/FiO2%/AF
- Overige: koorts, BD, polsfrequentie, mentale status, slijmvliezen, conjuctivae, etc.
Diagnose:
- PCR: keel-neus swab nasopharynx (ca. 12-24h)
- Sneltest (ca. 1h)
- CT-thorax: diagnose obv klinische verdenking en typisch CT-beeld
Risico markers lab:
- Lymfopenie
- Verhoogd lactaat
- Verhoogd CRP
- Verhoogd ferritine
- Verhoogd IL-6
- Verhoogd D-dimeer
CT-patronen: initieel patroon bij presentatie:
- Matglas: 88%
- Bilaterale afwijkingen: 88%
- Dorsale distributie: 80%
- Perifere distributie: 79%
- Multilobulaire betrokkenheid: 79%
- Consolidaties: 32%
Tijdsbeloop:
- Vroeg (0-4d): matglas, minder uitgebreid
- Progressief (5-8d): uitbreiding matglas
- Piekstadium (10-13d): dense consolidaties
- Resorptie (>13d): afname afwijkingen
3 Groepen therapeutische middelen COVID-19:
- Antivirale therapieën (eerste fase ziekte)
- Immuunmodulatoren (tweede fase ziekte)
- Anti-SARS-CoV-2 mAbs
Nirmatrelvir/ritonavir (Paxlovid)
- Beperkte meerwaarde bij huidige variant die minder ziek maakt/ gevaccineerde populatie
- Veel interactie met andere medicijnen
Huidige advies:
- Bij ambulate patiënten met zeer hoog risico op ernstig beloop en < 5 dagen klachten
- Niet geadviseerd bij opgenomen patiënten
Inhalatie corticosteroiden:
- Budesonide inhalatie:
- 3 dagen sneller herstel
- Minder ervaren klachten
- Minder effect in risicogroepen
- Eindpunt hospitalisatie/ overlijden niet bereikt
NHG standaard 2024: niet meer geadviseerd.
-> Studies op pre-omicron populatie
-> Geen studies op gevaccineerde populatie
- Dexamethason:
!!!
Anti-IL6 (Tocilizumab, sarilumab)
SWAB advies: anti IL-6 eenmalig indien:
- + Dexamethason
- CRP >/= 75 mg/L
- Persisterend respiratoir verslechteren (>/= 6 L O2) door COVID-19
Methylprednisolon:
- Niet verdwijnende ARDS
- Persisterende afwijkingen
- Zuurstofbehoefte
mABS = monoklonale antistoffen
Beperkte effectiviteit tegen Omicron
Complicaties: trombose
- COVID-19 coagulopathie: hoge incidentie van trombotische complicaties in eerste golf (longembolie, trombose) -> Op IC tot wel 50%!
- Alle patiënten gescreend middels CT-angiografie (Bij hoge D-dimeer/ klinische verslechtering)
- Antistollingsprotocol:
-> Elke patiënt op de afdeling: standaard profylaxe LMWH (daling mortaliteit, wel meer bloedingen)
-> Elke patiënt op de ICU dubbele profylaxe - Prognostisch ongunstig
Complicaties: secundaire infectie
!!!
Beademing:
- High-flow nasal oxygen
- FiO2 tot 95%
- Flow tot 60L/min
- Patiënt is wakker
- Evalueren obv ROX-index - Intubatie en mechanische ventilatie:
- Positieve druk beademing
- Patiënt krijgt sedatie
- Soms buikligging
Late schade:
- Sterke variatie van herstel na opname
- Afhankelijk van uitgebreidheid longafwijkingen, ernst ziekte, complicaties en opnameduur
- Frequent:
-> Absorptie van longafwijkingen in weken tot maanden
-> Deconditionering, ‘ICU acquired weakness’, polyneuropathie
-> Revalidatie weken tot maanden - Soms:
-> Fibrotische restafwijkingen met verlaagde longcapaciteit
-> Tracheostoma
-> Blijvende orgaanschade
Pathogenese COVID?
SARS-CoV-2 bindt aan ACE-2 en TMPRSS2 (door heel het lcihaam te vinden). Dit veroorzaakt lymfocytaire endothelitis, waardoor T-cellen worden geactiveerd. Bij patienten met ernstige COVID, ontstaat een overproductie van pro-inflammatoire cytokinen wat leidt tot capilaire lekking, trombusvorming, orgaandysfunctie, sepsis en uiteindelijk multi-orgaanfalen.
Hoe verspreid het virus zich?
Het bindt aan ACE-2 en TMPRSS2 op type 2 pneumocyt. TMPRSS2 helpt bij cleaven virus -> fusie virale membraan en gastheer membraan. Het neemt hierna het metabolisme van de gastheercel over en produceert en verspreid zijn eigen eiwitten.
Risicofactoren ernstig beloop COVID-19?
- Patient-gerelateerd: man, oudere mensen, HT, cardiovasculaire ziekten, longlijden, DM, obesitas, maligniteit en immuungecompromitteerde status
- Afhankelijk van presentatie: koorts, dyspnoe, verhoogde qSOFA-score
- Afhankelijk van laboratoriumonderzoek: neutropenie/lymfopenie, verhoogd lactaat/CRP/IL-6/ACE-2 en ferritine,
Symptomen?
Meest voorkomend: verkoudheidsklachten, koorts, hoesten, kortademigheid
Andere symptomen: spierpijn, hoofdpijn, koude rillingen, vermoeidheid diarree/braken, smaak- en geurverlies
Lichamelijk onderzoek?
- Dyspnoe: klachten, AF, hulpademhalingsspieren, volzinnen spreken
- Saturatie: %, met/zonder O2
- Auscultatie: crepiteren, rhonchi, piepen, verlengd experium
- ROX-score
- Overig: koorts, tensie, polsfrequentie, mentale status, slijmvliezen, conjuctivae
Diagnose?
- PCR
- Serologie voor IgG/IgM
- CT-thorax
- Klinische verdenking
Radiologie?
- X-thorax -> bilateraal, matglas
- CT-scan -> bilateraal, matglas voornamelijk dorsaal en perifeer met multilobulaire betrokkenheid en soms consolidaties
-> Vooral eerste 2 weken progressief, hierna afname afwijkingen
Therapie?
Voornamelijk dexamethason en optimale ondersteunende zorg, ect ook beademing (high-flow nasal oxygen (optiflow) of intubatie met mechanische ventilatie)
Complicaties?
- Trombose
- Secundaire infectie
Mortaliteit?
75% van overledenen is 75 jaar of ouder.
Outcomes?
Meestal geen/weinig restverschijnselen, revalidatie duurt weken/maanden. In enkele gevallen blijvende fibrotische restafwijkingen en blijvende orgaanschade.
