Thema 3 - Eiwitstofwisseling (hc4 + wc3)

Question 1

AZ- metabolisme lever`

Answer 1

a. transport naar perifere weefsels (eiwitsynthese)
b. synthese eiwitten: lever en plasma (albumine & fibrinogeen)
c. omzetting in a-ketozuren (in veel weefsels, maar essentiële AZ alleen in lever).

Question 2

Omzetting (niet-essentiele) AZ in a-ketozuur

Answer 2

AZ  a-ketozuur
a-ketoglutaraat  glutamaat
>> door aminotransferase
a-ketoglutaraat  glutamaat
NH3 (ureum) + NADH + H+  NAD+
>> door glutamate dehydrogenase.

Question 3

wat gebeurt er met de a-ketozuren in de lever?

Answer 3

1. Volledige verbranding tot CO2 en H2O –> ATP
2. Omzetting naar glucose (glycogeen AZ vs. ketogene)
3. Uitgangsstof synthese niet-essentiele AZ (vnl. lever)
4. Uitgangsstof synthese VZ (bijv. alanine > pyruvaat > AcCoA > malonyl-CoA etc.)

Question 4

alanine wordt…

Answer 4

pyruvaat

Question 5

glutamaat wordt….

Answer 5

a-ketoglutaraat

Question 6

AZ metabolisme in spieren

Answer 6

• veel lagere turnober dan in lever
• Toch heel belangrijk:
  a. door de grote massa is spiereiwit belangrijk als bron van AZ tijdens eiwit-tekort of hongeren
  b. spier bezit het vermogen om vertakte essentiële AZ te kataboliseren.

Question 7

Glucose-alanine cyclus

Answer 7

Alanine wordt in de lever omgezet in pyruvaat (+ ureum) en naar glucose. Glucose wordt getransporteerd via het bloed naar de spier. Hier wordt glucose omgezet naar pyruvaat en weer naar alanine. Daarna wordt alanine via het bloed getransporteerd naar de lever.

Question 8

alanine als transporteur

Answer 8

alanine is transporteur NH2-groepen van spier naar lever. In lever wordt NH2 afgegeven als ureum.

Question 9

2 manieren van NH2-transport uit spieren naar lever/nieren

Answer 9

1. via glucose-AZ (alanine/glumaat) cyclus > vorming ureum

2. glutamine wordt in lever/nier via glutaminase omgezet in glutamaat + NH3.

Question 10

Eindproducten stikstof-stofwisseling

Answer 10

CO2
H2O
NH3 > toxisch, mag niet accumuleren

Question 11

Hoe kan NH3 ontstaan? (3)

Answer 11

1. Uit AZ tijdens metabolisme in weefsels. Door oxidatieve deaminering: glutamaat + H2O a-ketoglutaraat + NH3
2. Uit pyrimidine basen: cytosine, uracil + thymine
3. Afbraak AZ in darm door microben. Gevormd NH3 via poortader naar lever. Hoge concentratie NH3 in portaalbloed

Question 12

Ontgifting NH3 (3)

Answer 12

1. Omzetting in ureum = ureotele dieren (meeste op het land levende vertebraten zoals zoogdieren)
2. Omzetting in urinezuur (uric acid, uraat) = uricotele dieren (vogels en landreptielen)
3. Uitscheiding als NH4+ = ammonotele dieren (water levende dieren)

Question 13

waaraan is ureum cyclus gekoppeld?

Answer 13

krebscyclus

Question 14

structuur AZ

Answer 14

a-koolstofatoom
vrije carboxylgroep
vrije aminogroep
–> covalent gebonden

Question 15

stikstofbalans positief

Answer 15

Er wordt meer N opgenomen dan uitgescheiden. Bij jonge, groeiende en drachtige dieren

Question 16

stikstofbalans negatief

Answer 16

netto meer N uitgescheiden dan opgenomen: bij hongeren, afwezigheid van voldoende eiwit in voeding, onjuiste samenstelling van eiwit in voeding.

Question 17

netto reactie van ureum-cyclus

Answer 17

2 AZ + CO2 –> 2 a-ketozuren + ureum

Question 18

voor welke stap van ureumcuclys is ATP nodig?

Answer 18

toevoeging van CO2

Question 19

AZ kunnen afkomstig zijn uit”

Answer 19

• afbraak van voedingseiwitten
• afbraak van endogene eiwitten
• biosynthese uit andere AZ of intermediairen die geen N bevatten

Question 20

Cori-cyclus

Answer 20

bij anaerobe glycolyse in spierweefsel wordt lactaat uit pyruvaat gevormd om NAD+ te regeneren. Lactaat kan vervolgens weer in de lever omgezet worden tot glucose (via GNG).
De Cori cyclus zorgt ervoor dat de metabole condities van de spier deels naar de lever wordt doorgeschoven.