Sýklafræði I Flashcards
Hvað eru virulence factors og hvað gera þeir?
Virulence factors are molecules produced by organisms that contribute to the pathogenicity of the organism and enable them to achieve one or more of the following:
- Colonisation of a niche of the host (e.g. attachment to cells)
- Evasion of the host’s immune response (immunoevasion)
- Inhibition of the host’s immune response (immunosuppression)
- Entry into and exit out of cells (if the pathogen is intracellular)
- Obtain nutrition from the host
Hvaða baktería framleiðir Lecthinase alpha toxin og hvað gerir það?
Lecthinase alpha toxin (Clostridium perfringens alpha toxin) is a toxin produced by the bacterium Clostridium perfringens and is responsible for gas gangrene and myonecrosis in infected tissues. The toxin also possesses haemolytic activity.
Hvaða 3 bakteríur eru með IgA protease secretion?
Neisseria meningitidis
Haemophilus influenzae
Streptococcus pneumoniae
Hvaða baktería framleiðir protein A?
Staphylococcus aureus
Hvaða baktería framleiðir M protein?
Streptococcus pyogenes
Hvaða baktería er með Toxin mediated epithelial irritation?
Vibrio cholerae
Dæmi um 4 bakteríur sem framleiða spor?
Clostridium perfringens Clostridium tetani Bacillus anthracis Bacillus cereus (og auðvitað C. diff líka)
Hvaða 5 bakteríur eru með flagella?
Vibrio cholerae Helicobacter pylori Campylobacter jejuni Salmonella typhi Escherichia coli
Natural and innate immunity skiptist í þrennt:
- Barriers to infection (t.d. húðin, normal bakteríuflóra á húð, sýra í maga, vaginu og þvagi)
- Normal flora
- Phagocytes og komplement kerfið (byggir ekki á adaptive immunity)
Hvers konar virulence factor hefur influenza?
Haemagglutinin sem hún notar fyrir attachment.
Hvað notar giardia (sem er protozoa) til að festa sig við frumur?
Disc
Dæmi um virulence mekanisma malaríu, P falciparum?
Er með antigen sem gera þeim kleift að festa sig við háræðar og blokkar þær í raun.
Við hvað festir HIV sig?
CD4 frumur.
Hvað gerir protein A sem t.d. S aureus notar?
Það hamlar komplement kerfinu sem myndi annars drepa hann.
Hvað nota margir streptococcar til að breiða úr sér, t.d. í cellulitis?
Alls konar toxín.
Hvað er það við C. tetani sem veldur krömpunum?
Toxínin, ekki bakterían sjálf.
Hvers konar baktería er Neissera gonorrhoeae?
Gram-negative diplococcus
Hvers vegna getur maður fengið Neisseriu aftur (lekanda)?
Antigenic variation of the gonococcal pili
Hvernig er Neisseria greind?
For diagnosis pus from the urethra, cervix, rectum or throat should be plated directly or transported rapidly to the laboratory in specialised transport medium. Traditionally diagnosis has been made with Gram-stain and culture but new PCR testing methods are becoming more commonly used.
Hvernig og hvenær er Neisseria meðhöndluð?
Treatment should be given before sensitivity results are available. Currently ceftriaxone is one of the few effective antibiotics and this is usually given in combination with azithromycin or doxycycline. Resistance is becoming an increasingly troublesome problem.
7 einkenni Neisseriu hjá konum?
- Vaginal discharge (in around 50%)
- Lower abdominal pain (in around 25%)
- Dysuria (in 10-15%)
- Pelvic/lower abdominal tenderness (< 5%)
- Endocervical discharge and/or bleeding
- Rectal infection (usually asymptomatic but can cause anal discharge)
- Pharyngitis (usually asymptomatic)
5 einkenni Neisseriu hjá körlum:
- Urethritis (in around 80%)
- Dysuria (in around 50%)
- Mucopurulent discharge
- Rectal infection (usually asymptomatic but can cause anal discharge)
- Pharyngitis (usually asymptomatic)
Í hvaða fjölskyldu eru Staphylococcar, hvort eru þeir gram pos eða neg og hvernig líta þeir út í smásjá?
Staphylococci are part of the Micrococcaceae family. It is a genus of Gram-positive bacteria that appear round (cocci) on microscopy and form in grape-like clusters.
Eru coagulase positive
Hvaða tvo virulence faktora hafa Staphylococcar?
- It produces coagulase, which catalyses the conversion of fibrinogen to fibrin and is thought to form a protective barrier for the organism.
- It also has receptors for the host cell surface and matrix proteins that help the organism to adhere.
Í hvaða 4 flokka skiptast exotoxin sem Staphylococcar framleiða? Dæmi um hvert og eitt.
- Superantigens: these have superantigen activities that induce toxic shock syndrome (TSS). An example is TSST-1 enterotoxin type B, which causes TSS associated with tampon use.
- Exfoliative (EF) toxins: EF toxins are implicated in the disease staphylococcal scalded-skin syndrome (SSSS), which most commonly occurs in infants and young children.
- Cell membrane toxins: examples include the alpha, beta and delta toxins, which increase invasiveness and virulence
- Biocomponent toxins: an example is Panton-Valentine leukocidin (PVL), which is associated with severe necrotising pneumonia in children.
Fyrir hvað stendur MRSA og hvernig öðlast hann ónæmi sitt?
- Methacillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) has become troublesome in hospitals and other healthcare institutions over recent years.
- MRSA is any strain of Staphylococcus aureus that has developed resistance to beta-lactam antibiotics, which include penicillins and cephalosporins.
- Resistance is caused by possession of the mecA gene, which codes for a low-affinity penicillin-binding protein. It is usually sensitive to teicoplanin and vancomycin.
S. aureus var upphaflega næmur fyrir X en nú að mestu ónæmur…
fyrir penicillini.
Hvaða tækni er notuð í autoklava til að sótthreinsa hluti á spítalanum?
Oftast gufa undir þrýstingi til að ná mjög háum þrýstingi (ekki bara nóg að sjóða) til að drepa bæði bakteríur OG spor.
Hvernig er leitað að bakteríum með serologiu?
Oftast leitað að antibodies fyrir bakteríunni.
Stundum hægt að leita að antigenum með PCR.
Hvaða bólusetningar eru í rútínunni í UK (sem við þurfum að muna)?
- Diphtheria, tetanus, polio, pertussis (DTaP/IPV/Hib)
- MMR
- Varicella (ekki inni í rútínu)
Aukalega:
- Hep B
- Ferðabólusetningar
Hvaða bólusetningar fá börn í UK við 8 vikna aldur?
- Diphtheria (toxoid)
- Tetanus (toxoid)
- Pertussis (inactivated virus)
- Polio (inactivated virus)
- Hem. infl. B (conjugated)
- Pneumococcal vaccine (conjucated)
- Meningococcar B (conjugated)
- Rotavirus (lifandi virus)
Hvaða tvær bólusetningar við 8 vikna aldur eru toxoid bólusetningar?
Diphteria og Tetanus
Hvaða tvær bólusetningar við 8 vinka aldur í UK eru með inactivated virus?
Pertussis og polio
Hvaða 3 bólusetningar við 8 vikna aldur í UK eru conjugated?
- Hem. infl. B
- Pneumococcar
- Meningococcar B
Hvaða bólusetning við 8 vikna aldur í UK er með lifandi veiru?
Rotavirus (rotarix)
Bólusetningar við 12 vikna aldur í UK?
- Diphtheria
- Tetanus
- Pertussis
- Polio
- Hem. infl. B
- Meningococcar C
- Rotavirus
Bólusetningar við 16 vikna aldur í UK?
- Diphtheria
- Tetanus
- Pertussis
- Polio
- Hem. infl. B
- Pneumococcar
- Meningococcar B
Bólusetningar við 12 mánaða aldur í UK?
- Hem. infl. B
- Meningococcar C
Bólusetningar við 13 mánaða aldur í UK?
- MMR (measles, mumps, rubella) - allt lifandi virusar
- Pneumococcar
Hvenær má byrja að bólusetja með nasal bóluefni fyrir inflúensu?
Við 2 ára aldur, mælt með árlega til 6 ára í UK.
Hvaða bólusetningar eru við 3 og hálfs árs aldur í UK?
- Diphtheria
- Tetanus
- Pertussis
- Polio
- Hem. infl. B
- MMR
Hvaða bólusetning er við 13 ára í UK?
HPV fyrir stúlkur
Hvaða bólusetning er við 14 ára hjá börnum í UK?
- Tetanus
- Diphtheria
- Men A, C, W og Y
Hversu margar tetanus bólusetningar þarf maður?
5 stk. gegnum barnæsku og svo ekki meira í gegnum lífstíð! (þetta er nýtt - ekki lengur á 10 ára fresti)
Hversu margir eru coloniseraðir af Neisseriu meningitidis og hvenær eru sýkingar algengastar?
Carriage of Neisseria meningitidis is very common and it exists in the normal flora in the nasopharynx in 5 - 15% of adults. Actual disease only develops in a very small percentage of individuals. Infection is most common in the winter months and epidemics tend to occur about once every 10 years.
Hvaða serotypur af Neissera meningitidis eru hættulegastar?
Most invasive infections are caused by serotypes A, B or C. In the UK, most cases of meningococcal septicaemia are caused by Neisseria meningitidis group B. The vaccination programme for Neisseria meningitidis group C has made this type much less common. A vaccine for group B disease has now been initiated in children.
Hvað er það sem gerir Neisseria meningitidis svona meinvaldandi?
The main determinant of the pathogenicity of Neisseria meningitidis is the antiphagocytic polysaccharide capsule. Meningococci cross mucosal epithelium by endocytosis and the capsule allows survival in the bloodstream. Lipo-oligosaccharide activates complement activation and cytokine release, resulting in shock and disseminated intravascular coagulation (DIC).
8 einkenni Neisseria meningiditis?
- Non-blanching rash
- Neck stiffness
- Headache
- Photophobia
- Altered mental state (drowsiness, confusion)
- Focal neurological deficits
- Seizures
- Septic shock
Hvernig er Neisseria meningitidis greind?
The diagnosis is usually made clinically and confirmed by culture of blood, aspirate from the rash and CSF. Rapid antigen detection or nucleic acid amplification testing (NAAT) on blood and CSF are both sensitive and reliable.
Hvernig og hvenær er Neisseria meningitidis greind?
Due to the potentially life-threatening nature of the disease treatment should not wait for laboratory confirmation and antibiotics should be started immediately. In the hospital setting IV ceftriaxone (2 g adult; 80 mg/kg child) or IV cefotaxime (2 g adult; 80 mg/kg child) are the preferred agents. IM benzylpenicillin can be given as an alternative in the pre-hospital setting and chloramphenicol is a suitable alternative if there is a history of anaphylaxis to cephalosporins. Treatment does not eradicate carriage and the patient should be given ‘prophylaxis’ following recovery.
Hverjir ættu að vera bólusettir fyrir Varicellu?
- Heilbrigðisstarfsmenn sem ekki hafa fengið hlaupabólu.
- Heilbrigðir ættingjar ónæmisbældra einstaklinga (þeir eru líklegri en aðrir til að fá ristil og smita þá ættingja sína).
Þetta eru 2 bólusetningar með 4-8 vikna millibili.
Hvaða 2 bakteríur eru algengastar í lungnabólgu hjá almennu þýði? Gram pos eða neg?
- Streptococcus pneumoniae (capsulated, Gram pos)
- Hemophilus influenzae (gram neg). Bólusett fyrir týpu B.
Algengustu 3 bakteríur í lungnabólgu hjá COPD sj.?
Sömu og hjá heilbrigðum:
- S. pneumoniae
- H. influenzae
Plús: Moraxella catarrhalis
Hvaða baktería er algeng sem lungnabólguvaldur eftir inflúensu?
S. aureus
Hvaða baktería er algengur lungnabólguvaldur hjá ungu fólki? Hvernig sýkingum veldur hún?
Mycoplasma pneumoniae
Hún veldur episodic sýkingum, oft bilateral og er intracellular.
Er ein af atypisku bakteríunum.
Hvaða baktería veldur oft mjög alvarlegum cavitating lungnabólgum?
Klebsiella. Kemur oftast frá sjúklingnum sjálfum en getur líka smitast t.d. úr spítalaumhverfi.
3 atypiskar lungnabólgubakteríur:
- Clamydophila pneumonia
- Clamydophila psittaci (oft frá páfagaukum)
- Mycoplasma
Hvaða atypiska lungnabólgubaktería smitast oft frá páfagaukum?
Clamydophila psittaci
2 bakteríur sem fólk með bronchiectasis og cystic fibrosis er oft sérlega viðkvæmt fyrir:
- Burkholderia cepacia
- Pseudomonas aeruginosa
Hvaða legionella veldur stundum lungnabólgu?
Legionella pneumophila
Fyrir hvað er CURB-65 skorið?
Notað til að meta hvort sj. með lungnabólgu þurfi innlögn eða komist heim með per os sýklalyf.
Hvernig er CURB-65 reiknað?
- Confusion
- Urea yfir 7
- RR yfir 30
- Systola undir 90 eða diastola undir 60
- Aldur yfir 65
1 stig per atriði.
0-1 stig oftast heim
2 admission
3-5 stig íhuga gjörgæslu
Hvenær þarf að greina krípið í lungnabólgum?
Bara í miðlungs eða alvarlegum lungnabólgum, þarf ekki fyrir vægar.
Hvað getum við greint í þvagi hjá sj. með lungnabólgu?
Antigen fyrir:
- Streptococcus pneumoniae
- Legionella pneumoniae
Hvaða sýklalyf og hvenær á að nota í lungnabólgu?
- Gefa innan 4 klst
- Væg sýking: amoxicillin í 5-7 daga (alternatvie doxycycline eða clarithromycin ef ofnæmi)
- Miðlungs: amoxicillin + macrolide í 7-10 daga
- Alvarleg: augmentin + macrolide oftast iv
Legionella pneumophila: gram pos/neg, hvar hún finnst:
- Gram neg
- Lifir í hlýju vatni
- Smitast þegar hún er svo aerosileruð - t.d. í loftræstikerfum
Legionella pneuomophila; incubation tími og helstu einkenni:
- 2-10 daga incubation tími
- Fyrstu einkenni eru oft hiti og almennur slappleiki, ekki endilega hósti eins og aðrar lungnabólgur!
- Getur fengið alvarlega nýrnabilun og septiskt sjokk.
- Relative bradycardia miðað við septiskt sjokk (70-90 í púls).
- 30% fá GI einkenni
Hvaða týpur af influenzu geta sýkt menn? Hver er alvarlegust?
A, B og C.
A er alvarlegust, svo B og svo C sem er frekar saklaus.
Hemagglutinin og neuraminidase (sialidase) eru á yfirborði…
…inflúensu. Þetta eru antigenin sem breytast á hverju ári!
Hvernig breytast antigenin á inflúensu frá ári til árs?
Antigenin hafa 15H og 9N subtypes.
Með 2 hætti:
- Drift: Antigenin hreyfast aðeins á hverju ári. Ekki mikil breyting og immunogen frá síðasta ári virka amk að hluta áfram.
- Shift: Antigenin breytast dramatiskt. Þarf shift OG human to human transmission til að fá epidemic.
Dæmi um 3 týpur af antigen subtypes sem fara í bólusetningarnar
H1N1
H3N2
B
5 bakteríur sem valda liðsýkingum:
- S. aureus (langalgengast)
- Streptococcus spp.
- Haemophilus influenzae
- Neisseria gonorrhoea (typically sexually active young adults, macules or vesicles frequently seen on the trunk)
- Escherichia coli (seen in IVDUs, the elderly and seriously ill)
Meðhöndlun septic arthritis:
- Flucloxacillin first-line
- If penicillin allergic use clindamycin
- If MRSA is suspected use vancomycin
- If gonoccal arthritis or Gram-negative infection is suspected use cefotaxime
- Suggested duration of treatment is 4-6 weeks (longer if infection complicated)
2 bakteríur sem eru til staðar í normal flóru húðar hjá næstum öllum:
Staphylococcus epidermidis
Corynebacterium spp.
2 bakteríur sem eru til staðar í normal flóru húðar hjá ca 25% fólks:
Staphylococcus aureus
Mycobacterium spp.
3 bakteríur sem eru til staðar sem normal flóra í nasopharynx hjá næstum öllum:
Staphylococcus epidermidis
Streptococcus salivarius
Corynebacterium spp.
5 bakteríur sem eru til staðar sem normal flóra í nasopharynx hjá ca 25% fólks:
Streptococcus pyogenes Staphylococcus aureus Neisseria meningitidis Haemophilus influenzae Proteus spp
5 bakteríur sem eru til staðar sem hluti af munnflóru hjá næstum öllum:
Staphylococcus epidermidis Streptococcus salivarius Streptococcus mitis Streptococcus mutans Lactobacillus spp.
5 bakteríur sem eru til staðar sem hluti af munnflóru hjá ca 25% fólks:
Staphylococcus aureus Enterococcus faecalis Neisseria meningitides Haemophilus influenzae Proteus spp. Corynebacterium spp.
5 bakteríur sem eru til staðar í neðri meltingarvegi sem hluti normalflóru hjá næstum öllum:
Staphylococcus aureus Enterococcus faecalis Clostridium spp. Bacteroides spp. Lactobacillus spp
3 bakteríur sem eru til staðar í neðri meltingarvegi sem hluti normalflóru hjá ca 25% fólks:
Staphylococcus epidermidis
Proteus spp.
Corynebacterium spp.
1 baktería sem er til staðar sem normalflóra í framhluta þvagrásar hjá næstum öllum?
Staphylococcus epidermidis
3 bakteríur sem er til staðar sem normalflóra í framhluta þvagrásar hjá ca 25% fólks?
Streptococcus mitis
Enterococcus faecalis
Proteus spp.
Hversu margir fá bakteríal heilahimnubólgu í UK á ári og hvaða týpur eru það?
- Samtals um 1400 á ári.
- Þar af mest grúppa B eða um 1100 tilfelli.
- Rest ca 250 tilfelli ýmis önnur, t.d. S. pneumoniae, H. influenza berklar.
- Var áður mest C en bólusetningar hafa svo til útrýmt henni.
5 tegundir af tetanus prone wounds:
- Puncture-type injuries acquired in a contaminated environment and likely therefore to contain tetanus spores, e.g. gardening injuries
- Wounds containing foreign bodies
- Open (compound) fractures
- Wounds or burns with systemic sepsis
- Certain animal bites and scratches - although smaller bites from domestic pets are generally puncture injuries animal saliva should not contain tetanus spores unless the animal has been routing in soil or lives in an agricultural setting.
Hvað gerir tetanus prone wound extra high risk fyrir tetanus?
Allt hitt 5 sem gerir þau tetanus prone PLÚS eitt eða fleira af þessu:
- Heavy contamination with material likely to contain tetanus spores, e.g. soil, manure
- Wounds or burns that show extensive devitalised tissue
- Wounds or burns that require surgical intervention that is delayed for more than six hours are high risk even if the contamination was not initially heavy.
3 algengustu bakteríurnar í neonatal meningitis:
- Grúppa B streptokokkar (algengast)
- Listeria monocytogenes (oft í mjúkum osti, meðhöndlað með ampicillin)
- E. coli
Hversu margir fá víral meningitis á ári í UK? Hvaða veirur eru það helst?
- Amk 3000, líklega fleiri
- Flestar eru út af enterovirus
- CMV í ónæmisbældum
- Herpes simplex í neonates
Hversu mikill á opening pressure í mænuástungu að vera?
10-20cm H20.
Hversu margar hvítar frumur er eðlilegt að séu í CSF?
Færri en 5 per mm3.
Eðlilegt prótín og glúkósamagn í CSF:
Prótín udnir 0,4g/L
Glúkósi amk meira en 50% serum glúkósi
Hvað er það sem veldur mestu morbidity í heilahimnubólgu og hvernig má minnka að?
Ekki bakterían heldur ónæmissvar líkamans sem fer fram úr sér! Hægt að draga úr þessu með dexametasone 0,15mg/kg um leið og gefinn er fyrsti sýklalyfjaskammtur.
Hvenær þarf að gefa tetanus immunoglobulin í tetanus prone sárum, ásamt bólusetningu? 4 atriði.
- The wound is high risk and an adequate priming course of tetanus vaccine received but last dose was more than 10 years ago
- The wound is high risk in a child aged 5-10 years who has received an adequate priming course but no preschool booster
- The wound is tetanus prone and the patient has not received an adequate priming course of tetanus vaccine
- The wound is tetanus prone and there is uncertain immunisation status and/or the patient was born before 1961.
Gefum 260 IU, nema ef sárið er eldra en sólarhringsgamalt, þá 500 IU.
Fyrirbyggjandi aðgerðir gegn heilahimnubólgu?
Þeir sem búa með fólki sem hefur fengið N. meningitidis heilahimnubólgu er 200-1200x líklegra en aðrir til að fá heilahimnubólgu sjálft og ætti að fá prophylaxa með ciprofloxacin eða rifampicin.
4 leiðir sem hep A smitast:
- Skítugt vatn
- Skelfiskur
- Kk. sem sofa hjá kk
- Direct contact
Hver er incubation tími hep A?
Uþb mánuður.
Hvernig eru fyrstu einkenni hep A?
Oft bara venjuleg flu-like symptoms og þreyta.
Svo dökkt þvag og loks gula í um 2mánuði.
Flestir jafna sig svo að fullu.
Ung börn fá yfirleitt mun mildari einkenni og mjög gamlir geta fengið fulminant lifrarbilun.
Hvernig er hep A greind?
HAV IgM (fyrsta immunoglobulinið sem birtist eftir sýkingu)
Hversu mikla vörn gefur bólusetning gegn hep A?
2 skammtar með 6 ára millibili gefa um 10 ára vörn.
1 skammtur gefur 2 ára vörn.
Hvernig virus er hep B byggingarlega séð?
Double-stranded DNA virus með core antigen og surface antigen með e antigenum þar á milli.
Smitleiðir hep B og incubation tími.
- Blóðborinn og getur smitast vertically frá móður til barns. Kynlíf, iv notkun.
- Incubation tími er 2-3 mánuðir.
Fyrstu einkenni hep B?
Yfirleitt prodrome veikindi fyrst og svo dökkt þvag, gula og hiti.
Hvernig er mismunandi veikindaferill hjá Hep B eftir aldri?
Fer að miklu leyti eftir ónæmissvari - sterkara svar, alvarlegri sýking en losnar yfirleitt við hana.
90% fullorðinna losna við sýkinguna en 90% barna ekki.
4 atriði sem einstaklingar með króníska hep B sýkingu geta fengið:
- Margir einkennalausir
- 30% með aktíva hepatitis
- cirrhosis (út af alltof langri aktívri sýkingu)
- hepatoma (krónísk lifrarbilun og allt sem henni fylgir)
Meðferð við krónískri hep B sýkingu
- Interferon alfa getur læknað króníska hep B
- Entecavir og tenofovir
“Blind” meðferð við endocarditis:
- Flucloxacillin and gentamicin
- Vancomycin plus rifampicin plus gentamicin if the patient is penicillin allergic, has a cardiac prostheses present, or if MRSA is suspected
Meðferð við endocarditis orsökuðum af Staphylococci e.g. Staphylococcus aureus:
- Flucloxacillin (plus rifampcin in prosthetic valve endocarditis)
- Vancomycin plus rifampicin if penicillin allergy or MRSA
Meðferð við endocarditis orsökuðum af Streptococci e.g. Streptococcus viridans
- Benzylpenicillin (plus gentamicin if large vegetation present, less-sensitive organism or prosthetic valve)
- Vancomycin if penicillin allergy
Meðferð við endocarditis orsökuðum af Enterococci e.g. Enterococcus faecalis:
- Amoxicillin plus gentamicin
- Vancomycin plus gentamicin if penicillin allergic
Meðferð við endocarditis orsökuðum af ‘HACEK’ microorganisms (Haemophilus, Actinobacillus, Cardiobacterium, Eikenella, and Kingella spp.):
- Amoxicillin plus low-dose gentamicin
- Ceftriaxone plus low-dose gentamicin if amoxicillin resistant
Hvernig er bólusett við hep B? Hvernig bóluefni er það og hversu margir svara ekki?
- Bólusett með recombinant DNA bóluefni framleiddu frá E.coli.
- 0, 1 og 6 mánaðafresti, 3 sprautur samtals.
- Ca 10% svara ekki.
Hvað er hægt að gera ef einhver hefur orðið útsettur fyrir hep B?
Gefa Hep B immunoglobulin og svo hraða bólusetningu.
Hvaða antigen birtast fyrst í hep B sýkingu?
HBs Ag - surface antigen
Svo HBe Ag
Hvenær fær einstaklingur með Hep B sýkingu antibodies gegn e antigenum?
Um svipað leyti og sjúkdómseinkenni eru að minnka, þá hverfa HBe Ag og við fáum mótefni gegn þeim.
Sama gerist með HBs Ag - þegar þau eru að minnka og hverfa (gerist seinna en HBe Ag) þá þróum við Anti-HBs.
Hvenær sjáum við core antigenið í Heb B sýkingu í circulation?
Aldrei! Sjáum hins vegar anti-HBc frekar fljótt eða um svipað leyti og einkenni hefjast. Þetta eru fyrstu mótefnin sem birtast!
Hversu lengi sjáum við e og surface antigen í blóðrásinni hjá einstaklingi með kroníska hep B sýkingu?
Sjáum HBe Ag í um 2 ár (vanalega ca 4 mánuðir í akút sýkingu) en HBs Ag eru enn lengur, mörg ár!
Sjúklingur er með anti-HBs. Hvað þýðir það?
- Fyrri sýking
- Bólusetning
- Ekki lengur smitandi.
Sjúklingur er með HBsAg. Hvað þýðir það?
- Fyrsta merkið um sýkingu.
- Ef ekkert e-antigen með, þá líklega carrier ástand (aktíva sýkingin yfirstaðin en getur áfram smitað ef ég skil rétt).
Sjúklingur er með HBeAg. Hvað þýðir það?
Þetta eru hættulegustu sjúklingarnir svo að segja.
Þeir eru með nýja, virka sýkingu.
Merki um bata þegar HBeAg fer að hverfa.
Sjúklingur er með anti-HBc. Hvað þýðir það?
- Fæst ekki með bólusetningu, einungis með sýkingu.
- Er áfram til staðar eftir sýkingu en ekki hægt að útiloka að sjúklingurinn sé enn smitandi (því þetta birtist frekar snemma).
Hvaða antigen eða antibody er hægt að mæla í blóði hjá einstaklingi sem hefur verið bólusettur fyrir Hep B?
anti-HBs
Hvernig smitast Hep C?
Prevalence í UK?
Blóðborið eins og hep B.
Algengast í fíkniefnaneytendum.
Mjög oft subclinical illness.
0,2% af population í UK eru sýktir og 80% eru chronic carriers. 30% þeirra fá cirrhosis.
Lyf gegn Hep C?
- Interferon
- Ribavirin
- Sofosbuvir
- Fer eftir Hep C genotypunni - 6 mismunandi
Hvaða veira orsakar mononucleosis?
- Infectious mononucleosis is usually a self-limiting infection, and is most commonly caused by the Epstein-Barr virus (EBV), which belongs to the human herpes virus family.
- Approximately 10% of cases are caused by cytomegalovirus (CMV) infection.
8 einkenni mono:
- Low-grade fever
- Fatigue and prolonged malaise
- Sore throat (tonsillar enlargement and exudate are common)
- Transient, fine, macular, non-pruritic rash
- Lymphadenopathy (most commonly cervical)
- Arthralgia and myalgia
- Mild hepatomegaly and splenomegaly
- Jaundice (<10% if young adults but more common in the elderly)
Hvernig er mono greint?
EBV infectious mononucleosis can be diagnosed using a variety if unrelated non-EBV heterophile antibodies and specific EBV antibodies.
Hvað eru heterophile antibodies og hvenær eru þeir gagnlegir?
Heterophile antibodies:
- 70-90% of patients with EBV infectious mononucleosis produce heterophile antibodies (antibodies against an antigen produced in one species that react against antigens from other species). False positives can occur with hepatitis, malaria, toxoplasmosis, rubella, SLE, lymphoma and leukaemia. These antibodies can be detected by two main screening tests, both of which give rapid results within a day.
- Paul-Bunnell test – sheep red blood cells agglutinate in the presence of heterophile antibodies
- Monospot test – horse red blood cells agglutinate in the presence of heterophile antibodies
Hvaða tvö test tengjast heterophile antibodies sem koma stundum fram í mono?
- Paul-Bunnell test – sheep red blood cells agglutinate in the presence of heterophile antibodies
- Monospot test – horse red blood cells agglutinate in the presence of heterophile antibodies
Hvað eru EBV specific antibodies og hvenær koma þau fram?
EBV-specific antibodies geta komið fram í mono:
- Patients who remain heterophile-negative after six weeks are considered to be heterophile-negative and should be tested for EBV-specific antibodies. They are also helpful is a false positive heterophile antibody test is suspected.
5 aðrar rannsóknir en heterophile og EBV antibodies sem gott er að gera þegar mann grunar mono?
Other useful investigations include:
- Full blood count – a raised white cell count with lymphocytosis and atypical lymphocytes occurs in > 20%
- ESR – the ESR is elevated in most patients
- LFTs – mild elevation of the serum transaminases is common
- Throat swabs – to exclude group A streptococci pharyngitis as a differential diagnosis
- Abdominal ultrasound – may be required if splenomegaly present
Hvernig eru streptococcar flokkaðir?
Eftir útliti á agar.
- Alfa hemolytic (verða grænir á agar því þeir brjóta niður járn)
- Beta hemolytic (dökkt svæði í kringum þá)
- Gamma hemolytic (engin hemolysa yfirhöfuð!)
Hver er munurinn á streptococcum og staphylococcum í smásjá?
Streptococcar mynda keðjur.
Staphylococcar mynda grúppur.
Tvær týpur af alfa-hemolytic Streptococci:
- Streptococcus viridans: normal flóra í munni. Veldur skemmdum í tönnum og endocarditis hjá sjúklingum með skemmdar lokur.
- Streptococcus pneumoniae: lifir í nefi og sinusum. Tækifærissinni, sýkir host þegar hann er veikur fyrir.
Er með ýmsa virulence factors og er með capsule til að komast hjá phagocytosu neutrophila.
Bólusett fyrir S. pneumoniae - conjugate vaccine gegn 23 serotypum.
Hjá hverjum sjáum við helst akút endocarditits (oftast sjáum við subakút)? Hvar í hjartanu er hann oftast?
Algengast hjá þeim sem nota iv fíkniefni og oftast hægra megin í hjarta.
Hvernig er beta hemolytiskir streptococcar flokkaðir?
Eftir Lancefield flokkuninni í grúppur A til V!
Mikilvægastir af þeim eru grúppu A og B streptokokkar.
Hvar eru Grúppu B streptokokkar mikilvægir (sem eru beta hemolytiskir)?
Í fæðingu hjá óléttum konum, tekið strok á meðgöngu. Getur valdið neonatal meningitis.
Í hvað flokkast grúppu A streptokokkar (beta hemolytiskir)? Dæmi um það sem mismunandi flokkar valda.
- Invasive: cellulitis, necrotiserandi fascitis, pneumonia, bacteremia. Þessir eru oft með streptokinasa sem auðveldar þeim að komast á milli húðlaganna.
- Non-invasive: pharyngitis, tonsillitis
- Immune mediated disease: glomerulonephritis, rheumatic fever, guttate psoriasis
- Sumir framleiða toxín - t.d. toxic shock sx.
Toxic shock sx: einkenni og orsök:
- Sökudólgurinn er toxin framleitt af S. aureus, sem er grúppu A streptokokkur (beta hemolytiskur).
- Einkenni eru:
- hypotension
- erythema
- multi-organ involvement svo sem niðurgangur, nýrnabilun, óáttun
Hvaða sýklar valda malaríu í mönnum?
Malaria is an infectious disease transmitted by female of the Anopheles genus of mosquito. It is a parasitic infection caused by the genus Plasmodium. Five species are recognized as causing disease in humans;
- Plasmodium falciparum
- Plasmodium ovale
- Plasmodium vivax
- Plasmodium malariae
- Plasmodium knowlesi
Klassiskur einkennagangur malaríu:
The classic symptom of malaria is the malarial paroxysm, a cyclical occurrence of a cold phase, where the patient experiences intense chills, a hot stage, where the patient feels extremely hot and finally a sweating stage, where the fever declines and the patient sweats profusely. On examination the patient may show signs of anaemia, jaundice and have hepatosplenomegaly without evidence of lymphadenopathy.
Hvers konar einkenni í malaríu geta bent til þess að um P. falciparum sé að ræða, frekar en önnur plasmodium kríp?
Haemoglobinuria and renal failure following treatment is suggestive of blackwater fever, which is caused by Plasmodium falciparum. An autoimmune reaction between the parasite and quinine causes haemolysis, haemoglobinuria, jaundice and renal failure. This can be fatal.
Hvaða baktería veldur necrotiserandi fascitis?
Nokkrar geta valdið:
- grúppu A streptokokkar
- S. aureus, þmt MRSA
S. aureus og S. epidermidis - hvort eru þeir coagulasa pos eða neg?
S. aureus er coagulasa positive
S. epidermidis er coagulasa negative (og lifir á plasti! T.d. æðaleggjum. Notum vancomycin)
Af hverju heitir S. aureus það?
Af því að hann býr til gulan gröft og aureus þýðir “gyllt” á latínu.
Hvernig sýkir S. aureus húðina?
Hann þarf break in skin til að geta sýkt húð.
Hersu hratt vex TB? Hvers vegna fer hann oft efst í lungun?
Vex hægt og þess vegna erfiðara að drepa hann.
Vex oft efst af því að hann er mjög aerobic og þar er mest af súrefni. Fer í alls konar líffærakerfi en oftast (90% er pulmonary).
Hvort er TB gram pos eða neg?
Í raun hvorugt, hann er með aukalag sem gerir það að verkum að hann tekur ekki upp litinn.
Notum ZN stain í staðinn (acid fast).
Hvernig smitast TB?
Dropasmit.
Hvernig er hefðbundinn gangur TB í sýkingu og hvernig kemst hann í system blóðrásina?
- Einstaklingur andar að sér TB dropa sem berst ofan í lungu.
- Frumumiðað ónæmi hefst næstum strax og macrophagar mæta á svæðið og afgirða svæðið (þetta er það sem sést á rtg oft árum seinna).
- Innan þessa svæðis getur TB svo lifað árum saman.
- Getur fengið post primary TB árum seinna.
- Ef þetta svæði rýfur æð, getur TB farið hvert sem er í líkamanum.
Hvernig er TB greint?
- Tuberculin test (Mantoub test)
- Hægt að nota Nucleic acid amplification test, NAAT
- Ræktun (tekur 6 vikur! En nauðsynlegt til að fá næmið)
Hvenær getur mantoub test verið falskt negative?
Þegar einstaklingur er með virka sýkingu en bælt ónæmiskerfi.
Hvað er BCG?
Efni sem er ræktað í labbi og notað til að fyrirbyggja að hluta til TB - virkar ekki 100% en gerir t.d. TB heilahimnubólgu ólíklegri.
4 lyf við TB og meðferðarlengd?
- Rifampicin
- Isoniazid
- Pyrazinamide
- Ethambutol
Meðferðarlengd er 6 mánuðir í heildina - öll fjögur lyfin í 2 mánuði og svo 2 lyf í 4 mánuði.
Multi-drug resistance TB er orðið töluvert vandamál globally. Sérstaklega IV notendur og þeir sem hafa poor compliance.
Hvort er C. difficile gram pos eða neg, aerobic eða anaerobic?
Clostridium difficile is a Gram-positive, anaerobic, spore forming bacteria.
Almennt um C. diff
Clostridium difficile is a Gram-positive, anaerobic, spore forming bacteria. Clostridium difficile associated diarrhoea (CDAD) often follows the use of broad-spectrum antibiotics, which alter the normal bacteria flora of the bowel and allow Clostridium Difficile to proliferate. The mucosa of the large intestine becomes inflamed and bleeds, taking on the characteristic ‘pseudomembranous appearance’. The main clinical features are abdominal cramps, bloody and/or watery diarrhoea and fever. Over 80% of Clostridium Difficile infections are reported in people over the age of 65.
Greining C. diff?
The current gold standard for the diagnosis of Clostridium difficile colitis is cytotoxin assay. This test does have its disadvantages, however, as it is difficult to perform and results can take up to 48 hours to become available. The most common laboratory test for the diagnosis of Clostridium difficile colitis is an enzyme-mediated immunoassay that detects toxins A and B. This test has a specificity of 93-100% and a sensitivity of 63-99%. Stool culture to detect Clostridium difficile is expensive and is not specific for pathogenic strains, it is therefore not specific for a diagnosis of CDAD.
Hversu margir hafa C. diff sem normalflóru í gut?
Clostridium Difficile is present in the gut of approximately 3% of healthy adults. (2012 UK HPA estimates)
Meðferð C. diff?
Oral metronidazole is the current first line treatment of choice in cases of CDAD. Vancomycin is the second line agent.
Hvaða strain af C. diff er aðal smitvaldurinn?
Hvaða strain af honum er hyper virulent sem er að aukast í Norður Ameríku?
Clostridium Difficile 027 is a hyper-virulent strain that is increasing in incidence mainly in North America and is also becoming more prevalent in the UK. The main infecting strain in the UK remains Clostridium Difficile 001.
Clostridia - gram pos/neg og súrefnisháðar eða ekki? Lögun og hitaþol?
Gram positive stafir.
Algjörlega anaerobic, deyja í súrefni.
Sporin þeirra þola allt að 120°C hita í allt að 20 mín.
4 dæmi um clostridia tegundir:
C. difficile
C. tetani
C. perfringens
C. botulinum
Hvaða baktería veldur pseudo-membranous colitis?
C.difficile
Hversu margir bera C. diff náttúrulega?
Um 2% almennrar populationar en mun hærra á spítala.
Hvernig greinum við C. diff?
Toxín í niðurgangi.
Hvernig drepum við C.diff?
Flagyl per os!!
C. tetani - hversu margir deyja úr tetanus árlega?
Um 50 þúsund manns!!
Í hvernig vef lifir C. tetani helst?
Í súrefnissnauðum vef - til dæmis necrotiserandi vef eða mjög djúpu sári.
Nú eða t.d.
Incubation tími C. tetani?
8-10 dagar.
Hvaða áhrif hefur tetanus á taugakerfið?
- Autonomic over activity - t.d. tachycardia, háþrýstingsepisóður osfrv.
Hvernig er tetanus greindur?
Klínísk greining.
Meðferð tetanus:
- oft öndunarvél og vöðvalamandi lyf
- tetanus immunoglobulin
Hver er orsök guillain barré?
The exact cause is unknown but the underlying mechanism is thought to involve an autoimmune disorder in which the body’s immune system attacks the myelin sheath surrounding the peripheral nerves. Approximately 75% of cases have a history of a preceding infection, most commonly of the gastrointestinal or respiratory tracts.
Hver er algengasti orsakavaldur guillain barré?
Campylobacter jejuni is the most commonly implicated gastrointestinal pathogen, and is the most likely underlying cause in this case in view of the recent history of a severe diarrhoeal illness.
Hvaða baktería veldur gas gangrene?
C. perfringens
Getur gas gangrene verið banvænt?
Ó já. Getur valdið system líffærabilun t.d. nýrnabilun.
Hver er meðferðin við gas gangrene?
Extensiv aðgerð til að skera vefinn burt og svo mikil sýklalyf.
Hvernig getur C. perfringens (sem veldur t.d. gas gangrene) valdið gastroenteritis?
- Er í hráu kjöti
- Þegar kjötið er eldar verða bakteríurnar að sporum
- Þegar kjötið kólnar á ný, breyta þær sér aftur úr sporum í bakteríur - getum séð sósuna “búbbla” út af gasframleiðslunni.
- Mjög alvarlegur gastroenteritis.
Hvaða baktería veldur botulisma?
Clostridium botulinum.
Hvernig smitast botulismi?
Yfirleitt food contamination með toxínum í matnum. Oft illa niðursoðinn matur.
Einkenni og sjúkdómsgangur botulisma:
- Veldur flaccid paralysis með öndunarbilun innan 24 klst frá inntöku toxínsmitaðra matvæla.
- Þarf yfirleitt öndunarvél en lagast svo með tímanum ef fólk lifir yfirhöfuð :S
Hvaðan kemur infant botulism, hvernig smitast hann?
Ekki úr toxínum heldur colonisation sem barnið ræður ekki við (6-12 mánaða yfirleitt, eftir það fær barnið betra ónæmiskerfi).
Hvaða matur tengist infant botulism?
Hunang
Hver er munurinn á gram pos og neg bakteríum?
- Allar bakteríur eru með lípíðfrumuhimnu og svo peptidoglycan aminosýruhjúp þar utan um. Þessi hjúpur tekur upp grams litinn.
- Gramneikvæðu bakteríurnar eru með mun þynnra lag af þessu en svo þar utan um LPS lag (lipopolysaccharide) sem litast ekki.
Hvaða baktería veldur ferðamannaniðurgangi?
E.coli sem framleiðir enterotoxigen. Heimamenn eru komnir með ónæmi fyrir þessu.
Færð ekki blóð eða hita en mikinn niðurgang..
Einkenni enterotoxigenic E. coli:
- “ferðamannaniðurgangur”
- toxin related
- ekki invasivt
- ekki blóð eða hiti
- færð lasting immunity og þetta hættir af sjálfu sér.
Hvar býr verotoxin E.coli?
Í meltingarkerfi kúa.
Yfirleitt þannig sem hann smitast líka.
Einkenni verotoxin E.coli:
- Blóðugur niðurgangur
- Ca 10% fá haemolytic uraemic sx.
- Orsakað af verotoxins í gut
Hvaða baktería er algengust í UTI hjá einstaklingum með eðlilega anatómíu þvagfæra?
E.coli.
Hvað gerir E.coli í þvagfærum til að auðvelda sér lífið?
Býr til biofilm yfir urothelial frumur! Gerir það að verkum að sýklalyf ná ekki jafnvel til þeirra.
3 bakteríur sem valda neonatal meningitis:
- Group B strep
- E.coli
- Listeria
Hvar býr Klebsiellan normalt?
Í oropharynx og er eðlileg flóra þar.
Hvernig er Klebsiella að lögun og gram pos eða neg?
Gram neg stafur.
Hvers konar sýkingum veldur Klebsiella? Hjá hverjum?
- Pneumoniu, aðallega hjá sjúklingum á öndunarvél. Getur verið cavitating og mjög alvarleg.
- UTI, sérstaklega hjá sj. með anatómískt óeðlileg þvagfæri
Hvernig fær Klebsiella sýklalyfjaónæmi?
Hún er óvanalega sniðug í þessu, jafnvel með sýklalyf sem hún hefur aldrei séð áður. Notar til þess plasmíð DNA sem berast milli baktería og einnig efflux pumpur sem dæla sýklalyfjunum út úr bakteríunni!
Hvernig baktería er Pseudomonas aeruginosa?
Gram negativur stafur.
Hann er með flagellum
Hvar vill Pseudomonas helst vera?
Í röku umhverfi. Mjög harður af sér (enda fílar hann LSH mjög vel).
Hvers konar sýkingum veldur Pseudomonas aðallega og hjá hverjum? (4)
- Lungnabólgu hjá cystic fibrosis sjúklingum
- Sýkingu í brunasárum
- Otitis externa
- UTI hjá fólki með leggi
Hvaða sýklalyf virka á Pseudomonas?
- kynslóðar cephalosporin eins og ceftazidim
En almennt mjög erfitt að losna við.
Hvers vegna er nítrít á þvagstix svona big deal?
Í þvagi er nitrate og E.coli breytir því í nítrít!
Hversu margir eru með H. pylorii?
ca 50% af heimsbyggðinni. Af þeim fá 10-20% peptic ulcer um ævina.
H. pylorii - gram neg eða pos? Og greining.
Gram neg.
Greindur með urea breath test og/eða serology og biopsiu.
Meðferð H. pylori:
- Macrolide
- Amoxicillin
- PPI
Salmonella, gram neg eða pos?
Gram neg.
Hvernig er Salmonella flokkuð?
Í non-typhoidal (í dýrum líka, t.d. rectiles) og svo typhoidal (bara í mönnum).
Í hvaða mat er Salmonella algengust og hver er besta vörn líkamans gegn henni?
Í egg og kjúkling.
Magasýra er besta vörnin.
Incubation tími Salonellu.
1-3 dagar.
Ræðst inn í frumur og veldur necrosu í þeim.
Yfirleitt 4-7 daga veikindi.
Hvað veldur dendritic sárum í auga þegar þau eru lituð með fluoroscein?
Herpes simplex virus (type I) (80%)
Herpes zoster virus (20%)
Meðferð við dendritic sárum í auga af völdum HSV1 eða herpes zoster?
- Aciclovir ointment 5 times daily topically for 10 days
- Prednisolone 0.5% drops 2-4 times daily
- Oral high dose vitamin C (which can reduce healing time)
Hvaða sýklalyf eru gefin í dýrabiti?
- First-line recommended antibiotic is co-amoxiclav
- If penicillin allergic give doxycycline plus metronidazole
Hvernig Salmonella veldur gastroenteritis?
Non typhoid Salmonella.
Hvað gera typhoid og paratyphoid Salmonella?
- Valda EKKI gastroenteritis heldur fara í blóðrásina og út í lymphuna og beinmerginn. Berast einungis milli manna.
- Einkenni eru hósti, hár hiti, kviðverkir en EKKI uppköst eða niðurgangur. Relativ bradycardia þrátt fyrir hitann.
- Litlar maculur sem kallast rose spots.
- Necrosis í peyer´s patches á viku 3 sem síðan geta valdið dauða.
Meðferð typhoid og paratyphoid Salmonellu:
Fluoroquinolones
Fyrirbygging typhoid og paratyphoid Salmonellu?
Hægt að bólusetja en þarf booster á 2 ára fresti. Er 30-70% effektiv.
