RZS Flashcards
GKS w RZS
- Silne właściwości przeciwzapalne i immunosupresyjne
- Nie wpływają na przebieg procesu chorobwego
- Stosowane w celu opanowania objawów zanim zacznie się działanie leków klasycznych/biologicznych
- Leczenie długotrwałe
- Mogą być podawane dostawowo
Najczęściej stosowane GKS w RZS?
PREDNIZON
METYLOPREDNIZON
–> terapia pomostowa
METOTREKSAT
Lekpierwsze go rzutu
Często łączony zlekami biologicznymi
ANTYMETABOLIT kwasufoliowego, hamuje syntezę PURYN
Podawanie preparatów kwasu foliowego - gorsze działanie
Zmniejsza proliferację limfocytów i monocytów,
Upośledza chemotaksję neutrofili
METOTREKSAT - działania niepożądne
Nudności,wymioty,
-Uszkodzenie śluzówki górnego odcinka przewodu pokarmowego,
łysienie,
rzadko reakcja płucna (duszności skurcz oskrzeli),
TERATOGENNY
Wiązanie z resztami kw. glutaminowego (poliglutaminoilacja „uwięzienie w cytoplazmie”) = działania niepożądane długo po odstawieniu leku
LEFLUNOMID
- Hamuje dehydrogenazę kwasu dihydroortonowego (DHODH)
- AKTYWNIE działa metabolit: TERIFLUNOMID
- Stosowany gdy metotreksat nie działa
- Hamuje syntezę PIRYMIDYN (metotreksat -> PURYN)
- Zmniejsza proliferację limfocytów T i B,
- Zmniejsza produkcję przeciwciał produkcję TNFα,
- ZWIĘKSZA wydzielanie cytokin przeciwzapalnych
LEFLUNOMID - działania niepożądane?
- Biegunka,
- łysienie,
- uszkodzenie wątroby(CZĘSTO!),
TERATOGENNY,
-mężczyźni planujacy potomstwo- odstawienie i kontrola stężenia
CHOLESTYRAMINA, a LEFLUNOMID
CHOLESTYRAMINA nasila wydalanie leku (prawdopodobnie zwiększony wychwyt metabolitu w układzie pokarmowym) – „koło ratunkowe” w razie nieplanowanej ciąży
TERIFLUNOMID
AKTYWNA forma leflunomidu, obecnie w sprzedaży również jako osobny lek
Dlaczego LEFLUNOMID działa na komórki ukł. odpornościowego?
Hamuje on dehydrogenazę kwasu dihydroorotowego - potrzebnego do syntezy PIRYMIDYN
W limfocytach T i B ten enzym (DHODH) jest jedynym związkiem umożliwiającym syntezę pirymidyn.
Inne komórki - mają inne szlaki.
AZATIOPRYNA
Antymetabolit puryn - hamowanie ich syntezy
- Lek rezerwowy
- Zmniejsza proliferację limfocytów T i B
Który lek jest źle tolerowany przez część populacji?
AZATIOPRYNA
-Uszkodzenie szpiku podczas terapii
Część populacji słabo metabolizuja azatiopine (podłoże genetyczne);
Lek który daje interakcje inhibitorami oksydazy ksantynowej?
AZATIOPRYNA - metabolizowana przez oksydazę ksantynową
-interakcja z inhibitorami oksydazy
ksantynowej (Allapurynol, Febukostat)
-Należy zmniejszyć dawkę
MYKOFENOLAN MOFETYLU
-Hamuje 2 typ oksygenazy monofosforanu inozyny (IMPDH2)
-Hamuje syntezę puryn
-Zmniejsza proliferację limfocytów T i B
Działania niepożądane: mielosupresja, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, HEPATOTOSKYCZNOŚĆ
Działania niepożądane AZATIOPRYNY?
Mielosupresja, zaburzenia żołądkowo-jelitowe
Działania niepożądane MYKOFENOLANU MOFETYLU
- Mielosupresja,
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
- HEPATOTOSKYCZNOŚĆ
CYKLOFOSFAMID
-Alkiluje DNA -fragmentacja łańcuchów DNA i rozerwanie wiązań krzyżowych DNA–białko.
-Hamuje proliferacje limfocytów T i B
(w mniejszych dawkach, STYMULUJĄCO,
Działania niepożądne CYKLOFOSDAMIDU
Mielosupresja,
- łysienie,
- krwotoczne zapalenie pęcherza(wydalane z moczem metabolity)
- rak pęcherza
Hamowanie działań ubocznych CYKLOFOSFAMIDU?
Dobre nawodnienie oraz podawanie donorów grup -SH
CYKLOSPORYNA
Hamuje syntezę IL-2
Poważne działania niepożądane - NEFROTOSKCZYNA
-Tylko u pacjentów nieopdowiadających na inne leczenie
PENICYLAMINA
-Metabolit penicyliny,
-Wykazuje właściwości chelatujace miedź,
-Mechanizm w RZS nie jest znany
-Zmniejsza wytwarzanie IL-1 oraz hamuje funkcje limfocytów T
-BRAK WPŁYWU NA LIMFOCYTY B
-Zmniejsza stężenie czynnika reumatoidalnego i kompleksów immunoglobulin w surowicy oraz płynie
stawowym
Na jaką witaminę ZWIĘKSZA zapotrzebowanie PENICYLAMINA?
Na witaminę B6
Z czym NIE stosujemy penicylaminy?
Z lekami hamującymi czynność szpiku kostnego, takimi jak:
- preparaty złota,
- leki przeciwzimnicze,
- cytostatyki,
SULFASALAZYNA
Połączenie kwasu 5-aminosalicylowego z SULFAPIRYDYNĄ
- Niejasny mechanizm działania
- W RZS udział biorą OBA składniki
- Hamowanie funkcji limfocytów B i T
- Spadek wytwarzania cytokin prozapalnych
SULFASALAZYNA - działania niepożądane?
- Zaburzenia żoładkowo-jelitowe,
- Alergie skórne
- Gorączka,
- Bóle głowy
CHLOROCHINA,
HYDROKSYCHLOROCHINA
Hamowanie -funkcji limfocytów T i B -przezntacji antygenów przez MONOCYTY -chemotaksji NEUTROFILÓW i MONOCYTÓW !! BEZPIECZNIE DLA CIĘŻARNYCH
CHLOROCHINA,
HYDROKSYCHLOROCHINA
działania niepożądane:
- Fototoksyczność (uszkodzenia plamki żółtej, zmiany pigmentacji skóry),
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
Sole złota stosowane DOMIĘŚNIOWO:
AUROTIOJABŁCZAN SODU
AUROTIOGLUKOZA
Sole złota stosowane DOUSTNIE:
AURANOFINA
AUROTIOJABŁCZAN SODU
AUROTIOGLUKOZA
Jak stosowanie?
Stosowane DOMIĘŚNIOWO
Zasada działania soli złota?
- łączą się z grupami cysteinowymi czynników transkrypcyjnych (AP-2 i NF- kB)
- Gromadzone w monocytach i makrofagach upośledzają ich funkcję
- Zahamowanie tworzenia śródbłonkowych białek adhezyjnych (ICAM-1, VCAM-1) niezbędnych do adhezji leukocytów
Działania niepożądane soli złota?
- leukocytopenia, trombopenia,
- zmiany skórne, wysypki ,
- uszkodzenie wątroby, nerek,
- owrzodzenia jamy ustnej,
- metaliczny posmak w ustach
Działania niepożądane
AUROTIOJABŁCZANU SODU
- Pocenie się,
- zmiany naczynioruchowe,
- bóle głowy
MINOCYKLINA
Antybiotyk makrolidowy,
Hamowanie metaloproteinaz tkankowych
Stosowany przy niewielkim nasileniu choroby
Całkowicie MYSIE
-MOMAB
CHIMERCZYNE
-XIMAB
Regiony zmienne - mysz
Regiony stałe - ludzkie
HUMANIZOWANE
-ZUMAB
Regiony determinujące dopasowanie pochodzenia mysiego
LUDZKIE
-UMAB
INFLIKSYMAB
- Hamuje TNF alfa
- Chimeryczne ludzko-mysie przeciwciało monoklonalne IgG przeciw IgG1
- Przy długim stosowaniu Ab przeciwko lekowi
Jak stosować INFLIKSYMAB
TYLKO dożylnie
Przeciwciała przeciwko TNFalfa stosowanie podskórnie?
ADALIMUMAB
ETANERCEPT
GOLIMUMAB
CERTOLIZUMAB PEGOL
ADALIMUMAB
- Ludzkie przeciwciało IgG1 przeciw TNFalfa
- Brak tworzenia przeciwciał przeciwko lekowi
ETANERCEPT- budowa
-Dwie domeny p75 receptora TNF połączone fragmentem Fc ludzkiego IgG )
-Rozpuszczalny receptor TNF swoiście wiąże TNFα–blokując wiązanie z receptorami na
powierzchni komórek
GOLIMUMAB
Ludzkie przeciwciało monoklonalne przeciw TNF
CERTOLIZUMAB PEGOL –
- Humanizowany fragment Fab’ przeciwciała przeciwko TNF-α
- Pegolowany=sprzęganie z polietylenoglikolem (PEG).
-
Dlaczego sprzęgamy z peg?
Sprzęganie z PEG powoduje wydłużenie t1/2końcowej fazy eliminacji do wartości porównywalnych z t1/2 kompletnego przeciwciała
ANAKINRA
-Antagonista receptora IL-1β ,
-Analog endogennego antagonisty
-Obniża stężenie IL zarówno w osoczu jak i w samym płynie maziowym,
•U chorych na RZS dochodzi dozmniejszenia stężenia endogennych antagonistów receptoraIL- 1
RYLONACEPT
-Białko fuzyjne neutralizujące IL-1β PRZED połączeniem z receptorem
• Łączy się z interleukiną i neutralizuje ją, eliminacja zanim IL-1β zanim połączy się z receptorem
Z czym NIE łączymy RYLONACEPTU?
• Nie łączymy z ETANERCEPTEM
może wywołać silne zakażenia, duże ryzyko neutropenii
Działania niepożądane leków blokujących TNF alfa?
- Zwiększona zapadalność na zakażenia w których zwalczaniu biorą udział makrofagi
- G R U Ź L I C A
- Nasilanie reakcji autoimmunologicznych (m.in. pojawienie ANA, antykardiolipinowe)
- Zespoły demielinizacyjne (nerw wzrokowy)
Wymienić leki blokujące TNFalfa
INFLIKSYMAB ADALIMUMAB ETANERECEPT GOLIMUMAB CERTOLIZUMAB PEGOL
Charakterystyczne działanie niepożądne INFLIKSYMABU
Reakcje uczuleniowe w miejscu wstrzyknięcia
Przeciwzskazania do stosowania antyTNFalfa?
-Czynna gruźlica
-Aktynwe zakażenie wirusem ospy wietrznej/półpaśca
-Ciężkie zapalenie dróg oddechowych
-Choroby demielinizacyjne, SM
-
Działania niepożądane leków hamujących Il-1beta
Odczyny alergiczne w miejscu iniekcji
-Zakażenia dróg moczowych
Zakażenia dróg oddechowych
TOCYLIZUMAB
- Humanizowane przeciwciało monoklonalne IgG1
- Wiąże się swoiście z receptorami IL-6
- Może powadzić do zwiększenia aktywności ezymów wątrobowych (np.CYP450)
- U chorych pryjmujących leki matebolizowane przez ten cytochrom (np. cyklosporyna) należy zwiększać dawki tych leków (bo wzrost aktywności enzymu)–> nawet kilka tygodni po fakcie
TOFACYTYNIB
inhibitor kinazy JAK (Janus kinase) (szlak przekazu sygnału dla wielu cytokin)
Stosowany w leczeniu czynnego reumatoidalnego zapalenia stawów w nasileniu od umiarkowanego do ciężkiego u pacjentów, u których leczenie przynajmniej jednym lekiem biologicznym modyfikującym przebieg leczenia było nieskuteczne.
Wymienić inhibitory współstymulacji limfocytów T
i podać zasadę działania
ABATACEPT
BELATACEPT
Egzogenne białko CTLA-4 blokuje antygeny CD80/CD86 komórek prezentujących antygen(APC)
-> blokując przekaz sygnały dla limfocytów T
ABATACEPT
Białko fuzyjne składające się z pozakomórkowej domeny ludzkiego antygenu CTLA-4 połączonej ze zmodyfikowanym fragmentem Fc immunoglobuliny ludzkiej IgG
BETALACEPT
Podobny ABATACEPTU
RYTUKSYMAB
- Wpływa na limfo B
- Chimeryczne mysio-ludzkie przeciwciało przeciwko antygenowi CD20
- Łączy się z antygenem CD20 obecnym tylko na LimfB
- Selektywnie eliminuje limfocyty B (lek łączy się z CD20 na limfocytach b-> aktywacja dopełaniacza- > liza komórek)
-Leczenie ciężkiego aktywnego RZS u dorosłych, u których odpowiedź na leczenie innymi lekami
modyfikującymi przebieg choroby (w tym przynajmniej jednym lub kilkoma inhibitorami [TNF])
Działania niepożądane RYTUKSYMABU
- Dreszcze,
- Gorączka,
- Nudności,
- Wymioty,
- Bóle głowy (do 2 h po podaniu) ,
- Niekiedy dodatkowo nakładają się cechy r. alergicznej – podaje się leki antyhistaminowe i paracetamol przed profilaktycznie
