RA Leki Klasyczne Teoria Flashcards
Przeciwciała w RA
- Czynnik reumatoidalny RF -> przeciwko własnym IgG
2. Przeciwko CCP- cyclic citrullinated peptide -> Cykliczny Cytrulinowany Peptyd
RA - podstawowe komórki i co wydzielają do stawu
- Limfocyty T CD4+
- Ligand RANK (RANKL) -> receptor activator of nuclear factor κB
- > aktywacja osteoklastów
Koncepcje poczatku RA
- Klasyczna -> autoantygen odkładany w stawach i aktywacja dopełniacza
- Centralny początek RZS
Centralna koncepcja początku RA
- U osób z RA z grasicy z czasem zaczyna emigrować coraz mniej komórek CD4+
- Limfocyty obwodowe proliferują -> kompensują mniejsze uwalnianie z grasicy (liczba limfocytów CD4+ we krwi jest prawidłowa)
- Proliferacja prowadzi do utraty funkcji związanych z utratą telomerów i replikacyjnym starzeniem się
- Limfocyty tracą cząsteczkę CD28 i stają sie autoreaktywne
- Dalej jak klasyczna teoria
NSAIDs w RA
- Używane do tłumienia objawów (bólu) zapalenia stawów
2. NSAIDs częściej stosowane niż Paracetamol
GKS w RA
- Tylko do opanowania objawów choroby
- Nie powinny być długo stosowane -> nie wpływają znacząco na przebieg procesu chorobowego
- Możliwe podanie dostawowe (przy zajęciu pojedynczego stawu)
Leki modyfikujące przebieg choroby w RA - wiadomości ogólne
- Inaczej DMARDs - Disease-Modifying Anti-Rheumatic Drugs
- Zapobiegają zmianom w stawach lub opóźniają ich występowanie
- Leczenie tego typu preparatami należy zacząc jak najwcześniej po ustaleniu rozpoznania
- DMARDs nie działają przeciwbólowo -> należy je kojarzyć z lekami objawowymi
DMARDs -> czas początku działania
- Klasyczne leki -> działanie po kilku tyg/ miesiącach
2. Biologiczne leki -> szybciej
Metotreksat działanie
- Antymetabolit kwasu foliowego
2. Dawkozalezność -> różne działanie w wyższych i niższych dawkach
Metotreksat działanie w wyższych dawkach
- Hamuje reduktazę dihydrofolinową -> zahamowanie funkcji monocytów i limfocytów
Metotreksat działanie w niższych dawkach
- > niższe dawki stosowane w chorobach zapalnych
1. Hamuje syntezę tymidylanu
2. Hamuje transformylaze - biorąca udział w syntezie nukleotydów purynowych
3. Hamuje chemotaksję neutrofilii
Metotreksat farmakokinetyka
- Dostaje sie do komórek przez transporter folianów
2. Ulega w komórkach poliglutaminacji i uwięzieniu w cytoplazmie -> jego działania utrzymują sie długo po odstawieniu
Metotreksat przedawkowanie
- Jego stężenie we krwi można kontrolować przez podanie folianów
Metotreksat zastosowanie
- Lek pierwszego rzutu w RA -> ZŁOTY ŚRODEK
- Kolagenozy
- Nowotwory -> wyższe dawki
Metotreksat drogi podawnia
- Domięśniowa
- Doustna
- Podskórna (nowa, do stosowania przez pacjentów)
Działania niepożądane metotreksatu
A) Częste
- Nudności i wymioty
- Uszkodzenie śluzówki GOPP
- Uszkodzenie wątroby -> stopniowe, dawkozależne
- Łysienie -> wpływa toksycznie na komórki szybko dzielące się
- ↑ Podatności na zakażenia
- Teratogenność (silna)
B) Rzadkie
- Markość wątroby (<1%)
- Reakcja płucna z nadwrażliwości (duszność, skurcz oskrzeli)
Leflunomid działanie
- Hamuje dehydrogenaze kwasu dihydroorotowego (DHODH), która odpowiada za syntezę zasad pirymidynowych
- > jest kluczowa do proliferacji limfocytów T i B - W efekcie hamuje proliferacji limfocytów T i B i syntezę przeciwciał przez limfocyty B
- Także blokuje produkcje TNF-α i nasila wytwarzanie przeciwzapalnych cytokin (IL-10)
Leflunomid farmakokinetyka
- Ulega konwersji do aktywnego metabolitu- Teriflunomidu (obecnie tez osobny lek)
Leflunomid zastosowanie
- W RA w przypadku nietolerancji lub nieskuteczności Metotreksatu
Leflunomid działania niepożądane
- Luźne stolce i biegunka
Rzadziej:
- Wyłysienie
- Przyrost masy ciała
- Uszkodzenie wątroby
- ↑ BP
- Silnie teratogenny -> wskazane jest stosowanie antykoncepcji
Leflunomid interakcje lekowe
- Cholestyramina znacznie nasila wydalanie
Azatiopryna działanie
- Antymetabolit puryn
2. Po przekształceniu do 6-tioguaniny hamuje syntezę nukleotydów purynowych
Azatiopryna zastosowanie
- Straciła na znaczeniu
- Rezerwowy w RA -> pozwala na obniżenie dawki GKS
- Łuszczyca stawowa
- Choroba Behceta
- Polimyositis
- SLE
Działania niepożądane azatiopryny
- Mielosupresja
- Wysypki
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe
Azatiopryna interakcje
- Jest metabolizowana przez oksydazę ksantynową
- Dlatego należy znacznie zmniejszyć jej dawkę przy stosowaniu inhibitorow oksydazy ksantynowej (Allopurynol, Febuksostat)
Azatiopryna farmakokinetyka
- Nosiciele allelu metylotransferazy tiopuryny o obniżonej aktywności (0,3% populacji) wolno metabolizują Azatioprynę
- Są oni bardziej narażone na uszkodzenie szpiku
Mykofenolan mofetylu działanie
- Hamuje typ 2 dehydrogenazy monofosforanu inozyny (IMPDH2) i syntezę puryn
- IMPDH2 jest krytycznym enzymem w limfocytach do syntezy puryn -> w innych komórkach są alternatywne szlaki
- W efekcie hamuje proliferację limfocytów B i T
- Ma dodatkowo działanie przeciwzapalne
Mykofenolan mofetylu farmakokinetyka
- Przekształcany do aktywnego metabolitu -> kwasu mykofenolowego
Mykofenolan mofetylu zastosowanie
- Przeszczep -> zapobieganie odrzucania
- SLE -> leczenie zmian w nerkach
- Kolagenozy
- RA
-> na razie nie ma dużych badań potwierdzających skuteczność leku
Mykofenolan mofetylu działania niepożądane
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- Mielosupresja
- Hepatotoksyczność
Cyklofosfamid działanie
- Lek alkilujący DNA
- Używany jako lek przeciwnowotworowy
- Hamuje proliferacje limfocytów T i B
- Małe dawki -> moze działać immunostymulująco przez ↑ eliminacji limfocytów Treg
Cyklofosfamid zastosowanie
- RA
2. Kolagenozy -> ciężkie postacie
Cyklofosfamid działania niepożądane
- Mielosupresja
- Wylesienie
- Krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego
- Rzadziej rak pęcherza moczowego
Cyklofosfamid działania niepożądane z pęcherza moczowego
- Związane one są z tym, że Cyklofosfamid jest metabolizowany do toksycznych związków wydalanych przez układ moczowy
- Zapobieganie: dobre nawodnienie i podawanie donorów grup -SH
Leki wiążące immunofilinę w RA
- W RA stosowana głównie Cyklosporyna
- Wykazuje jednak poważne działania niepożądane (głownie nefrotoksyczność)
- Dlatego jest zarezerwowana głównie dla pacjentów nieodpowiadających na inne leki
Sole złota działanie
- > gromadzą się w monocytach i makrofagach -> upośledzają ich funkcje:
1. Blokują wytwarzanie cytokin, chemokin, słabiej eikozanoidow
2. Hamują chemotaksje neutrofili
3. Hamują uwalnianie histaminy z mastocytów
Sole złota drogi podania
- Aurotiojabłczan sodu (p.m.)
- Aurotioglukoza (p.m.)
- Auranofina (doustnie)
Sole złota uwagi kliniczne
- Toksyczne, więc obecnie mało popularne
2. Ważne monitorowanie morfologii krwi i wykonywanie okresowych badań ogólnych moczu
Sole złota działania niepożądane
- Wysypki skórne przebiegające z eozynofilią (do 20% pacjentow)
- Zapalenie śluzówki jamy ustnej
- Metaliczny posmak w ustach
- Zaburzenia hematologiczne
- Uszkodzenie nerek z białkomoczem + ew. zespół nerczycowy (8-10% osób)
- Kumulacja soli złota w tkankach
Rzadko:
- Polineuropatia
- Objawy zapalenia jelit
- Żółtaczka cholestatyczna
- Nacieki w płucach
- Złogi złota w rogówce
- Dodatkowe objawy tylko po Aurotiojabłczanie sodu
Sole złota działania niepożądane hematologiczne
A) u 10% chorych:
- Małopłytkowość
- Leukopenia
- Pancytopenia
B) rzadziej:
4. Niedokrwistość aplastyczna
Aurotiojabłczan sodu swoiste działania niepożądane
-> podobne jak po nitroglicerynie:
- Ból głowy
- Zmiany naczynioruchowe
- Pocenie sie
Sole żółta kumulują się w:
- Bł maziowej
- Wątrobie
- Nerkach
- Śledzionie
- Węzłach chłonnych
- Szpiku kostnym
Penicylamina
- Toksyczna, rzadko stosowana
- Niejasny mechanizm działania
- Jest metabolitem penicyliny, działa jak chelator miedzi, zmniejsza wytwarzanie IL-1
- Szeroki wpływ hamujący na limfocyty T (nie dziala na B)
Penicylamina zastosowanie
- Choroba Wilsona
- Zatrucia miedzią
- Zatrucia ołowiem
- RA -> 3ego rzutu
Penicylamina działania niepożądane
- Reakcje nadwrażliwości
- Zespół toczniopodobny z cechami uszkodzenia nerek (białkomocz)
- Pancytopenia -> dłuższe stosowanie
- Niedobor pirydoksyny rzadko
Reakcje nadwrażliwości po Penicylaminie
-> u 30% osób
- Świąd
- Wysypki skórne
- Gorączka
- Reakcje anafilaktyczne (Jest pochodna penicyliny -> krzyżowe reakcje nadwrażliwości)
Sulfasalazyna działanie
- Połączenie kwasu 5-aminosalicylowego (5-ASA) z sulfonamidem (Sulfapirydyną)
- Niejasny mechanizm działania
- W działaniu terapeutycznym -> oba składniki
- Hamuje funkcje limfocytów T i B
- Zmniejsza wytwarzanie prozapalnych eikozanoidow
- Działanie antyoksydacyjne
Sulfasalazyna działania niepożądane
- Zaburzenia z pp -> nudności i wymioty
- Alergiczne reakcje skórne (pokrzywka, nadwrażliwość na UV)
- Gorączka
- Bóle głowy
Rzadziej:
- Niedokrwistość hemolityczna (niedobór dehydrogenazy G-6-P)
- Niedokrwistość aplastyczna
- Granulocytopenia (3% osób)
Rzadko:
8. Środmiąższowe zmiany w płucach
Sulfasalazyna zastosowanie
- Początkowa faza RA
2. Inne kolagenozy
Chlorochina i hydroksychlorochina działanie
- Niejasny mechanizm działania przeciwzapalnego
- Hamują funkcji limfocytów T
- Hamują prezentację antygenów przez monocyty i chemotaksję neutrofilów i monocytów
- Stabilizują błony lizosomalne w leukocytach
- Wykazują działanie antyoksydacyjne
- Hamują syntezę DNA i RNA w komórkach zapalnych
Chlorochina i hydroksychlorochina działanie w RA
- Zmniejszają objawy zapalenia (objawy po 3-6 miesięcy)
2. Nie ma jednoznacznych dowodów, że zapobiegają uszkodzeniom stawów
Chlorochina i hydroksychlorochina zastosowanie
- Leczenie malarii
- Początkowe stadium RA, przy małym nasileniu choroby
- Zapobieganie nawrotom RA
- Zwalczanie objawów skórnych (serositis)
- SLE
- Zespół Sjogrena
Chlorochina i hydroksychlorochina działania niepożądane
- Odwracalne uszkodzenie plamki (wskazana kontrola okulistyczna) -> przy dużych dawkach
- Objawy ze strony pp (bóle brzucha, nudności, wymioty i biegunka)
- Objawy skórne (osutka)
- Fototoksyczność -> leczony powinien unikać światła słonecznego
Bardzo rzadko:
- Miopatia
- Zmiany pigmentacji skóry i błon śluzowych
- Neuropatia obwodowa
-> stosunkowo bezpieczne u kobiet w ciąży
Minocyklina działanie
- Antybiotyk makrolidowy
2. Hamuje aktywność metaloproteinaz tkankowych
Minocyklina zastosowanie
- RA u pacjentów z niedużym nasileniem choroby