Autakoidy Lipidowe 1 Teoria Flashcards
PAF budowa chemiczna
- Jest fosfolipidem eterowym
2. Chemiczna nazwa: 1-O-alkilo-2-acetylo-sn-glicerolo-3-fosfocholina
Powstawanie PAF
- Szlak de novo
1) konstytutywnie w małych ilościach
2) ciąg reakcji podobnych do szlaku syntezy lecytyny
3) obecny przede wszystkim w CNS i w nerkach - Szlak remodelingu błon lipidowych
1) w większych ilościach
2) podczas reakcji zapalnej
Szlak remodelingu błon lipidowych
- Fosfolipaza A2 (PLA2) odcina od fosfolipidu błonowego (Acylo-PAF) kwas tłuszczowy z pozycji 2
- Powstaje w ten sposób Lizo-PAG
- Acetylotransferaza powoduje acetylacje Lizo-PAF do PAF
- Gdy acylo-PAF ma w 2 pozycji kwas arachidonowy synteza PAF jest sprzęgnięta z powstawaniem eikozanoidow
Czynniki aktywujące PLA2 i stymulujące tworzenie sie PAF
- > wszystkie bodźce prozapalne
1. Biologiczne np. LPS, cytokiny
2. Chemiczne np. szok osmotyczny, duża zmiana pH
3. Mechaniczne
4. Termiczne
Komórki syntezujące PAF
- Płytki krwi
- Komórki zapalne (makrofagi, eozynofile, neutrofile, mastocyty)
- Komórki srodblonka
- Komórki nerwowe
Receptor dla PAF
A) Gq DAG i IP3
B) Występowanie:
- Płytki krwi
- Komórki układu immunologicznego
- Miocytach gładkich
- Srodblonek naczyn
- Nabłonek przewodu pokarmowego i oskrzeli
- Neurony
Działanie PAF
-> bardzo silne -> juz przy stężeniu 10^-11 M
- Aktywacja i nasilenie agregacji płytek krwi
- Pobudzenie komórek zapalnych, nasilenie chemotaksji
- Rozkurcz naczyn, pobudzenie zapalne srodblonka, ↑przepuszczalności naczyn
- Skurcz mięśni gładkich ->macicy, oskrzeli i przewodu pokarmowego, aktywacja zapalna nabłonka oskrzeli i jelit
- Udział w neurotransmisji w CNS -> wzmacnia transmisje w neuronach zależnych od aminokwasow pobudzających
Działanie glikokortykosteroidow na PAF
- Indukują w komórkach syntezę lipokortyny, która hamuje PLA2 -> ↓ syntezy PAF
PAF Inaktywacja
- Przekształcany pod wpływem acetylohydrolazy w lizo-PAF -> który pod wpływem acylotransferazy może zostać przekształcony w acylo-PAF
Eikozanoidy - szlaki powstania
- Z kwasu arachidonowego (PLA2)
- Z kwasu dihomo-gamma-linolenowego
- Z EPA - kwasu eikozapentaenowego
Eikozanoidy - szlaki powstawania z kwasu arachidonowego (PLA2)
- Szlak syntaz prostaglandyny H (cyklooksygenazy) -> prostanoidy
- Szlak lipooksygenaz -> leukotrieny, lipoksyny, hepoksyliny, niektóre HETEs - kwasy hydroksyeikozatetraenowe
- Szlak hydroksylaz -> niektóre HETEs
- Szlak epoksygenaz cyt P450 -> EETs - kwasy epoksyeikozatrienowe
- Nieenzymatycznie -> pod wpływem relatywnych firm tlenu - izoprostany
Eikozanoidy - szlak powstania kwasu dihomo-γ-linolenowego
- Powstają prostaglandyny serii 1 i leukotrieny serii 3 analogicznie do eikozanoidów z AA
- Kwas dihomo-γ-linolenowy może być przekształcany do AA
Eikozanoidy - szlak powstania z EPA - eikozapentaenowy
- Powstają prostaglandyny serii 3 i leukotrieny serii 5 analogicznie do eikozanoidów z AA
- EPA dominuje w diecie Eskimosów
- Np. TXA3-> słabiej stymuluje płytki niż TXA2 -> przeciwmiażdżycowe działanie EPA
Cechy i specyficzne własności syntezy eikozanoidow
- Brak magazynowania-> synteza de novo
- >bo lipofilne - Transcellularny metabolizm - gdy komórka nie dysponuje odpowiednim enzymem do syntezy odpowiedniego eikozanoidu może przetransportować jego prekursor do sąsiedniej komórki
- Szybki metabolizm do nieaktywnych stabilnych metabolitów (ich stężenia mogą służyć do ilościowej oceny eikozanoidów in vivo)
Transcelularny metabolizm eikozanoidów - przykłady reakcji
- LTA4 neutrofil do płytek krwi -> które produkują lipoksyny
- PGH2 płytka krwi do srodblonka -> produkcja PGI2
- Płytki krwi i srodblonek z LTA4 -> LTC4
- Erytrocyty i limfocyty T z LTA4 -> LTB4
Reakcja powstania PGH2
Enzym: PGHS
Etapy reakcji:
1. Zamknięcie 5 członowego pierścienia kwasu arachinowego i utworzenie mostka miedzy 2 tlenkami (katalizowana przez COX) -> powstaje PGG2
- Redukcja PGG2 do cyklinicznego nadtlenku - PGH2 (katalizowana przez peroksydazę)
PGHS
- Syntaza prostaglandyny H
- Ma 2 aktywności: Cyklooksygenazy (COX) i Peroksydazy (PX)
- Jest dimerem ulokowanym na błonach (głownie ER)
- Do miejsca aktywnego AA musi dotrzeć przez kanał hydrofobowy -> nim także uwalniana jest PGH2
Synteza z PGH2 odpowiednich produktów końcowych - enzymy
Izomerazy
- TXA-S -> syntaza TXA
- PGI-S -> syntaza PGI
itd.
PGD-S -> syntaza PGD2 -> powstaje z niej następnie PGJ2 i jej metabolity
Kontinuum COX
- Hipoteza ktora zakłada ze nie ma tylko dwóch szlaków COX 1 i 2 tylko jest dużo możliwości modyfikacji potranskrypcyjnej tych enzymów -> więc może dochodzić do wielu odmian COX o różnym sposobie regulacji ekspresji
- Odkryto COX 3 - mózgową, ale nie jest kodowana przez inny gen -> powstaje na bazie transkryptu dla COX-1 z zachowanym intronem 1
- Najprawdopodobniej nie odgrywa znaczącej roli w wytwarzaniu eikozanoidów
Syntaza prostaglandyny H 1 (COX-1) ekspresja i lokalizacja
- Konstytutywna
- Możliwy ↑ekspresji pod wpływem cytokin czy LPS
- Większość tkanek, m.in. śluzówka żołądka i płytki krwi
PGHS 1 aktywność
- Wytwarza mniej PG niz COX-2 ale ścisłe regulowane
- Aktywność zależy od stężenia cytoplazmatycznego Ca2+
- Reakcja wymaga nadtlenków lipidów
- NO moze aktywować
- CO i niedobor hemu mogą hamować
COX-2, PGHS-2 -> indukcja przez co i gdzie
- Indukowana przez cytokiny, LPS, czynniki prozapalne
2. Indukowana w komórkach biorących udział w zapaleniu: makrofagach, fibroblastach, chondrocytach, synowiocyty itd