Autakoidy Lipidowe 2 Teoria Flashcards
PGI2
- Produkcja przez śródbłonek naczyń (COX-2)
- ↑ NO w śródbłonku
- Rozkurcz mięśni gładkich naczyń
- Hamowanie miażdżycy
- Hamuje agregację płytek krwi
- ↑ stymulacji fibrynolizy
Wpływ małych dawek kwasu acetylosalicylowego na syntezę PGI2
- Słabiej hamuje COX-2 niż COX-1 -> nieznacznie i przejściowo hamuje produkcje PGI2
- Dodatkowo komórki śródbłonka syntetyzują szybko nowe, aktywne cząsteczki COX-2
TXA2
- Produkcja przez płytki krwi (COX-1)
- Pobudza agregację płytek
- Skurcz mięśni gładkich naczyń
- Skurcz oskrzeli
- Nasilenie miażdżycy
Wpływ małych dawek kwasu acetylosalicylowego na syntezę TXA2
- Kwas askorbinowy mocno i nieodwracalnie hamuje COX-1 -> trwałe i silne zahamowanie syntezę TXA2
- Płytki krwi nie mają jądra komórkowego i nie mogą syntetyzować nowej, aktywnej COX-1 w dużej ilości (wykazano szczątkowe powstawanie COX-1 z obecnego w cytoplaźmie mRNA) -> dłuższy czas działania aspiryny niż utrzymywanie się jej stężenia we krwi
Działanie eikozanoidów na układ sercowo-naczyniowy
- Rozkurcz naczyn
1) PGD2
2) PGE2
3) PGI2 - Skurcz naczyn
1) TXA2 - Utrzymanie drożności przewodu Botalla
1) PG wytwarzane przez COX-2
Działanie eikozanoidów na płytki krwi
- Zapobieganie adhezji płytek i działanie przeciwmiażdżycowe
1) PGI2 - produkcja przez COX-2 w srodblonku - Działanie proagregacyjne i aterogenne
1) TXA2 - głownie z COX-1 z płytek (ale 10% z COX-2 z monocytow)
Działanie eikozanoidów na reakcje zapalna
- Hamowanie adhezji i zapobieganie pobudzeniu komórek zapalnych w mikrokrążeniu
1) PGE2 - Reakcja zapalna-> rozszerzenie tętniczek mikrokrążenia, nasilenie działania innych wazoaktywnych autakoidów (histaminy, bradykininy) -> przekrwienie i zaczerwienienie (tez obrzęk)
1) PGE2
2) PGI2
3) PGD2
Działanie eikozanoidów na nerki
- > PGE2, PGI2 i produkty szlaku epoksygenaz (HETEs, EETs)
1. ↑ wydzielania reniny
2. ↑ filtracji kłębuszkowej,
3. Rozkurcz naczyń nerkowych
4. Właściwości natriuretyczne (wykorzystywane m.in. w diuretykach pętlowych) - > TXA2:
1. Kurczy naczynia nerkowe
2. Efekt podobny do ADH
Działanie PGE2 i PGI2 na przewód pokarmowy
- Hamowanie wydzielania soku żołądkowego
- ↑ przepływu krwi przez ścianę żołądka
- ↑ perystaltyki
- Rozkurcz zwieraczy
- ↑ wydzielania wody i elektrolitów do światła jelita (nadmiar np. podczas zapalenia, rakowiaka-> biegunka)
- Sprzyjają karcynogenezie (↑ proliferacji i zahamowanie apoptozy, ↑ angiogenezy)
1) wytwarzane w jelicie grubym przez COX-2
2) razem z TXA2
3) zwłaszcza u pacjentów z polipowatoscia
Działanie TXA2 na przewód pokarmowy
- ↑ Kancerogenezy w jelicie grubym
2. Częstsze występowanie owrzodzeń śluzówki żołądka
Działanie LTB2 na przewód pokarmowy
- ↑ Reakcji zapalnych w jelicie grubym -> działanie chemotaktyczne na leukocyty
Działanie eikozanoidów na żeński układ rozrodczy
- Skurcz macicy u ciężarnej
A) silny -> PGF2a
B) słabszy-> PGE2 i TXA2 - Rozkurcz macicy przy braku ciąży-> PGE2
- Zanik corpus luteum-> PGF2a
- Owulacja i zagnieżdżenie się jaja w macicy-> PG wytwarzane przez COX-2
Działanie eikozanoidów na CNS
- ↑ temperatury ciała w podwzgórzu -> PGE2 (COX-2)
- PGD2-> po podaniu do komór mózgu wywołuje sen -> wtórne uwolnienie adenozyny
- Ośrodkowa sensytyzacja na bodźce bólowe -> obie COX
Działanie eikozanoidów na ObUN
- Uczulanie obwodowych zakończeń nerwowych-> obniżenie ich progu pobudzenia
1) PGE2
2) PGI2
3) LTB4 - Przewodzenie bodźców bólowych w rogach tylnych rdzenia kręgowego (i sensytyzacja przewodzenia na tym poziomie) -> różne PG z obu COX
Działanie eikozanoidów na układ oddechowy
- Skurcz oskrzeli (najsilniejsze znane substancje kurczące oskrzela)
1) Leukotrieny cysteinylowe (LTC4, LTD4, LTE4) - Reakcje alergiczne w płucach
1) PGD2-> reakcje alergiczne, główna PG mastocytow - Rozkurcz mięśniówki oskrzeli
1) PGE2
2) PGI2
Działanie eikozanoidów na kości i mięśnie
- PGE2
1) Tworzenie i resorpcja kości
2) Delecja receptora EP4 -> szybki rozwój osteoporozy u myszy - Hamowanie COX-2 upośledza gojenie się złamań
- PG uczestniczą w proliferacji miocytow (NLPZ-> mogą upośledzać gojenie sie uszkodzeń mięśniowych)
- PG prawdopodobnie wpływają na rozwój osteoporozy związanej z menopauzą -> hipoteza że NSAIDs hamują osteoporozę
Działanie eikozanoidów na układ immunologiczny
1) LTB4 i LT cysteinylowe ->
1. silne chemoatraktanty dla neutrofili, monocytow oraz eozynofili
2. W większych stężeniach stymulują eozynofile do degranulacji
2) PG na limfocyty-> hamowanie pobudzenia i proliferacji (ale różnorodność w zależności od subpopulacji komórek)
3) lipoksyny->
1. hamują aktywność zapalna limfocytów, komórek NK, neutrofili i eozynofili
2. Stymulują monocyty i makrofagi
Działanie eikozanoidów na układ hormonalny
1) PGE2
1. ↑Wydzielania większości hormonów z przedniego płata przysadki
2) LTC4 i LTD4
1. stymulują uwalnianie z podwzgórza gonadoliberyny i LH z przysadki
3) 12-HETE
1. ↑ Wydzielania aldosteronu z kory nadnerczy (bezpośrednio i przez ↑ AngII)
Działanie eikozanoidów na oko
- > PGE2 i PGF2α
1. Obniżają ciśnienie wewnątrzgałkowe (prawdopodobnie przez ↑ odpływu cieczy wodnistej z przedniej komory oka) - > przy udziale obu izoform COX