Probleem 4 - opvoedingsproblemen

Question 1

Wat zijn belangrijke opmerkingen bij zogenoemde ervaren problemen bij kinderen?

Answer 1

• Ouders zien minder problemen dan professionals.
• Meer jongens dan meisjes hebben gedragsproblemen.
• Leerlingen met een lager opleidingsniveau vertonen meer problemen;
• Emotionele problemen zijn er vooral in het voortgezet onderwijs i.v.m. de basisschool;
• Meisjes ervaren meer emotionele problemen naar mate hun leeftijd toeneemt;
• Jongens uit lagere dorpen scoren lager op emotionele problemen dan jongens uit grotere steden;
• Allochtone jongeren ervaren vaker problemen dan autochtone jongeren;

Question 2

Aan welke voorwaarden moeten worden voldaan zodat kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen?

Answer 2

• Lichamelijke verzorging (afgestemd op leeftijd);
• Affectieve relatie met één van de ouders/verzorgers;
• Veilige fysieke omgeving;
• Continue en stabiele levensomstandigheden;
• Respect en betrokkenheid van opvoeders t.o.v. kinderen;
• Ondersteunende/flexibele structuur van regels en grenzen;
• Realistische verwachtingen;
• Adequate en positieve vormen van disciplinering;
• Deelname in educatie, onderwijs en scholing;
• Mogelijkheid om met leeftijdgenoten om te gaan;
• Overdracht van normen en waarden;
• Opname in een sociaal verband van familie, vrienden, school en buurt.
• Kennis van eigen achtergrond en verleden;

Question 3

Welke opvoedstijlen zijn er?

Answer 3

• Autoritair: veel regels en controle in de vorm van
  machtsuitoefening. Dit kan de optimale ontwikkeling van
  het kind in de weg staan.
• Permissief: kinderen krijgen weinig structuur en regels
  maar wel warmte en affectie. Kinderen leren hierdoor
  minder zelfcontrole, doordat er weinig regels zijn.
• Afwezig: er is geen sprake van opvoeden. Kinderen worden
  aan hun lot overgelaten.
• Autoritatief: voldoet aan de criteria van een goede
  opvoeding. Er zijn duidelijke regels en er is adequate
  emotionele ondersteuning en betrokkenheid. Kinderen
  leren overleggen, elkaars mening respecteren, zelfcontrole
  en conflicten oplossen.

Question 4

Welke vijf onderwerpen komen het vaakst aanbod als het gaat om opvoedproblemen?

Answer 4

• Algemene ontwikkeling van kinderen, gezondheid en kinderziektes;
• Gedrag van kinderen (moeilijk, ongehoorzaam);
• Grenzen stellen, luisteren/gehoorzamen, corrigeren/straffen;
• Sociaal-emotionele ontwikkeling, zelfvertrouwen, onzekerheid en (faal)angst;
• Algemene vragen over opvoeding en toepassen van vaardigheden;

Question 5

Wat is het transactioneel ontwikkelingsmodel van sameroff?

Answer 5

de kinderlijke ontwikkeling is een proces wat voortdurend
verandert. Een kind ontwikkelt als gevolg van de interacties die het heeft met zijn/haar omgeving. Door deze
interacties veranderen cognitieve processen en betekenisgeving. Het gedrag van ouders heeft direct invloed op
het gedrag van het kind, maar ook indirect via het interne werkmodel. Daarin wordt o.a. toekomstig gedrag
geïnspecteerd.

Question 6

Wat is het ecologisch ontwikkelingsmodel van bronferbrenner?

Answer 6

de omgeving waarin een kind opgroeit heeft een grote
invloed op hun ontwikkeling en gedrag. Het kind groeit op in bepaalde microsystemen (school, thuis etc.). Het
mesosysteem is de directe omgeving waar de ouders contact mee hebben. Het exosysteem is de wijdere
omgeving van bijv. de buurt. Hierbij is er geen directe invloed op de ontwikkeling. Het macrosysteem gaat over
de landelijke overheid e.d. Er kunnen factoren van invloed zijn uit al deze verschillende systemen.

Question 7

Wat is het risico-cumulatiemodel?

Answer 7

Als er 3 of 4 risicofactoren samen zijn, vergroot dat de kans op het ontstaan van ontwikkelings- of
opvoedingsproblemen 10 keer (risico-cumulatiemodel). De risicofactoren beïnvloeden elkaar op een negatieve
manier.

Question 8

Wat zijn coercive/dwingende interactiepatronen?

Answer 8

: ouders en kinderen
raken in een negatieve spiraal, waardoor gedrag kan gaan
escaleren. De ouder reageert vaak steeds bozer. Het kind gat
schreeuwen/slaan tot het zijn zin krijgt. Zie rechts een model
wat de vicieuze cirkel illustreert.

Question 9

Wat zijn de verschillende soorten preventieve interventies?

Answer 9

• Universele interventies: voor alle ouders en opvoeders;
• Selectieve interventies: gericht op een specifieke doelgroep met een verhoogd risico;
• Geïndiceerde interventies: gericht op ouders die al belastende opvoedingsproblemen ervaren of
  waarvan kinderen hoog scoren op gedragsproblemen. Hieronder valt pedagogisch adviseren ook.

Question 10

Wat is pedagogisch adviseren?

Answer 10

toegankelijke en kortdurende vorm van individuele begeleiding van ouders bij
problemen in de opvoeding/ontwikkeling van kinderen. Het wordt afgestemd op de vragen en behoeften van ouders. Het vindt plaats via methodisch werken: spreekuur, huidbezoek, telefoon, online. Ook wordt het
gedaan door een beroepskracht.
- Toegankelijk: de drempel wordt zo laag mogelijk gehouden, zodat ouders snel terecht kunnen zonder
verwijzing of andere intakeprocedure.
- Kortdurend: gaat vaak om max. vijf contactmomenten in gemiddeld drie maanden.
- Individuele ondersteuning: het advies is op maat, gericht op de specifieke vraag/probleem.
- Ouders: het is gericht op de ouders of andere mensen die een niet-professionele relatie hebben met
het kind.
- Milde opvoedingsproblemen: de problemen zijn nog hanteerbaar, bestaan nog niet lang en zijn niet
complex. Past bij de licht pedagogische hulp dus.
- Ouders: deze zijn het uitgangspunt

Question 11

Wat zijn de doelen van pedagogisch adviseren?

Answer 11

bevorderen van empowerment en zelfregulatie van ouders.
- Toename van zelfvertrouwen en competentie v/d ouders;
- Zelfstandig hanteren van de moeilijkheden door de ouders;
- Meer gebruik maken van positieve gedragsbeïnvloeding door ouders;
- Verbetering van de relatie tussen ouders en kind(eren);
- Positiever welbevinden/gedrag van kind(eren);
- Afname van opvoedstress voor de ouders;
- Als het nodig is moet er motivatie zijn om intensievere hulp te accepteren;

Question 12

welke factoren hebben invloed op pedagogische advisering?

Answer 12

• Opvattingen van ouders zelf m.b.t. opvoeding;
• Opvattingen van het opvoedbureau/pedagogisch spreekuur;
• Maatschappelijke denkbeelden, hierbij wordt opvoeding ook wel socialisatie genoemd. Kinderen
  worden in een sociale structuur geleid, waarin bepaalde normen en waarden gelden

Question 13

Wat zijn de twee soorten opvoeding waar onderscheidt in wordt gemaakt?

Answer 13

• Functionele/impliciete opvoeding: dagelijkse omgang tussen ouders en kinderen. Dit gebeurt vooral
  onbewust.
• Intentionele/expliciete opvoeding: een meer nadrukkelijke vorm van sturing. Pedagogisch adviseren
  gaat vooral in op deze vorm.

Question 14

Wat is draaglast en draagkracht?

Answer 14

Bij pedagogisch adviseren is het belangrijk om de balans tussen draaglast en draagkracht in te schatten. De
draaglast is het geheel van taken die ouders moeten doen. De draagkracht gaat om de vaardigheden die de
ouders hebben, de veerkracht die ze hebben en de steun die ze ervaren bij het opvoeden.

Question 15

Wat zijn uitgangspunten van pedagogisch adviseren?

Answer 15

Ouders zijn deskundig als het gaat om hun eigen kind;
- Ouders bepalen zelf hun doelen en aanpak;
- Het uitgangspunt is de vragen, behoefte en beleving van de ouders;
- Ouders hebben het beste met hun kind voor en willen zich daarvoor inzetten, aandacht voor alle
dingen die goed gaan is erg belangrijk. De positieve gebeurtenissen moeten herkend en versterkt
worden;

Question 16

Wat zijn onderdelen van de werkwijze?

Answer 16

• Informatie en voorlichting;
• Advies en begeleiding;
• Praktische/instrumentele steun;
• Emotionele steun en feedback;
• Modeling of voorbeeldleren;
• Mobiliseren van sociale steun;
• Signaleren en verwijzen (bijv. kindermishandeling);

Question 17

Wat is het SGG-schema?

Answer 17

: focus op concreet, waarneembaar gedrag. Kan gebruikt worden bij het inventariseren van het
probleem, maar ook bij het opstellen van haalbare doelen.
- Situatie: wanneer het ongewenste gedrag plaatsvindt;
- Gedrag: het ongewenste gedrag;
- Gevolg: wat volgt er op het ongewenste gedrag

Question 18

Wat is het stappenplan voor probleemoplossing?

Answer 18

Wat is het probleem?
- Wat willen we bereiken?
- Wat zijn mogelijke oplossingen?
- Welke oplossingen zijn bruikbaar?
- Wat is de beste oplossing?
- Hoe heeft de oplossing gewerkt?

Question 19

Welke aspecten zijn gepast bij pedagogisch adviseren?

Answer 19

Aspecten die helpen bij inschatten of pedagogische advisering gepast is:
- Herkenbaar opvoedingsprobleem;
- Lastig gedrag is te plaatsen in het kader van de ‘normale’ ontwikkeling;
- Gedrag is te zien als een logische reactie op gebeurtenissen;
- Enkelvoudig probleem wat nog niet lang bestaat (6 maanden);
- Plezier in opvoeden is tijdelijk verminderd, maar kan wel weer terugkomen;
- Ouders kunnen zelf sturing geven aan het gedrag van hun kind (met een beetje hulp);
- Ouders kunnen ook positieve aspecten van het kind noemen;
- Gemiste dingen in de opvoedingsvaardigheden kunnen in een korte tijd opgevuld worden;
- Ouders kunnen reflecteren op eigen gedrag en staan open voor suggesties;
- De ouders willen de opvoedingsproblemen aanpakken;
- Ouders hebben het idee dat ze zelf invloed hebben op het gedrag van hun kind(eren);

Question 20

Wat past niet bij pedagogisch adviseren?

Answer 20

Probleem met medische oorzaak;
- Kind met psychiatrisch karakter;
- Te complexe en gecompliceerde gezinssituatie;
- Kind heeft leerproblemen;
- Psychopathologie/relatieproblematiek bij de ouders;
- Beperkt verstandelijk vermogen van de ouders;
- Bestaande contacten met andere hulpinstellingen;
- Cultuuraspecten die de ontwikkeling van kinderen bevorderen;

Question 21

welke verschillende vormen van pedagogisch adviseren zijn er?

Answer 21

• Inloopcontacten (bijv. spreekuur);
• Opvoedbureau of spreekuurgesprekken (meestal
  max. vijf gesprekken);
• Telefonische contacten (bijv. opvoedtelefoon): +
  anoniem, + vrijblijvend, + werkt snel, + eenmalig
  contact, + grote bereikbaarheid, - beperkte
  communicatie, +ouder heeft regie, +goedkoop,
  +makkelijk;
• Online adviezen: + wordt vaak als extra bron
  gebruikt, - er kunnen vragen spelen over de
  betrouwbaarheid en kwaliteit van de info, - meer
  moeite dan telefonisch, - geen directe verbinding, +
  antwoorden kunnen opnieuw gelezen worden;
• Huisbezoeken: +eigen omgeving, +niet anders te
  bereiken, +moeilijk te hanteren kind, +praktische
  manier van advisering, +directe reactie, +ouders
  voelen zich meer op hun gemak, - kost meer tijd, -
  snel te informeel, - vrijuit praten kan lastig zijn, -
  niet alle ouders vinden het fijn;

Question 22

Welke aanvullende vormen zijn er?

Answer 22

Intermediairs (bijv. buurtmoeders);
- Pedagogische advisering aan ouders van pubers:
draagkracht en pedagogische competenties van de
ouders verbeteren, communicatie ouder-kind
verbeteren, zelfvertrouwen verhogen, stimuleren
om ouders en kinderen samen naar oplossingen te zoeken;
- Kortdurende videohometraining (K-VHT): video-opnames worden gemaakt van de thuissituatie en
daarna met de ouders besproken.
- Stap-voor-stapprogramma: beeld -> inzicht -> handelen -> evaluatie;
- Triple P (Positief Pedagogisch Programma): gestandaardiseerde procedures met als doelen: toename
van opvoedingscompetentie, afname van emotionele en gedragsproblemen, minder gebruik van
negatieve vormen van disciplinering, betere communicatie wat betreft de opvoeding, vermindering
van opvoedstress;
- Home-Start: voorkomen dat kleine problemen verder groeien, zelfvertrouwen van ouders vergroten,
sociale relaties versterken, stimuleren om hulpbronnen te gebruiken.
- Videofeedback-interventie: zes huisbezoeken waarin filmpjes worden gemaakt. Deze worden
vervolgens teruggekeken en daarbij wordt feedback gegeven.
- Stevig ouderschap: verminderen van risico’s op een problematische ontwikkeling.
- Kortdurende pedagogische gezinsbegeleiding (KPG): in een vroeg stadium samen met de ouders een
oplossing zoeken voor actuele problemen.

Question 23

Wat is interne en externe validiteit bij interventieprogramma’s?

Answer 23

Interne validiteit: heeft de interventie zelf gezorgd voor verandering, of komt dit door iets anders?
Bedreigingen:
o History: ervaringen kunnen leiden tot ander gedrag;
o Maturation: mensen kunnen veranderingen door ontwikkelingsprocessen;
o Testeffecten: door een voormeting kunnen mensen anders reageren bij een nameting;
o Instrumentatie: verschillende instrumenten kunnen zorgen voor een verschil in gedrag;
o Selectieve/differentiële uitval: als bepaalde groepen veel uitval vertonen kan er een
vertekend beeld ontstaan;
Beste vorm om dit tegen te gaan: Randomized Controlled Trial (RCT).
- Externe validiteit: voor welke doelgroepen geldt de effectiviteit van de interventie?
Bedreigingen:
o Specifieke meetinstrumenten/observatoren/onderzoekers kunnen zorgen voor een
verminderde generaliseerbaarheid;
o Hawthorne-effect: niet alleen de interventie heeft gezorgd voor de verbetering, maar ook de
aandacht van de onderzoeker;

Question 24

Wat is video feedback intervention to promotoe postitive parenting en wat is de effectiviteit?

Answer 24

onderzoek naar de effectiviteit heeft
uiteindelijk geleid tot een evidence-based interventiemethode.
- Sensitiviteit beoordelen (1-10);
- Bespreken van opgenomen videobeelden
verhoogt sensitiviteit van adoptiemoeders en moeders met een onveilige hechting, minder
conflicten bij moeders met eetstoornissen. Ook is er bewijs voor de theorie van differentiële ontvankelijkheid,
d.w.z. dat sommige kinderen gevoeliger zijn voor invloeden van buitenaf dan anderen. Het heeft vooral effect
op de gehechtheidsrelatie van de ouder, minder op de hechting van het kind. In andere culturen is het minder
werkzaam, disciplinering in Turkse gezinnen ging bijv. moeizamer. Sensitief opvoedingsgedrag nam wel toe.

Question 25

Op welke dingen spelen interventies in?

Answer 25

Sensitief gedrag verhogen;
- Gehechtheidsreputatie van de ouders;
- Verschaffen van sociale steun;

Question 26

Wat zijn verschillende inzichten rond opvoedprogramma’s?

Answer 26

Gedrag georiënteerd: gebaseerd op de sociale leertheorie en willen ouders gedragstechnieken
bijbrengen zoals positieve bekrachtiging etc.
- Cognitief-gedragsmatig: herstructureren van gedachten van de ouders over zichzelf en hun kinderen.
- Ouder-kind relatie: aanleren van vaardigheden om effectiever te luisteren en te communiceren.
- Rationeel-emotief: verminderen van emotionele stress. Irrationele gedachten worden bestreden,
rationele gedachtes bekrachtigd.
- Multimodaal: combi van theoretische inzichten.

Question 27

Wat bleek uit een onderzoek van de eur?

Answer 27

m kwam dat kinderen met een Turkse/Marokkaanse
achtergrond vaker emotionele en gedragsproblemen ervaren. Turkse kinderen hebben vaker last van
emotionele problemen (angst en depressie). Marokkaanse kinderen hebben vaker last van gedragsproblemen.
Het zou kunnen zijn dat Turkse ouders meer druk op hun kinderen uitoefenen dat ze zich moeten aanpassen
dan Marokkaanse ouders. Allochtonen zoeken vaak hulp in hun eigen kring. Als dit niet lukt, gaan ze naar de
huisarts. Ze maken weinig gebruik van het lokale aanbod van opvoedingsondersteuning, voor hen is de drempel
naar professionele steun hoog. Allochtone ouders worstelen met onderwerpen als:
- Keuze tussen twee culturen;
- Manieren om aan te sluiten bij de Nederlandse cultuur;
- Inbreng van meer generaties;
- Specifieke rol van man en vrouw in de opvoeding;
- Cultuuraspecten die de ontwikkeling van kinderen bevorderen

Question 28

Waar ging het probleem van Beevaart over en wat was de conclusie?

Answer 28

Achtergrond: probleemperceptie en behoefte aan professionele zorg zijn indicators van het gebruik
van geestelijke gezondheidszorg. Daarom zijn etnische verschillen in probleemperceptie en
waargenomen behoefte bij ouders van leerkrachten van 5- en 6-jarigen onderzocht.
- Methode: 1215 Nederlandse, Surinaamse, Antilliaanse, Marokkaanse en Turkse kinderen die nog geen
professionele zorg ontvingen voor hun problemen.
- Resultaten: probleemperceptie was lager bij niet-Nederlandse ouders dan bij Nederlandse ouders
(49% vs. 81%). Dit kon niet uitgelegd worden door verschillen in sociaaleconomische positie of ernst
van de problematiek. Er waren geen etnische verschillen in de waargenomen behoefte van de ouders
en de probleemperceptie en waargenomen behoefte van leerkrachten. Leerkrachten hadden hogere
niveaus van probleemperceptie en waargenomen behoefte dan ouders.
- Conclusie: Professionals moeten zich bewust zijn van etnische variaties in probleemperceptie. Het zou
anders kunnen leiden tot miscommunicatie en onbevredigde behoefte aan professionele zorg

Question 29

Waar komen de lage probleempercepties van niet nederlanders door?

Answer 29

Er zijn culturele verschillen in de zorg over psychosociale problemen. Wanneer gedrag als
problematisch gezien wordt is verschillend per cultuur. Gebruik van een hoger afkappunt zou dan
kleinere verschillen laten zien, maar dit was niet het geval bij dit onderzoek.
- De definitie van een probleem kan verschillen per cultuur. Hetzelfde gedrag kan verschillend worden
geïnterpreteerd.
- Ouders uit etnische minderheidsgroepen kunnen zich beschaamd voelen over het delen van zorgen
over hun kinderen
- De kennis van de Nederlandse manier van monitoren, meten en organiseren van zorg voor kinderen
met probleemgedrag kan verschillen per cultuur.
Er moet nog verder onderzocht worden welke onderliggende redenen er liggen.

Question 30

Wat zijn tekortkomingen in het artikel van beevaart?

Answer 30

• Culturele verschillen kunnen tot verschillende reactiepatronen op de vragenlijsten hebben gezorgd.
• Migrantenkinderen van de derde generatie konden niet herkend worden, omdat zij als Nederlanders
  worden gezien en niet in het land geboren zijn van de etnische groep waartoe zij behoren.
• Er is gebruik gemaakt van cross-sectionele data.
• Correctie voor sociaaleconomische kenmerken was gebaseerd op gegevens uit 1999 en 2003, deze
  kunnen dus veranderd zijn.
• Er kan sprake geweest zijn van een onderschatting van probleemperceptie door ouders en een
  overschatting van probleemperceptie door leerkrachten in etnische minderheidsgroepen.
• De etnische achtergronden van de leraren waren onbekend.